Pieniądz- powszechny ekwiwalent wartości łatwy do przenoszenia dzielenia i łączenia .

Pięć funkcji pieniądza

-środek cywilizacji ,

-miernik wartości,

-środek płatniczy ,

-gromadzenia skarbu -rezerwa wartości

-pieniądz światowy

Miernik wartości- sprowadza wartość wszystkich towarów i usług do wspólnego mianownika i wyraża je w cenie. O wartości pieniądza świadczy jego siła nabywcza.

Środek cywilizacji realnie występuje pieniądz za dany towar nabywca przekazuje sprzedawcy określona ilość pieniędzy

Pieniądz żyrowy czek , przelew

Środek płatniczy- towary, kredyt, pieniądz kredytowy( weksel) bezwarunkowe przyrzeczenie zapłaty określonej kwoty w określonym miejscu i czasie: suchy , mokry- bezwarunkowe polecenie zapłaty przez określoną osobę, trasowany trasą ciągniony, przekazowy.

Gromadzenie rezerw wartości - wiąże się z 2 funkcjami gdzie pieniądz realnie występuje.

Pieniądz światowy-spełnia wszystkie 4 funkcje w skali międzynarodowej

Prawa pieniądza

1 prawo ilości pieniądza potrzebnego do obiegu jest ono powszechne odnosi się do wszystkich systemów pieniężnych o ilości pieniądza potrzebnego do obiegu decydują te funkcje pieniądza w którym występuje realnie.

W każdej funkcji trzeba określić zapotrzebowanie na pieniądza J < T-K-B+Z / S

J- ilość pieniądza potrzebnego do obiegu

T- suma cen towarów i usług wypuszczona na rynek

K- suma transakcji towarów

B- wartość transakcji kąpensacyjnych

Z- spłata zobowiązań w danym okresie

S- średnia szybkość obiegu pieniądza

2 prawo Greszena Kopernika pieniądz gorszy wypiera pieniądz lepszy dotyczy pieniędzy pod wartościowych . Działa w 2 przypadkach

- oprócz pieniądza pierwotnego jest pieniądz kruszcowy

-wartość materiału pieniężnego monet zdawkowych rośnie tak dalece że zaczyna przewyższać nominał

3 prawo pierwotnego strumienia pieniądza dotyczy specyficznego strumienia wychodzącego na rynek. Wychodzący strumień powinien być równy strumieniowi powracającego do dywidenda

Rynek finansowy

Rynek finansowy dzielimy na- r. pieniężny -r. kredytowy- r. kapitałowy -r. walutowy - r. pozabilansowy

Rynek pieniężny- jest to rynek krótkoterminowy instrumentów finansowych o okresie zapadalności do 1 roku i składa się z 2 rodzajów

-krótkoterminowych papierów wartościowych zbywalnych

-miedzybankowych depozytów i lokat

Trzy podstawowe cechy

-zdecentralizowany występują luzne powiązania podmioty dokonują transakcji

-duże okrągłe kwoty ( kultowy rynek)

-standaryzowany bony certyfikaty papiery określana na jaki został wyemitowany dany papier lub ulokowany pod jednego do 365 dni

Rozliczenia o określenie kiedy ma być rozliczona dana transakcja. Dzień roboczy w którym środki pieniężne efektywnie zmieniają właściciela.

Rynek płynnych aktywów pieniężnych o terminie 1 roku

Funkcje które spełnia rynek pieniężny

1 alokacyjna umożliwia i ułatwia przepływ krótkoterminowych środków pieniężnych między zainteresowanymi podmiotami .Elementami równoważącymi popyt z podażą są stopy procentowe lub dyskontowe. Środki na tym rynku dają Możliwości aktywnego i efektywnego zarządzania płynnością ,ponieważ istnieje możliwość lokowania, w takich walorach terminy odpowiadają zapotrzebowaniu. Niedobory gotówkowe mogą zostać pokryte przez szybko zbywalne aktywa ulokowane w tych papiery wartościowe ale warunkiem takich działań jest funkcjonowania rozwiniętego rynku wtórnego

2 dochodowa- uczestnicy rynku pieniężnego mogą ograniczyć wielkość utrzymujących niezbędnych rezerw gotówkowych a tym samym mogą zwiększyć udziały typów pracujących przynoszących dochody. Wynika to z łatwości zamiany gotówki na papiery i odwrotnie. Poprawia to wynik ekonomiczny i alokację środków pieniężnych w gospodarce ponieważ kieruje się tam gdzie przy określonym zysku można osiągnąć najwyższe stopy procentowe.

