Zintegrowany system ratownictwa medycznego

- Ma na celu zintegrowanie wszystkich podmiotów w jeden system mający kompatybilną sieć łączności , wspólne procedury ratownicze , zintegrowany sprzęt na zasadzie „ jednych noszy od miejsca zdarzenia do SOR ” , oraz określone miejsce w łańcuchu przeżycia .

Służby ratownictwa medycznego czyli : CPR - centra powiadamiania ratunkowego ,HEMS - lotnicze pogotowie ratunkowe , staż pożarna , zespoły pogotowia ratunkowego , jednostki ratowniczo - gaśnicze i inne np. jednostki ratownictwa chemicznego , pogotowie gazowe i pracownicy wszystkich organizacji, które mogą być zaangażowane w plan natychmiastowego włączenia się do akcji pomocy w razie katastrofy, muszą znać w nim swoje miejsce, a najlepiej uczestniczyć w jego opracowywaniu i doskonaleniu. Policja , przedsiębiorstwa użyteczności publicznej, wojsko i różne lokalne agencje rządowe odgrywają ważną rolę w realizacji ogólnego planu działań .

CPR - Centrum powiadamiania jest wspólne dla wszystkich podmiotów ratownictwa medycznego / służby dyspozytorskie straży pożarnej i pogotowia ratunkowego /, jest to miejsce przyjmowania zgłoszeń o zdarzeniach masowych , wypadkach , katastrofach i innych oraz uruchamiania na miejscu zdarzenia jednostek ratowniczych .

Dyspozytor - przyjmujący zgłoszenie ustala priorytety i niezwłocznie dysponuje jednostkami ratowniczymi, przekazuje niezbędne informacje osobom udzielającym pierwszej pomocy, w szczególności przed przybyciem zespołu ratownictwa medycznego na miejsce zdarzenia, przekazuje kierującemu działaniami ratowniczymi w miejscu zdarzenia niezbędnych informacji ułatwiających podejmowanie decyzji. Przekazuje niezbędne informacje o stanach zagrożenia życia lub zdrowia innym jednostkom ratowniczym wykonującym zadania w zakresie ratownictwa / np. informacje o ilości i stanie poszkodowanych do SOR / , na prośbę koordynatora uruchamia dodatkowe jednostki .

Osoba dowodząca akcją ratowniczą jest odpowiedzialna za wszystko, co się dzieje po wypadku masowym lub katastrofie. Dowodzący ma kilku zastępców; każdy z nich odpowiada za poszczególne rodzaje działań (np. za działania policji, straży pożarnej, pogotowiu ratunkowego czy służb odpowiedzialnych za finanse bądź informowanie opinii publicznej). W akcji niekiedy mogą być potrzebne w zależności od rozmiaru i typu wypadku tylko niektóre ze służb będących do dyspozycji osoby dowodzącej.

Koordynator medyczny odpowiada za cale medyczne zabezpieczenie miejsca zdarzenia. Podstawowe znaczenie ma przy tym przestrzeganie dyscypliny, muszą się więc mu podporządkować wszyscy członkowie wyjazdowego zespołu ratownictwa medycznego czy poszczególni lekarze (bez względu na swą rangę). Po przybyciu lekarzy przydziela się im kluczowe zadania, w tym odpowiedzialnego za selekcję (który początkowo może działać na wysuniętej pozycji, a potem przenosi się do punktu rozdziału poszkodowanych), zawiadującego punktem rozdziału, odpowiedzialnych za podejmowanie leczenia (działających w punkcie rozdziału), pracującego na pozycji wysuniętej i wreszcie odpowiedzialnego za postępowanie z ofiarami śmiertelnymi.

Rodzaje zespołów wyjazdowych Pogotowia Ratunkowego

S - Zespół wyjazdowy specjalistyczny, do 2010 r. również zespół reanimacyjny R - co najmniej trzy osoby uprawnione do wykonywania medycznych czynności ratunkowych, w tym lekarz systemu oraz pielęgniarka systemu lub ratownik medyczny

P - Zespół wyjazdowy podstawowy, do 2010 r. również zespół wizytowy (wypadkowy) W - co najmniej dwie osoby uprawnione do wykonywania medycznych czynności ratunkowych

N - Zespół wyjazdowy neonatologiczny - przewożący dzieci do 30 dnia życia

- w skład powyższych zespołów wchodzi dodatkowo kierowca-sanitariusz w przypadku gdy żaden z członków zespołu nie posiada prawa jazdy kategorii B oraz nie spełnia warunków .

