Rynek - jest to zespół warunków, które doprowadzają do kontaktów między kupującymi a sprzedającymi w procesie wymiany dóbr i usług, np. bazar jest takim typowym rynkiem.

Rynek turystyczny - to stosunki wymienne między osobami i instytucjami nabywającymi towary i usługi turystyczne przedstawiające popyt, a osobami i instytucjami turystycznymi sprzedającymi towary i usługi turystyczne, przedstawiającymi podaż.

2 kryteria podziału rynku:

1. Ze względu na rodzaj poszczególnych usług turystycznych (kryterium podażowe)

• Rynek usług noclegowych

• Rynek usług transportowych

• Rynek dóbr turystycznych

• Rynek usług gastronomicznych

• Rynek usług pilotażu

• Rynek usług ubezpieczeniowych

• Inne

2. Ze względu na rodzaj turystyki (kryterium popytowe)

• Rynek turystyki krajoznawczej

• Rynek turystyki zdrowotnej

• Rynek turystyki biznesowej

• Rynek turystyki kwalifikowanej

• Rynek turystyki kulturalnej

• Rynek turystyki wypoczynkowej

Przyjmując natomiast kryterium geograficzne wyróżnia się rynek: lokalny, regionalny, krajowy, kontynentalny.

Rynek analizujemy ze względu na:

-popyt

-podaż

popyt turystyczny - grupa chętnych do nabycia usługi turystycznej, czyli klienci, którzy chcą być turystami.

Segmentacja rynku - podział rynku na względnie jednorodne grupy konsumentów , które ujawniają jednakowy popyt.

Kryterium podziału:

1. Ze względu na cechy konsumentów (określające cechy konsumentów):

• geograficzne - np. miejsce zamieszkania, pracy, dokonywania zakupów (kraj, miejscowość, dzielnica),gęstość zaludnienia.

• demograficzne - np. wiek, płeć, stan cywilny, liczba członków rodziny, wykształcenie, rodzaj wykonywanej pracy, rasa, narodowość.

• ekonomiczne - np. poziom uzyskiwanych dochodów (aktualnie i potencjalnie w przyszłości), dochód na członka rodziny, zamożność.

• społeczne - np. pochodzenie społeczne, przynależność do formalnych i nieformalnych grup społecznych, wychowanie, wzorce kulturowe.

2. Ze względu na zachowania konsumentów (zmienne charakteryzujące zachowania rynkowe konsumentów):

• Motywy - podstawę wyodrębniania segmentów mogą stanowić zarówno motywy podejmowania podróży turystycznych, jak i motywy zakupu produktów turystycznych

• Okres dokonywania zakupów - ze względu na czas dokonywania zakupów np. klientów dokonujących rezerwacji ze znacznym wyprzedzeniem (early bookers), klientów kupujących „normalnie”, amatorów zakupów w ostatniej chwili (last minute), liczących na atrakcyjne zniżki.

• Częstotliwość zakupów - czyli typ i powtarzalność określonych zachowań rynkowych np. wyjeżdżający za granicę bardzo często (kilka razy w miesiącu), często (kilka razy na kwartał), średnio często (kilka razy w roku), rzadko (raz, dwa razy w roku), sporadycznie (raz na kilka lat).

• Reakcja na promocję - to podatność na różne rodzaje promocji (np. reklamę prasową, telewizyjną, wysyłkową), pokazy i prezentacje, sprzedaż promocyjna, sugestie autorytetów)

• Lojalność - to przywiązanie do produktu (producenta, dystrybutora) oraz prawdopodobieństwo „zdrady” np. nie kupujący danego produktu w ogóle, sporadyczni nabywcy, części klienci, „chodzący rzecznicy” produktu (firmy), stali klienci.

• Wydatki turystyczne na osobę - kryterium to tylko pośrednio związane jest ze statusem ekonomicznym konsumenta, podczas podróży turystycznych ludzie zamożniejsi często są mniej rozrzutni niż osoby o niższych dochodach

• Cechy psychograficzne - segmentacji dokonuje się w oparciu o charakterystykę psychologiczną konsumentów (cechy osobowościowe, preferowany styl życia , wyznawane wartości, postawy, zachowania), przyjmując, że określone typy osobowościowe wykazują popyt na produkty odpowiadające ich usposobieniu , inne zaś - stojące w sprzeczności z charakterem nabywców -nie znajdują ich uznania np. osoby lubiące przygody, ryzyko, współzawodnictwo z pewnością będą bardziej zainteresowane turystyką kwalifikowaną niż jednostki unikające ryzyka, słabo znoszące stres, odczuwające potrzebę bezpieczeństwa - w praktyce kryterium psychograficzne stosowane jest dość rzadko ze względu na trudność ilościowego ujęcia osobowości konsumentów.

7 typów zachowań tur. określających postawy i preferencję wśród Francuzów:

1. zmęczeni - 2000r. - 33% podróży - Produkty szczególnie polecane to klasyczne kierunki wyjazdów z bezpośrednim dojazdem, wygodny hotel. Zwacają szczególną uwagę na standard; podróż musi być przewidziana i zorganizowana, często zwracają się o pomoc do agentów w organizacji podróży

57% - kobiety

40% - małżeństwa

2. sportowcy - 15%. Nadzwyczaj aktywni. Produkty dla nich przeznaczone to: hotele z szerokim zapleczem rekreacyjnym, w lecie wędrówki, pobyt w celu uprawiania sportów. Ulubione sporty: golf (83%), tenis, windsurfing. Korzystają z pośrednictwa biur podróży. Turysta wymagający znający cel i charakter podrózy.

60% - mężczyźni

40% - kobiety

3. globtroterzy - 22%. Segment głodny podróży zagranicznych. Preferowane produkty: objazdy, pobyty z wycieczkami, dalekie, nowe kierunki. Grupy:

• młodzi emeryci - 55-65 lat

• młode bezdzietne małżeństwa - ok. 35 lat

Wymarzeni klienci biur podróży. Dobrze sytuowani. Rzadko wracają w to samo miejsce, ale mogą być lojalni względem biura podróży. Podróż planowana dużo wcześniej. Trochę typ marzycielski.

4. poszukiwacze przygód- 19%. Ciekawscy odkrycia nowych krajów. Produkty preferowane: przelot, wynajem samochodu, rezerwacja noclegu w kameralnych obiektach hotelowych lub na kwaterach. Głównie podróżują w parach lub z przyjaciółmi. Wyjeżdżają w niskim sezonie. Chęć częstej zmiany wakacyjnego celu podróży. Grupa nielojalna.

