Ćwiczenie 2

INSTRUKCJA NR 05/ ZPH/12

• BEZPIECZNEJ PRACY NA STANOWISKU OPERATORA

FREZAREK

Opracowujący: Opiniujący: Zatwierdzający:

................................... ........................................ ................................

Cele instrukcji: zasady bezpiecznej pracy przy obsłudze FREZAREK użytkowanych w Zakładzie Produkcyjnym ZPH w oddziale KZ. Instrukcja przeznaczona dla osób zatrudnionym na stanowisku Frezera

1. Kwalifikacje zawodowe

a) Operator maszyn skrawających powinien mieć ukończoną zasadniczą szkołę zawodową o
odpowiedniej specjalizacji, ewentualnie świadectwo pracownika kwalifikowanego,

b) Aktualne szkolenia BHP i przeciwpożarowe.

• Szkolenie wstępne.

• Instruktaż szczegółowy na stanowisku frezera

• Szkolenie podstawowe (w okresie 6 miesięcy od przyjęcia do pracy ).

• Szkolenie okresowe (1 raz na trzy lata).

c) Orzeczenie lekarki dopuszczające do pracy na stanowisku frezer.

• d) Frezer powinien posiadać odzież roboczą, sprzęt ochrony osobistej zgodnie z obowiązującym taryfikatorem zakładowym i stosować go zgodnie z przeznaczeniem.

2. Wstęp

FREZARKI

W Zakładzie Produkcyjnym ZPH są w użytkowaniu następujące rodzaje frezarek:

• frezarki pionowe

• frezarki poziome - uniwersalne

• frezarki obwiedniowe do nacinania kół zębatych

Frezarki to obrabiarki przeznaczone do obróbki skrawaniem metali i innych materiałów o powierzchniach płaskich, kształtowych, (cięcia materiałów) wykonywania w materiale rowków i kanałków. Narzędziami skrawającymi są frezy i głowice frezarskie.

Frezarki pionowe są budowane w trzech odmianach: z głowicą wrzeciona skrętną, przesuwną lub stałą. Przy zastosowaniu stołu obrotowego można na frezarkach pionowych frezować w sposób ciągły.
Frezarki uniwersalne mają skrętny stół, co przy zastosowaniu podzielnicy umożliwia wykonywanie na nich rowków śrubowych. Frezarki obwiedniowe służą do nacinania kół zębatych o zębach prostych i spiralnych przy użyciu narzędzi w postaci frezów
ślimakowych, modułów, krążkowych i palcowych.

Dane techniczne frezarek:

a/ frezarki pionowe:

- powierzchnia, stołu - 1100 x 400 mm

- odległość osi wrzeciona od stołu - 450 mm

- posuwy stołu /wzdłużny, poprzeczny, pionowy - 900 x 350 x 400 mm

b/ frezarka pozioma uniwersalna:

- powierzchnia stołu - 2000 x 400 mm

- odległość osi wrzeciona od stołu - 500 mm

- posuwy stołu /wzdłużny, poprzeczny, pionowy - 1000x350x430 mm

c/ frezarki obwiedniowe:

- największy nacinany moduł - 20 - 25

- największa średnica koła obrabianego - 2000 mm

- największa długość frezowania - 500 mm

Narzędzia

W zależności od rodzaju obróbki stosuje się różne narzędzia, takie jak:

• frez pojedynczy,

• zespół frezów,

• głowice frezerskie.

Osłony

• W celu zabezpieczenia dostępu do narzędzia skrawającego powinna być za­stosowana osłona nastawna lub na stole obrabiarki powinna być zamontowa­na osłona nastawna.

• Ruchy obrabiarki powinny być możliwe tylko wówczas, gdy ruchoma osłona blokująca jest zamknięta. Otwarcie ruchomej osłony powinno spowodować zatrzymanie obrabiarki.