Podstawowa Opieka Zdrowotna

OL - Zespół wyjazdowy ogólnolekarski - co najmniej dwie osoby uprawnione do wykonywania medycznych czynności ratunkowych w tym lekarz

T - Zespół wyjazdowy transportowy - co najmniej jedna osoba uprawniona do wykonywania medycznych czynności ratunkowych

- w skład powyższych zespołów wchodzi kierowca w przypadku gdy żaden z członków zespołu nie posiada prawa jazdy kategorii B oraz nie spełnia warunków

SOR - Szpitalny oddział ratunkowy - jest komórką szpitala , wyposażoną w odpowiedni sprzęt medyczny , środki łączności , zatrudniający wyspecjalizowaną kadrę medyczną , natomiast obszary i funkcje zostały określone w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia . Leczenie ratunkowe spełniające standardy współczesnej medycyny , osób w stanie zagrożenia życia obejmuje wstępne rozpoznanie , diagnostykę , natychmiastowe wdrażanie postępowania leczniczego , stabilizację stanu chorego , ustalenie priorytetów dalszego leczenia , ewentualne przekazanie poszkodowanego do właściwego oddziału specjalistycznego lub transport do szpitala właściwego dla stanu chorego .

Obszary SOR :

- zadaszony podjazd dla karetek i osobne wejście dla chorych zgłaszających się osobiście

- obszar segregacji medycznej i przyjęć , resuscytacyjno - zabiegowy , konsultacyjny , obserwacyjny , krótkoterminowej intensywnej terapii , diagnostyki obrazowej

- zaplecze administracyjno - gospodarcze , socjalne

- powinien dysponować lądowiskiem dla śmigłowca

Koordynacja na miejscu zdarzenia

Koordynator medycznych działań ratunkowych ustala:

- zostaje wyznaczona I strefa niebezpieczna - obszar zdarzenia , w strefie tej mogą przebywać osoby upoważnione przez koordynatora , w zależności od rodzaju zdarzenia / pożar , wypadek , zawalenie budynku itd. / wyposażone w środki ochrony / np. aparaty tlenowe , ubrania gazoszczelne itd. / , przebywanie w tej strefie jest ściśle monitorowane

- II strefa - gdzie znajduje się : punkt segregacji /do którego ewakuowane są ofiary ze strefy niebezpiecznej , gdy nie ma strefy niebezpiecznej mamy obszar segregacji / , punkt pomocy medycznej , punkt dekontaminacji / jeśli wskazane / , punkt oczekiwania (dla zielonych) , obszar ewakuacji i transportu

- III strefa - w której znajdują się pozostałe osoby

System segregacji

- TRIAGE / sortować segregować / - prosta segregacja i wstępne leczenie , służy do oceny stanu poszkodowanych , ma na celu pomóc jak największej liczbie poszkodowanych w jak najkrótszym czasie , znajduje zastosowanie w wypadkach masowych , katastrofach .

Wypadek masowy - nagły wypadek w którym uczestniczy duża liczba osób poszkodowanych, pomocy udzielają jednostki lokalne , zdarzenie wymaga przeprowadzenia segregacji medycznej.

Katastrofa - zdarzenie w którym liczba ofiar przewyższa możliwości lokalnych służb ratowniczych .

Należy pamiętać iż segregacja poszkodowanych to proces dynamiczny , trwający do końca akcji ratowniczej gdyż często możemy mieć do czynienia z pogorszeniem się stanu poszkodowanego .

Triage przesiewowy - który polega na szybkiej ocenie sytuacji przez pierwszy zespół ratownictwa medycznego na miejscu zdarzenia przy minimalnym badaniu i interwencji .

Triage medyczny - to przeprowadzenie pełnego badania lekarskiego i oceny szans przeżycia ofiary oraz zakwalifikowanie jej do właściwego leczenia .

Prowadząc wstępną ocenę na miejscu zdarzenia oznacza się osoby poszkodowane w zależności od stanu obrażeń kodem barwnym

- czerwonym , żółtym , zielonym bądź czarnym . Czas jaki powinien być przeznaczony na ocenę jednej osoby nie powinien przekroczyć 30 sekund .

W Polsce wykorzystywany jest system segregacji START , kluczowe w nim jest szybkie badanie układów : oddechowego , krążenia , OUN - stan świadomości .

1.Ogólne wrażenie - wiek , w jakiej pozycji się znajduje , zachowanie / pobudzony , cierpiący / , czy ma zachowaną perfuzję / kolor skóry / , czy widoczne są duże obrażenia tkanek lub krwawienia

2. Stan świadomości - przytomny , reaguje na polecenia

3. Drogi oddechowe - czy oddycha , drożność dróg oddechowych , jak i częstotliwość ,

4.Krążenie - czy tętno jest wyczuwalne , częstotliwość i jakość tętna

Po wykonaniu szybkiego badania pacjenta należy oznaczyć go odpowiednim do stanu kolorem

Czerwony - najwyższy priorytet , pomoc do 5 minut , stan bardzo ciężki , niestabilny ale do uratowania , ofiary wymagające natychmiastowej pomocy, np. udrożnienia dróg oddechowych, zahamowania krwotoku, odbarczenia odmy opłucnowej , / załaduj i jedz / , poszkodowany we wstrząsie , z niestabilną klatką piersiową , uraz kręgosłupa lub porażenie