5. wielbiciele wypoczynku rodzinnego - 8%. Produkty: wynajem dużego domu we Francji lub zagranicą z możliwością wjazdu samochodem. Lubią wyjazdy na wieś. Lojalni względem miejsca docelowego. Przygotowują się długo do wyjazdu, zwykle sami organizują wyjazdy.

6. rozrywkowi - 7%. Rozrywka ma być zgodna ze zwyczajami i codziennym stylem życia.

Produkty: pobyt na Ibizie, objazdy w młodym towarzystwie, włóczęga po Londynie, Paryżu, zabawowy styl spędzania wakacji. Ludzie do 30-go roku życia. Zgadzają się na niedogodności aby zmniejszyć koszty np. wylot czarterem o 4.00 rano, nocleg w hotelu 2* za granicą, we Francji nocleg w przyczepie kempingowej.

7. erudyci - 7%. Zakochani w starych kamienicach, muzeach, objazdy kulturalne z wykwalifikowanymi przewodnikami, krótkie pobyty na wystawach, koncertach. Średnio 52 lata, emeryci (43%), podróżują szczególnie w grupie, w parach. Systematycznie zmieniają kraj lub region docelowy. Segment wymagający. Główne zakwaterowanie - hotel. W wyjazdach zagranicznych odzwierciedlają się ich zachowania w miejscu zamieszkania (wystawy, muzea, teatr)

Mierniki popytu turystycznego:

• Liczba turystów biorących udział w podróżach turystycznych. Można mierzyć w liczbach bezwzględnych i z tego miernika można zrobić miernik względny, czyli:

aktywność turystyczna

Wskaźnik aktywności turystycznej:

- netto - jest to udział % wyjeżdżających przynajmniej raz w roku w ogólnej grupie ludności.

- brutto -łączna liczba wyjazdów odniesiona do liczby ludności.

Mierniki te porównują w czasie i przestrzeni liczbę ludności.

Czynniki warunkujące popyt turystyczny w skali makro:

1. Czynniki ekonomiczne - czynnik cenowy:

Bardzo wrażliwy na cenę jest segment turystyki dla przyjemności, wypoczynkowej (niższa cena - większy popyt), mniej wrażliwe są podróże służbowe (są opłacane przez pracodawców), a także turystyka ekskluzywna i ostentacyjna, prestiżowa (cena nie stanowi bariery).

2. Ogólnogospodarcza sytuacja państwa

• Pogarszająca się koniunktura gospodarcza wywiera negatywny wpływ na stopę życiową, prowadzi do zmniejszenia popytu. Zła sytuacja gospodarcza pogarsza turystykę biznesową. Zła koniunktura powoduje zmianę charakteru wyjazdów:

• z zagranicznych na krajowe,

• rezygnację z podróży b. kosztownych na rzecz turystyki tańszej

• skrócenie czasu pobytu.

• Kurs walutowy: dewaluacja waluty powoduje ograniczenie wyjazdów zagranicznych , sprzyja natomiast rozwojowi turystyki krajowej.

3. Społeczno - psychologiczny

Wzrost lub skracanie czasu wolnego

Wzrost czasu wolnego odbywa się 3 drogami:

• W układzie tygodniowym (weekend, długi weekend)

• W układzie rocznym (wydłużanie czasu wolnego poprzez wydłużanie

urlopów płatnych, ferie, święta religijne)

• W układzie ogólnym (obniżenie wieku emerytalnego, wydłużenie czasu nauki - związany z wydłużeniem czasu nauki)

4. Demograficzny

• Przyrost naturalny: niski powoduje niski wzrost lub spadek popytu tur. Liczba ludności wpływa na wielkość popytu

• Pozycja zawodowa - im wyższa pozycja, tym większy popyt.

• Wielkość rodziny - skłonność do turystyki jest większa im rodzina jest mniejsza

• Wiek - w wielu krajach grupa o największej aktywności turystycznej to

to grupa 15-24, coraz bardziej aktywna grupa 3 wieku 55-65 lat

5. Kulturowy

• Turystyka etniczna - poszukiwanie korzeni, narody, które mają skłonność do emigracji

• Turystyka religijna -pielgrzymkowa - jedne religie stymulują do wyjazdów, inne mniej

• Zainteresowanie dziedzictwem kulturowym - skąd pochodzę, jaka historia

• Przynależność religijna

Czynnik kulturowy warunkuje chęć wyjazdów na turystykę miejską, bo miasta są obszarem, na którym skupia się dziedzictwo kulturowe.

TURYSTYKA WYPOCZYNKOWA

Turystyka wypoczynkowa tradycyjna „3s” - sun, see, sand - bierne pobyty wypoczynkowe (lata 60-te, 70-te)

Nowa „3e” - entertaiment, exitement, education - aktywna (lata 80-90-te)

1. Klasyfikacja ze względu na motywację wypoczynku:

• wypoczynek bierny: nad morzem, jeziorem, w górach, agroturystyka, sanatoria

• wypoczynek czynny: specjalistyczne (różne dziedziny sportu - piesza, narciarstwo, wędkarstwo, myślistwo), krajobrazowa, miejsko-wiejska.

2. Klasyfikacja ze względu na charakter przestrzenny (krajowa - wewnątrzkrajowa)

• miejska

• wiejska

3. Klasyfikacja ze względu na typ turysty wg. Erica Cohena:

• Turysta masowy, zorganizowany - nie lubi zmian, zachowuje zwyczaje swojego środowiska, poznaje zwykle kraj z okien autokaru, niejednokrotnie słabo przygotowany do podróży

• indywidualny turysta masowy - wg własnych planów podróżuje standardowymi szlakami, ma większe doświadczenie i wiedzę

• explorer - nastawiony na penetrację środowiska, szukający nowych ścieżek ale nie rezygnujący z podstawowych wymagań komfortu

• drifter - typ podróżnika dążącego do pełnej integracji z kulturą odwiedzanego kraju, także za cenę rezygnacji ze swych przyzwyczajeń

Typy sylwetek klientów (consumers types):

• osoby nastawione na przeżycia (obawa o własne bezpieczeństwo, niski status materialny, udział w turystyce niewielki, głównie wyjazdy do rodziny);

• osoby zorientowane na zewnątrz (postawa konsumpcyjna, średnie dochody, główny motyw-osiągnięcie prestiżu, jeżdżą do własnych modnych miejscowości, outer-directed;

• osoby zorientowane do wewnątrz (wysokie dochody, poszukujące doznań duchowych i estetycznych, znaczną rolę odgrywa poznanie, motyw poznawczy), inner-directed.

