Wartość energetyczna żywności

Obliczanie całkowitej wartości energetycznej

Badana żywność jest całkowicie spalana w kalorymetrze, a ciepło uwolnione w wyniku spalania jest mierzone.

Dokonuje się korekty opartej na rzeczywistym sposobie przyswajania energii przez człowieka.

Wartość energetyczna głównych składników pożywienia:

Białko 4kcal/g

Węglowodany 4kcal/g

Tłuszcze 9kcal/g

Aby całkowicie spalić dzienne pożywienie nie może ono zawierać więcej niż 2273 kcal

Otyłość

Patologiczne nagromadzenie tkanki tłuszczowej przekraczające fizjologiczne potrzeby i możliwości adaptacyjne organizmu.

U mężczyzn tkanka tłuszczowa - więcej niż 20% masy ciała

U kobiet tkanka tłuszczowa - więcej niż 25% masy ciała

Niedowaga - BMI mniejsze niż 18,5

Stan niedoboru masy ciała

Niskie ryzyko wystąpienia chorób związanych z otyłością.

Nadwaga - BMI 25 - 29,9

Stan nadmiaru masy ciała

Podzyższone ryzyko wystąpienia chorób związanych z otyłością.

Norma - BMI 18,5 - 24,9

Średnie ryzyko wystąpienia chorób związanych z otyłością.

Otyłość I Stopnia - BMI 30 - 34,9

Umiarkowanie wysokie ryzyko wystąpienia chorób związanych z otyłością.

Otyłość II Stopnia - BMI 35 - 39,9

Wysokie ryzyko wystąpienia chorób związanych z otyłością.

Otyłość III Stopnia - BMI większe niż 40

Bardzo wysokie ryzyko wystąpienia chorób związanych z otyłością.

BMI

Body Mass Index (ang. wskaźnik masy ciała)

podzielenie masy ciała w kilogramach przez kwadrat wysokości podanej w metrach.

Wydatki energetyczne organizmu

75% wydatku energ. Podtrzymywanie funkcji życiowych

25% wydatku energ. Praca mechaniczna

Czynność kcal/h

Bieg (ok. 9 km/godz.) 550

Bieg szybki 1120

Energiczny taniec 350

Gimnastyka 170

Gra w golfa 412

Gra w siatkówkę 600

Gra w tenisa 700

Jazda na łyżwach 718

Jazda na nartach 600

Jazda na rowerze 650

Leżenie 79

Pisanie na klawiaturze 140

Pływanie 470

Schodami w dół 310

Schodami w górę 957

Sen 68

Siedzenie 100

Spacer 250

Jadłowstręt psychczny (ANOREKSJA)

• Zaburzenie odżywiania się - celowa utrata wagi wywołana i podtrzymywana przez osobę chorą.

• Zaburzony obraz własnego ciała.

• Dotyczy przeważnie dziewcząt i kobiet w wieku 10-13 lat oraz 16-21.

• Szybko postępujące, nieodwracalne wyniszczenie organizmu

• Nie leczona prowadzi do śmierci w około 10% przypadków.

Typ restrykcyjny

• Ograniczanie ilości spożywanych pokarmów, zwłaszcza zawierających tłuszcze oraz węglowodany.

• Rezygnacja z czerwonego mięsa

• Wegetarianizm

Typ bulimiczny

• Regularne przejadanie się

• Prowokowanie wymiotów

• Nadużywanie leków przeczyszczających i moczopędnych

Zmiany fizyczne i psychiczne

• wyniszczenie

• zwolnienie czynności serca i tętna

• niskie ciśnienie krwi

• wzdęcia

• zaparcia

• obrzęki dłoni i stóp

• sucha, łuszcząca się skóra

• meszek na twarzy i ciele

• utrata włosów

• niedokrwistość (anemia)

• zaburzenia miesiączki

• nastroje depresyjne

• izolowanie się od otoczenia

• bezsenność

• bóle i zawroty głowy

• omdlenia

BULIMIA

• Występuje ona od 4 do 6 razy częściej niż anoreksja.

• Niekontrolowane objadanie się

• Uczucie głodu nawet bezpośrednio po jedzeniu

• Minimum dwa napady żarłoczności w tygodniu spowodowane niepokojem, nudą i stresem

• Przesadne skupianie uwagi na sylwetce i wadze

Przyczyny bulimii:

• Konflikty rodzinne

• Problemy emocjonalne

• Samotność

• Uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu

• Czynniki genetyczne

Typy bulimii:

• Typ przeczyszczający

Po napadzie żarłoczności prowokowanie wymiotów i używanie środków przeczyszczających

• Typ nieprzeczyszczający

Ścisła dieta (często głodówkę)

Wyczerpujące ćwiczenia fizyczne (Bulimia sportowa)

Zmiany fizyczne i psychiczne:

• niedobory pokarmowe

• odwodnienie

• stany depresyjne

• zły nastrój

• zaparcia

• bóle głowy

• niski ciśnienie tętnicze

• zakłócenia miesiączki

• uszkodzenie szkliwa zębów

• opuchlizna twarzy i policzków

• awitaminoza

• rozciągnięcie żołądka

• osłabienie wątroby i układu pokarmowego

• uzależnienie od środków przeczyszczających i odwadniających

• pęknięcie przełyku lub przepony

Radiacyjne utrwalanie żywności

Zastosowanie promieniowania jonizującego do utrwalania żywności

Zalety:

• zwiększa trwałość niektórych płodów rolnych

• zwalcza insekty niszczące żywność

• zapobiega psuciu się żywności poprzez eliminacje bakterii, pleśni, grzybów i pasożytów

• eliminuje drobnoustroje chorobotwórcze

• spowalnia procesy dojrzewania, kiełkowania, starzenia się produktów

Wady:

• zabija drobnoustroje, ale pozostawia ich toksyczne produkty przemiany materii

• utrudnia ocenę świeżości i dojrzałości

• może niszczyć witaminy, składniki odżywcze i nienasycone kwasy tłuszczowe

Higiena układu pokarmowego:

• Prawidłowe odżywianie się

• Dbałość o jamę ustną i zęby

• Szczotkowanie

• Płukanie jamy ustnej antybakteryjnymi preparatami

• sole wapnia, fluoru i witamina D.

