1. Historia myśli ekonomicznej.

Dobrobytem społecznym i dobrobytem jednostki zaczęto się interesować dopiero w XX w. (lata 20 30), potem po II wojnie światowej. Powody:

• skłonność po wojnie do materializowania poczynań;

• po II wojnie: kapitalizm i socjalizm - konkurencja pomiędzy krajami, która uwidaczniała, że zawsze wysiłek produkcyjny musi być dyskontowany wzrostem dobrobytu społecznego.

2 różne metody miary PKB:

• kraje kapitalistyczne - metoda SNA - produkcja materialna i niematerialna;

• kraje socjalistyczne - metoda MPS - tylko działalność w sferze materialnej.

Zainteresowanie ekonomii dobrobytu:

1. stan dobrobytu

2. kryteria związane z dobrobytem:

• wymiana międzynarodowa

• zaspokajanie potrzeb

• rola państwa.

Komisja Ekspertów ONZ, definiując poziom życiowy ludności uznała, że na poziom ten składają się CZYNNIKI MATERIALNE I POZAMATERIALNE, zaliczono do nich:

1. zdrowie i warunki demograficzne,

2. środki żywności (społeczeństwo biedne ok. 60% swoich dochodów przeznacza na żywność, jest to żywność prosta mało przetworzona)

3. produkty przemysłowe (m.in. jak często zmieniamy sprzęt AGD)

4. oświata (wykształcenie społeczeństwa)

5. zatrudnienie (analiza stopy bezrobocia w gospodarce)

6. warunki pracy

7. warunki komunikacyjne

8. warunki mieszkaniowe

9. możliwości odpoczynku i rozrywek

10. warunki wolności osobistej

Ekonomia dobrobytu uwzględnia:

• kryteria dobrobytu - opierające się na założeniu, że dobrobyt jednostki zależy od ilości dóbr i usług, które konsumuje;

• funkcje dobrobytu, które dopuszczają pozaekonomiczne i ogólnospołeczne czynniki życia człowieka.

Pojęcie dobrobytu zawiera elementy subiektywizmu!

Poziom dobrobytu społecznego zależy od:

1. poziomu rozwoju gospodarczego

• zasoby naturalne (optymalne wykorzystanie)

• 
  
  
  środki techniczne

• 
  
  podział wytworzonych dóbr i usług

2. poziom rozwoju sił wytwórczych.

E. D. W MYŚLI EKONOMICZNEJ:

I. UJĘCIE FIZYCZNE (ilościowe):

1. szkoła klasyczna:

Klasycy zwracali uwagę na zrost i alokację.

Wzrost gospodarki - silnie uzależniony od pracy - „praca jest źródłem wszelkiego bogactwa”.

Adam Smith - cel produkcji to konsumpcja, a zadowolenie konsumenta jest warunkiem wzrostu ilości wytwarzanych dóbr.

Ricardo- wartość to ilość pracy uprzedmiotowionej w towarze, która jest niezbędna do jego wytworzenia.

Malthus - wartość jest określona intensywnością popytu. Intensywność popytu oznacza taki wysiłek, jaki konsument zgadza się wydatkować w zamian za rzecz, którą pragnie nabyć.

Wg Ricardo i Malthus'a wartość jest pozytywnym wskaźnikiem dobrobytu społecznego.

Klasycy uważają, że wolna konkurencja prowadzi do bardziej efektywnej alokacji zasobów i jest instrumentem pozwalającym zwiększyć rozmiary produkcji.

Simon de Dismondi - połączył gospodarczą działalność społeczeństwa ze społecznym dobrobytem.

1. Podkreślał zależność szczęścia człowieka od ilości konsumowanych dóbr

2. Kładła duży nacisk na wyrównanie podziału dochodów . sprawiedliwy podział może być osiągnięty tylko poprzez działania rządu.

Marks i Engels - równy start jednostkom stwarza tylko socjalizm.