• Osłony powinny być tak zaprojektowane, aby zatrzymywały lub chroniły przed oddziaływaniem wiórów, cieczy i części, które mogą wypaść lub być wyrzucone.

• Dostęp do niebezpiecznych części przenoszenia mocy (łańcuchy, przekładnie itp.j powinien być zabezpieczony osłonami stałymi.

1. Uruchomienie maszyn

Przed przystąpieniem do pracy na obrabiarce, obsługujący, ma obowiązek wykonać następujące czynności:

1.1. Sprawdzić stan urządzeń zabezpieczających oraz stosowanych narzędzi skrawających.

1.2. Usunąć z obrabiarki i jej rejonu przedmioty utrudniające obsługę

1.3. Naoliwić prowadnice obrabiarki oraz inne punkty codziennego smarowania.

1.4. Sprawdzić stan oleju we wziernikach i w razie potrzeby i uzupełnić.

1.5. Sprawdzić stan zamocowania tarcz uchwytowych, uchwytów samocentrujących oraz szczęk. W razie potrzeby dokręcić

1.6. Sprawdzić wzrokowo stan instalacji elektrycznej,

1.7. Przed uruchomieniem silnika sprawdzić ręcznie wszystkie mechanizmy posuwów, suportów, itp.

1.8. Przed uruchomieniem tokarki należy sprawdzić czy wszystkie dźwignie sterownicze znajdują się we właściwych położeniach,

1.9. Włączyć napięcie wyłącznikiem głównym, potem załączyć silnik główmy.

1.10. Dźwignię sprzęgła przestawić na luz.

1.11. Sprawdzić bieg maszyny luzem, uruchomić panikę olejową oraz sprawdzić działanie sygnalizacji.

1.12. Zmiany zakresów obrotów i posuwów wykonywać przy wyłączonym sprzęgle,

1.13. Następnie ustawić zamierzone obroty i posuwy oraz przystąpić do normalnej eksploatacji obrabiarki.

2. Obowiązki obsługi w czasie ruchu obrabiarki.

W czasie obsługi obrabiarki należy zwracać uwagę na następujące elementy;

2.1. Przedmioty obrabiane i narzędzie mocować pewnie i skutecznie. Mocowanie materiału obrabianego może odbywać się tylko po wyłączeniu silnika głównego.

2.2. Zmianę obrotów, zmiany kierunku i wielkości posuwów na należy wykonywać ostrożnie po wyhamowaniu obrotów.

2.3. Do zakładania przedmiotów ciężkich używać suwnicy oraz liny z wystawioną metryką udźwigu.

2.4. Wszystkie zabezpieczenia i osłony utrzymać w stanie nie uszkodzonym,

2.5. Mechanizmy sterujące używać zgodnie z przeznaczeniem,

2.6. Stosować oświetlenie miejscowe stanowiska o napięciu do 24 V.

2.7. W czasie prowadzenia eksploatacji obrabiarki zabrania się:

• używania narzędzi uszkodzonych lub stępionych

• wykonywania pomiarów kontrolnych obrabianego przedmiotu

• stosowania przedłużek kluczy do mocowania uchwytów oraz pozostawiania kluczy w uchwycie mocującym i innych narzędzi na stole obrabiarki lub prowadnicach

• usuwania tworzących się wiór ręką obsługującego, należy to wykonywać przy użyciu haczyka z rękojeścią i szczotki.

• wydmuchiwać wióra ze ślepych otworów

• czyszczenia maszyn w czacie ruchu

• hamowania obrotów elementów obracających się /np. wrzeciona/ ręka lub przez nagłe włączenie obrotów przeciwnych

• opuszczania stanowiska pracy w czasie ruchu obrabiarki

• podtrzymywania rękami przedmiotów odcinanych lub przecinanych

2.8. Przy obróbce materiałów kruchych lub tworzeniu się wiór odpryskowych stosować okulary lub przysłony ochronne.

2.9. Przy wygładzaniu, docieraniu itp. przedmiotu na frezarce za pomocą płótna ściernego, należy płótno to umocować na deseczce za pomocą zacisku lub w imaku.