Żółty - wysoki priorytet - pomoc do 20 minut , stan poważny , wszyscy pacjenci wymagający interwencji lekarskiej w ciągu 6 godzin lub mogący chwilę poczekać na interwencję , poszkodowani z izolowanym złamaniem kości podudzia , kości obu kończyn górnych , uraz kręgosłupa bez uszkodzenia rdzenia , z urazem głowy splątany lub przytomny

Zielony - średni priorytet - wszystkie ofiary mogące poruszać się o własnych siłach - jeśli nastąpi zmiana tego stanu, wymagana jest ponowna ocena i kwalifikacja , powierzchowne rany , oparzenia I i II˚ do 10% , złamania pojedynczych kości przedramienia , dłoni lub stopy ,

Czarny - niski priorytet martwy lub żywy ale nie do uratowania , pacjenci, którym nie można już pomóc , poszkodowany nieprzytomny bez oddechu pomimo udrożnienia dróg oddechowych , bez tętna , ciężkimi obrażeniami uszkodzeniami tkanki mózgowej , rozległe urazy zmiażdzeniowe

Poszkodowanego należy odpowiednio oznaczyć - w sposób widoczny , oznaczenie powinno być dobrze przymocowane aby nie doszło do pomyłek a następnie należy przejść do następnego chorego . Oceny poszkodowanych należy dokonać na podstawie obiektywnej oceny a nie pod wpływem emocji jest to bardzo obciążające zadanie , decyzja kogo ratować w pierwszej kolejności , budzi wiele kontrowersji . Pamiętać jednak należy iż nadmierne skupianie się na ofiarach zakwalifikowanych do koloru czarnego zwiększyłoby liczbę ofiar śmiertelnych uprzednio uznawanych za „ do uratowania ” . Pamiętać trzeba o przeprowadzeniu triażu wtórnego , ponieważ stan poszkodowanych oznaczonych , kolorem czerwonym , żółtym i zielonym może ulec zmianie .

Prawidłowa koordynacja na miejscu zdarzenia może zwiększyć ogólną efektywność uczestników akcji ratunkowej a priorytetami postępowania w każdym wypadku , niezależnie od jego rozmiarów powinny być : bezpieczeństwo , organizacja i jakość pomocy medycznej .

Transport chorego z miejsca zdarzenia

- drogą powietrzną / śmigłowce medyczne /

- drogą lądową / karetki / zarówno jedne i drugie zapewniają fachową opiekę medyczną , śmigłowcem można chorego dostarczyć natomiast szybciej do odległego ośrodka specjalistycznego .

Wyróżnić też można transport :

- pierwotny - przekazanie pacjenta z miejsca zdarzenia do SOR

- wtórny - przetransportowanie chorego z jednego szpitala do innego szpitala celem zapewnienia opieki specjalistycznej .

Chory z miejsca zdarzenia powinien zostać przetransportowany o ile to możliwe do SOR gdzie w strukturach szpitala znajdują się wszystkie oddziały specjalistyczne / neurologia , neurochirurgia , kardiochirurgia , chirurgia naczyniowa , ogólna , urazowa , OITM i inne .

Trakcie transportu pacjenta należy przestrzegać zasady „ NIE SPOWODOWAĆ DALSZYCH USZKODZEŃ ”

Rodzaj transportu zależy od czasu w jakim trzeba dostarczyć poszkodowanego , miejsce docelowe oraz uszkodzeń doznanych przez pacjenta i jego reakcji na ewentualną resuscytację .Na miejscu zdarzenia czas poświecony na udrożnienie dróg oddechowych , unieruchomienie chorego , opanowanie krwotoku zewnętrznego - nie jest stracony , wszystkie te działania przyczyniają się do stabilizacji stanu poszkodowanego podczas transportu samochodowego czy lotniczego do SOR .

Na czas transportu powinniśmy chorego zabezpieczyć :

- 2 wkłucia dożylne , monitoring / RR , tętno , saturacja ewentualnie kapnografia , EKG / , tlenoterapia 100 % tlenem , odpowiednie do stanu ułożenie , ewentualna resuscytacja krążeniowo - oddechowa i powiadomienie miejsca docelowego o przybyciu poszkodowanego oraz jego stanie a następnie jak najszybsze przetransportowanie do SOR .

Transport chorego

- Kiedy u chorego podejrzewamy uraz kręgosłupa - poszkodowanego układamy płasko na twardym podłożu - deska ortopedyczna ze stabilizatorem głowy i pasami , zabezpiecza przed uszkodzeniem kręgosłupa szyjnego , dodatkowo powinien być założony kołnierz usztywniający , poszkodowanego z urazem kręgosłupa można też przewozić w materacu próżniowym .