Wg Klasyków o dobrobycie społecznym decyduje:

• wielkość produkcji

• ilość produkcji

2. UJĘCIE SUBIEKTYWNE:

Idea: wszelkim ludzkim postępowaniem kieruje dążenie do maksymalizacji przyjemności przy jednoczesnym minimum przykrości.

Szkoła ta wprowadziła METODY MARGINALNE (krańcowe):

1. Wprowadzono zasadę malejącej krańcowej użyteczności dóbr - w miarę wzrostu konsumpcji maleje zadowolenie z niej

2. Wykorzystuje rachunek krańcowy do teorii optimum i wprowadza teorię rzadkości dóbr.

3. Rachunek krańcowy pozwala na maksymalizację pewnych wielkości (zwykle jest to użyteczność).

Użyteczność wg szkoły subiektywnej to przyjemność, zadowolenie. Jednocześnie jest to stopień realizacji celu działalności . podejście szkoły subiektywnej do wolnej konkurencji: nie jest ona najważniejsza. Najważniejszym celem są preferencje konsumenta. Najważniejszym celem są preferencje konsumenta. Kierunek ten zakłada, że dobrobyt zależy nie tylko od optymalnej alokacji zasobów ale także od zmian w akumulacji.

Ekonomiści szkoły subiektywnej: K. Mengera, W. S. Jevons, V. Pereto, R Marshall, A.C. Pigou.

Koncepcja renty ekonomicznej Marshall'a:

Wg Marshall'a różnorodność potrzeb nie zna granic, lecz każda potrzeba ma granice. Marshall rozważa granice potrzeb konsumenta i to czym konsument się kieruje przy zakupach.

Cena

A - cena 20 - zakup 1 (20*1=20 jednostek pień. wydanych na zakup)

B - cena 14- zakup 2 (14*2=28)

C - cena 10 - zakup 3

D - cena 2 - zakup 7

Jeśli wysoka cena konsument kupuje mało. (konsument kalkuluje. Pkt. B opłaca się bo kupuje już tylko za 14 jednostek, anie 20. Nawyżka konsumenta:

1. zakup za 20

2. druga jednostka dobra za 14

20+14= 34

musiałby zapłacić: 20*2=40

40-34=6 - tyle konsument „oszczędza” itd.

Im niższa cena tym wyższa nadwyżka - renta).

Niższa cena zwiekszenie popytu.

Nadwyżka konsumenta: różnica między ceną najwyższą jaką byłby skłonny zapłacić konsument, a ceną rzeczywiście zapłaconą jest ekonomiczną miarą nadwyżki, czyli renty.

Gdy cena dobra rośnie - nadwyżka jest coraz mniejsza.

Krytyka teorii konsumenta:

• nie trzeba liczyć renty konsumenta, trzeba obliczyć skalę preferencji konsumenta;

• krytycy stwierdzili, że krańcowa użyteczność pieniądza dla różnych konsumentów jest różna.

• Renta prowadzi do paradoksu: ”im wyżej cenimy dane dobro tym jesteśmy bogatsi”. Jest to bardzo złudna definicja bogactwa.

Cena rynkowa jest równa cenie, którą konsument jest skłonny zapłacić - tylko wówczas zakupy wzrastają.

TEZA: społeczeństwo winno nakładać podatki na te towary, których produkcja odbywa się przy spadających przychodach, a subsydiować produkcję charakteryzującą się przychodami wzrastającymi.

PODATKI:

Podatek podnosi cenę produktu, spadek - popytu.

P2 CA P1 - skala nadwyżki wywołana podatkiem

P1 P2 CD - dochody budżetu państwa z tytułu wprowadzania podatku (mniejsza produkcja)

Strata nadwyżki konsumenta jest większa od dochodów państwa z podatków o DCA, bo P1 P2 CA - P1 P2 CD = DCA

SUBSTYDIA

P1 P2 AB - wielkość dopłat do subsydiowanej produkcji

P1 CA P2 - pole renty konsumenta, jest mniejsze od dopłat do subsydiów produkcji o ABC

ABC - straty społeczne

P1 P C - pole nadwyżki konsumenta

P P2 A - pole nadwyżki konsumenta po subsydiowaniu (jest większe bo cena spadła)

P2 P1AB - wielkość dopłat do subsydiowanej produkcji

P1 CA P2 - pole renty konsumenta jest mniejsze od dopłat do subsydiowanej produkcji o CBA

P2 P1BA - P2 P1 CA = CBA (straty społeczne)

Efekt podatkowy przy rosnących przychodach:

Po wprowadzeniu podatku funkcja S rośnie, cena wzrasta do P2.