2.10. Przy piłowaniu rękojeść pilnika należy trzymać w lewej ręce podtrzymującego, jego koniec prawą ręką. Czynność tę wykonywać z wielką ostrożnością,

2.11. Po zakończeniu pracy należy starannie oczyścić obrabiarkę oraz nasmarować prowadnice i punkty codziennego smarowania.

3. Zatrzymanie obrabiarki.

1. Obrabiarkę - frezarkę można zatrzymać po uprzednim wyprowadzeniu narzędzia z obrabianego materiału.

2. Zatrzymanie obrotów wrzeciona, stołu odbywa się przez wyłączenie dźwigni, sprzęgła lub przez wyłączenie przyciskiem guzikowym silnika głównego i pompki chłodziwa.

3. Przed odejściem ze stanowiska obsługujący tokarz obowiązany jest każdorazowo wyłączać napięcie zasilania wyłącznikiem głównym.

4. Uporządkować rejon z wiór i materiałów odpadowych, a wykonane elementy dostarczyć do kontroli lub ułożyć je bezpiecznie w miejscu składowania detali.

3. Zagrożenia na stanowisku pracy i sposoby ochrony przed zagrożeniami. sprzęt ochrony osobistej

Do zagrożeń na stanowisku pracy frezera, tokarza, szlifierza należą:

Czynniki niebezpieczne:

♦ zagrożenia związane z elementami wirującymi i luźnymi:

• możliwość uderzenia ruchomymi elementami maszyny lub odrzuca­nym materiałem,

• brak osłon (mechanizmy korbowe, koła zębate, napędy hydrauliczne i śrubowe, narzędzia, uchwyty, tarcze zabierakowe itp.),

• brak mocowania obrabiarki do fundamentu,

• hamowanie obrabiarki ręką,

• trzymanie obrabianego przedmiotu w rękach,

• sprawdzanie dłonią gładkości powierzchni elementu obrabianego w czasie ruchu lub dokonywanie pomiarów bezpośrednich,

- nieprawidłowe mocowanie noża tokarskiego,

♦ zagrożenia związane z elementami ostrymi i wystającymi:

• ręczne usuwanie wiórów,

• ostre krawędzie narzędzi,

• wystające śruby (np. śruba do mocowania frezu),

• ostre krawędzie maszyny i osłon, a także materiału,

♦ zagrożenie związane z przemieszczaniem się sprzętu i ludzi:

• nieprawidłowe odległości między obrabiarkami, obrabiarką a ścianą,

• drogi transportowe nieoznakowane,

• szerokość drogi transportowej niedostosowana do środków trans­portu,

♦ zagrożenia związane z właściwościami fizycznymi materiału (ostre kra­
wędzie, śliskie powierzchnie itp.),

- możliwość upadku obrabianych elementów na pracownika,

♦ zagrożenie porażeniem prądem elektrycznym:

• nieodpowiednia instalacja elektryczna,

• brak pomiarów ochrony przeciwporażeniowej,

• niestosowanie oświetlenia miejscowego o napięciu bezpiecznym,

• zagrożenie poparzeniem,

• gorące powierzchnie obrabianego materiału i wióry.

Czynniki szkodliwe i uciążliwe:

Czynniki fizyczne:

• nieprawidłowe oświetlenie,

• nieskuteczna wentylacja,

• hałas

Czynniki chemiczne:

• szkodliwe substancje stosowane jako płyny chłodzące,

Czynniki uciążliwe:

♦ oświetlenie stanowiska pracy

♦ obciążenie fizyczne.

