S.O.P.UE Wyk éad nr 3, SAMORZĄD TERYTORIALNY W KRAJACH UE

Wykład 3 28 marca 2009 r.

Temat:

Rada Unii Europejskiej i Parlament Europejski

RADA UNII EUROPEJSKIEJ

Historia powstania Rady Unii Europejskiej.

Do końca 1967 roku każda Wspólnota Europejska miała odrębny organ naczelny.
Na mocy porozumienia z 8.IV.1965 roku nastąpiła fuzja powyższych organów i powstał jeden wspólny organ - Rada Unii Europejskiej.
Od 1.XI.1993 roku Rada Unii Europejskiej jest organem naczelnym UE.
Siedzibą Rady Unii Europejskiej jest Bruksela.

Dy UE

Skład Rady Unii Europejskiej:

Przedstawiciele wszystkich państw członkowskich,
Rządy państw członkowskich delegują jednego ze swoich ministrów (brak kadencji członków Rady UE),
Delegatami do Rady są ministrowie, kierujący w swoich krajach resortami odpowiedzialnymi za problemy rozpatrywane na forum Rady.

Zdarza się, że jednocześnie odbywa się kilka posiedzeń Rady, np. posiedzenia min. rolnictwa, finansów itp.

Komitet Stałych Przedstawicieli - COREPER:

Prace Rady są przygotowywane przez Komitet złożony ze stałych przedstawicieli,
W praktyce Coreper - to nazwa pochodząca od nazwy od skrótu tego Komitetu Stałych Przedstawicieli pisanego w języku francuskim,
Komitet spotyka się w dwóch grupach:

- Coreper I: tworzą go zastępcy stałych przedstawicieli,

- Coreper II: tworzą go stali przedstawiciele w randze ambasadorów.

Pojęcie Prezydencji Rady Unii Europejskiej

Pracami Rady UE kieruje jej Przewodniczący. Urząd Przewodniczącego określany jest mianem Prezydencji. Przewodniczący zobowiązany jest do współpracy z przedstawicielami państwa, który ma pełnić funkcję Przewodniczącego Rady w następnej kadencji,
Funkcję Przewodniczącego Rady pełnią kolejno przedstawiciele poszczególnych państw członkowskich przez okres 6 m-cy.

Kolejność prezydencji:

2007 I - VI Niemcy

VII - XII Portugalia

2008 I - VI Słowenia

VII - XII Francja

2009 I - VI Republika Czeska

VII - XII Szwecja

2010 I - VI Hiszpania

VII - XII Belgia

2011 I - VI Węgry

VII - XII Polska

2012 I - VI Dania

VII - XII Cypr

2013 I - VI Irlandia

VII - XII Litwa

2014 I - VI Grecja

VII - XII Włochy

2015 I - VI Łotwa

VII - XII Luxemburg

2016 I - VI Holandia

VII - XII Słowacja

2017 I - VI Malta

VII - XII Zjednoczone Królestwo

2018 I - VI Estonia

VII - XII Bułgaria

2019 I - VI Austria

VII - XII Rumunia

2020 I - VI Finlandia

Rola Prezydencji w organizacji prac Rady jest ograniczona.

Sekretarz Generalny Rady Unii Europejskiej.

Na czele Sekretariatu Generalnego Rady Unii Europejskiej stoi Przewodniczący.

Organizacja pracy Rady Unii Europejskiej.

Posiedzenia Rady UE są zwoływane przez Przewodniczącego:

- z jego własnej inicjatywy,

- na wniosek jednego z członków.

Posiedzenia Rady UE nie są jawne.

Ustalanie programu prac UE:

Zasadnicze terminy w działalności UE wyznaczają daty rozpoczęcia i zakończenia 6-miesięcznych prezydencji poszczególnych państw członkowskich,
Jednakże dla zapewnienia ciągłości i podejmowania długo terminowych zadań przyjmowany jest także wieloletni program strategiczny,
Program jest przygotowywany na okres 3 lat przez Radę ds. Ogólnych i Stosunków Zagranicznych, w drodze konsultacji z Komisją i państwami, które w czasie realizacji programu będą sprawowały Prezydencję.