- Poszkodowani z urazem czaszkowo - mózgowym bez utraty przytomności , niewielką dusznością , układamy na wznak unosząc wezgłowie noszy pod katem 30˚ , powyżej poziomu ciała , zabezpieczyć pasami .

- Ułożenie we wstrząsie kardiogennym - pacjent w pozycji leżącej z ewentualnym uniesieniem tułowia w zależności od wartości ciśnienia tętniczego , zakazanie wykonywania pacjentowi jakiegokolwiek wysiłku fizycznego .

- Ułożenie półsiedzące można zastosować - przy ciężkiej duszności / np. w ataku astmy / lub w zranieniach w obrębie klatki piersiowej.

- Ułożenie przeciwwstrząsowe - przy podejrzeniu rozwijania się wstrząsu u chorego , ułożenie to polega na położeniu chorego na plecach z uniesionymi nogami na wysokość 30 - 40 centymetrów. Ułożenia tego nie wolno stonować przy złamaniach miednicy , uszkodzeniach czaszkowo - mózgowych , uszkodzeniach klatki piersiowej .

- Ułożenie w przypadkach zranień jamy brzusznej , bólach brzucha w celu zmniejszenia napięcia powłok brzusznych - możemy chorego położyć na wznak z wałkiem pod kolanami .

- Kobiety w ciąży - zwłaszcza powyżej 20 tygodnia ciąży - należy przewozić w pozycji pochylonej 20 - 30˚ na lewy bok , tak aby ciężarna macica nie uciskała na żyłę główna dolną .

- Pozycja bezpieczna / boczna ustalona / - można zastosować u każdego chorego , nieprzytomnego , oddychającego samoistnie , z prawidłową akcją serca , zapobiega ona zapadaniu się języka /zapobiega niedrożności oddechowych / i umożliwia wypływanie wydzieliny z ust , zmniejsza możliwość zachłyśnięcia . Głowa szyja i plecy leżą w jednej linii a zgięte kończyny podpierają ciało i utrzymują je w wygodnym , stabilnym położeniu .

Techniki i sprzęt do unieruchomienia

WYDOBYCIE CHOREGO ZA POMOCĄ CHWYTU RAUTKA

Chwyt Rautka - chwyt ratowniczy służący do szybkiego wydobycia poszkodowanego z miejsca zagrożenia np. z samochodu. Należy go stosować jedynie w przypadku bezpośredniego zagrożenia życia, czy to wynikającego z niebezpiecznego otoczenia, np. toksyczne opary, czy z ciężkiego stanu poszkodowanego - zatrzymanie oddechu i krążenia, niemożność udrożnienia dróg oddechowych .

Wykonanie :

Otwieramy drzwi samochodu stojąc twarzą do przodu pojazdu , wkładamy prawą rękę pod prawą pachę poszkodowanego i chwytamy nachwytem jego lewe przedramię . Lewą rękę wkładamy pod lewą pachę i również chwytamy nachwytem jego lewe przedramię . Następnie delikatnie unosząc i w miarę możliwości stabilizując głowę wyciągamy poszkodowanego z miejsca zagrożenia.

W przypadku gdy osoba poszkodowana leży; wkładając ręce pod ramiona poszkodowanego od strony głowy podnosimy go do pozycji półsiedzącej i kładziemy na swoich udach. Wkładamy ręce pod pachy poszkodowanego i obejmujemy nachwytem prawe jego przedramię. Wstajemy razem z poszkodowanym i idąc tyłem ewakuujemy go z zagrożonego obszaru.

Unieruchomienie za pomocą deski ortopedycznej :

- ratownik pierwszy stabilizuje kręgosłup szyny - zakłada kołnierz usztywniający i nadal stabilizuje szyję i głowę aż do zakończenia procedury

- chory leży z kończynami dolnymi wyprostowanymi a kończyny górne wzdłuż ciała a dłonie skierowane do wewnątrz

- chorego przetacza się na jedną z kończyn górnych która będzie stabilizowała podłużnie całe ciało

- deskę układamy za plecami chorego , jeżeli jedna z kończyn jest uszkodzona chorego przewracamy na stronę zdrową

- 2 ratowników klęka po przeciwnej stronie niż deska , jeden na wysokości klatki piersiowej , drugi na poziomie ud

- ratownik przy klatce piersiowej przytrzymuje bliższe ramie kolanami , łapie chorego za bark i biodro , ratownik przy udach chwyta przeciwległe biodro i podudzia

- kiedy wszyscy są gotowi , ratownik znajdujący się przy głowie daje sygnał do rozpoczęcia przetaczania

- podczas całego przetaczania należy utrzymać stabilizację głowy

- ratownicy przewracają chorego na swoją stronę , głowę , tułów i miednicę utrzymuje się w jednej linii

- kiedy chory leży na boku ratownicy mogą wykonać szybkie badanie pleców , następnie ratownik podsuwa deskę ortopedyczną pod plecy chorego i przytrzymuje je przechylone na bok pod kątem 30 - 45 ˚

- kiedy wszyscy są gotowi do dalszego etapu ratownik stabilizujący głowę daje znak do przetoczenia chorego na deskę utrzymują cały czas głowę , tułów i miednicę w jednej osi .