Sposoby ochrony frezera, przed zagrożeniami:

• posiadanie znajomości instrukcji bezpiecznej pracy obsługiwanych frezarek

• stosowanie sprawnych i właściwych narzędzi,

• stosowanie właściwego oświetlenia stanowiska pracy zgodnie z przepi­sami,

• dopuszczanie do pracy tylko pracowników o odpowiednich kwalifika­cjach, stanie zdrowia i przeszkolonych w zakresie bezpiecznych metod pracy,

• stosowanie się do wydawanych przez przełożonych poleceń i wskazó­wek w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,

• stosowanie zasad bezpiecznej pracy omówionych poniżej, przy po­szczególnych urządzeniach,

• stosowanie wymaganego sprzętu ochrony osobistej.

Sprzęt ochrony osobistej

Sprzęt ochrony osobistej będzie uzależniony od rodzaju pracy. I tak, w cza­sie obróbki metali pracownik jest narażony na podane wyżej czynniki nie­bezpieczne i szkodliwe. W związku z tym powinien być wyposażony w:

• odzież chroniącą przed nadmiernym zabrudzeniem,

• buty robocze z noskami stalowymi chroniące stopy przed spadającymi przedmiotami,

• rękawice chroniące przed ostrymi, chropowatymi, szorstkimi, śliskimi, gorącymi elementami,

• ochrony oczu (okulary, przyłbice itp.) przed odpryskami w czasie szli­fowania, wiercenia, wycinania, toczenia itp.,

• ochrony głowy (kask) przy pracy w zagrożeniu spadającymi przedmiotami,

• ochrony górnych dróg oddechowych (maski, półmaski itp.), jeżeli praca odbywa się przy przekroczeniu NDS pyłów,

• ochrony słuchu (wkładki przeciwhałasowe, nauszniki i hełmy przeciw­hałasowe itp.), przy przekroczeniu NDN hałasu na stanowisku pracy frezera.

Zasady bezpiecznej pracy na stanowisku frezera.

Ogólne zasady bezpiecznej pracy na obrabiarkach

• Montaż i eksploatacja obrabiarek powinny być zgodne z dokumentacją techniczno-ruchową lub instrukcją obsługi.

• Drogi transportowe w pomieszczeniu lub hali fabrycznej, w których zainstalowano obrabiarki, powinny spełniać wymagania określone w odrębnych przepisach.

• Transport zmechanizowany przedmiotów przeznaczonych do obróbki skrawaniem i ich odbiór po wykonanej obróbce powinien być tak zor­ganizowany, aby nie powodował zagrożenia dla ruchu pracowników i transportu wewnątrzzakładowego.

• Narzędzia pomocnicze i pomiarowe stosowane przy obsłudze obrabia­rek powinny być oddzielone od miejsca składowania przedmiotów przed i po obróbce skrawaniem.

• Wióry powstające podczas pracy obrabiarek powinny być na bieżąco odprowadzane z pomieszczenia lub hali fabrycznej na składowisko zakładowe.

• W przypadku, gdy obsługa obrabiarki wymaga kilku pracowników, o jej uruchomieniu i przebiegu procesu skrawania powinien decydować pracownik odpowiedzialny za całość procesu skrawania na obrabiarce. Stanowisko pracy tego pracownika powinno być usytuowane w takim miejscu, aby mógł on bez przeszkód obserwować pracę nadzorowa­nych obrabiarek.

• Frezarki powinny być wyposażone w osłony chroniące obsługu­jących przed urazami powodowanymi przez wióry oraz przed rozbry­zgiem cieczy chłodzących. Powinny być one wyposażone w urządzenia uniemożliwiające ich otwarcie podczas pracy obrabiarki.

• Osłony stałe wystające poza obrys obrabiarki oraz osłony ruchome zmieniające swoje położenie podczas pracy obrabiarki powinny być oznakowane barwami i znakami bezpieczeństwa, zgodnie z Polskimi Normami.

• Lampy elektryczne przeznaczone do oświetlania bezpośredniego sta­nowiska pracy powinny być zasilane prądem elektrycznym o napięciu 24 V, a natężenie tego oświetlenia powinno zapewniać widoczność po­zwalającą na bezpieczne wykonywanie pracy.