• Dbałość o błonę śluzową żołądka:

• Nie palenie tytoniu, nie picie kawy i alkoholu

• Mycie rąk! (Helicobacter pylori)

• Czyszczenie pokarmu zapobiega tasiemcom

• TASIEMCE : zanieczyszczona woda i pokarmy, surowe mięso

• Alkohol:

• Hamuje działanie enzymów trawiennych

• Zaburza wydalanie żółci

• Uszkadza żołądek

• Dieta bogata w błonnik

• Grejpfruty

• Pomarańcze

• Marchew

• Ziemniaki

Próchnica

• bakterie

• cukry

• podatność zębów

• czas

Bakterie w zakwaszonym środowisku demineralizują szkliwo.

Cukry w różnym stopniu działają na zęby.

Najbardziej do próchnicy przyczyniają się cukry: glukoza, sacharoza i fruktoza.

U każdego podatność na fluor jest inna, więc należy systematycznie dostarczać wapń i fluor.

Należy oczyszczać systematycznie zęby z pozostałości pokarmozych.

Próchnicy nie da się zatrzymać.

Leczenie polega na usunięciu uszkodzonych fragmentów zęba i zapełnieniu ubytku.

Leczenie ozonem jest skuteczne tylko na małe uszkodzenia.

Zapalenie przyzębia (Paradontoza)

Choroba infekcyjna dziąseł i tkanek przyzębia.

Powoduje rozchwianie i wypadanie zębów.

Bakterie wnikają do zębodołu, między ząb a kość, i tworzą ubytki w kości.

Choroba powszechna u palaczy.

Przyczyny:

• bakterie płytki nazębnej i kamienia nazębnego

• niedostateczna higiena jamy ustnej

• czynniki genetyczne

Objawy:

• Ostry ból

• Krwawienie dziąseł

Leczenie:

• Metody zachowawcze

• polerowanie powierzchni zębów

• przestrzeganie higieny

• zabiegi chirurgiczne

• nowoczesne metody odtwarzania tkanek

CHOROBA REFLUKSOWA ŻOŁĄDKOWO- PRZEŁYKOWA

Refluks - wracanie zawartości żołądka do przełyku wraz z kwasem solnym.

Kwas i enzymy powodują zapalenie przełyku i powikłania.

Może występować sporadycznie u każdego. Jest powszechna u osób dorosłych.

Objawy:

• Zgaga - dyskomfort lub ból za mostkiem po jedzeniu lub w nocy, trwa kilkadziesiąt minut, samoczynnie ustępuje.

• Zwracanie zawartości żołądka

• Ból w klatce piersiowej

• Chrypa

CHOROBA WRZODOWA ŻOŁĄDKA

bakteryjna (Helicobacter pylori)

powstawanie 2-centymetrowych zagłębień w błonie śluzowej żołądka, powodujących powikłania

występuje w każdym wieku

Objawy:

• Bóle

• Uczucie pełności i rozpierania po posiłkach

• Wymioty

Może spowodować krwawienia lub nawet przedziurawienie żołądka

• Słabienie

• Zimną spoconą skórę

• spadek ciśnienia

• silny ból brzucha

Należy wtedy wezwać pogotowie ratunkowe

Leki zmniejszające wydzielanie kwasów i zobojętniające kwas żołądkowy

Specjalna dieta („wrzodowa”)

OSTRE ZAPALENIE JELIT

Zaburzają funkcjonowanie jelit

Objawy:

• brak łaknienia

• wymioty

• bóle brzucha

• biegunki

• niekiedy gorączka

• inne powikłania

Przyczyny:

• błędy dietetyczne, zatrucia

• zakażenia drobnoustrojami

• pasożyty przewodu pokarmowego

• leki

Rodzaje zapaleń:

• Jelito drażliwe

• Choroba whipple'a

• Nowotwory jelit

• Choroba Leśniowskiego-Crohna

MARSKOŚĆ WĄTROBY, WŁÓKNIENIE WĄTROBY

zastępowanie komórek włóknami tkanki łącznej

upośledzenie funkcji wątroby

Przyczyny:

• toksyny (w tym alkohol)

• choroby metaboliczne

• zakażenie wirusem

Włóknienie wątroby jest nieodwracalne, można je jednak zatrzymać dzięki specjalistycznemu leczeniu.

Są różne odmiany tej choroby.

Objawy:

• wyczerpanie

• utrata apetytu

• nudności

• utrata masy ciała

• bóle brzucha

• powiększenie śledziony

• acefalopatia wątrobowa - trzepotanie dłoni (wpływ na mózg)

Choroba może mieć bardzo przykre konsekwencje, w tym

• Krwawienia

• Żółtaczka

• Nowotwory

• Żylaki przełyku

• Nadciśnienie

• Inne konsekwencje, w tym osteoporoza

CHOROBY PASOŻYTNICZE:

• lambia jelitowa

• tasiemce

• włośnica

• owsica

• glistnica