Nazwa dyscypliny pochodzi od dwóch słów: pais - chłopak, ago - prowadzę, wiodę, to znaczy a mianem pedagoga (paidagogós) określano niewolnika prowadzącego chłopców do szkoły. dobre prowadzenie chłopca prowadzenie kogoś przez świat
gdzie pais znaczy chłopiec - tylko chłopcy mogli się uczyć.
Ago- prowadzę świat, życie.
Pedagogika ma charakter praktyczny
Dlaczego wymyślono pedagogikę?
Odpowiedz- bo człowiek jest zmienny, człowiek urabiał świat. Natura jest biologiczna, stała w celach czysto biologicznych.
Paideia- z greki, wyższe formy działalności wychowawczej o kształtowaniu osobowości na wyższych dobrach kultury i na jej wartościach.
- w starożytności pojawia się myśl, że wprowadzać w życie ład, prowadzić chłopca i wychowywać w wyższych celach i wartościach.
Według Heuri Marrou- słowo paideia oznacza kulturę pojęto nie jako zespół czynności przygotowawczych, których się składa wychowanie tylko stan umysłu w pełni rozwinięty, który wszystkie swoje uzdolnienia doprowadził do rozkwitu: stan umysłu człowieka, który stał się naprawdę człowiekiem.
Kultura- to całokształt wartości, to świat ducha, który rozumiemy, i to stanowi podstawowe zadanie humanistyki. Ów świat wytworów kultury to trzecia odrębna rzeczywistość obok świta natury i świata ludzkich przeżyć czyli rzeczywistości psychologicznej.
Przedstawiciele w Polsce:
S. Hessen 1887-1950
B. Nawroczyński 1882-1974
B. Suchodolski 1903-1992.
Przedmiot pedagogiki kultury:
Proces kształcenia oparty na spotkaniu jednostki ludzkiej z dobrami kultury co prowadzi do interioryzacji prezentowanych w nich wartości(wychowujemy aby uwrażliwić człowieka), w wyniku tego jest wzbogacenie sił duchowych człowieka oraz tworzenie nowych wartości.
Wg Ludwika Chamja- jednostka uczestnicząc w rzeczywistości ponadindywidualnej przyswajając sobie wartości kultury, przeżywając je i stwarzając nowe, organizując swoje życie wewnętrzne wokół tych wartości osiąga dopiero swój CZYTO LUDZKI BYT, staje się prawdziwą osobowością
Wychowanie wg Wincentego Okonia - świadomie organizowana działalność społeczna, której celem jest wywołanie zamierzonych zamian w osobowości wychowanka. Zmiany te obejmują zarówno stronę poznawczo - instrumentalną związaną z poznaniem rzeczywistości i umiejętnością oddziaływania na nią, jak i stronę emocjonalno - motywacyjną, która polega na kształtowaniu stosunku człowieka do świata i ludzi, jego przekonań i postaw, układów wartości i celu życia.
Wg Okonia kształcenie to nauczanie, planowa i systematyczna praca nauczyciela z uczniem mająca na celu wywołanie pożądanych, trwałych zmian w ich postępowaniu, dyspozycjach i całej osobowości - pod wpływem uczenia się, opanowania wiedzy, przeżywania wartości i działań praktycznych.
Pedagogika kultury może zadawać charakterystyczne zabarwienie:
Dyscypliną wyznaczonym etapami rozwoju człowieka tj. pedagogika prenatalna, p. przedszkolna i wczesnoszkolna, p. szkolna, p. szkoły wyższej, andragogika- p. dorosłych, gerontologia- p. ludzi starszych.
Przykłady
p. prenatalna- Słuchanie muzyki np Mozarta, gdyż wpływa na płód, dzieci się uspokajają, wyciszają, dobrze się rozwijają.
p. przedszkolna- słuchanie muzyki Mozarta, przedstawienie teatralne, koncerty, kino, poznanie dział Andersena, wierszy Jana Brzechwy, Tuwima itp.
P. wczesnoszkolna- wiersze, kino, malowanie przy muzyce, teatr.
P. szkoły - gimnazjum liceum- wyjazdy do opery, operetki, teatrów, literatura, konkursy, koła recytatorskie, teatralne.
P. szkoły wyższej- czytanie testów wyższych, konferencje, wiedza przedmiotowa, festiwale piosenki, organizacje , koła studenckie, kabaretowe, koła filmowe, dyskusyjne, pisanie pracy licencjackich i magisterskich.