3 informacyjna -rynek pieniężny dostarcza informacje zainteresowanym podmiotą gospodarczym dotyczącym krótkoterminowych relacji rzadkości i warunków wyboru jest wycena wartości w czasie.

4 regulacyjna w systemie gospodarstw pełni je skarb państwa i bank centralny które maja możliwość efektywnego o9ddziaływania na warunki wymianę oraz krótkoterminowych stóp procentowych. Pośrednio mogą oddziaływać na przebieg koniunktury w gospodarstwach maja na uwadze finansowe potrzeby budżetu. Skarb państwa decyduje o większości emisji bonów skarbowych oraz o wielkości oferty sprzedaży na różne okresy wymagalności , ponieważ jest on gwarantem zakupu. Aukcyjna sprzedaż bonów daje możliwości wyboru najkorzystniejszych ofert i przesądza o poziomie stóp dyskontowych.

Bank centralny- pełni on funkcje regulującą która jest powiązana z określoną polityką stóp procentowych ustaleń wysokości rezerw obowiązkowych oddziaływaniem na płynność międzybankową rynku pieniężnego za pośrednictwem operacji otwartego rynku.

Banki komercyjne i inwestycyjne-podstawowymi uczestnikami rynku pieniężnego który działa lokatowo itp. Występują nabywcy papierów , eminęci.

Firmy ubezpieczeniowe- ze względu na swoja działalność muszą one utrzymywać wysokie rezerwy środków finansowania które można korzystać w krótkim okresie czasu. Są wiec zainteresowane kupowaniem bezpiecznych instrumentów o dużym stopniu płynności.

Fundusze powiernicze- według prawa publicznym obrocie papierów wartościowych i funduszy powierniczych fundusze otwarte mogą emitować jednostki uczestnictwa i sprzedawać inwestorowi. Inwestorzy mogą ich odsprzedać osobą trzecim ale tylko funduszowi które je umarza

Brokerzy - na rynku pieniężnym działają z upoważnienia klientów i pośredniczą w zawierany kontraktów i kojarzeniu stron.

Rynek wielobranżowy -depozyty krótkoterminowe 1 dzień do 1 miesiąca

Długoterminowe 1 mies do 12 mies

Depozyty 1 dniowe dzielimy na

Ower night

Tom next -przekaz w dnu następnym po zawarciu powrót w kolejnym

Spat next -przekaz na 2 dzień roboczy po zawarciu transakcji powrót w kolejnym

Długoterminowe

-różne odcinki miesiąc, dwa, trzy.

-łamane klient wybiera okres

Bon skarbowy (weksel skarbowy)

Krótkoterminowy papier wartościowy emitowany przez rząd za pośrednictwem agenta którym zwykle jest bank centralny przeznaczony do finansowania wydatków finansowych. Emitent sprzedaje po cenie niższej od ich wartości nominalnej i zobowiązuje się je wykupić w dniu zapadalności po ich wartości nominalnej. Bony emitowane w Polsce przez Ministra Finansów są papierami wartościowymi na okaziciela sprzedawanym dyskontem i podlegają obowiązkowi rejestracji w centralnej jednostce. Na 5 okresów emituje - 8,13,26,39,52 tygodnie. Obecnie posiadają 1 wartość nominalną 100 tys zł . Mogą je kupić osoby fizyczne i prawne krajowe i zagraniczne oraz spółki nie posiadające osobowości prawnej. Rynek pierwotny tych papierów stanowią przetargi organizowane przez NBP które jest reprezentantem Skarbu Państwa. Przetargi organizuje się w 1 dzień tyg jeśli jest to wolny od pracy to w 1 dzień roboczy po dnu wolnym. Uczestnikami przetargu mogą być wszystkie podmioty które w Banku Centralnym posiadaj rachunek bieżący a inne za ich pośrednictwem.

Za każdym razem emitent określa wartość nominalną , banku oraz ich rodzaje które są podane do sprzedaży. Informacje są podane do ogólnej informacji i bankowym systemie informacji. Uczestnicy określają wartość banku które chcą nabyć i podają cenę z dokładną ceną do 2 miejsc po przecinku (cena przetargowa).