Czynniki kształtujące popyt (wielkość wyjazdów tur.):

• ekonomiczne - (cena jaką płacimy za wyjazd), działanie marketingowe nastawione na obniżenie cen (np. promocje, last minute, loty czarterowe)

• ogólno-ekonomiczne - dotacje państwa do turystyki socjalnej, zdrowotnej, wypoczynkowej.

• kurs walutowy

• słaba koniunktura gospodarcza

• marketing - techniki promocji muszą być dobrze zorganizowane i zróżnicowane, dostosowane do wymagań klienta.

• poczucie bezpieczeństwa - czynniki polityczne (nasze obawy, lęki - np. 11 września, terroryzm, wydarzenia na Bali- zajęcie turystów przez terrorystów, wydarzenia na Bliskim Wschodzie - konflikty Palestyńsko-Izraelskie, konflikt w Iraku)

• czas wolny - turystyka urlopowa - sezonowość, rodziny z dziećmi -wakacje szkolne, emeryci - sezon niski.

Kanada - M. Śródziemne, Wenezuela (wyspa Margeritta

Skandynawia, Kanada - w lecie zostają w domu, podróżują za granicą poza latem:

Afryka - Skandynawia

Kanada - M. Śródziemne, Wenezuela (wyspa Margeritta)

• lojalność

Podaż turystyczna (widoczna przez miejsca recepcyjne).

Turystykę dzielimy ze względu na destynację - obszary recepcyjne:

• tur. miejska - zwiedzanie, zakupy, imprezy, weekendy (przede wszystkim Europa) - dziedzictwo kulturowe

• wybrzeży - morze, piasek, sex, słońce, sport (5 s) - miejsca ciepłego morza - strefa międzyzwrotnikowa, podzwrotnikowa -Afryka pd i Europa pd - potencjalny obszar tur. wypoczynkowej.

• wiejska - relaks, wypoczynek, sporty, nauka, powrót do dawnych czasów, przyjazdy rodziców z małymi dziećmi. Ten typ turystów rozwija się w regionach upadającego rolnictwa, regionach o popycie charakteryzującym się niskimi dochodami.

• gór - narty-turystyka masowa, snowboard, wspinaczka wysokogórska, wycieczki piesze, turystyka rowerowa, wypoczynek czynny, latem traking, kajakarstwo górskie;

• III świat - wypoczynek służy przygodzie, charytatywne względy, rejony dopiero zdobywane „lonely planet”. Skierowany do grupy stosunkowo niewielkiej, poznanie, przeżywanie (grupy skierowane do wewnątrz), specyficzny rynek, regiony nie odkryte, charakteryzują się brakiem hoteli, gastronomii, rozrywki, autentyczne związki z ludźmi, charakteryzują się na ogół problemem z dostępnością;

• unikalne

• ekskluzywne

Regiony turystyczne (recepcyjne):

1. Basen morza Śródziemnego - (najwięcej turystów tur. wypoczynkowej) - Francja (Riwiera Francuska), Włochy, Hiszpania, Egipt, Turcja, Malta, Cypr, Tunezja, Kreta, Baleary, Ibiza, Korfu, Sardynia.

2. Zatoka Meksykańska - Floryda - Meksyk

3. Basen Morza Karaibskiego - Ameryka Śr., Wielkie Antyle, Małe Antyle

4. Azja Pd. - Wsch. - Malezja, Tajlandia, Filipiny

5. Afryka, Tunezja, Egipt - Gambia, Wyspy Kanaryjskie, Kenia, Senegal

Według Światowej Organizacji Turystyki:

80% -długie pobyty wypoczynkowe

1/3 - słońce i piasek

14% - objazdowe

11% - kulturalne pobyty

4% - sport

3% - zdrowie

Połowa wyjazdów nad M. Śródziemne (52 mln. Podróży rocznie)

Główne kraje przyjmujące: Hiszpania, Francja, Austria, Włochy, Gracja.

Główne rynki, z których turyści pochodzą: Niemcy, Wlk. Brytania, Holandia, Belgia, Włochy.

Najpopularniejsze miejsca:

• Costa del Sol - turystyka masowa!

• Zatoka Meksykańska - Floryda - główny obszar recepcji Amerykanów

• Acapulco

• Rejon Basenu M. Karaibskiego („zach. Indie” - nazywane przez Wlk. Brytanię)

• Ameryka śr.

• Wyspy Wielkich Antyli

• Wyspy Małych Antyli

• Baleary, Malediwy, Grenada, Dominikana, Kuba, Jamajka, Barbados, Antique, Margarita, Bahama

• Australia, Indie zach., Afryka ( Tunezja, Egipt - Synaj i Hurgada nad M. Czerwonym,

• Gambi (Skandynawia), Wyspy Kanaryjskie,

• Kenia - rejon Mombasy,

• Azja płd.-wsch. - rynek wschodzący: Malezja, Tajlandia, Filipiny. Klimat monsunowy. Monsun letni - wilgotny i kiepski turystycznie. Monsun zimowy - ciepło i sucho - dobry turystycznie. Sezonowośc zykliczna związana z monsunami.

Azjaci - Japończycy, Chińczycy, Europejczycy (Anglia, Francja, Niemcy), USA, Australia.

Typ zagospodarowania kurortów:

1. Intensywna zabudowa hotelowa: (duże łańcuchy hotelowe, piętrowe hotele)- dla masowego turysty zbiorowego, wypoczynek bierny. Ośrodki: Majorka (Baleary), Acapulco (Meksyk), Costa Del Sol (Hiszpania), Pataja (Tajlandia)

2. Zagospodarowanie ośrodków wypoczynkowych: hotel + sieć dyskotek, barów - Ibisa, Baleary, Ijos - Cyklady (Grecja). Głównie młodzież, turysta w wieku 18-25 lat, nocne życie. Dzień - spanie, noc - zabawa.