P1 PA - pole nadwyżki konsumenta przed opodatkowaniem

P2 PC - pole nadwyżki konsumenta po opodatkowaniu

Strata nadwyżki konsumenta - P1 P2 CA

D P2 CB - wpływy z podatku dla państwa

BC = T - przesunięcie o wysokość podatku

P1 P2 CE > CAE

Teoria Marshalla: progresywny podatek należy stosować, gdy podatek jest bardzo duży. Teoria ta nigdy nie została wprowadzona w życie.

Teoria A. C. Pigou: ojciec ekonomi dobrobytu. Spojrzenie na dobrobyt z punktu widzenia prywatnego i społecznego.

Trzy konflikty:

• dewastacja środowiska naturalnego

• koszty społeczne - straty ponoszone przez osoby trzecie lub przez całe społeczeństwo w rezultacie działalności produkcyjnej

• istnieje różnica między krańcowym produktem społecznym (jest zawsze mniejszy), a krańcowym produktem prywatnym. Wynika to z kosztów społecznych.

3. UJĘCIE ETYCZNE:

Trzecie ujęcie ekonomii dobrobytu obok ilościowego i subiektywnego. Bardzo ostra krytyka stałości potrzeb i preferencji konsumenta. Każdy konsument ma wciąż nowe potrzeby - zmieniają się one dynamicznie w czasie. Ważniejsze staje się zaspokajanie nowych potrzeb niż dbałość o wzrost lub niezmienność istniejących już potrzeb. Nowe potrzeby są oceniane przez pryzmat kanonów kultury, etyki. Analizujemy jak odbierze nas środowisko. Wg ujęcia etycznego, DOBROBYT zawiera w sobie ocenę wartościującą. Zmiana dobrobytu w ostatecznym rachunku jest oceniana jedynie przez zainteresowane jednostki. Koncentracja na ilości i jakości konsumowanych dóbr.

Wzrost konsumpcji - czy satysfakcja rośnie? Ujęcie to nie wnosi tu nic nowego.

II. teoria gier:

W organizacjach o słabo strukturalizowanych celach mamy często do czynienia z grami psychologicznymi.

Gra „Wanda” - inicjatorem gry jest osoba nie doceniana w dzieciństwie / młodości, ale zajmująca w organizacji stanowisko kierownicze. Osoba ta będzie się dowartościowywała znajdując „kozły ofiarne”. W każdej organizacji funkcjonują:

• ofiary

• prześladowcy

• ratownicy - (najczęstszy typ) szef zawsze może na niego liczyć. Wykona zawsze zadania, które powinien wykonać ktoś inny.

Gra „tak, ale”: - zespół ma rozwiązać problem. Szef ma pomysł na rozwiązanie. Demokracja - zespół podaje swoje propozycje, szef na każdą odpowiada: „tak, ale” i w końcu przeforsowuje swoją koncepcję.

Cechy wspólne teorii gier:

1. musi występować co najmniej 2 graczy, a dokonywane przez nich wybory wzajemnie na siebie wpływają (każdy może być graczem).

2. Wyniki i wypłaty

Tabela wypłat - każda decyzja pociąga za sobą wypłatę i każdemu wynikowi konkurencji określona wypłata odpowiada stopniowi osiągnięcia celu.

Wypłata = syntetyczny miernik preferencji określonego gracza.

3. Reguły formalne i nieformalne rządzące postępowaniem konkurentów

Reguły formalne - powszechnie przyjęte reguły postępowania, np.: przepisy prawne.