Certyfikat przetargowy -forma sekulytyzacji depozytu bankowego dokument wystawiany na okaziciela będący świadectwem złożenia w banku określonej kwoty na wskazany czas.

1 certyfikaty depozytowe złotowe ( na 1 mies) wartość nominalna 100 tys zł oprocentowanie stałe dla danej emisji

2 certyfikaty depozytowe dla danej indeksowej (3 mies) 100 tys zł oprocentowanie o stawkę LIBR -depozytów bankowych w tych depozytach w których był indeksowany certyfikat.

- kwota nominalna

-w tych walutach które wchodzą do koszyka walutowego będącego podstawą ustalenia przez

NBP kursu zł.

Papiery komercyjne (od 92r w Polsce na świecie 19 w ) - emitują podmioty gospodarcze nie finansowe głównie przedsiębiorstwa handlowe i produkcyjne - stanowi źródło krótkoterminowych pożyczek , emisja zajmują się banki. Nabywcami są przedsiębiorstwa produkcyjne i handlowe banki fundusze powiernicze , emerytalne i firmy zagraniczne. W Polsce od 100 tys zł do 1 mil zł . Emitowane są od 7 dni do 364 lub 1 mies do 3 mies.

Emisja - kodeks cywilne prawo wekslowe ustawa o obligacjach z 95 r .

Rynek papierów komercyjnych wprowadził polski Bank SA i emitowały spółki które były na giełdzie. Na dzień dzisiejszy emitują je przedsiębiorstwa produkcyjne ,handlowe, elektrownie. Uczestniczą w emitowaniu emitent, awent emisji , określona grupa inwestorów.

Emitent musi być wiarygodny i ustalona wielkość tych papierów ( minimum 5 mil zł ) ( np. telekomunikacja 1mld 400mil zł ).Papiery komercyjne- zmaterializowana (dokument finansowy)- zdematerializowana ( zapis księgowy na rach bankowym). Za emitowanie bank pobiera 0,025% i Urząd Skarbowy 0,1% .

Korzyści dla emitenta podstawowe lub dodatkowe źródło pozyskiwania środków jest to tańsze źródło pozyskiwania środków niż w przypadku kredytów i szybsze. Istnieje możliwość pozyskiwania bardzo dużych sum. Wielkość emisji i termin zapadalności poszczególnych transz dostosowany jest do potrzeb emitenta. Wyemitowanie umożliwia zainteresowanie na rynku zwiększa się wiarygodność i ułatwia wprowadzenie akcji na rynek.

Wady - nie istnieje elastyczność co do terminu spłat zobowiązań. Ci którzy nie są na giełdzie muszą udostępnić dane finansowe szerszemu gronu odbiorców.

Inwestorów-papiery komercyjne

Plusy -posiadają wyższą stopę zwrotu w porównaniu z depozytami bankowymi. Istnieje możliwość wcześniejszego zbycia na rynku wtórnym z organizowanym przez emitenta emisji. Istnieje możliwość dostosowania do inwestycji pod względem spłacalności, opłacalności. Możemy przy użyciu tych papierów kierować płynnością

Minusy- poziom ryzyka jest wyższy niż przy bonach skarbowych . Rynek wtórny nie posiada dobrej płynności

Agent emisji

Plusy- dochód z emisji nie angażuje własnych środków nie zwiększa sumy bilansowej banku. Pośrednictwo w emisji poprawia wizerunek agenta na rynku i jego pozycję w oczach klientów

Minusy -aby zlewnic płynność na rynku wtórnym agent emisji musi wykupywać od inwestorów na własny rachunek.

Bon pieniężny NBP pojawił się na rynku jako pierwszy w lipcu 90 r jest to papier wartościowy na okaziciela sprzedawane z dyskontem nie podlegające umorzeniu.

Trzy wartości nominalne na początku 90 r 100mil, 1 mld 10 mld .

Trzy terminy zapadalności (wrócono w 94 r i emitowano co tydzień) - 28, 91, 128 dni.

Noty depozytowe- wprowadził Polski Bank Rozwoju SA i służy do pozyskiwania środków pieniężnych na zorganizowanych rynkach. Imienne świadectwo do banku depozytowo dewizowego zagranicznego inwestora od 7 do 180 dni. Najczęściej 90 dni . Nie posiadają zewnętrznej gwarancji.