Unieruchomienie poszkodowanego stojącego na sztywnych noszach ortopedycznych :

- jeden ratownik stabilizuje głowę chorego a drugi zakłada kołnierz usztywniający , podczas gdy pierwszy nie zwalnia unieruchomienia

- drugi ratownik układa sztywne nosze ortopedyczne za chorym na ziemi

- pozostali ratownicy zabezpieczają chorego pasami biegnącymi : nad barkami , wysoko nad klatką piersiową , miednicą i kończynami dolnymi w celu zapobieżenia ruchom pacjenta w czasie przechylania noszy do tyłu , zestawem do unieruchamiania / klockami i paskami / mocuje głowę

- ratownicy ostrożnie przechylają sztywne nosze z chorym do tyłu , kładąc je na podłożu .

Do takiego unieruchomienia można użyć :

- sztywnej deski ortopedycznej

- szyna Millera - połączenie sztywnych noszy ortopedycznych i zestawów do unieruchamiania głowy i ciała

- rękaw Reevesa - umożliwia unieruchomienie całego ciała w krótkim czasie i niewielkim nakładem pracy , zrobiony jest z bardzo trwałych materiałów i na tyle obszerny że można do niego wsunąć twarde nosze w raz z chorym .

- rozkładane nosze podbierakowe można zastosować również w tych przypadkach gdy chorego nie można przetoczyć na bok z powodu różnych obrażeń

- możemy też zastosować materac próżniowy - materac wyposażony w pasy zabezpieczające , uchwyty transportowe , pompkę oraz torbę transportową , służy do unieruchomienia pacjenta na całej jego długości i zabezpieczenia przed dodatkowymi urazami , zaprojektowany tak, aby szczelnie przylegał do ciała pacjenta, wypełniając wszystkie anatomiczne krzywizny. Jako wypełnienie zastosowano styropianowe kuleczki, które łatwo mogą się przesuwać wewnątrz materaca .Usztywnienie materaca następuje poprzez wypompowanie znajdującego się w nim powietrza.

Nosze podbierakowe wykonane z tworzywa sztucznego z podwójnymi zamkami spinanymi od zewnątrz, wyposażone w trzy pasy zabezpieczające.
Nosze podbierakowe przeznaczone są do udzielania pomocy poszkodowanym z podejrzeniem urazu kręgosłupa, miednicy i z urazami wielonarządowymi. Specjalna konstrukcja pozwala na rozpięcie ich i podłożenie pod pacjenta bez jego podnoszenia, przekładania czy obracania. Umożliwiają transport i unieruchomienie pacjenta w pozycji do minimum redukującej ryzyko dodatkowych urazów. Doskonale sprawdzają się w czasie udzielania pomocy ofiarom wypadków na ulicy, w miejscach publicznych. Regulowana długość pozwala na dopasowanie ich do wzrostu pacjenta. Wyposażone w trzy regulowane pasy są bezpiecznym środkiem transportu pacjentów. Po złożeniu zajmują niewiele miejsca. Nosze są przenikliwe dla promieni X.

Kołnierz ortopedyczny - służy do unieruchomienia odcinka szyjnego kręgosłupa . Stosowany kiedy podejrzewany jest uraz kręgosłupa szyjnego / wypadek komunikacyjny , upadek z wysokości , uraz po skoku do wody /

Są wielorozmiarowe / regulacja / , w przedniej części posiadają otwór pozwalający na kontrolę tętna na tętnicy szyjnej , przenikliwe dla promieni X ,

Należy pamiętać o stabilizacji ręcznej przez cały czas nawet po założeniu kołnierza do momentu unieruchomienia poszkodowanego na sztywnej desce ortopedycznej

Jeżeli w czasie próby stabilizacji wyczuwamy opór lub chory skarży się na ból należy ustabilizować kręgosłup w takie pozycji w jakiej zastaliśmy

KED - kamizelka Kendrick'a

Służy do unieruchomienia głowy, szyi, tułowia oraz kręgosłupa na na całej jego długości.
Pozwala na bezpieczne wyciąganie poszkodowanych z rozbitych samochodów oraz trudno dostępnych miejsc o ograniczonej przestrzeni gdzie nie można wejść ze standardowymi noszami.
Kamizelka KED została tak zaprojektowana, aby dobrze przylegała do ciała i zapewniała całkowite unieruchomienie wzdłuż osi kręgosłupa przy zachowaniu swobodnego dostępu do klatki piersiowej / monitorowanie, defibrylacja /

Regulowane pasy mocujące umożliwiają jej zastosowanie u dzieci i u kobiet ciężarnych. Istnieje możliwość zastosowania tego modelu jako "biodro-szyny", Kamizelka jest przenikliwa dla promieni X.