Podział głosów w Radzie UE:

Polska 27, Litwa 7,
Niemcy 29, Łotwa 7,
UK 29, Słowenia 4,
Francja 29, Estonia 4,
Włochy 29, Cypr 4,
Hiszpania 29, Luxemburg 4,
Rumunia 27, Malta 3.
Holandia 13,
Grecja 12,
Czechy 12,
Belgia 12,
Węgry 12,
Portugalia 12,
Szwecja 10,
Bułgaria 10,
Austria 10,
Słowacja 7,
Dania 7,
Finlandia 7,
Irlandia 7,

Funkcje Rady Unii Europejskiej:

Stanowienie lub współudział w stanowieniu prawa unijnego,
Uchwalanie budżetu Unii Europejskiej,
Zawieranie umów międzynarodowych.
Koordynowanie ogólnej polityki gospodarczej.
Przegląd strategii UE dot. trwałego rozwoju.
Powoływanie członków niektórych organów UE, np. Komitetu Ekon- Społ., Komitetu Regionów, Trybunału Obrachunkowego.

Prace Rady Unii Europejskiej:

Kalendarium posiedzeń Rady UE i program prac ustalany jest przez Przewodniczącego na całą jego kadencję tj. na pół roku,
Rada zbiera się przeciętnie 80-90 razy w roku w Brukseli. 3 razy w roku (kwiecień, czerwiec i październik) zbiera się w Luxemburgu.

*********************************************

PARLAMENT EUROPEJSKI

Kadencja PE wynosi 5 lat,
10-13 czerwca 2004 r. odbyły się wybory parlamentarne do PE (kadencja 2004-2009),
Kadencja Parlamentu dzieli się na sesje roczne, a te na miesięczne sesje parlamentarne,
PE sam opracowuje dla siebie porządek obrad - Przewodniczący z Konferencją Przewodniczących.

-----------------------------

Przewodniczący PE jest wyłaniany na posiedzeniu plenarnym, podobnie jak 14 v-ce przewodniczących oraz 5 kwestorów. Razem tworzą Prezydium (kwestorzy mają jedynie głos doradczy). Zakres tematyczny debat określają sprawozdania przygotowane przez Komisje PE.

Zasady wyboru przewodniczącego Parlamentu Europejskiego:

Jest wybierany w głosowaniu tajnym,
Kandydat może być zgłoszony przez grupę polityczną (frakcję) albo przez co najmniej 37 posłów,
Kandydatury mogą być zgłaszane wyłącznie za zgodą osoby zainteresowanej. Jeżeli jest jeden kandydat, wówczas może zostać wybrany przez aklamację.

Kadencja Przewodniczącego Parlamentu Europejskiego:

Trwa 2,5 roku,
Jeżeli poseł pełniący funkcję Przewodniczącego zmieni grupę polityczną, zachowuje swoją funkcję.

Przy V-ce Przewodniczącym są takie same zasady jak przy przewodniczącym.

Prezydium PE tworzą: Przewodniczący, V-ce Przewodniczący oraz Kwestorzy, którzy pełnią jedynie funkcje doradcze.

Prezydium wypełnia zadania finansowe, administracyjne i organizacyjno-techniczne. Powołuje Sekretarza Generalnego Parlamentu Europejskiego.

Sekretarz Generalny Parlamentu Europejskiego jest powoływany przez Prezydium PE. Jego zadaniem jest wspomaganie PE w jego pracach:

Sprawuje nadzór nad pracami Sekretariatu PE. Swoje zadania musi wykonywać z zachowaniem bezstronności,
Od 2007 roku Sekretarzem Generalnym PE jest Duńczyk Harald Romer.

KOMISJE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

Komisje stałe,
Komisje tymczasowe,
Komisje śledcze.

Wybór członków komisji ma miejsce podczas I miesięcznej sesji PE nowej kadencji.

Komisje stałe - np. Komisja Spraw Zagranicznych, Komisja Rozwoju, Komisja Handlu Zagranicznego.

Komisje tymczasowe - Parlament Europejski może w każdej chwili powołać Komisję tymczasową, jednak nie na dłużej niż 12 m-cy. Propozycję w tej sprawie przedstawia Konferencja Przewodniczących.

Sesje plenarne PE odbywają się w Strasburgu. Debaty PE są z reguły jawne a z każdego z nich sporządzany jest protokół do którego mają dostęp wszyscy zainteresowani.