Terminowe Tranzakcie Złotego polegają na kupnie i sprzedaży z terminem realizacji przyszłości ale po kursie ustalonym w dnu zawarcia transakcji. W postaci rzeczywistej

-fizyczna dostawa i odbiór waluty w postaci nierzeczywistej -rozliczenie w dnu płatności różnic kursowych.

Charakterystyka papierów wartościowych -papier wartościowy - instrument rynku finansowego lub towarowego reprezentujące określone prawa majątkowe

Funkcja

- kredytowa (reprezentuje kapitał lub prolągate zadłużenia z tytułu dokonanych transakcji np. weksel )

- płatnicza ( daje możliwości posługiwania się papierami wartościowymi jako środkami płatniczymi np. czek)

-obiegowa ułatwia obrót papierami wartościowymi

-gwarancyjna polega na zabezpieczeniu roszczeń mogących powstać w ramach określonego stosunku prawnego

-legitymacyjna ułatwia identyfikacje podmiotów którym przysługują inkorpowane w papistach wartościowych prawa majątkowe.

-kapitałowa daje ona możliwość zwiększenia kapitałów własnych emitenta.

Kryteria podziału papierów wartościowych

Z punktu widzenia przedmiotu uprawnień zawartych w papierach wartościowych

1 opiewające na wierzytelności pieniężne ( weksel czek, obligacja, bon skarbowy)

2 uprawniające do rozporządzenia towarem znajdujące się u wydawcy dokumentów - KOMOSAMENT

3 zawierające prawa udziałowe ( akcja)

Z punktu widzenia sposobu oznaczenia w dokumencie osoby uprawnionej

1 imienne (akcja i obligacja imienna)

2 na zlecenie (jako osobę uprawniona wskazują w dokumencie imienne oraz każdego na kogo zostały przeniesione prawa na drodze indeksu czy pisemnego oświadczenia osoby uprawnionej zbywającej dokument)

3 papier wartościowy na okaziciela- to takie które nie wskazują osoby uprawnionej.

Kryteria z punktu widzenia czasu ważności

-krótkoterminowe

-długoterminowe

-średnioterminowe

Z punktu widzenia celów gospodarczych

1 papiery rynkowe ( obrót masowy) w którym uczestniczy wiele podmiotów a tranzakcie dokonywane najczęściej na zorganizowanych rynkach formalnych.

2 papiery nie rynkowe posiadają wąski krąg odbiorców przypadkowy obrót bez instytucyjnego uporządkowania

Z punktu widzenia ekonomicznego

1 procentowe zapewniają stały dochód do zainwestowanego kapitału

2 dywidendowe zależy od ekonomicznych wyników emitenta

Z punktu widzenia struktury rynku kapitałowego

1 papiery włączone z publicznego obrotu z mocy prawa (weksel , czek, certyfikat depozytowy, bon oszczędnościowy, krótkoterminowe papiery wierzycielskie)

2 papiery z mocy prawa znajdujące się w obrocie publicznym ( emitowane przez Skarb Państwa, Bank Centralny , świadectwa udziałowe)

3 papiery wprowadzane do obrotu za zgoda komisji papierów wartościowych i giełd (akcje i obligacje nie skarbowe)

4 papiery skarbowe wprowadzane do publicznego obrotu w wyniku decyzji czyli braku sprzeciwu komisji papierów wartościowych i giełd po uprzednim złożeniu zawiadomieniu przez emitenta

Z punktu widzenia konstrukcji papierów wartościowego

1 bazowe wynikają z obowiązujących uregulowań materialno prawnych

2 instrumenty pochodne które wprowadzono z instrumentów bazowych ( OPCJE , WARRANTY)

Akcje papier wartościowy potwierdzający udział w kapitale spółki i potwierdzający prawa i obowiązki posiadacza