Sposób wydobycia z pojazdu za pomocą KED :

- ustabilizować szyję i przeprowadzić badani wstępne

- założyć kołnierz usztywniający

- ułożyć KED za chorym , tak aby nie poruszyć kręgosłupem chorego , część piersiową ułożyć wysoko pod pachami

- zapiąć pas piersiowy

- przeciągnąć pas udowy wokół tego samego uda i zapiąć klamrę , tą samą czynność wykonać po drugiej stronie

- pomiędzy głowę a część głowową włożyć poduszki , tak aby unieruchomić i przymocować głowę chorego - należy tak przekręcać chorego aby jego plecy znalazły się w kierunku wyjścia z pojazdu , otworu z którego będzie wydobywany

- jeden z ratowników stabilizuje kończyny dolne tak aby były ułożone pod kątem prostym do tułowia

- następnie wsunąć do wyjścia deskę ortopedyczną tak aby znalazła się pod chorym , przewrócić ostrożnie chorego na nosze i przesunąć wraz z KED - em do właściwej pozycji , następnie poluzować pasy KED - a wyprostować kończyny dolne a następnie zapiąć i przymocować chorego pasami do deski .

Uwaga ! - należy przy zakładaniu uważać na zewnętrzne narządy płciowe aby nie ucisnąć ich pasem , u kobiet górny poprzeczny pas zakładać powyżej piersi , u ciężarnych pas poprzeczny zakładamy nad miednicą a nie nad ciężarną macicą , chorego należy tak zabezpieczyć aby nie poruszył się przy przechylaniu noszy na bok , nie zaciągać pasów zbyt mocno .

Szybkie wydobycie chorego :

- kiedy : niedrożność dróg oddechowych mimo udrożnienia , NZK czy oddechu , obrażenia klatki piersiowej lub dróg oddechowych wymagające wspomaganej wentylacji , głęboki wstrząs lub krwawienie którego nie da się zatamować , pożar , zagrożenie zapłonem , szybko wzbierająca woda , narażenie na substancje trujące , zagrożenie zawaleniem - w tych sytuacjach z pomocą innych służb / np. PSP / uważając przy tym na własne bezpieczeństwo .

- Jeden ratownik ustawia się za chorym i stabilizuje głowę / oraz ocena ABC /

- szybkie badanie i założenie kołnierza stabilizującego a następnie przystępujemy do szybkiego wydobycia

- wsunąć sztywną deskę , starając się w miarę możliwości częściowo posunąć ją pod pośladki chorego

- drugi ratownik stoi tuż obok otwartych drzwi samochodu i podejmuje kontrolę nad unieruchomieniem kręgosłupa szyjnego przy wydobywaniu

- ostrożnie zabezpieczając szyję , kończyny górne i tułów ratownicy obracają chorego , następnie podnieść kończyny dolne i opuścić tułów na długą deskę

- delikatnie przesunąć poszkodowanego po noszach do właściwej pozycji , przymocować pasami , przenieść w odległość bezpieczną lub do karetki i rozpocząć wykonywanie koniecznych czynności .

- Jeżeli głowa i szyja są zgięte pod kątem , chory skarży się na ból przy próbie prostowania , a nieprzytomnych nie udaje się wyprostować , należy je unieruchomić w pozycji w jakiej się je zastało.

Zdejmowanie kasku :

- pierwszy ratownik stabilizuje głowę kładąc ręce po obu stronach kasku i podtrzymując żuchwę palcami , unika się ześlizgnięcia kasku jeżeli pasek pod brodą jest obluzowany

- drugi ratownik zdejmuje lub przecina pasek , następnie kładzie jedną rękę na żuchwie - kciuk na jednym kącie żuchwy , palec wskazujący i środkowy na drugim , drugą ręką podtrzymuje okolicę potyliczną

- pierwszy ratownik zdejmuje kask pamiętając o :

- kask ma kształt jaja należy pociągnąć na boki aby ominąć uszy

- zdjąć okulary jeśli je posiada

- jeśli kask ma część zakrywającą w pełni twarz i nos - będzie to przeszkodą , aby ominąć nos , kask należy przechylić do tyłu i nieco unieść nad nosem , drugi ratownik cały czas stabilizuje głowę i szyję od tyłu aby nie przechylić głowy przy ruchach kasku

- po zdjęciu kasku pierwszy ratownik układa ręce tak aby znalazły się ponad uszami i stabilizuje szyję , drugi zakłada kołnierz usztywniający i układa się na desce ortopedycznej

Alternatywny sposób ściągania kasku :

- pierwszy ratownik staje za chorym , ręce układa po obu stronach szyi przy podstawie czaszki i unieruchamia szyję , jeśli to konieczne można wykonać wysunięcie żuchwy

- drugi ratownik jest z boku chorego - zdejmuje pasek z brody i kask pociągając początkowo na boki by ominąć uszy a potem do góry , pełne kaski przechylamy do góry aby ominąć nos , pierwszy cały czas stabilizuje głowę i szyję do przeniesienia poszkodowanego na nosze ortopedyczne i ostatecznego unieruchomienia głowy stabilizatorem

- drugi zakłada kołnierz usztywniający .