Reguły nieformalne - możemy śledzić zachowania konkurenta i możemy podejmować decyzje jednocześnie lub z opóźnieniem; jest bardzo ważne kto podejmuje decyzje pierwszy.

4. Różnice w teorii gier:

1. Liczba konkurentów - 2 lub więcej rywali

• Gra między dwoma rywalami - cele jednego gracza są w większym lub mniejszym stopniu sprzeczne z celami 2 gracza (oligopole)

• Większa liczba graczy:

• trzeba bardzo wyraźnie zdefiniować różne interesy dzielące poszczególnych graczy (często wprowadza się osobę negocjatora lub mediatora)

• będą powstawały koalicje (mogą przesądzić o zwycięstwie danej grupy) - zrzeszenia, kartele związki zawodowe.

2. Stopień zbieżności interesów

• Interesy przeciwstawne między graczami - zysk jednej strony oznacza dokładnie taką samą stratę dla drugiej strony (poker)

• Wspólnota interesów - gracze albo wspólnie wygrywają, albo wspólnie przegrywają.

Zwykle mamy do czynienia z rozwiązaniami pośrednimi - wyniki mogą być zróżnicowane. Gdy występuje zróżnicowanie korzyści i strat, to mamy do czynienia z grami o sumie nie zerowej. Przykład: związki zawodowe versus pracodawcy (rozbieżność celów w negocjacjach). Jedna rzecz wspólna - wszyscy ponoszą straty w określonej sytuacji - strajku.

3. Możliwości komunikowania się i zawierania porozumień pomiędzy konkurentami

• Nie kooperacyjne strony - gdy gracze nie są w stanie lub nie wolno im komunikować się ze sobą

• Str. Kooperacyjne - gdy uczestnicy przed podjęciem decyzji mogą się ze sobą porozumiewać.

Gdy interesy graczy są takie same, to przed podjęciem decyzji najlepiej jest się porozumiewać.

Gdy gra jest o sumie zerowej, to porozumienie nie zapewnia korzyści żadnej ze stron.

Gdy mamy do czynienia z sekwencją mieszaną (i wspólnota, i konflikt interesów) to możliwość komunikowania się, może mieć wpływ na przebieg gry.

Gdy ograniczona możliwość komunikacji - konkurenci mogą się komunikować przez media, można wykorzystać bieg, podając fałszywą informację do wiadomości publicznej.

4. Gra powtarzalna a gra jednorazowa (gra jednorazowa - bardzo mała elastyczność w negocjacjach)

5. Zasób informacji: gra będzie toczyła się w sposób zależny od informacji, jakie mamy o konkurentach.

NBC	ABC
			Emisja o 20.00	Emisja o 21.00
		Emisja o 20.00	33 (21+15) (19+14)	39 28 (25+14) (11+17)
		Emisja o 21.00	36 (13+17) (20+16)	32 30 (16+16) (16+14)

1. Decyzja szefa NBC (szlagier będzie emitowany o 20.00)

NBC>ABC

o 21.00 NBC>ABC

Gdyby emisja była o 21.00 to:

NBC<ABC

o 21.00 NBC>ABC

Podsumowanie: NBC ma strategię dominującą

2. Decyzja szefa ABC

o 20.00 ABC>NBC tylko i wyłącznie gdy NBC o 21.00

ABC<NBC gdy NBC o 20.00

o 21.00 ABC<NBC (jeżeli za 33 wpiszemy 25 to dla NBC najlepsza jest 20.00 a dla ABC 21.00)

Każda ze stacji podejmuje decyzje niezależnie. Stacje przeprowadzają analizę - zakładają emisję o godz. 20 lub 21, szacując jaką oglądalność osiągnie konkurencja.

Korzystniej dla NBC jest wyemitować film o 20 (większa wypłata). Dla ABC również najkorzystniej będzie nadać film o 20.