Andragogika- imprezy dla kobiet, imprezy z pisarzem, aktorem, koła pomocy dla kobiet.
Gerontologia- uniwersytety, nauka języków, na komputerze, rozwój umysłowy, domy pobytu dla seniorów, wycieczki , teatr.
Pedagogika kultury może kształtować
Pedagogikę czasu wolnego i rekreacji
Pedagogikę pracy ( poprzez teatr, angażowanie grupy)
P. specjalną (scenki, czytanie wierszy, naśladowanie, teatrzyki, nagrywanie piosenek, sztuka, plastyka)
P. resocjalizacyjną (prace w zakładach, religia, teatry)
P. rodziny (coś dla rodziców i dzieci, w przedszkolu dzień mamy, taty, babci, laurki, wierszyki przedstawienia).
WYKŁAD 4 8.04.2013
Temat : Założenia filozoficzne pedagogiki kultury
HEGEL- HEGLOWSKA TEORIA ROZWOJU DUCHA
Ur 27.08.1770 w Stuttgarcie,
Zm. 14.11.1831 r. w Berlinie
Najsłynniejszy niemiecki filozof
XVIII-XIX w.
Najważniejszy jest duch - kultura ,świat ludzki wartościowy.
Stworzył teorię rozwoju ducha. Terminem DUCH określił kulturę.
W skład kultury wchodzą: prawo, moralność i państwo (wg Hegla to duch obiektywny)
Duch absolutny- sztuka, religia, filozofia
Uważał, że kultura ducha spaja dążenie ludzkości do „prawdy absolutnej”
Prawda absolutna jest „najwyższym snem i najgłębszą istotą” każdego rozwoju, odsłania to co jest trwałe i bezwzględne w rzeczywistości.
Hegel
Dobra kultury są ponadczasowe, jeśli cechują się wartościami ogólnoludzkimi, uniwersalnymi.
Ze wszystkich dziedzin kultury najwyżej cenił filozofię ze względu na najtrafniejszy sposób umiłowania uniwersalnych treści.
Duch istnieje tylko o ile zna siebie. „poznaj samego siebie ”
WILHELM DILTHEY
Ur. 19.11.1833 w Wiesbaden-Biebrich
Zm- 1.10. 1911 w Seis am Schlern
Był twórcą teorii poznania nauk humanistycznych
Istota poznania humanistycznego jest odtwarzanie przeżyć oraz ich rozumienie.
Celem wychowania jest ukształtowana osobowość
Istota wychowania jest kształcenie w którym nie wystarcza znajomość kultury, gdyż trzeba jeszcze ją przeżyć i zrozumieć.
EDWARD SPRANGER
Ur. 27.06.1882 w Berlinie
Zm. 17.09. 1963 r. w Tybindze
“prawdziwa miłość pragnie obdarzyć drugiego wolnością”
Był uczniem Dithleya
Struktura osobowości kształtuje się w wyniku ukierunkowania na przeżywanie i tworzenie wartości, które organizują człowieka wewnętrznie i nadają kierunek jego poczynaniu.
Wyodrębnił 5 typów osobowości:
typ teoretyczny - nastawiony na wartości poznawcze intelektualności.
typ estetyczny - o ekspresji zmysłowo-obrazowej - dbanie o ciało, piękno
typ ekonomiczny o nastawieniu utylitarnym - praca, obowiązek, dyscyplina, są bardzo konkretni
typ religijny - nastawiony na wartości absolutne, bardzo uduchowione,
typ aspołeczny- o odmianie społecznika lub polityka: wolontariat, pomoc, polityk
dla niego pedagogika to przekazywanie dóbr kulturalnych i wyzwolenie wartości osobistych
w wychowaniu należy zwracać uwagę na siłę moralną narodu i państwa, wyrabiać poczucie solidarności i posłuszeństwa woli państwowej, uświadamiać moc i budzić szacunek dla prawa, wierności narodowi i ziemi ojczystej, a także przygotować do wspólnej pracy kulturowej.