Spodnie przeciwwstrząsowe

- Wskazania : wstrząs wywołany krwawieniem które można opanować , rdzeniowy - bez obrażeń wewnętrznych , izolowane złamania kończyn dolnych - do ciśnienia w szynach pneumatycznych

- Przeciwwskazania : bezwzględne - obrzęk płuc , krwawienie nie do opanowania , względne - ciąża można użyć na kończyny dolne .

Użycie spodni :

- ocenić stan chorego , założyć na ramię mankiet do pomiaru RR , druga osoba przygotowuje spodnie , utrzymując stabilizację kręgosłupa szyjnego przełożyć poszkodowanego na deskę ortopedyczną na której przygotowano spodnie ,

- górna część spodni przeciwwstrząsowych powinna być tuz poniżej ostatnich żeber

- zawinąć nogawki oraz pas brzuszny i zapiąć rzepy

- należy pamiętać o monitorowaniu RR chorego i dostosować RR w spodniach do RR chorego

- nadmuchać spodnie pamiętając o tym że jeżeli RR skurczowe jest niższe niż 90 - 100 mm Hg nadmuchać pas brzuszny , jeżeli RR chorego wrośnie do 90 - 100 mm Hg zamknąć wentyle aby utrzymać RR w spodniach , przed i po napompowaniem nogawek spodni należy sprawdzić tętno na obu stopach poszkodowanego

- przy spuszczaniu powietrza ze spodni należy kontrolować RR poszkodowanego , robić to bardzo powoli , jeżeli RR spadnie o 5 mm Hg lub więcej należy zatrzymać upuszczenie powietrza i wyrównać RR chorego, następnie kontynuować upuszczanie powietrza najpierw z prawej nogawki potem lewej kontrolując RR , w przypadku dużego spadku RR tętniczego w czasie wypuszczania powietrza należy przerwać i ponownie napełnić powietrzem .

Rodzaje unieruchomień kończyn :

- sztywna szyna - wykonane z twardych materiałów - plastik , metal / szyna Kramera / , zalicza się tu też szyny próżniowe która usztywnia się w wyniku wypompowywania powietrza .

Szyny te powinny być wyściełane i obejmować 2 sąsiadujące z miejscem złamania stawy , używa się je w przypadku złamań kończyn górnych i dolnych .

- unieruchomienie miękkie - szyny powietrzne , temblaki itp. , szyny powietrzne wykorzystuje się do unieruchomienia złamań podudzia i przedramienia , spodnie przeciwwstrząsowe nadają się do unieruchomienia jako szyna unieruchamiająca - należy je napełnić powietrzem do ciśnienia usztywniającego ale umożliwia łatwe uciśnięcie szyny opuszką palca .

Temblak - używa się do unieruchomienia w przypadku złamań obojczyka , barku , łokcia , ramienia czasem przedramienia . w przypadku niektórych obrażeń barku nie udaje się zbliżyć kończyny do klatki piersiowej wtedy przestrzeń między nimi wypełnić można np. małą poduszką .

Szyny podciśnieniowe - pozwalają na pełne usztywnienie kończyny w pozycji zastanej w prosty i szybki sposób. Szyny wykonane są z wytrzymałego i łatwego w utrzymaniu czystości winylowego pokrycia, wypełnionego styropianowymi kulkami.

Szyny mocuję się na kończynach przy pomocy zapięć typu -rzep-, zaś usztywnia przez wypompowanie przez zawory powietrzne przy pomocy pompki znajdującego się wewnątrz szyny powietrza. Kończyny unieruchomione szynami podciśnieniowymi zachowują niezaburzone krążenie w naczyniach powierzchniowych.

Szyny Kramera - są przeznaczone do unieruchamiania złamanych kończyn. Wykonane z metalowego, formowalnego stelaża, pozwalającego na dopasowanie kształtu do zastanej pozycji kończyny .

Szyna Reel Splint - jest przeznaczona do unieruchamiania
kończyn dolnych w sytuacjach ratowniczych.