Liczbę deputowanych w PE z poszczególnych krajów członkowskich UE regulują traktaty. Polska ma 54 deputowanych a aktualnie w Parlamencie jest 785 deputowanych. Wybory do PE w Polsce przeprowadzane na podstawie ustawy z dnia 23 stycznia 2004 roku.

Status deputowanego do PE :

Przedstawiciele do PE są wybierani w wyborach powszechnych i bezpośrednich na okres 5 lat.

Mandatu przedstawiciela do PE nie można łączyć z funkcją:

Członka rządu państwa członkowskiego,
Członka Komisji Europejskiej,
Sędziego, rzecznika generalnego lub sekretarza Trybunału Stanu Wspólnot Europejskich,
Członka Trybunału Obrachunkowego Wspólnot Europejskich.

Posłowie Parlamentu Europejskiego nie reprezentują:

parlamentów państw członkowskich,
państw członkowskich.

Są przedstawicielami obywateli Unii Europejskiej.

Poseł PE jest wybierany na 5 letnią kadencję:

jego mandat wygasa z końcem kadencji bądź w wyniku jego śmierci, bądź zrzeczenia się przezeń mandatu posła PE,
poseł PE może ubiegać się o ponowny wybór,
poseł PE nie może jednocześnie pełnić funkcji parlamentarzysty w swoim kraju.

Ugrupowania polityczne w PE.

Deputowani w PE zasiadają w zespołach narodowych ale w oparciu o przynależność do określonej frakcji politycznej.

Frakcje polityczne - to ugrupowania zrzeszające członków PE. Ukształtowane zostały w praktyce parlamentarnej, będącej wyrazem ponadnarodowych tendencji - deputowani mogą łączyć się w grupy wg kryterium podobieństwa poglądów.

Kandydaci do Parlamentu startują w wyborach zwykle w barwach którejś z partii istniejącej w swoim kraju, jednak po wejściu do Parlamentu przyłączają się oni zwykle do jednej z frakcji politycznych funkcjonujących oficjalnie w Parlamencie lub pozostają niezależni. Frakcje te odpowiadają mniej więcej ogólnemu podziałowi partii politycznych w Europie. Posłowie zasiadają w izbie parlamentu według przynależności do frakcji a nie według przynależności narodowej.

Frakcje w Parlamencie Europejskim VI kadencji (stan na 1 stycznia 2009)
Skrót	Nazwa	Orientacja polityczna	Miejsca w PE (2009)	Wybory do PE (2004)
EPL-ED	Europejska Partia Ludowa - Europejscy Demokraci	chadecy, ludowcy i konserwatyści	288	268
PES	Partia Europejskich Socjalistów	socjaldemokraci	217	200
ALDE	Partia Porozumienia Liberałów i Demokratów na rzecz Europy	liberałowie, socjalliberałowie i centryści	100	88
UEN	Unia na rzecz Europy Narodów	narodowi konserwatyści	44	27
Verts/ALE	Zieloni - Wolny Sojusz Europejski	zieloni i regionaliści	43	42
GUE/NGL	Zjednoczona Lewica Europejska - Nordycka Zielona Lewica	socjaliści i komuniści	41	41
IND/DEM	Niepodległość i Demokracja	eurosceptycy, liberałowie i konserwatyści	22	37
NI	nie zrzeszeni	—	30	29
—	Razem	—	785	732

Grupy polityczne Parlamentu Europejskiego

Do utworzenia ugrupowania politycznego w ramach PE wymagana jest liczba co najmniej 23 deputowanych z jednego kraju, 18 z dwóch państw bądź 12 z co najmniej trzech krajów. Obecnie, podczas VI kadencji 2004 - 2009 istnieje 7 ugrupowań politycznych w PE.

Podział mandatów w PE - w latach 2007 - 2009 jest 785 europosłów:

Niemcy 99

Zjednoczone Królestwo 78

Francja 78

Włochy 78

Hiszpania 54

Polska 54

Rumunia 35

Niderlandy 27

Grecja 24

Republika Czeska 24

Belgia 24

Węgry 24

Portugalia 24

Szwecja 19

Bułgaria 18

Austria 18

Słowacja 14

Dania 14

Finlandia 14

Irlandia 13

Litwa 13

Łotwa 9

Słowenia 7

Estonia 6

Cypr 6

Luksemburg 6

Malta 5.