Strategia dominująca to najlepsza możliwa odpowiedź na dowolną strategię jaką może zastosować drugi gracz. (wybór godz., która da najwyższą wypłatę, niezależnie od ruchu 2 stacji).

W sytuacjach gdy konkurenci podejmują działania niezależne od siebie (a zatem niema mowy o zmowie), każdy gracz powinien stosować strategię zapewniającą równowagę.

Strategia zapewniająca równowagę pozwala zmaksymalizować wysokość wypłat każdego z graczy w warunkach określonych przez wybór strategii dokonanej przez przeciwnika. Stan taki jest określany mianem „równowagi nasza”.

W tego typu grach nieważna jest wypłata. Chodzi o to by wygrać.

Gra o udział w rynku

Przedsiębiorstwo II
Przedsiębior-stwo 1		C1	C2	C3
		R1	-2	-1	4
		R2	5	2	3
		R3	7	-3	-5

Komentarz: wysokość wypłat, produkt w dojrzałej formie

Dojrzała faza cyklu życia produktu. Cel: powiększenie udziału w rynku. Do dyspozycji: 3 strategie marketingowe.

Konkurowanie o przejęcie klienta za pomocą różnych strategii marketingowych.

Przedsiębiorstwo I - strategie R1, R2, R3

Przedsiębiorstwo II - strategie C1, C2, C3

Są to strategie o sumie zerowej - strata jednego jest zyskiem drugiego i na odwrót.

Gdy przedsiębiorstwo I (P1) zastosuje strategię R1, a przedsiębiorstwo II (P2) strategię C1 to P1 traci 2% udziału w rynku, a P2 zyskuje 2% udziałów w rynku.

P1 dąży do maksymalizacji wypłat a P2 dąży do minimalizacji wypłat (ile traci P1 tyle zyskuje P2)

Gdy P1 - R1 to P2 - C2 ponieważ jest to najlepsza relacja.

Gdy P2 - C2 to P1 - R2

P2 - C1 to P1 - R2

P2 - C3 to P1 - R1

P1 - R1 to P2 - C1

P1 - R2 to P2 - C2

P1 - R3 to P2 - C3

Połączenie strategii marketingowych jest gdy P1 - R2 a P2 - C2. Jeden punkt wspólny R2 C2 (2) = wynik w stanie równowagi.

Brak porozumiewania się, gra o sumie zerowej.

W warunkach równowagi, wynikającej z zastosowania strategii dominującej każdy gracz wybiera takie posunięcie, które stanowi najlepszą odpowiedź na ruch, jaki mógłby wykonać przeciwnik.

Gra wspólnota interesów - rozbieżność interesów.

	Przeds. amerykańskie
Przeds. japońskie		Przyj. standard jap.	Przyjąć standard ameryk.
		Przyjąć standard japoński	100, 50	30, 20
		Przyj. standard ameryk.	0. 0	60, 90

Jeden punkt wspólny pozostałe - rozbieżności.

PA i PJ konkurują o wprowadzenie na rynek nowego systemu telewizyjnego wysokiej rozdzielczości.

japoński system jest bardziej zaawansowany technologicznie. Pyt.: który ze standardów zostanie przyjęty?

Gdy PJ i PA wybiorą standard japoński to PJ zyskuje 100 a PA zyskuje 50

Gdy PJ wybierze standard amerykański a PA standard japoński to wypłata dla PJ i PA =0

Gdy PA wybierze standard amerykański a PJ. standard japoński to wypłata dla Pj=30 a dla PA=20.

Gdy PJ i PA wybiorą standard amerykański to wypłata dla PJ=60 a dla PA=90

Są dwa stany równowagi: stan równowago I - przyjąć standard japoński, stan równowagi II - przyjąć standard amerykański.

Gdy występuje rozbieżność i zbieżność interesów jest to gra o nazwie „walka płci” (któraś ze stron musi ustąpić).