GEORG KERSCHENSTEINER
Ur. 29.07.1854 w Monachium
Zm. 15.01.1932 w Monachium
Wychowany w nędzy, zagłodzony i ogłupiony przez złą szkołę w początkach swojej pracy nauczycielskiej.
Nauczyciel ludowy pchnął na początku XX w. szkolnictwo na nowe tory.
Przeszedł drogę od nauczyciele ludowego , profesora w gimnazjum, radcy ministralnego do godności profesora uniwersytetu.
Kształcenie polega na wnikaniu przez wychowanka w dobra kultury, w ponadczasowe wartości: dobro, prawda, piękno, sprawiedliwość oraz na kształtowanie zgodnie z nim charakteru i autonomicznej osobowości.
„Nauczycielem powinien zostać tylko ten, kto znajduje szczęście w przyczynianiu się do duchowego i psychicznego wzrostu innych ludzi, kto tyle ma w sobie czystej młodzieńczości, że ani ciężar przeżytych lat, ani życiowa dojrzałość, ani mozół codziennej pracy nie potrafią w nim zasypać tryskającego źródła niewzruszonej wiary w zwycięską moc ogólnoludzkich ponadczasowych wartości”
BOGDAN NAWROCZYŃSKI
Ur. 9.04.1882 w Dąbrowie-Górniczej
Zm. 17.01.1974 w Warszawie
Działacz organizacji młodzieżowych, inicjował wiele manifestacji przeciw rusyfikacji szkolnictwa.
Profesor pedagogiki, brał udział w organizacji Uniwersytetu Wrocławskiego.
Nauczanie w pierwszym rzędzie zależy w jakim stopniu nasz wychowanek stał się pod jego wpływem częścią duchową, jakie postępy w nim uczyniło formowanie się charakteru i osobowości.
Chodzi o to aby wychować całych ludzi, a nie tylko ich pamięć , zdolność rozumienia.
Wykształcenie czyli ukształtowanie jest ideałem pedagogicznym. Nawroczyński chciał aby wyćwiczenie umysłu łączyło się z głębokim zamiłowaniem do życia umysłowego. By wykształcenie było dobrem osobistym, a więc zrośniętym w całość z osobowością człowieka. Wtedy zwrot „mam wykształcenie” nie miałby wogóle miejsca, raziłby, gdyż wykształcenie nie jest rzeczą, nie można go też mieć tak jak np. wyobrażenie czy informacje które dziś są a za kilka dni nie będzie po nich śladu. Natomiast można i trzeba być człowiekiem wykształconym!
Pierwszym warunkiem jest tak głębokie przyswojenie tych dóbr duchowych, które składają się na kulturę duchową, by przestały być dla jednostki kształcącej obcymi dobrami, lecz stały się wewnętrznym życiem duchowym, jednym słowem nią samą.
Wykształcenie powstaje z zespolenia dwóch światów kultury duchowej społeczeństwa i wewnętrznego życia duchowego rozwijającej się jednostki. Powstająca tak całość musi być jednocześnie harmonijna.
Dzięki temu jest to nie tylko ideał pedagogiczny ale także estetyczny.
SERGIUSZ HESSEN
Ur. 16.08.1887 w Ust-Sysolsku
Zm. 2.06.1950 w Łodzi
Szkoła powinna stworzyć społeczeństwo praworządne w miniaturze
Celem wychowania moralnego jest żywa osobowość dążąca do włączenia do wspólnoty duchowej wszystkich bliźnich i przyrody
Poziomy bytu
byt biologiczny - na tym poziomie jednostka jest osobnikiem rozwija się na szczeblu miłości - pożądanie płciowe, a nieśmiertelność osiąga poprzez potomstwo, własne wychowanie rozumie jako pielęgnacje i tresurę, kategorię szczęścia- upojenie (zaspokajanie prostych potrzeb)
byt społeczny- człowiek jest jednostką, częścią grupy, osiąga szczebel miłości, którym jest akceptacja grupy / środowiska, a nieśmiertelność osiąga poprzez tradycję obyczajową , przekazywanie wypracowanych dóbr, własne wychowanie rozumie jako Przysposabianie młodego pokolenia do wartości grup/ społeczeństwa, kategorię szczęścia- Triumf, sukces
byt duchowy- wyróżnia się osobowość człowieka i pojęcie wspólnoty duchowej, osiąga szczebel miłości, którym jest miłość w kategorii Eros miłości ku dalekiemu, a nieśmiertelność osiąga poprzez sztukę i pozostawienie po sobie dzieł, własne wychowanie rozumie jako uzyskanie wykształcenia poprzez uczestnictwo w dobrach kultury, kategorię szczęścia przez dobrze wykonywaną powinność.