3. Amatorzy sportów wodnych - Baleary, Ibiza - aktywnie wypoczywający turyści, turysta wybredny, pobyt drogi, nie ma turystyki masowej, główny sport - nurkowanie: Formentera (Baleary), wyspy niedaleko Indii, Malediwy - większość wysp bezludnych, na nich bungalowy, luksusowe ośrodki hotelowe. Dostępne 1 lotnisko. Nie ma lotów czarterowych. Eliminacja turysty masowego (biednego)

Podaż turystyczna - ilość dóbr i usług turystycznych, którą po określonych cenach producenci są skłonni odstąpić nabywcom. To przede wszystkim rynek turystyczny. Składają się na nią elementy:

1. Atrakcje tur. - dla turysty stanowią główny czynnik przyciągający do danego miejsca. Stanowią o charakterze miejsca docelowego.

2. Środki i urządzenia komunikacyjne - sposób w jaki pokonamy przestrzeń od swojego miejsca zamieszkania do miejsca docelowego.

3. Urządzenia i usługi recepcji - baza noclegowa, gastronomiczna, urządzenia towarzyszące.

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA WIELKOŚĆ PODAŻY ( 5 GRUP):

1. Wielkość czynników wytwórczych (walory turystyczne)

• zasoby przyrodnicze i kulturalne (np. odpowiedni klimat, plaża, ilość zabytków)

• praca - ilość i jakość pracowników turystyki, (oraz ci których należy zatrudnić)

• kapitał - fundusze przeznaczone na jakiś cel

• nowoczesne technologie i organizacje (przedsiębiorczość)

1. Zmiany opłacalności wytwarzania dóbr i usług

2. Zmiany produktywności wywołane zmianami sposobu wytwarzania - technicznymi, np. rozwój technik informatycznych powoduje większą dostępność do informacji, co powoduje lepszą informację dla turystów, wzrost ruchu turystycznego co powoduje lepszą podaż.

3. Polityka państwa - wpływa na opłacalność lub nieopłacalność określonych inwestycji w dobra i usługi turystyczne:

• instrumenty polityczne - umiejętność zapewnienia poczucia bezpieczeństwa

• wprowadzanie wiz - ograniczenie dostępu do państwa

• polityka ekonomiczna - kredytowa - zachęty dla banków, kredyty na rozwój hoteli, sieci transportowej. Lepsze kredyty powodują, że inwestorzy będą tu inwestować a nie w inne rodzaje gospodarki, kredyty preferencyjne - dla pewnych dziedzin działalności

5. Czynniki popytowe - wzrost popytu wpływa na wzrost podaży

MIERNIKI PODAŻY TURYSTYCZNEJ - bezwzględne:

• liczba i jakość atrakcji turystycznych np. zabytków

- jakość mierzymy za pomocą metody bonitacji punktowej, standaryzacji

• liczba miejsc hotelowych, gastronomicznych, sklepów, biur turystycznych, poczty, budek telefonicznych, przystanków

baza towarzysząca: np. ilość wyciągów, muzeów, dróg

Turystyka EZOTERYCZNA - turystyka do miejsc pełnych mocy:

• Bazylika św. Piotra w Rzymie

• Panteon

• Bazylika św. Franciszka w Asyżu

• Częstochowa

• Katedra św. Jana w Warszawie

• Zamek Królewski

CECHY CHARAKTERYSTYCZNE PODAŻY TURYSTYCZNEJ:

• związek z miejscem występowania walorów

• jakość w miejscu i w czasie produkcji, konsumpcji, usług turystycznych

• wysoka kapitałochłonność (szczególnie w odniesieniu do bazy hotelowej)

• sztywność wynikająca z określonej chłonności i pojemności

• walorów turystycznych

• bazy obsługującej infrastrukturę

• społecznej - z punktu widzenia stałych mieszkańców gwarantująca zachowanie miejscowej kultury i stylu życia.

• komplementarność produktu turystycznego

• sezonowość

• brak możliwości magazynowania

Klasyfikacja podaży ze względu na charakter miejsca docelowego:

Turystyka:

• agroturystyka

• turystyka miejska

• turystyka kulturalna

• górska

Fazy:

1. Eksploracja: odkrycie danej miejscowości. Pojawia się nieznana liczba tur. indywidualnych, których przyciągają głównie walory przyrodnicze i kulturowe. Szybko opuszczają to miejsce.

2. Wprowadzenie: etap tzw. kontroli lokalnej. Jest więcej turystów odwiedzających obszar, wzrasta dynamika, a część mieszkańców zaczyna czerpać korzyści z usług np. noclegowych. Ludność miejscowa obsługuje turystów.

3. Rozwój: gwałtowny wzrost popytu na daną miejscowość (wzrost liczby turystów). Silnie kreowany produkt tur. Przez ludność miejscową Funkcja tur. staje się jednym z głównych źródeł udanych dochodów ludności miejscowej. Liczba turystów zaczyna być równa liczbie stałych mieszkańców.

Pojawia się INSTYTUCJONALIZM - zorganizowana kontrola lokalna i pozalokalna. Miejscowi organizują się w organizacje. Powstają organizacje pozalokalne: tour operatorzy, biura tur. Większość podaży turystycznej dokonywana jest przez inwestycje zewnętrzne

4. Konsolidacja: faza umocnienia pozycji, powinna ona trwać jak najdłużej. Mogą występować miejscowości o wysoko wyspecjalizowanych terenach - biura gastr., obsługi klienta. Poszczególne tereny wydzielone do określonej działalności. Etap „prosperity” lub „boomu” turystycznego

Tereny do uprawiania wędrówek, itp. powstaje duża sieć hoteli, restauracji i biur obsługi klientów

5. Stagnacja: fuzja turystyczna, mały przyrost turystów, zdecydowane zahamowanie działalności inwestycyjnej. Każdy rejon ma określoną pojemność i chłonność. Zwalnia się dynamika przyrostu. Zmniejszenie inwestycji powoduje, że produkt staje się przestarzały. Spadek miejsc noclegowych. Liczba turystów zmienia się, zainteresowanie terenem nie zmienia się. Bardzo niebezpieczna faza.

6. Poziom krytyczny prowadzący do dalszej stagnacji

Liczba turystów osiąga swoje max, a potem następuje kolejny etap:

7. Upadek (popyt odwraca się od miejscowości) np. brud, przestępczość. Upadek jest wynikiem konkurencji innych ośrodków.

8. Odrodzenie

TURYSTYKA MIEJSKA - turystyka do miast na świecie. Stanowi ona 17 % rynku europejskiego. Co 5 -ty Francuz wybiera miasta. W lecie więcej wyjazdów, w zimie mniej. Ok. 60 % Niemiec przyjeżdża do miasta. Poza Europą 70 %. Zagraniczni turyści wolą odwiedzić nasze miasta a nie kurorty nad morzem, czy w górach.