Kompetencje Parlamentu Europejskiego

Legislacyjne (PE sam nie tworzy jednak prawa ani wtórnego ani pierwotnego),
Kontrolne,
Budżetowe,
Zatwierdzające.

EUROPEJSKI TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI.

Zakres kompetencji ETS:

Czuwa nad poszanowaniem prawa, wykładni i stosowania Traktatów ustanawiających Wspólnotę Europejską oraz przepisów przyjmowanych przez instytucje wspólnotowe,
Orzeka w sprawach wniesionych przez państwo członkowskie lub instytucje o unieważnienie aktu prawnego lub bezczynność,
Rozstrzyga w zakresie pytań prejudycjalnych oraz odwołań od wyroków SP I.

Ważne: ETS nie jest sądem wyższej instancji wobec sądów krajowych.

Określenie „członkowie TS” odnosi się do sędziów i rzeczników generalnych.

Sędziowie ETS:

W skład ETS wchodzi po jednym sędzim z każdego państwa (27 osób),
Sędziowie są wybierani spośród osób o niekwestionowanej niezależności, posiadających kwalifikacje wymagane w państwach członkowskich do zajmowania najwyższych stanowisk sadowych, bądź są prawnikami o uznanej kompetencji,
W praktyce sędziami TS zostają byli sędziowie sądów krajowych, przedstawiciele wyższej administracji publicznej, praktycy oraz pracownicy naukowi,
Sędziowie mianowani są przez rządy państw członkowskich, za wspólną zgodą,
Kadencja sędziego trwa 6 lat. Sędzia po upływie kadencji może być wybrany ponownie,
Zmiana składu sędziowskiego jest dokonywana częściowo co 3 lata.

WAŻNE: sędzia nie może pełnić żadnej funkcji politycznej ani administracyjnej (art. 4 statutu ETS). Sędzia nie może podejmować żadnej pracy zarobkowej bądź nieodpłatnej. W wyjątkowych przypadkach Rada UE może wyrazić zgodę na odstąpienie od tej zasady.

Niezawisłość - to orzekanie na podstawie przepisów prawa, własnego doświadczenia i wiedzy.

Bezstronność - to brak jakiegokolwiek wpływu na podejmowane decyzje.

Przedstawicielem Polski w ETS jest od 11 maja 2004 roku Jerzy Makarczyk.

Prezes ETS:

Sędziowie spośród siebie wybierają Prezesa Trybunału, który sprawuje swoją funkcję przez 3 lata, z możliwością ponownego wyboru.

Obecnie Prezesem Trybunału jest grecki sędzia Yessilios Skouris.

Ważne!!!! Sędziowie sami dokonują wyboru. Jest to odmienna sytuacja niż np. w przypadku wyboru Przewodniczącego Komisji UE.

Do zadań Prezesa ETS należy:

Kierowanie pracami Trybunału,
Nadzór nad administracją Trybunału,
Przewodnictwo obradom i rozprawom w największych składach orzekających,
Reprezentacja ETS na zewnątrz,
Wydawanie zarządzeń.

Rzecznicy Generalni ETS:

Art. 222 TWE i art. 138 TEWEA przewiduje pomoc dla ETS ze strony 8 rzeczników generalnych,
ETS może jednak zarządać od Rady zwiększenia liczby rzeczników generalnych. Decyzje w tej sprawie Rada UE musi podjąć jednomyślnie,
Rzecznik generalny jest wybierany na 6 lat, z możliwością ponownego wyboru. Podobnie jak w przypadku sędziów zmiany dokonywane są co 3 lata i wybierani są czterej nowi rzecznicy generalni,
Rzecznika generalnego obowiązują te same zasady dot. niepodejmowania funkcji, co sędziów ETS.

Zadania Rzecznika Generalnego:

Jego zadaniem jest wspieranie ETS poprzez przedstawienie, przy zachowaniu całkowitej bezstronności i niezależności, opinii w sprawach ETS-u wymagających jego zaangażowania, a mianowicie:

sprawa może odbywać się bez udziału Rzecznika Generalnego, gdy tak zdecyduje Trybunał. ETS może zdecydować o nie uwzględnianiu udziału Rzecznika w sprawie, jeśli ta nie wiąże się z nowym zagadnieniem prawnym,
Rzecznik Generalny nie bierze udziału w naradzie sędziów (jest ona zawsze tajna),
opinia Rzecznika Generalnego jest zazwyczaj pogłębioną analizą dotyczącą przedmiotu sprawy, ze względu na fakt, że opinia jest niezależną oceną samego rzecznika,
znaczenie opinii polega także na tym, że zapoznanie się z nią pozwala na pełniejsze odczytanie decyzji sądu,
Rzecznik Generalny nie jest oskarżycielem publicznym. Funkcja Rzecznika Generalnego została zaczerpnięta z francuskiego systemu prawnego.