byt błogosławiony- człowiek posiada duszę, jego celem jest Królestwo Boże, kieruje się miłością typu Caritas Miłość bliźniego i miłość Boga, a nieśmiertelność osiąga poprzez Nieśmiertelność osobistą, gdyż dusza jest nieśmiertelna, własne wychowanie rozumie jako Zbawienie- proces wyzwolenia duszy od zła, kategorię szczęścia przez czysta radość.
BOGDAN SUCHODOLSKI
Ur. 2.12.1903 w Sosnowcu
Zm. 2.11.1992 w Konstancinie-Jeziornie
Był uczniem Sprengera
Prowadził bogatą działalność naukową nie mieszcząca się w ramach jednej dyscypliny.
profesorem Uniwersytetu Warszawskiego, wykładał na uniwersytetach w Polsce i zagranicą.
uczestnikiem pierwszego organizacyjnego spotkania UNESCO w Londynie.
W wychowaniu można przyjąć perspektywę wertykalną , w której chodziło o to by piąć się po szczeblu kariery i osiągnięć coś , a także mieć coś.
Perspektywa horyzontalna- kształcenie człowieka ku ascetycznym wartościom ku temu by umieć być jest to właściwy poziom człowieczeństwa.
Kształcenie polega na procesie wewnętrznego rozwoju człowieka, który dokonuje się przez twórcze działanie i głębokie przyswajanie wartości.
Natura i kultura to dwa przeciwstawne światy
Życie powierzchowne jest jałowe, życie głębokie to życie twórcze, stanowiące ideał.
Filozofia kultury Bogdana Suchodolskiego zawarta w jego
pracach z okresu międzywojennego jest reakcją na scjentyzm, estetyzm i inne kierunki filozoficzne i światopoglądowe końca XIX i początków XX wieku.
Scjentyzm (sama nauka, np. biologia, matematyka), estetyzm( zwracanie uwagi tylko na piękno) i relatywizm (wszystko jest dopuszczalne, możliwe) uważał za degenerację kultury.
WYKŁAD 5 8.04 2013 PEDAGOGIKA ELIGIJNA, CHCRZEŚCIAJAŃSKA, PRESONALISTYCZNA
FRYDERYK WILHELM FORESTER 1869-1956
W swoich poglądach domagał się zespoleni nauk o wychowaniu i ideałach chrześcijaństwa (kultura ducha)
Naturę ducha przeciwstawia się
Popędom (gł. seksualnym)
Kaprysom
Instynktom
religijne wychowanie zapobiegło patologii, która wynika z dysproporcji między bardzo szybkim rozwojem techniki a duchowością
Np. dostęp do różnych też niekorzystnych stron internetowych dla każdego
materializm- wizerunek posiadania rzeczy
kult przemocy- gry
seksualizm wybujały
aby przeciwstawić się problemom wyżej wymienionym należy kształcić charakter moralny (samodyscyplina, ład wewnętrzny, miłość bliźniego, wytrwałość w dążeniu do dobra)
religia wzmacnia siły wewnętrzne wychowanka
jeśli wychowujemy to aspekt etyczny musi być zarówno w intelektualnym aspekcie kształcenia, w estetycznym aspekcie kształcenia. Ucząc zarówno wdrażamy etykę w wychowaniu fizycznym, w wychowaniu społecznym, w wychowaniu państwowym.
uważał, że nie Leny stosować przymusu w wychowaniu bezstresowe wychowanie. Należy wypośrodkować między karnością wolnością.