Formy turystyki ze wzgl. na cele: (35 miast europejskich)

• biznesowa - prawie 46%

• wypoczynek, rekreacja, rozrywka - 27%

• odwiedziny krewnych, znajomych - 8%

• uzdrowiska, leczenia - 2 %

• inne - 18%

Cele przyjazdów do Niemiec:

• zakupy

• miasto

• sport

• zwiedzanie

Atrakcje wielkich miast (no podstawie Niemiec)

• zakupy w centrach handlowych 60%

• sklepy specjalistyczne 46%

• targi na wolnym rynku 27%

• kawiarnie 24%

• parki 21%

• restauracje 20%

• kino 16%

• teatr 16%

• historyczne budynki 13%

• skwery, pomniki 11%

• muzea, galerie 10%

Przyczyny odwiedzin przez Włochów Rzymu:

• modlitwa - 19 %

• zobaczyć Papieża - 18%

• zobaczyć Bazylikę św. Piotra - 17,3%

• uczestnictwo w mszy - 16,7%

• zwiedzanie, kultura - 12 %

• odwiedzanie rodziny - 5 %

• wydarzenia sportowe.

Cechy popytu turystycznego:

• sezonowość

Czynniki ekonomiczne wpływające na popyt:

• tur. wypoczynkowa, kulturalna

• mniej biznesowa

Zależność popytu od demografii:

• ludzie w wieku produkcyjnym ( 18- 65 lat)

• grupy emeryckie

• zorganizowane grupy szkolne

Jakie elementy składają się na tur. miejską:

1. Obiekty dziedzictwa kulturowego

założenia urbanizacyjne i architektoniczne

kolekcje muzealne

festiwale sztuki

imprezy - jubileusze miast

2. miasto jako centrum zakupów:

• kino

• sport (bilard, kręgle, ścianki wspinaczkowe)

3. miasto jako rozrywka:

• teatry

• kasyna

4. miasto jako wypoczynek:

• parki,

• rzeki (oferujące przejażdżki)

• parki tematyczne

• ogrody botaniczne

• zoo

5. miasto jako atrakcja dla turystyki j:

• instytucje edukacyjne - szkolenia

• tereny wystawowe

• centra kongresowe, konferencyjne

• firmy, biura, instytucje

6. miasto jako centrum sportowe:

• stadion

• boisko sportowe

• tory wyścigowe

Przestrzeń miejska jest w odpowiedni sposób przygotowana do odwiedzin turystów:

1. Centrum Historyczne (muzea, teatry, katedra, uliczki historyczne, dla ruchu pieszego szlak historyczny, hotele + restauracje w dobrym stylu)

2. Centra rozrywkowe ( bingo, baseny kąpielowe - aquaparki, muzea przemysłu i technologii)

3. Przedmieścia (parki, tereny spacerowe - bulwary, tereny do gier sportowych - boisko, stadiony, ścieżki rowerowe)

4. Turystyka podmiejska

Ceny wzrastają w kierunku centrum. Element zajmują mniejszą przestrzeń. Im ma dalej od centrum, tym elementy te są większe.

Powiązania funkcjonalne w przestrzeni miejskiej między popytem a podażą

• miasto turystyczne (zakupy, życie nocne, kultura, historia)

Popyt lokalizuje się w określonych miejscach:

• rezydent

• tur. wypoczynkowa

• konferencyjna

• praca

Chodzą do:

• historyczne miejsca

• muzea, galerie

• teatry, koncerty

• nocne kluby

• kawiarnie, restauracje

• sklepy

• biura

Tur. wypoczynkowa - wszystko oprócz biura

Tur. konferencyjna - historyczne budowle, teatry, muzea, kluby nocne, restauracje, sklepy

Warszawa. Powiązania funkcjonalne:

Powiązania funkcjonalne w przestrzeni miejskiej miedzy popytem a podażą.

TURYSTYKA WEEKENDOWA- dość ważny rynek, bo jest to tur. krótkoterminowa (ok. 5 dni). Wyznacznikiem jest czas wolny od pracy.

Weekend trwa 2 dni.

Długie weekendy - pomostowe. W przypadku gdy święto przypada na weekend, to ludzie biorą dni wolne i wtedy mają długi weekend - do 5 dni.

Turystyka weekendowa związana jest z czasem dojazdu między miejscem zamieszkania a miejscem destynacji.

Polska - weekend trwa 1 dzień, bo 1 dzień Polacy spędzają na zakupach, sprzątaniu, młodzi na nauce, a 2 dzień na odpoczynek.

Motywy turystów:

• wypoczynkowy - związany z większą intensywnością pracy ( po 5 dniach w pracy). Wypoczynek bierny lub czynny ( młodzi - uprawianie sportu, starsi - grzybobranie)

• poznanie - związane z dalszymi denstynacjami (kraje wysoko rozwinięte)

• rozrywka, kultura

• odwiedziny krewnych, znajomych - coraz krótszy czas odwiedzin

Sylwetka demograficzna ( kto stanowi popyta w turystyce):

* struktura płci i wieku uczestników ruchu tur.

• młodzi ludzie i dzieci - mały udział w ruchu (0-19 lat)

• wiek produkcyjny - 20 - 55 lat - największy udział w ruchu

• wiek poprodukcyjny - spadek, mniejszy udział (51-80 lat)

Finowie Polska ( tur. przyjazdowa):

• pobyty weekendowe przedłużone ( od czwartku do niedzieli)

• gdzie? - do miast - W-wa, Kraków

• środek transportu - samolot

• kto? t

- sezonowość - mniej w zimie, więcej w lecie (maj i koniec września)

Sylwetka psychologiczna

Grupy:

1. Turyści zmęczeni- sprag. wyp

111. tur. weekendowa ( zostają w mieście lub niedaleki wyjazd z wypoczynkiem)

112. chętni nowych wrażeń - skłonni do dalszych wyjazdów

1. Nowe wrażenia

113. głębsze destynacje

114. mniejsza grupa

3. Młodzi do 19-tego roku życia

Przyczyny, dla których zostają w mieście:

• konkurencją aby zostać w mieście jest większa liczba rozrywki,

• więzi związane z potrzebami towarzyskimi,

• miejsca- dyskoteki, kluby, kina

Czynniki wpływające na popyt:

-wzrost zamożności (posiadanie samochodu)

-wzrost cen paliw i opłat przewozowych powoduje spadek wyjazdów

-konkurencja innych form krótkiego wypoczynku

-pogoda (pogodne weekendy)

- podaż (dostępność komunikacyjna w zasięgu, infrastruktura, atrakcje w zasięgu).