Relacja: Sędzia ETS i Rzecznik Generalny ETS:

Sędziowie i Rzecznicy Generalni są równi rangą (art. 6 Regulaminu ETS),
Sędziowie i Rzecznicy Generalni otrzymują takie same pensje,
zdarza się, że Rzecznicy Generalni zostają sędziami, a Sędziowie Rzecznikami,
nie ma ograniczeń, co do pełnienia obu funkcji po sobie.

Rodzaje składów ETS:

Trybunał może obradować:

w pełnym składzie (najważniejsze sprawy),
w składzie Wielkiej Izby, którą tworzy 13 sędziów np. jeśli zażąda tego państwo członkowskie, bądź instytucja będąca stroną w postępowaniu,
bądź w izbach złożonych z 5 lub 3 sędziów.

Wyrok ETS.

Trybunał podejmuje decyzje większością głosów,
w przypadku niewyrażenia zdania odrębnego, wyrok podpisują wszyscy sędziowie biorący udział w naradzie,
wyrok zostaje ogłoszony podczas jawnego posiedzenia,
w dniu ogłoszenie wyroku dokumenty są udostępniane na stronie internetowej ETS oraz Zbiorze Orzeczeń Trybunału,
wyrok ETS zawiera także postanowienia dotyczące kosztów.

Organy pomocnicze i administracyjne.

Referendarz:

każdy sędzia i rzecznik generalny ma prawo do powołania 3 referendarzy,
pochodzą oni zazwyczaj z kraju pochodzenia sędziego, bądź naczelnika,
do obowiązków referendarza należy zebranie materiałów dotyczących sprawy, a także przygotowanie projektu orzeczenia, opinii.

Administracja ETS - Sekretariat.

Trybunał mianuje swojego Sekretarza na okres 6 lat i określa jego status. Jest on odpowiedzialny za prace Sekretariatu, który zajmuje się obsługą ETS-u i Sądu Pierwszej Instancji (SPI).

Struktura Sekretariatu:

rejestracja,
wydział ds. kontroli i spraw budżetowych,
protokół,
doradca ds. administracyjnych,
wydział ds. tłumaczeń,
wydział ds. Prasy i Tłumaczeń,
Dyrektoriaty, np. biblioteka.

Publikacje ETS-u:

Wyroki ETS SPI są publikowane w Zbiorach Orzeczeń Trybunału. Sprawy ETS są oznaczone literą „C” a sprawy SPI literą „T”,
Dodatkowo orzeczenia są także dostępne na stronie internetowej ETS i SPI,
Orzeczenia ETS sprzed powołania SPI posiadają jedynie numery bez oznaczeń literowych.

Kompetencje ETS:

wykładnia i interpretacja prawa unijnego,
rozpatrywanie wniosków o wydanie orzeczenia wstępnego,
rozpatrywanie skargi z powodu niewykonania zobowiązania,
rozpatrywanie skargi o niewykonanie aktu prawnego,
rozpatrywanie skargi z powodu bezczynności.

Ad. a.

Celem wykładni i interpretacji prawa jest zapewnienie by legislacja UE (technicznie określana mianem prawa wspólnotowego) była interpretowana i stosowana w ten sam sposób w każdym państwie członkowskim. Innymi słowy, by było ona zawsze identyczna dla wszystkich stron i w każdych okolicznościach.

Ad. b.

ETS współpracuje ze wszystkimi sądami Państw Członkowskich, które w zakresie prawa wspólnotowego pełnią rolę sądów powszechnych.

Aby zapewnić skuteczne i jednolite stosowanie prawa wspólnotowego, a także aby uniknąć jakichkolwiek rozbieżności w jego wykładni, sądy krajowe mogą, a czasami muszą zwrócić się do TS o dokonanie wykładni danego zagadnienia prawa wspólnotowego, aby w ten sposób umożliwić na przykład zweryfikowanie zgodności ich ustawodawstwa krajowego z prawem wspólnotowym.