JACQUES MARITAIN I (PIERWSZY) 1882-1973
EMANUEL MOUNIER II (DRUGI) 1905-1950
stworzyli personalizm
JACQUES MARITAIN jest jednym z czołowych przedstawicieli neokomistycznego personalizmu oraz humanizmu integralnego
Prawdziwa demokracja jest odzwierciedleniem ideałów chrześcijaństwa. Ludzie na ziemi mogą stworzyć Królestwo Boże jeżeli będą odpowiednio wychowywać dzieci:
Jedność i ludność ludzi nie ma podziału na lepszych, gorszych, nikt nie rządzi.
Promować godność pracy, nikt nikogo nie wykorzystuje , dobra wyłata
Powinna być wyższość porządku duchowego nad doczesnym
Wzajemna miłość, życzliwość, wspaniałomyślność, bezinteresowność.
ideał wychowania osiąga się przez :
miłość prawdy, dobra, sprawiedliwości
radość istnienia
umiłowanie pracy
życie społeczne polityczne
ogromne znaczenie ma praca, dobrze wykonywana praca tworzy podstawę moralności i wzmacnia dyscyplinę wewnętrzną.
wychowawca powinien wzmacniać w dziecku wiarę w swoje możliwości i wyzwalać w nim dobre skłonności.
EMANUEL MOUNIER II- pedagogika personalistyczna po I wojnie światowej. 1914-1918
gło0sił odrodzenie religii katolickiej zbudowania sprawiedliwego społecznego ustroju na podstawie wartości chrześcijańskich
należy budować duchowy świat wewnętrzny ponieważ grozi nam: kompleks narcyza- na siebie; kompleks Heraklesa- na zewnątrz a nie na siebie
KARL GÓRSKI 1903-1988
Docent Uniwersytetu ostrowskiego i autor : „Wychowanie personalistyczne”
Wyodrębnił 4 księgi zagadnień:
należy dokładnie poznać siebie, mieć wewnętrzny umiar i opanowanie, panować nad stroną zmysłową, być wstrzemięźliwym, przywrócić pojęcie wstydu
kierowanie się sercem
- umiłowanie innych
- Czynienie dobra
- odróżnienie prawdy od kłamstwa
3. poważne traktowanie wychowania estetycznego i kształtowanie właściwego stosunku do sztuki
- wychowanie powinno mieć duży związek z wdrażaniem kultury.
4. kształcenie roztropności
- kontrola wewnętrzna
- nie zachowywanie się pochopnie
5. harcerstwo uczy dyscypliny miłości, życzliwości społecznej.
STEFAN KUNOWSKI 1909-1977
Odwoływał się do twórczości Hessena
Wdrażał 4 poziomy bytu Hessena, ale wzbogacił je o warstwę psychologiczną.
Wychowanie chrześcijańskie obejmuje rozwój fizyczny, umysłowy, duchowy , uważał, że 3 sfery wpływają na wychowanie:
- rodzina
- Państwo
- kościół
JÓZEF PASTUSZKA 1897-1989
Z Lubelskiego Uniwersytetu
Brał wzór z SUCHODOLSKIEGO
1. niebezpieczne współczesne zjawiska
- nadmierny indywidualizm (egoizm, rywalizacja, moje interesy, moje sprawy i samotność)
- nihilizm - żyje z dnia a dzień , brak wiary w wartości, nic nie wierzy.
Wykład 6
KAROL KOTŁOWSKI 1910-1988
Pracował z Hessenem, który był jego szefem
Trudne życie na wsi w powiecie białostockim
W czasie wojny brał udział w AK
Skazany na śmierć ale jej uniknął
Później pracował w szkole
Studiował na Uniwersytecie Łódzkim- pedagogie i tam zrobił karierę osiągnął najwyższy tytuł prof. zwyczajnego
1. Obowiązywała pedagogika marksistowska (idee socjalizmu) - przeciwstawiała się jej
Uważał, że należy sięgać do kultury, norm kulturowych by wychowywać ludzi.
2. Wychowawca, dążąc do określonych celów wychowawczych, doświadcza zarazem trzech sfer swojej działalności pedagogicznej:
-sfera faktów- wychowawca spotyka się z faktem, - diagnoza, stan psychiczno-rozwojowy dzieci, program kształcenia- powinien je znać i rozumieć
- sfera powinności- normy, ideały, modele wychowawcze- musi wyznawać ideały i wierzyć w coś - normy, inaczej jest tylko do pilnowania a nie do wychowywania, prowadzania.. nauczyciel powinien mieć w głowie model wychowawczy- co trzeba robić z dzieckiem, co należy.