Gra o wejście na rynek

	Przedsiębiorstwo II
Przedsię-biorstwo I		Nie wchodzić	Wchodzić
		Nie wchodzić	0, 0	0, 4
		Wchodzić	4, 0	-4, -4

Na dany rynek chcą wejść 2 przedsiębiorstwa z nowym produktem. Walka o wejście na rynek z nowym produktem jako pierwszy.

Jeśli oba przedsiębiorstwa wejdą jednocześnie na rynek to podzielą go a dochód jaki osiągną nie zwróci poniesionych kosztów (nakładów).

Jeśli P1 i P2 nie wejdą na rynek to wypłata dla P1 i P2 =0

Gdy P1 wejdzie a P2 nie to wypłata dla P1=4 a dla P2=0

Gdy P1 nie wejdzie a P2 wejdzie to wypłata dla P1=0 a dla P2=4

Gdy P1 i P2 wejdą jednocześnie na rynek to wypłata dla P1 i P2 = -4

Racjonalnie byłoby, gdyby weszła tylko 1 firma. Co zrobić, by udało się przechytrzyć przeciwnika? P1 nie wie nic o P2, można skorzystać z komunikacji pośredniej długie umowy z kooperantami P1 lub P2 będzie ogłaszać w mediach. Jest to informacja dla drugiej firmy, że jest się o krok dalej - informacja dla konkurencji, żeby się wycofała - może to być blef. Jest to tzw. gra w tchórza. Jest to walka o wszystko. Konkurujące przedsiębiorstwa nie przebierają w środkach., jeśli któryś z konkurentów ustąpi to zostanie okrzyknięty tchórzem.

Uproszczona postać gry negocjacyjnej

	Ostateczna oferta sprzedawcy w tys.
Ostateczna oferta nabywcy w tys.		110	100	90
		90	0, 0	0, 0	30, 10
		100	0, 0	20, 20	25, 15
		110	10, 30	15, 25	20, 20

Dwie walczące na rynku strony mogą negocjować ze sobą warunki. Mamy tu do czynienia z nabywcami i sprzedawcami.

Nawet w najprostszych przypadkach negocjacji występuje kilka stanów równowagi.

Koszty produkcji sprzedawcy wynoszą 80 tys. Maksymalna cena jaką jest skłonny zapłacić nabywca to 120 tys.

Kolor żółty - Oferty cenowe nie mają punktu wspólnego i nie dojdzie do transakcji. Gdy nabywca (N) oferuje 90 to sprzedawca (S) żąda 100, gdy N 100 to S 110, gdy N 90 to S 100.

Czerwony i zielony - Punkty wspólne gdy S110 a N110 zysk wynosi dla S10 dla N30

Gdy N100 i S100 to zysk dla N20 dla S20

Gdy N90 i S90 to zysk dla N30 dla S 10

Gdy kupujący jest w stanie zapłacić więcej niż żąda sprzedawca wówczas:

N110 a S100 to 110+100=210:2=105 (cena wynosi 105)

Dlatego też:

N110 a S100 to zysk wynosi dla N15 dla S25

N110 a S90 to zysk dla N20 dla S20 (cena wynosi 100)

N100 a S90 to zysk dla N25 dla S15

W tej grze negocjacje mogą przynieść bardzo różne rozwiązania. Wiele stanów równowagi.

Gra sekwencyjna (drzewa decyzyjne) - mogą tu być używane tabele wypłat lub drzewa decyzyjne.

Honorować

umowę o

współpracy

50,50

Inwestować

KRS

PKN

znacjonalizować

-20,80

Nie inwestować

0,0

Uczestnicy wykonują ruchy jeden po drugim. PPN rozważa możliwość zainwestowania w budowę kopalni miedzi w kraju rozwijającym się

PPN - przedsiębiorstwo ponad narodowe

KRS - kraj rozwijający się

Gdy PPN nie inwestuje to korzyści dla obydwu wynoszą 0,0

Gdy PPN inwestuje a KRS honoruje umowę to korzyści wynoszą 50, 50

Gdy PPN inwestuje a KRS nie honoruje umowy i znacjonalizuje inwestycję to PPN -20 a KRS 80

Zabezpieczenie które wymusi na KRS honorowanie umowy:

Rozwiązanie 1 - podzielić korzyści zielone w stosunku KRS 81% a PPN 19%

Rozwiązanie 2 - PPN konstruuje umowę w taki sposób, że KRS wpłaca kaucję w dowolnym banku w wysokości 31 mln. Jeśli KRS chciałby znacjonalizować kopalnię, zysk KRS = 80-31 = 49 (<50)

Często w grach sekwencyjnych stosowana jest metoda odstraszania od wejścia.