Zależność między czasem trwania wyjazdu a czasem przejazdu

Zależność popytu od różnych czynników:

• Tur. weekendowa wyraźnie reaguje na wzrost i spadek dochodu. Elastyczność dochodów i kosztów. Reaguje na wzrost i spadek opłat usługowych, przewozowych, paliw.

• Pogoda - weekendy oceniane są pogodnie

• Czynniki podażowe

• Uczestnictwo w tur. weekendowej jest uzależnione od tego jakie atrakcje tur. są dostępne, jaka jest komunikacja i zagospodarowanie tur.

Zależność między czasem trwania dojazdu a czasem wypoczynku

Czas dojazdu powinien wynosić:

• strefa miejska - 30 minut

• strefa wokół miast - jeżeli jest 1 dzień odpoczynku - 1,15 godziny (25 - 75 minut)

• strefa wokół miast, kurorty wiejskie, destynacje wiejskie, weekend (2 dni) - czas 75 - 1,5 godziny

• obszar rozległy, rekreacyjny - kilka dni odpoczynku, długi weekend - 1,5 - 3 godzin. Duży zasięg między miejscem zamieszkania a miejscem destynacji.

Popyt turystyki w Polsce - tur. krótkookresowa

• ok. 30 - 40% podróże krajowe krótkookresowe (1/3). Tendencja lekko spadkowa

• liczba osób uczestniczących ( 1993r- 2000). Liczba podróży przeżywa ewolucję - 13 mln.

• Liczba wyjazdów - 1 osoba może brać udział w wielu wyjazdach.

W latach 1993 - 2001r. było.............., w 1999 r było 65 mln,

2000 - spadek - 36 mln ( pozostają w domu)

Podaż tur. - jest realizowana w obrębie miasta, jak i stref tur. kwalifikowanej. Są to atrakcje, miejsca atrakcyjne. Rejon dalszej destynacji to wyjazdy zagraniczne.

Strefa podmiejska :

1 dzień wypoczynku - czas dojazdu ok. 60 minut. Samochodem i koleją - max 100km

2 dni - pełny weekend. Dojazd 2 godziny w jedną stronę i z powrotem. Do 200 km samochodem i koleją.

Strefa podmiejska dla W-wy to: Mazury, Góry Świętokrzyskie, Mazowsze - koleją 2,5 godz.

Samolot - prawie cała Europa

Jakie atrakcje powinny być zorganizowane aby ludzie chcieli brać udział w atrakcjach tur. w zależności od czasu

1 dzień wypoczynku związany w miastem.

tur. miejska - weekendowa - mali i starzy zostają w domu a wiek produkcyjny wyjeżdża. Strefa 3 km od centrum.

Oferta atrakcji tur. skierowana do młodych - imprezy rozrywkowe, sportowe, zawody, koncerty.

Starsi - targi, wystawy, wydarzenia kulturalne, obszary zieleni miejskiej (parki, laski, ogródki działkowe), aqaparki, centra handlowo - usługowe, parki tematyczne - lokalizowane w pobliżu miast ( parki rozrywki pełne urządzeń służących do rozrywki np. kolejka górska), parki tematyczne związane z różnymi okresami historycznymi (kultura, kuchnia np. Disneyland)

2 dni wypoczynku - min 2 dniowy (nocleg), główny obszar wyjazdowy to strefa podmiejska.

- tur. świąteczna

Polska - strefa podmiejska - W-wa, Poznań, Szczecin, Gdańsk, GOP, Wrocław

W-wa - strefa podmiejska to obszary o dużych atrakcjach tur: wody ( czyste rzeki - Świeder, Mienia); tereny leśne (Puszcza Kampinowska, Mazowiecki Park Krajobrazowy, Puszcza Biała, Puszcza Polimowska)

1. atrakcje turystyczne

lasy: Ojcowski Park Narodowy- Kraków, Kampinoski Park Narod- W-wa

góry: Beskidy, Tatry- Kraków, Świętokrzyskie- W-wa

wody, rzeki, jeziora, zalewy; rz. Drwęca Toruń, rz. Brda Bydgoszcz, rz. Świder W-wa

jeziora: zalew Zegrzyński, dolina rz. Rawy Kraków

jeziora sztuczne: Goczałkowice- górny Śląsk, zalew Sulejowski Łódź

2. atrakcje kulturowe

W-wa Pałace i Dworki Szlacheckie (Żelazowa Wola), Ruiny Zamków- Czersk

Kościoły: Kraków Skała Pieskowa, Szlak Orlich Gniazd

Mazowsze zachodnie: W-wa Kampinos, Niepokalanów, Czerwińsk nad Wisłą, Łowicz, Łódź Nieborów, rozwój jeździectwa

Cechy strefy podmiejskiej:

- mało miejsc noclegowych. Polacy- domki letniskowe. Rejony:

W-wa, Łódź, Poznań, Olsztyn, Bydgoszcz, Bielsko-Biała, GOP (Beskid Śląski), Kraków (Beskid Sądecki)

Domki letniskowe w rejonach:

• rejon warszawski - Świder, Zegrze, Piaseczno, Konmstancin, Góra Kalwaria, Puszcza Kampinowska

• rejon mazurski - Olsztyn

• gdański - ......................

• karpacki - Kraków, GOP

Zależność między poziomem wykształcenia a posiadaniem 2-go domu (lata 90-te):

Warszawa

• 53% - średnie

• 40% - wyższe

• 8% - zasadnicze

Francja

• 22% - wolne zawody, kierownicy

• 14% - przedsiębiorcy

• 9% - urzędnicy,

• 6% - pracownicy handlu i usług

• 5% - emeryci, bezrobotni

Zależność między dochodami rocznymi a posiadaniem 2-go domu:

• bogaci (im bogatszy, tym ma więcej domów)

Główne motywy posiadania 2-go domu:

• cele wypoczynkowe - Francja, RFN, Szkocja, Australia

• w celu przeniesienia się na stałe do krewnych

• ulokowanie kapitału w nieruchomościach

TURYSTYKA BIZNESOWA:

• podróże służbowe pracowników związane z umowami obsługi, montażu, napraw

• podróże motywacyjne

• penetracja nowych rynków, nawiązywanie nowych kontaktów

• uczestnictwo w targach, wystawach

• uczestnictwo w międzynarodowych kongresach

• udział pracowników w kursach kształcenia i doskonalenia

• zawieranie kontaktów z kontrahentami poza siedzibą firmy - podróże przedstawicieli firm