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym może mieć również na celu kontrolę ważności aktu prawa wspólnotowego. Orzeczenie wstępne to interpretacja prawa dla sądów krajowych, mają one moc obowiązującą

Ad. c.

Podmioty uprawnione do składania skargi do ETS o naruszenie przez Państwo Członkowskie prawa wspólnotowego to:

Komisja Europejska,
inne Państwo Członkowskie.

Obowiązują tutaj następujące zasady:

- zasada prymatu prawa wspólnotowego nad prawem krajowym,

- zasada bezpośredniej skuteczności,

- naruszenie prawa pierwotnego i wtórnego,

- jakie naruszenie może być przedmiotem odpowiedzialności Państwa Członkowskiego,

- korzystanie z dorobku orzecznictwa ETS.

Osoby fizyczne i prawne nie mają formalnej możliwości skarżenia do ETS na naruszenie przez Państwo członkowskie prawa wspólnotowego.

Ad. d.

Rozpatrywanie skargi o niewykonanie aktu prawnego.

instytucja tej skargi pozwala wnieść o stwierdzenie nieważności aktu prawnego, (rozporządzenia, dyrektywy, decyzji) wydanego przez jedną z instytucji,
dla Trybunału zastrzeżone są sprawy, w których skarga wniesiona została przez Państwo Członkowskie przeciwko Parlamentowi Europejskiemu lub Radzie Europejskiej (z wyjątkiem aktów prawnych Rady z zakresu pomocy państwa, dumpingu i uprawnień wykonawczych) lub przez jedną wspólnotową instytucję przeciwko drugiej,
z kolei SPI jest właściwy do orzekania w I instancji w pozostałych sprawach tego rodzaju, w tym w szczególności dotyczących skarg wniesionych przez podmioty prywatne.

Jeżeli Trybunał stwierdzi, że dany akt nie został prawidłowo uchwalony lub oparty jest na niewłaściwej podstawie prawnej w traktatach, może zostać uznany za nieważny.

Ad. e.

Rozpatrywanie skargi z powodu bezczynności:

umożliwia ona kontrolę legalności zaniechania działania przez instytucję wspólnotową,
jest ona dopuszczalna tylko wtedy, gdy dana instytucja została uprzednio wezwana do działania,
jeżeli bezprawność zaniechania zostanie stwierdzona, instytucja ta jest zobowiązana do podjęcia właściwych środków, zmierzających do położenia kresu owej bezczynności,
uprawnienia do orzekania w przedmiocie skargi na bezczynności są podzielone między TS i SPI według takich samych kryteriów jak o stwierdzenie nieważności.

Skutki wyroku ETS-u uznającego naruszenie:

nakazanie Państwu Członkowskiego jak najszybsze usunięcie naruszenia,
sądy maja obowiązek pomijając przepisy uznane przez ETS za niezgodne z prawem wspólnotowym,
wyrok może Stanowic podstawę odpowiedzialności odszkodowawczej względem osób fizycznych i prawnych,
wyrok stanowi niekiedy wykładnię prawa wspólnotowego.

Odwołanie od wyroków SPI:

TS może rozpoznawać odwołania , ograniczone wyłącznie do kwestii prawnych, od wyroków i postanowień SPI,
jeżeli odwołanie jest dopuszczalne i zasadne Trybunał uchyla orzeczenie SPI,
jeżeli stan postępowania na to pozwala, Trybunał może sam wydać rozstrzygnięcie

SĄD PIERWSZEJ INSTANCJI (SPI).

Powołanie SPI spowodowało utworzenie wspólnotowego sądownictwa dwuinstancyjnego, co jest rzadkością w sądownictwie międzynarodowym.

Podstawa prawna dla utworzenia SPI została zamieszczona w jednolitym Akcie Europejskim w 1986 roku. Zaczęły one funkcjonować w listopadzie 1989 roku.

Powołanie SPI było spowodowane koniecznością przygotowania rozwiązania, które umożliwiałoby przywrócenie prac ETS.

SPI, obok ETS jest instytucją czuwającą nad poszanowaniem, przestrzeganiem i stosowaniem prawa wspólnotowego.

SPI otrzymał kompetencje w zakresie:

spraw pracowniczych - skargi urzędników wspólnotowych przeciw Wspólnocie Europejskiej z zakresu prawa pracy,
spraw wnoszonych przez jednostki.