Gra sekwencyjna:

• Sytuacja I - firma, która chce wejść na rynek

Jedno z przedsiębiorstw jest na rynku i zajmuje pozycję dominującą, uczestnik gry zasiedziały (I). Na rynek chce wejść nowe przedsiębiorstwo (E).

Zastrzeżenie: koszt wejścia jest na tyle wysoki, że trzeba wyeliminować wejście na próbę. Wejście = decyzja ostateczna.

Rozważamy schemat decyzyjny z punktu widzenia E:

• „nie wchodzę” - wypłaty E = 0, I = 12

• „wchodzę” - następny ruch zależy od I.

Dylemat I: utrzymać albo obniżyć cenę. Alternatywy:

• „utrzymać cenę” - wypłaty: E = 4, I = 6 (stan równowagi)

• „obniżyć cenę” - wypłaty: E = -4, I = 4

Dla I rozwiązaniem lepszym będzie utrzymać cenę.

Stan równowagi: dla E - wejść na rynek, dla I utrzymać cenę.

• Sytuacja II - firma, która jest na rynku (przedsiębiorca zasiedziały)

Decyzję podejmuje I:

• „utrzymać cenę” - E musi rozważyć czy wejść na rynek czy nie

• „tak” - wypłaty E = 4, I = 6

• „nie” - wypłaty: E = 0, I = 12

• „obniżyć cenę” - E wejść czy nie

• „tak” - wypłaty: E = -4, I = 4

• „nie” - wypłaty: E = 0, I = 9

Aby monopolista (I) mógł powstrzymać nowego przedsiębiorcę od wejścia na rynek, może podjąć decyzję o rozbudowie swoich zdolności produkcyjnych; może odstraszać kampanią reklamową mówiącą o udoskonalaniu produktów. Alby wybrać określony wariant decyzyjny, trzeba przeanalizować przewidywalne warianty konkurenta.

Gra powtarzalna (strategia wet za wet)

	Przedsiębiorstwo nr II
Przedsię-biorstwo nr I		Wysoka cena	Niska cena
		Wysoka cena	10, 10	5, 12
		Niska cena	12, 5	7, 7

Przyjmujemy, że koszt produkcji wynosi 4 jednostki. Ustalając cenę można wyznaczyć cenę wysoką = 8, lub cenę niską = 6 jednostek. Założenie:

• cena 8 - sprzedaż 2,5 mln szt.

• cena 6 - sprzedaż = 3,5 mln. Szt.

Jeśli PI ustala cenę wysoką, a PII cenę niską:

• PI wysoka cena - sprzedaż =1250000 szt.

• PII niska cena - sprzedaż = 6000000 szt.

Obliczanie wlk. Wypłat:

• 
  
  
  cena 8 - (8 - 4) * 1250000 = 5000000

• 
  cena 6 - (8 - 4) * 6000000 = 12000000

Gdy oba przedsiębiorstwa ustalają cenę wysoką to zyski obu = 10 mln; gdy oba przedsiębiorstwa ustalają cenę niską to zyski = 7 mln.

Pokusa dla każdego z przedsiębiorstw na ustalanie niskiej ceny (wyliczam, że otrzymam 12 mln., a przeciwnik tylko 5 mln.). okazuje się jednak, że drugie przedsiębiorstwo myśli tak samo. W rezultacie oba przedsiębiorstwa wybiorą cenę niską i ich wypłata wyniesie 7 mln.