• uczestnictwo w posiedzeniach firm, związków i stowarzyszeń

Motywy jakie kierują ludźmi w turystyce biznesowej:

• interpersonalne związane z poszukiwaniem kontaktów (kongresowa, podróże służbowe, podróże w interesach, tur. przygodowa, wyjazdy do renomowanych ośrodków tur. czy kurortów)

• związane z prestiżem, statusem społecznym

* własny rozwój, podnoszenie kwalifikacji zawodowych

* chęć zdobycia uznania, powodzenia, wzrostu autorytetu

Zestawienie wybranych „tradycyjnych” i „nowych” produktów turystycznych:

Typ turystyki	Produkt turystyczny
		„tradycyjny” 3S (sun, sand,sea)	“nowy” 3E (education, exiter, entertainment)
Turystyka Biznesowa	-konferencje, seminaria, kongresy - wyjazdy na targi	-wyjazdy motywacyjne -wyjazdy integracyjne -szkolenie kadr

Adresaci turystyki biznesowej:

- głównie osoby w wieku produkcyjnym (18-60 lat - kobiety)

(18-65 lat - mężczyźni)

- głównie mężczyźni

Rola turystyki biznesowej wśród innych turystyk:

• ważny element w krajach wysoko i średnio rozwiniętych

• w krajach mało rozwiniętych (Srilanka, Jamajka) tur. biznesowa odgrywa małą rolę

Turystyka przyjazdowa do Polski (2000r.):

• ogółem ¼ przyjeżdżających z zagranicy (24,5)

• wschodni sąsiedzi - mniejszy udział, gdyż głównie przyjeżdżają na zakupy; tranzyt; dorywcza praca

Cechy popytu w turystyce biznesowej:

• popyt zgłaszają firmy jak i mogą również pracownicy indywidualni (tur. motywacyjna, targi, szkolenia, udział w konferencjach),

• sezonowość (mniejsza niż w tur. wypoczynkowej). Trwa przez cały sezon. Turystyka jest interesująca dla gestorów bazy noclegowej, bo często hotele są w tygodniu zajęte przez tur. biznesową a w weekend przez zwykłych ludzi,

• cena (elastyczność cenowa). Mniejsza niż przy tur. wypoczynkowej. Jeżeli pracownik sam płaci za uczestnictwo w kongresie, to widać spadek uczestnictwa i spadek samej turystyki,

• sposób podróżowania. Tur. krótkookresowa (1-2-3 dni). Szybkie środki lokomocji - samolot (Europa)

Rotterdam 76%

Główne czynniki wpływające na popyt:

1. ekonomiczne

* makroekonomiczne

• rozwój ekonomiczny świata - wzrost współzależności między krajami, firmami powoduje wzrost podroży, wzrost handlu, doradztwa, konsultingu dla firm i rządów poszczególnych krajów,

• wymiana polityczna - wyjazdy polityków, rozwój organizacji międzyrządowych,

• rozwój wymiany kulturalnej (imprezy kulturalne, przedstawienia, występy zagranicznych artystów),

Turystyka biznesowa jest ograniczana przez wojny (Irak)

• rozwój organizacji międzynarodowych (firmy trans narodowe np. Unilever zatrudnia 300 tys. osób w 90 krajach - konieczność podróży służbowych, instalacja nowych urządzeń, wymiana pracowników,

• czynniki koniunkturalne

• ożywienie gospodarcze

• dekoniunktura ogranicza tur. biznesową

Podaż w tur. biznesowej:

Jest różna w zależności od form:

• tur. konferencyjna, kongresowa, szkolenia - podaż to obiekty z odpowiednimi salami i z odpowiednią bazą noclegową,

• targi, wystawy - salony wystawiennicze, miejsca prezentacji

• tur. służbowa (z firmy do firmy). Podażą są firmy. Dla obsługujących ważna jest rozrywka,

• tur. motywacyjna - wyjazdy, tur. nagrodowa.

Podaż w tur. konferencyjnej:

Dzielimy ją ze względu na cel.

• kongresy, konferencje i sesje - celem jest wymiana informacji

• seminaria, kursy - przyswajanie wiedzy i dalsze szkolenie

1. centrum kongresowe np. pod Paryżem, pod Londynem, Hongkong

2. hotele

3. sale wykładowe szkół wyższych

4. sale konferencyjne na terenach targowo-wystawienniczych

5. sale wykładowe w ośrodkach wypoczynkowych

Podaż urządzeń wg typu spotkania:

Wyszczególnienie	Podaż urządzeń
Kongresy	Sale kongresowe zaprojektowane w sposób pozwalający pomieścić dużą liczbę delegatów z reguły w audytorium lub w sali amfiteatralnej
Zgromadzenia	Sale obrad wymagają charakterystycznego ustawienia podwójnej linii krzeseł i stołów dla przewodniczących danej grupy i ich doradców
Konferencje	Sale konferencyjne najczęściej charakteryzują się ustawieniem krzeseł w stylu teatralnym
Mityngi (seminaria, kolokwia, grupy pracy, grupy dyskusyjne)	Sale spotkań odznaczają się zróżnicowaną powierzchnią uzależnioną od wielkości spotkania. Najpopularniejsze style ustawienia stołów i krzeseł to: litery U lub skweru klasowy pokoje dla mniejszych grup roboczych i dyskusyjnych

Wady i zalety organizacji spotkań w aglomeracjach miejskich i w kurortach:

Miejscowości turystyczno-wypoczynkowe (kurorty)	Aglomeracje miejskie
Zalety: spokój piękny krajobraz możliwość odpoczynku niskie koszty	Zalety: dostępność komunikacyjna szybkość dostępu oferta kulturalna centrum administracyjne. handlowe, polityczne targowe, naukowe odpowiednia podaż sal konferencyjnych i miejsc noclegowych
Typy spotkań: szkolenia, seminaria, sympozja podróże motywacyjne spotkania inspiracyjne	Typy spotkań: - zjazdy, narady, prezentacje, konferencje, kongresy, konwencje, również szkolenia w pobliżu firmy
Czas trwania: kilka dni wielkość spotkania średnio ok. 50 osób	Czas trwania: 1-2 dniowe, krótkie pobyty (również bez noclegu), także 4-5 dniowe (kongresy) spotkania od małych do dużych - 2 tys. i więcej

Najwięcej kongresów jest w: (liczba kongresów)

• Paryż 2128

• Londyn 1354

• Wiedeń 1054

• Bruksela 1053

TARGI - miejsca bezpośredniego kontaktu dostawców z odbiorcami.