Dostosowuje się kształtem do niemal każdego rodzaju kontuzji i kąta przemieszczenia kości. Stosowana w przypadkach : złamań wielomiejscowych w obrębie jednej kończyny, np. w czasie wydobywania poszkodowanych z pojazdów, z wykopu ziemnego, studzienki kanalizacyjnej lub innego miejsca, w którym udzielający pomocy mają ograniczoną ilość miejsca do działania . Możliwość niezależnej regulacji długości górnej i dolnej połówki oraz łączące je wielokierunkowe zawiasy, pozwalają na dopasowanie kształtu do zastanej pozycji kontuzjowanej kończyny.
Unikatowym rozwiązaniem jest również możliwość zgięcia szyny zarówno do przodu i tyłu bądź boku kończyny. Poprzeczne elementy stabilizujące ułatwiają transport poszkodowanego.

Unieruchomienie ortopedyczne Sam Splint - to najprostsze szyny unieruchamiające, wykonane z plastycznego, dającego się łatwo modelować materiału. Przy ich pomocy można na kilka sposobów unieruchamiać kończyny na dowolnym odcinku oraz zrobić prowizoryczny kołnierz unieruchamiający .

Odpowiednie zagięcie wzdłuż osi nadaje pełną sztywność unieruchomienia. Niewątpliwą zaletą szyn jest ich niewielka waga oraz małe gabaryty ułatwiające składowanie. Sam Splint jest przenikliwy dla promieni X.

Przed unieruchomieniem i po sprawdzić tętno na unieruchomionych częściach ciała

Kręgosłup - unieruchomienie , sztywne nosze ortopedyczne , materac próżniowy , pomocny KED

Miednica - sztywne nosze ortopedyczne , nosze próżniowe , do przenoszenia przydatne nosze podbierakowe

Kość udowa - szyna Kramera , pneumatyczna szyna usztywniająca

Biodro - w najwygodniejszej pozycji dla chorego , można unieruchomić do zdrowej kończyny

Kolano - szyna Kramera , ewentualnie alternatywne unieruchomienia w wygodnej pozycji dla chorego / można ewentualnie zastosować szynę wyciągową - Thomasa lub Hare'a , nie przykładając siły większej niż 5 kg /

Kość piszczelowa / strzałkowa - szyna Kramera , szyna powietrzna

Obojczyk - temblak i ewentualne wypełnienie szczelin

Ramię - temblak i ewentualne wypełnienie szczelin

Łokieć - szyna Kramera ewentualnie temblak

Przedramię , nadgarstek - szyna Kramera , powietrzna szyna

Ręka , stopa - krótka szyna Kramera , ewentualnie można wykorzystać małą poduszeczkę

Krzesełko kariologiczne :

- wyposażone w 2 kółka transportowe, blokadę zabezpieczającą przed niekontrolowanym złożeniem w trakcie transportu, teleskopowo wydłużane przednie rączki transportowe . Krzesło posiada dwa pasy zabezpieczające pacjenta , jest łatwe do przenoszenia przez dwie osoby. Odpowiednio dobrana średnica kół pozwala na pokonanie oporu większości rodzajów nawierzchni przy minimalnym wysiłku. Teleskopowo wysuwane przednie uchwyty pozwalają na wygodne manewrowanie krzesełkiem bez obawy o uszkodzenie stóp pacjenta. Trzy pasy zapewniają bezpieczeństwo pacjenta w czasie transportu, a blokada zabezpiecza przed przypadkowym złożeniem . Krzesełko jest niezastąpione przy transportowaniu pacjenta po korytarzach i schodach na wąskich klatkach schodowych. Po złożeniu zajmuje niewiele miejsca .

Nosze wielofunkcyjne :

- Nosze są przystosowane do prowadzenia reanimacji z możliwością ustawienia pozycji Trendelenburga , zmniejszającej napięcie mięśni brzucha , oraz uniesienia oparcia pod plecami . Nosze te można ustawić w wielu różnych pozycjach, co zapewnia optymalne warunki transportu we wszystkich sytuacjach . Uniwersalna konstrukcja noszy umożliwia ich ustawienie na transporterze w obu kierunkach . Konstrukcja oparcia umożliwia płynną regulację poziomu jego pochylenia . Opuszczane ramy boczne ułatwiają przekładanie pacjenta z noszy na łóżko . Umożliwiają ułożenie pacjenta w pozycjach: przeciwwstrząsowej oraz przy urazach brzucha . Można je przekształcić w krzesełko kardiologiczne .

Caterpillar Scoop - czy będą dostępne w Polsce ? - umożliwiają zjechanie z pacjentem po schodach jednemu tylko ratownikowi. Drugą ważną zaletą jest wielofunkcyjność noszy. Mogą one służyć jako nosze zwykłe, nosze podbierakowe , a także jako krzesełko kardiologiczne.
Zarówno dla pacjentów, jak i ratowników mają być one udogodnieniem. Chory ma się w nich czuć stabilnie, bezpiecznie, komfort ma polepszać możliwość regulacji kąta nachylenie oparcia do podłoża. Ratownicy natomiast dzięki możliwości zjeżdżania będą mniej obciążać swoje kręgosłupy i mięśnie.

1

---