• Stanowisko pracy przy frezarce powinno znajdować się na po­wierzchni równej, bez progów i śliskich nawierzchni.

• Obrabiarki o dużych rozmiarach powinny być obsługiwane z pomostu spełniającego wymagania określone w odrębnych przepisach.

• W przypadku, gdy podczas obsługi frezarce istnieje ryzyko poparze­nia, pracodawca powinien wyposażyć te obrabiarki w osłony, a gdy jest to niemożliwe ze względów technicznych - wyposażyć pracowników w środki ochrony indywidualnej, zgodnie z odrębnymi przepisami.

• Jeżeli frezarce zostały zainstalowane przy przejściach przeznaczonych dla ruchu pracowników, przy drogach transportu wewnątrzzakładowe­go lub ustawione obok siebie, to obrabiarki te należy zabezpieczyć przed zagrożeniami stwarzanymi dla:

• sąsiednich stanowisk pracy,

• ruchu pracowników,

• transportu wewnętrznego.

• Przed uruchomieniem frezarki należy sprawdzić stan techniczny jej zabezpieczeń.

• Podczas przerw w pracy frezarki narzędzia skrawające powinny być odsunięte od obrabianego przedmiotu.

• W przypadku zakończenia pracy lub unieruchomienia obrabiarki na czas dłuższy niż jedna zmiana robocza, wyłączniki główne i awaryjne powinny być zablokowane.

• Jeżeli podczas pracy frezarki powstaje wiór wstęgowy, należy zasto­sować niezbędne środki techniczne (przede wszystkim zgarniacze wió­rów oraz mechaniczny transporter do usuwania wiórów bezpośrednio na składowisko zakładowe), ograniczające zagrożenia związane z po­wstawaniem tego typu wiórów.

• Frezarkę należy wyposażyć w narzędzia pozwalające na bezpieczne usuwanie wiórów w przypadku braku technicznych możliwości zasto­sowania mechanicznego transportera obsługującego.

♦ Wióry powstające podczas pracy obrabiarki wyposażonej w zbiornik do ich gromadzenia powinny być systematycznie usuwane z tego zbiorni­ka i przechowywane w miejscu i w sposób niestwarzający zagrożeń dla pracowników.

UWAGA! Niedopuszczalne jest usuwanie wiórów sprężonym powietrzem lub bez odpowiedniego narzędzia ręcznego.

• Do podnoszenia i zakładania przedmiotów przeznaczonych do obróbki, o masie powyżej 10 kg, powinny być stosowane urządzenia pomocni­cze zmniejszające wysiłek pracownika.

• Przedmiot w uchwycie obrabiarki, imadle lub w przyrządzie mo­cującym powinien być tak zamocowany, aby podczas pracy obrabiarki nie zmienił swego położenia i nie został wyrwany z elementu mo­cującego, w wyniku działania sił bezwładności lub sił skrawania.

• Obrabiarki wyposażone w uchwyt hydrauliczny lub pneumatyczny po­winny być wyposażone w urządzenia blokujące, uniemożliwiające wy­rwanie zamocowanego przedmiotu w przypadku zaniku ciśnienia w układzie zasilania. Uruchomienie urządzenia blokującego powinno uniemożliwiać kontynuowanie obróbki skrawaniem oraz być sygnali­zowane sygnałem świetlnym lub dźwiękowym.

• W liniach technologicznych frezarek w których przemieszczanie przedmiotów obrobionych odbywa się za pomocą transportera podwie­szanego, elementy tego transportera przebiegające nad przejściami dla ruchu pracowników powinny znajdować się na wysokości co najmniej 2,5 m od poziomu podłogi. Powinny być one zabezpieczone od góry osłoną chroniącą pracowników przed upadkiem transportowanych przedmiotów lub zabrudzeniem cieczą chłodzącą.