-Sfera prakseologii pedagogicznej, czyli zasad i metod działania jest swoistego rodzaju pomostem prowadzącym od tego, co jest, do tego, co zrobić aby było lepiej. Pedagog zajmuje się badaniem i doskonaleniem zasad, form, metod i środków wychowania, które formułuje w kategoriach ich skuteczności lub nieskuteczności.
opracował psychogenetyczną ewolucję rozwoju dziecka w stosunku do systemu wartości
Fazy rozwojowe |
Ogólna charakterystyka |
Wartości |
faza małego dziecka do 1 r.ż. |
Pierwsza socjalizacja |
Witalne- energia życiowa, poznanie siata, radość ruchu |
pierwsze dziecićstwo1 - 3 r.ż. |
odkrycie świata rzeczy, uczy się co to są rzeczy, jak wyglądają. |
Zmysłowe(hedinistyczne). Dziecko czerpie przyjemność ze zmysłów smak, dotyk |
Drugie dzieciństwo 3 - 7 r. ż. |
egocentryzm - myśli o sobie |
Ekonomiczne- (nabywanie) dziecko odkrywa ,że coś może mieć-zabawki, rzeczy i staje się t jego wartością. |
Trzecie dzieciństwo 7 - 17 r. ż. |
Socjalizacja konkretna- dziecko przechodzi najprawdziwsza socjalizację- zasady wychowania |
Techniczne- uczy się obsługiwania świata- jazda na rowerze, gry zespołowe, czytanie, pisanie, gra na instrumencie |
Preadolestencja- okres przed dojrzewaniem 12-14 r.ż. |
Powrót do egocentryzmu |
Polityczno-organizacyjne- najważniejsza grupa rówieśnicza- polityczna grupa- lubiany, akceptowany, ma przyjaciół i to jest wartość |
adolescencja [14 - 18 r.ż.] dojrzewanie |
Socjalizacja abstrakcyjna miłość do ojczyzny, kultura, literatura pod kątem idei kulturalnych, wyższe wartości kulturowe. |
kultura |
dojrzałość 18 - 25r.ż.] |
Racjonalizacja- myślenie racjonalne, nie kierujemy się emocjami - początek równowagi duchowej |
Duchowe- prawa, dobro, piękno, miłość, pobożność |
Większość ludzi dochodzi do tzw. LEGALNOŚCI MORALNEJ (ZASADY, PRZEPISY, NP. RUCHU DROGOWEGO, PRZESTRZEGANIE TYCH ZASAD) ale nie moralnie wykrystalizowane- kierują się wyżej rozumianą moralnością.
Wychowawca musi jak najlepiej przygotować ucznia w wychowaniu molarnym , żeby byli wychowani szlachetnie, refleksyjnie.
wychowawca do wychowanka musi wytworzyć 4 rzeczy;
1. Rozumienie konieczności istnienia w społeczeństwie obowiązujących powszechnie norm postępowania
2. musi emocjonalnie akceptować te normy- uważa ze dobrze ze one są.
3. wychowawca musi w wychowanku wypracować porządne postawy do działania w duchu akceptowanych norm- ma postawy społ., jak reagować, zachowanie, porządne cechy.
4. wypracowanie w wychowanku automatyków kulturalnego zachowania się.
Nawyki: chodzenie do kina, teatrów, mówi dzień dobry itp., postawy do osób starszych.
................
u niektórych dzieci w/w 4 rzeczy nie uda się wypracować: ponieważ:
mają niską inteligencje (niskie ideały, ogarnięcie tematów)
hipertrofia popędów biologicznych głównie popędu seksualnego, gdy dziecko jest zaburzone biologicznie jest bardzo ważny dla niego popęd seksualny, nic innego się nie liczy.
Silne powiązanie z grupami odniesienia o zabarwieniu np. przestępczym lub inaczej zdemoralizowanym
Demoralizujący wpływ rodziców: A. - są zdemoralizowani i uczą tego dziecka B- rodzice mogą być dobrze zsocjalizowani ale traktują dzieci obojętnie, agresywnie lub za bardzo opiekuńczo.
niejednolitość oddziaływań wychowawczych szkoły i domu rodzinnego- podważanie autorytetu
niski autorytet wychowawcy- gdy nie szanujemy nauczyciela to nie słuchamy się jego zasad.