Strategia gier wet za wet: jeśli ta gra byłaby powtarzalną, to sytuacja wyglądałaby: PI - 8, PII - 6, a w kolejnym miesiącu odwrotnie. Gra powtarzalna - gra czuła (nigdy nie jest stosowany odwet przed złamaniem zmowy cenowej przedsiębiorstw). Kara za złamanie zmowy jest natychmiastowa. Gra jest czytelna - konkurent wie, że nie warto złamać zmowy cenowej. Zawiera elementy wybaczania - wynika on z faktu naśladownictwa.

Gra powtarzalna (dylemat więźnia):

	Podejrzany nr 2
Podejrzany nr 1		Nie przyznać się	Przyznać się
		Nie przyznać się	2, 2	8, 1
		Przyznać się	1, 8	5, 5

Policja zatrzymuje 2 podejrzanych o dokonanie przestępstwa. Są przesłuchiwani w oddzielnych pomieszczeniach. Tabela wypłat przedstawia się następująco:

• jeśli obaj się nie przyznają - spędzą w więzieniu 2 miesiące

• jeśli obaj się przyznają - 5 miesięcy

• jeśli 1 podejrzany się przyzna - 1 miesiąc (pod warunkiem, że drugi się nie przyzna).

Duże prawdopodobieństwo przyznania się obu podejrzanych. Może tu być stosowana strategia wet za wet. Przykładem może być kartel - zmowy kartelowe. W interesie kartelu leży ograniczanie podaży (zwiększy się wówczas cena). Każdy członek kartelu myśli jednak o sobie - większa produkcja = większy zysk.

II. Analiza rynku - optymalizacja przy trzech założeniach:

Analiza tradycyjna - relacja cena a popyt na dane dobro, dobra komplementarne, substytuty…

Analiza stanu równowagi rynkowej przy 3 założeniach:

1. mówimy o rynkach konkurencyjnych - każdy producent i konsument traktuje cenę jako daną i zgodnie z tym będzie optymalizował swoje działania;

2. analiza 2 producentów lub 2 konsumentów, ale zawsze ją można rozszerzyć na większą ilość podmiotów;

3. rozważamy gospodarkę i ludzi, którzy posiadają stałe zasoby dóbr = analiza czysta (nie mówimy o wielkości produkcji).

X0 i Y0 oznaczają całkowite zasoby X, Y. Konsumpcja konsumenta A jest mierzona poczynając od punktu OA w kierunku zaznaczonym strzałkami, natomiast konsumpcja konsumenta B mierzona jest od punktu OB. w kierunku strzałek. Punkty wewnętrzne typu H opisują taki podział dóbr X, Y między A, B, że dostępne dobra są w całości konsumowane.

Konsumpcja dobra X i dobra Y w przypadku konsumenta B jest większa niż konsumpcja tych dóbr przez konsumenta A.

Krzywa obojętności konsumenta:

Łączy kombinacje konsumpcji dwóch dóbr, które dają konsumentowi taką samą satysfakcję. Im dalej od początku układu położone krzywe tym większa satysfakcja.

2

20

20

14

10

6

A

B

C

D

Q ilość dobra kupowanego

1

2

3

4

Po wprowadzeniu podatku

P1

P2

P1 PA pole nadwyżki konsumenta przed opodatkowaniem

C

D

A

S+T

S

D

P2 PC pole nadwyżki konsumenta po opodatkowaniu

q2

q1

q

P

P1

P2

Po subsydiowaniu

C

B

A

D

S

S2

q1

q2

q

P

D

P1

P2

P

S1

S

T

C

A

D

E

B

q2

q1

q

P1 P2 CA - strata renty konsumenta

D P2 CB - wpływy

do budżetu

Wpływy są większe od straty konsumenta

B

A

0

X

Y

YA

XO

OB

A

OA

Y0

H

XA

• cena 8 - (8 - 4(koszt produkcji) * 2500000 = 10000000

• cena 6 - (6 - 4) * 350000 = 7000000

C

K01

K02

K03

---