Cechy- instrument lokacyjny umożliwiający tworzenie nowych podmiotów gospodarczych i finansowanie ich rozwoju , jest to instrument podwyższonego ryzyka. Posiadanie akcji uprawnia do otrzymania dochodu (dywidendy ) która wysokość uzależniona jest od zysku rentowności spółki . Akcja nie podlega spłacie i nie daje gwarancji wypłacenia minimalnej spłaty dochodu . W sprzyjających warunkach daje szanse uzyskania szybkiego dochodu. Wyraża ona ściśle określone prawa majątkowe w stosunku do majątku spółki i wytycza granice odpowiedzialności za ponoszone straty i zaciągnięte zobowiązania. Przesłanką istnienia akcji jest obowiązek wniesienia wkładów pieniężnych lub aportów rzeczowych, praw majątkowych oraz wartości nie materialnych przez akcjonariusza. Akcja posiada równość wartości nominalnych i jest nie podzielna . Rozdrobnienie - interes emitenta, zwiększenie płynności na rynku. Papier zbywalny bez ograniczeń i tylko w ściśle określonych sytuacjach .

Akcje uprzywilejowane co do prawa głosu prawa do dywidendy preferencji przy podziale majątku po likwidacji spółki lub niektórych innych praw np. pierwszeństwo poboru akcji.

Prawa i obowiązki akcjonariusza

Obowiązki -wniesienie jednorazowe lub ratalne za akcje, zapoznać się ze statusem akcji

Prawa - uczestnictwa w spółce informacje o spółce, prawo do dywidendy, prawo do poboru nowych emisji , do podziału spółki .

Subskrypcje akcji

1 prywatna -akcja bezpośrednia konkretnemu adresatowi

2 zamknięta- dotychczasowym akcjonariuszom przysługuje prawo poboru nowej emisji

3 otwarta- oferta skierowana jest do potencjalnych nabywców 9ograniczona nie więcej niż 300 lub publiczna do grupy większej

Obligacja- papier wartościowy imienny lub na okaziciela zbywalny bez ograniczeń a zawierający zobowiązanie emitenta do zapłaty posiadaczowi dokumentu wartości nominalnej wraz z oprocentowaniem jeśli w warunkach jest to przewidziane.

Obligacje spełniają funkcje

-kredytowa- poprawia płynność finansową emitenta

- rozwojowa- finansowanie przyrostu aktywu u emitenta

- lokacyjna- tworzy się nowe formy i możliwości inwestowania

- płatnicza- można wykorzystywać zamiast pieniędzy ze względu na łatwość przenoszenia praw .

- gwarancyjna - całkowite lub częściowe zabezpieczenie wierzytelności

Klasyfikacja obligacji

Identyfikacji obligatoriusza

1 imienne

2 okaziciela

Z punktu regulacji prawnych

1 uregulowane przepisami ustawy o obligacjach

2 unormowane przepisami innych aktów prawnych

Z punktu przedmiotu zobowiązań emitenta

1 wierzytelność o charakterze pieniężnym

2 dokument zawierający zobowiązania doświadczeń nie pieniężnych

Terminy wykupu

- krótko

-średnio

- długo

Sposób oprocentowania obligacji

- stałe

-zmienne

-indeksowe

-okupione zerowym

Rodzaje obligacji

- Skarb Państwa ( pupilarne) od 10 do 30 lat

-komunalne ( muncypalnymi ) wdrażanie inwestycji

-przedsiębiorstw i drobnych firm (niski nominał i stałe oprocentowanie)

-dużych koncernów i banków (euroobligacje) wykorzystuje się do wyrównania kursu walut

- obligacje prywatne zmienne oprocentowania o kuponie zerowym i indeksowane sprzedawane po niższej wartości nominalnej , posiadają ochron przed inflacją

- obligacje o zmiennym oprocentowaniu ( nasilenie inflacyjne)

- obligacje z kuponem okresowym ( Część obligacji przed ich całkowitym dyskontem)

- obligacje zamienne ( z prawem poboru akcji WARRAUT)

- obligacje dochodowe ( nie posiadają gwarancji wypłacenia oprocentowania).

- obligacje tandetne cena rynkowa poniżej wartości nominalnej już w dnu emisji

Świadectwa udziałowe

-papier wartościowy na okaziciela uprawniający do realizacji praw w nim zawartych . Prawo do wymiany na jednakowa ilość akcji każdego z NFI przeznaczonych do tej wymiany. Prawo do otrzymania należności kwot i związanych z dywidendami kwotami likwidującymi oraz odsetkami .

Funkcja obiegowa

-obrót pomiędzy osobami zainteresowanymi

-inwestycyjna - pozwala uzyskać uczestnictwo w NFI

---