Błędy wychowawcze szkoły, rodziców, bunt dziecka, nie słucha się dorosłych, rodzic kłamie.
KS. JANUSZ TARNOWSKI 1919- 2012
Teolog, psycholog, Jest autorem ok. 400 pozycji naukowych, popularne - naukowych i publicystycznych.
Zakochał się w pedagogice w wieku 13 lat przez Korczaka, gdy usłyszał jego myśli wychowawcze w radiu i zaczął wdrażać jego koncepcje w życie
prekursor pedagogiki chrześcijańskiej w Polsce,
twórca pedagogiki personalno-egzystencjalnej,- podkreślał odrębność człowieka, godność osób, rozumność.
Był przeciwko behawiorystycznego wychowania
Zasada: pełnienia szacunku, uznanie praw i godności drugiej osoby oraz troska o jej rozwój.
Dążenie do wewnętrznego doskonalenia samego siebie w pewnym urzeczywistnieniu wartości absolutnych.
Kategorie pseudowychowania:
Tresura nakłanianiem osób pod groźbą kary lub obietnicą nagrody do pożądanych sposobów zachowania się. Przynosi krótkotrwałe skutki, bo nie sięgają one do głębszych warstw ludzkiej psychiki. SPROWADZA CZLOWIEKA DO POZIOMU ZWIERZECIA.
Administrowanie Jest złagodzona formą tresury, odwołuje się do nadkontroli, oceniania, w klimacie chłodu i oficjalności; głównym celem jest osiągnięcie zewnętrznego celu, a nie dobro człowieka. Klimat chłodu i dystansu bez miłości.
Trening Jest stałym ćwiczeniem w sytuacjach o wzrastającym stopniu trudności maksymalnej sprawności w wymiarze technicznym, obejmuje określoną sferę człowieka, a nie całą jego osobowość., prowadzenia dziecka by było w czymś bardzo dobre, np. sport, sprzątane, techniczne umiejętności.
*Moralizowanie Sprowadza się do werbalnego, perswazyjnego zobowiązywania osoby do pożądanych zachowań. Mówienie dziecku ze jest niewłaściwe, i ma się inaczej zachowywać.
*Kształtowanie osobowości To zewnętrzne, przedmiotowe formowanie całego człowieka, degradujące go do roli biernego obiektu, materiału. Kształci dziecko z zewnątrz nie zwracając uwagi na poglądy dziecka. Zewnętrzne przedmiotowe wychowanie dziecka.
Właściwości wychowania: wg TARNOWSKIEGO
Człowieczeństwo- dziecko jest człowiekiem, ma godność, wartość, na leży go szanować. Wychowawca ma pomóc odnaleźć i urzeczywistnić moje głębsze „ja”
Permanencja Polega na tym, że wychowanie nie ogranicza się tylko do określonej fazy życia człowieka, ale trwa przez cały jego okres, nieustannie, ciągle,
Inter- i intraakcyjność- inter- Obustronne oddziaływanie na siebie: wychowawcy na wychowanka i odwrotnie, intra- samowychowanie dziecka, przez książki, film.
Nieokreśloność sytuacji i zdarzeń nie jesteśmy w stanie przewidzieć sytuacji wychowawczej, rówieśników dziecka, musimy być otwarci na to, ale musimy mieć swój własny system wychowania, wartości. Wymaga stałego otwierania się na nowość, przy jednoczesnej znajomości własnego systemu wartości.
Transgresyjność- nauczyć dziecko do przekraczania samego siebie, pokonywania drogi z ja „powierzchownego” do ja „głębokiego”.
3 metody wychowania poprzez dialog:
1/ dialog jako metoda komunikowania się;- wychowawca powinien wiedzieć jak rozmawiać z dzieckiem, jak rozpocząć rozmowę, jaką metodę stosować.
2/ dialog jako proces;- nie kończyć rozmowy po 1 razie, ale zrobić z tego proces, nawiązywać do problemów.
3/ dialog jako postawa, gotowość do tego aby rozmawiać. Zawsze do niego mogą się zwrócić
2