• Odległość w strefie zagrożenia pomiędzy najdalej wysuniętymi ele­mentami sąsiednich stanowisk linii technologicznej obrabiarek powin­na wynosić co najmniej 0,6 m. Jeżeli zachowanie tej odległości jest niemożliwe - strefa zagrożenia powinna być oznakowana i osłonięta w sposób uniemożliwiający wejście pracowników do tej strefy.

♦ W czasie pracy frezarki :

• stosowane narzędzia skrawające oraz przyrządy pomiarowe należy przechowywać w szafkach narzędziowych, regałach lub stojakach;

• rękawy przy nadgarstkach obsługującego powinny być opięte;

• obsługujący powinien pracować z nakrytą głową.

WAŻNE! Podczas pracy frezarki niedopuszczalne jest:

• chłodzenie narzędzia lub obrabianego przedmiotu za pomocą mokrego czyściwa,

• dokonywanie czynności konserwacyjnych w przypadku, gdy instrukcja obsługi nie zezwala na taką czynność,

• zatrzymywanie wrzeciona lub uchwytu ręką,

• nakładanie pasów napędowych i regulacja ich naciągu.

Podczas przerw w pracy niedopuszczalne jest pozostawianie frezarki bez nadzoru lub zezwalanie na jej obsługiwanie osobom nieuprawnionym.

Zasady bezpiecznej pracy na frezarkach

• Głowice frezerskie powinny mieć kształt opływowy, bez wystających elementów mocujących noże.

• Noże frezowe mocowane w głowicach na obwodzie i na czole nie mogą wystawać więcej niż jest to potrzebne do zdjęcia wióra.

• Wystający koniec śruby, służący do mocowania frezu, powinien być należycie osłonięty.

UWAGA! Zamocowanie freza powinno być mocne i pewne. Nie wolno używać stę­pionych i nieodpowiednich narzędzi.

• Frezy, w zależności od kształtu i wymiarów, mogą być mocowane w specjalnych oprawach, na trzpieniach frezerskich lub bezpośrednio na wrzecionie frezarki. Przy mocowaniu freza należy uważać, aby po­między uchwyt freza a ustalające i mocujące elementy frezarki nie do­stały się zanieczyszczenia.

• Przy szybkościowym frezowaniu metali ostrza frezów wykonane z wę­glików spiekanych powinny być dobrane do gatunku obrabianego me­talu oraz tak przytwierdzone do freza, aby nie odpadały lub nie dawały odpryskujących odłamków mogących kaleczyć pracownika.

• Przedmiot obrabiany powinien być zamocowany pewnie i prawidłowo, aby w czasie obróbki nie zmieniał swojego położenia.

• Przedmioty skrawane mocuje się w różnego rodzaju uchwytach lub bezpośrednio na stole frezarki. Mocowanie na stole frezarki powinno się odbywać za pomocą docisków, klocków oporowych itp.

• Mocowanie przedmiotów obrabianych może się odbywać tylko w cza­sie zatrzymania pracy narzędzia (frezu).

• Frezarki powinny być zaopatrzone w ekrany osłaniające przed rozpry-skiem smaru oraz w urządzenia do zbierania płynu chłodzącego, ście­kającego z narzędzi.

• Dla zabezpieczenia przed możliwością zetknięcia się ręki pracownika z wirującymi frezami, a także przed rozpryskiem skrawanych wiórów, należy stosować różnorodne osłony dostosowane do rodzaju obrabiane­go przedmiotu.

• W przypadku konieczności obserwowania przedmiotu w czasie skra­wania należy stosować osłony z gęstej siatki metalowej lub materiału przezroczystego o odpowiedniej wytrzymałości.

• Mechanizmy napędowe oraz posuwowe wystające poza obręb frezarki powinny być należycie osłonięte.

• Frezarki wspornikowe i łozowe ze stołem krzyżowym o szerokości stołu równej 500 mm lub większej oraz wszystkie frezarki sterowane numerycznie powinny mieć zmechanizowane mocowanie narzędzi. Elementy sterujące zmechanizowanym mocowaniem powinny być umieszczone w miejscu dogodnym dla pracownika.