Funkcje targów:

1. handlowe

• zwiększenie sprzedaży w jak najkrótszym czasie

• utrzymanie aktualnego poziomu sprzedaży

• zdobycie przyczółków na nowych rynkach

• zagospodarowanie nisz rynkowych

2. marketingowe - ważniejsze

• badanie rynku i jego segmentacja

• konfrontacja z konkurencją

• korzystna prezentacja produktu

• poszukiwanie optymalnych kanałów dystrybucji

• zbieranie deklaracji handlowych

Popyt stanowią:

• odbiorcy (firmy poszukujące towarów, indywidualni nabywcy)

Podaż stanowią:

• wystawcy (firmy uczestniczące w targach)

• centra wystawiennicze

• firmy organizujące targi, będące pośrednikiem między podażą a popytem

Formy targów:

• wielobranżowe (ogólne i uniwersalne) - charakteryzują się szerokim zakresem prezentacji;

• branżowe (specjalistyczne) - obejmują jedną branżę np. turystyka, w której biorą udział wszyscy uczestnicy tej branży

• specjalistyczne skoncentrowane - 1 branża adresowana do 1 segmentu. Wstęp na taką imprezę jest bardzo ograniczony (np. tylko tour operatorzy)

Koszty ponoszone przez wystawców:

• opłata za wynajmowaną powierzchnię

• urządzenie stoiska

• reklama w katalogu

• hotel dla tych, którzy wystawiają

• transport eksponatów

Główne centra wystawowe w Polsce (2000r.):

wielkie miasta:

- Kraków 30

- Warszawa 29

- Poznań 28

- Łódź 25

- Katowice 24

- Bydgoszcz 22

Polska zachodnia ma więcej targów. Targi wiążą się z aktywnością regionalną.

Popularne rodzaje targów w Polsce:

• związane z budownictwem i urządzaniem wnętrz - 45-50 w ciągu roku, 8-10 tys. wystawców

• rolno-spożywcze - 25-40 imprez rocznie

• motoryzacyjne - ok. 20 rocznie; 2,5 tys. wystawców

• informatyczno-telekomunikacyjne - kilkanaście razy w ciągu roku; 2,2- 2,5 tys. wystawców

• ekologiczne - ok. 10; 1,5 tys. wystawców

• medyczne - ok. 8; 1 tys. wystawców

Elementy podaży:

1. Organizatorzy targów - ok. 200 firm organizujących targi z czego 40 największych kontroluje 90% rynku. Właścicielami firm są spółki a udziałowcami jest skarb państwa, samorządy terytorialne i osoby prywatne. Tylko mała część firm posiada własną bazę wystawową - firmy z Poznania, Katowic, Łodzi. Inwestują zyski w rozbudowę bazy wystawienniczej.

2. Salony wystawowe. Składa się z:

- hali wystawowej z infrastrukturą

- sal konferencyjnych i bankietowych

- obiektów gastronomicznych

- czasem z miejsc noclegowych.

Targi mają przyszłość. Są po sprzedaży bezpośredniej ważnym elementem promocji.

Z punktu widzenia rynku europejskiego znaczenie ma:

• Międzynarodowa Giełda Turystyczna w Berlinie - największa i najstarsza odbywająca się od 1967 r. w pierwszej poł. Marca;

• World Travel Market w Londynie

• FITUR w Madrycie

Rynek targów jest dosyć stabilny. Maleje liczba zleceniodawców.

• Konferencje 38%

• Kongresy 11%

• Targi, wystawy 10%

Podróże motywacyjne - polegają na nagradzaniu pracowników za ich osiągnięcia podróżą turystyczną. Jest turystyką grupową. Stanowi sposób dowartościowania pracownika.

Formy tur. motywacyjnej:

1. luksusowy nagrodowy wyjazd ze specjalnym programem pozwalającym pracownikowi odczuć, że jest kimś specjalnym

2. wyjazd typu przygoda - adventure. Połączony ze sportem (spływ, rufting, wspinaczka wysokogórska, survival)

3. wypoczynkowa powiązana ze szkoleniem

4. typowy katalogowy wyjazd wypoczynkowy organizowany przez biuro podróży

Popyt - zgłaszają firmy, które poprzez podróże motywacyjne chcą zrealizować cele:

• utrzymać i związać z firmą cennych pracowników dając im nagrodę w postaci wyjazdu i zapobiegać ich wyjściu pracowników do konkurencji

• zintegrować pracowników

• wyłonić liderów

• dać możliwość regeneracji zdrowia, wypoczynku

Czynniki determinujące popyt:

1. sytuacja finansowa firmy (im lepsza tym popyt większy)

2. pozycja pracownika w firmie

3. cykl życia firmy:

• incentive - firma niedojrzała

• wyłonienie liderów i zintegrowanie ich z firmą - firma rozwijająca się

• pobudzenie pracowników do wykonywania trudnych zadań - firma dojrzała o ukształtowanych stosunkach

4. rodzaj kultury organizacyjnej:

• kultura typu macho (policja, przemysł rozrywkowy, środowisko chirurgów)

• kultura typu „ciężka praca - ostra zabawa” (firmy handlowe, sieci supermarketów

• org. powolnych procesów (towarzystwa ubezpieczeniowe, służby społeczne, oświata)

• kultura pewności, zaufania, stabilności (wojsko - podróże dla wyższej kadry oficerskiej, biura projektowe)

Popyt w Polsce

• klasyczne podróże urlopowo-wypoczynkowe z katalogu i biura podróży - Turcja, Tajlandia, Dominikana, Wyspy Kanaryjskie, mające na celu integrację pracowników

• wielkie międzynarodowe firmy zgłaszają typy incentive z Polski:

* egzotyczne - Bali, Namibia, Sycylia

* uznane - Las Vegas, Riwiera Francuska, Los Angeles

• wyjazdy motywacyjne do Polski:

* do Białowieży (staropolskie biesiada + kulig)

* zamki gotyckie ( Pomorze, Malbork)

Sezonowość

Styczeń - marzec 13%

Kwiecień - czerwiec 42%

Lipiec - wrzesień 29%

Październik - grudzień 16%

Podaż - stanowią biura podróży oferujące wyjazdy katalogowe lub oferujące unikalne wyjazdy integracyjne.

1