• Frezarki bez zmechanizowanego mocowania narzędzi powinny mieć wygodny dostęp do miejsca zamocowania.

• Czas od wyłączenia do zatrzymania wrzeciona frezarek wsporniko­wych i łozowych, ze stołem krzyżowym o szerokości stołu do 630 mm, nie powinien przekraczać 6 s. Czas powinien być mierzony dla wrze­cion bez narzędzia.

• Mechanizmy napędu głównego i posuwowego wystające poza obrys frezarki oraz wystający koniec śruby służący do mocowania narzędzia lub jego oprawki powinny być osłonięte kołpakiem oraz oznakowane zgodnie z Polskimi Normami.

• Frezarki sterowane numerycznie powinny być wyposażone w automa­tyczny mechanizm mocowania narzędzi i przyrządów we wrzecionie.

• W punktach krańcowego położenia stołu frezarki lub obrabianego przedmiotu o gabarytach większych niż stół frezarki należy ustawić ba­rierki oznakowane barwami i znakami zgodnie z Polskimi Normami.

IX. Zasady konserwacji frezarek.

Do zalecanych zabiegów konserwacyjnych wiertarek zaliczamy :

• Uporządkowanie i czyszczenie przez obsługę obrabiarki po każdej zamianie

• Okresowe ręczne smarowanie obrabiarki wg ustalonej instrukcji o smarowaniu określającej punkty wymagające smarowania, rodzaju smaru, ilości oraz sposobu i okresu smarowaniu. Natomiast codziennie sprawdzamy poziom oleju w zbiornikach obiegowego systemu smarowania i w przypadku zbyt małej ilości oleju uzupełniamy. W okresach zimy zwracamy uwagę na właściwą temperaturę oleju do smarowania.

• Codzienny bieżący przegląd obrabiarki i drobne jej naprawy. Obsługa sprawdza działanie poszczególnych dźwigni, przełączników elektrycznych, sprzęgieł i hamulców. Następnie sprawdza się działanie urządzeń do chłodzenia i smarowania oraz pracę przekładni zębatych. Włącza się wszystkie prędkości obrotowe wrzeciona i posuwy.

• Okresowe sprawdzanie obrabiarki pod względem dokładności jej pracy. Sprawdzanie to obejmuje badania elementów obrabiarki w czasie ruchu, ich wzajemnego położenia, tolerancji, luzów oraz współosiowości. Dotyczy to elementów obrabiarek jak prowadnic, wrzecion, stołów itp.

• W czasie pracy obrabiarki obsługa musi chronić prowadnice i inne elementy obrabiarki przed wiórami. Po zakończeniu pracy usunąć je ze stołów czy prowadnic, wytrzeć do sucha i następnie naoliwić. Stanowisko pracy winno być również codziennie porządkowane z nagromadzonych wiór.

X. Postępowanie w przypadku pożaru lub awarii

- W razie pożaru lub awarii należy ściśle stosować się do zaleceń instrukcji
przeciwpożarowej INSTR. NR 15/ ZPU/12, z którą powinien być zapoznany każdy

pracownik.

- W innych przypadkach należy natychmiast zawiadomić przełożonego.

XI. Postępowanie powypadkowe i udzielenia pierwszej pomocy przed medycznej

- Sposób postępowania powypadkowego i udzielania pierwszej pomocy
przed medycznej określa INSTR.NR 14/ZPU/12

XII. Uwagi końcowe

- W razie wątpliwości co do bezpiecznego wykonywania pracy, pracownik
ma prawo przerwać pracę i zwrócić się do przełożonego o wyjaśnienie sytuacji.

- Każdy zaistniały wypadek przy pracy należy zgłaszać swojemu przełożonemu,

a stanowisko pracy pozostawić w takim stanie, w jakim zdarzył się wypadek.

9

---