Aktualnie trwa dalsze wzmocnienie roli i pozycji SPI.

Skład SPI:

SPI tworzy 27 sędziów, po jednym z każdego państwa członkowskiego,
sędziowie są mianowani przez rządy państw członkowskich. Sędzia SPI jest wybierany na 6 lat. Członkowie wybierają spośród siebie Prezesa Sądu na czas 3 lat. Może on być wybierany ponownie.

Przy SPI nie ma rzeczników generalnych. Jednak jeśli sprawa tego wymaga, jeden z sędziów pełni funkcję Rzecznika Generalnego w danej sprawie, po otrzymaniu desygnacji od Prezesa Sądu.

Obecnie do maja 2010 roku sędzią polskim w SPI jest Irena Wiszniewska - Białecka, która pełni tę funkcję od maja 2004 roku.

Rodzaje składów SPI:

SPI orzeka w izbach w 5, 3 a nawet 1 osobowym składzie,
sprawy o szczególnym znaczeniu są rozpatrywane w składzie wielkiej izby a nawet w pełnym składzie,
sędziowie SPI mianują Sekretarza SPI, który sprawuje swoją funkcję przez okres 6 lat. Jednakże wszystkie sprawy administracyjne SPI są realizowane przez służby TS.

Odwołania od orzeczenia SPI:

istnieje możliwość odwołania do ETS od orzeczeń SPI,
WAŻNE !!!!! Taka możliwość nie jest typową cechą sądownictwa międzynarodowego.

Administracja SPI:

SPI mianuje swojego sekretarza,
obsługę adm. SPI realizuje Sekretariat ETS,
publikacje SPI jak w ETS.

Strona internetowa: www.curia.europa.eu

SĄD ds. SŁUŻBY PUBLICZNEJ

Zajmuje się rozstrzyganiem sporów pomiędzy urzędnikami, pracownikami instytucji publicznych UE.

Decyzją Rady UE 2004/752/WE powołany został Sąd ds. Służby Publicznej UE. Sąd został utworzony przez SPI, a jego członkowie maja podobny status do tego przyznanego członkom SPI. Od orzeczeń tego sądu przysługuje odwołanie do SPI.

Właściwość SSP:

sąd ds. Służby Publicznej UE jest właściwy do rozpatrywania w I instancji sporów pomiędzy WE a jej pracownikami,
sąd ds. Służby Publicznej rozpoczął działalność w II połowie 2005 roku.

Skład SSP:

sąd tworzy 7 sędziów, którzy są wybierani na 6 lat,
istnieje możliwość ponownego wyboru,
są oni mianowani przez Rade UE,
z ramienia Polski w SSP zasiada od 6.X. 2005 roku sędzia Irena Boruta,
w przypadku żądania ETS o zwiększenie liczby sędziów, Rada UE stanowiąc większością kwalifikowaną może podjąć decyzję w tej sprawie,
sędziowie wybierają spośród siebie Prezesa, który pełni funkcję przez 3 lata i może on być wybierany na kolejną kadencję.

Postępowanie przed SSP:

do postępowania przed sądem mają zastosowanie przepisy statutu ETS,
WAŻNE!!! Jeżeli w sądzie ds. Służby Publicznej i w SPI toczą się sprawy, dotyczące tej samej kwestii, to sąd ds. służby publ. może (po wysłuchaniu stron) zawiesić postępowanie do czasu wydania wyroku przez SPI,
orzeczenia są wiążące.

PRAWO PETYCJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

Prawo petycji do PE przysługuje:

obywatelom UE,
os. fiz. Lub prawnym zamieszkałym lub mającym siedzibę statutową w państwie członkowskim.

Petycje mają charakter skargowy, a więc stosunkowo mało sformalizowany. Z założenia są dobra podstawą do sprawowania kontroli, służą bowiem wykrywaniu i piętnowaniu różnych nieprawidłowości i naruszeń.

Istnieją 2 przesłanki wniesienia petycji do PE:

przesłanką materialną jest to, że petycje mogą dotyczyć każdej sprawy należącej do zakresu działania UE, jeśli sprawa ta dotyczy skarżącego,
przesłanką formalną jest to, że petycje powinny mieć formę pisemną (na piśmie, faxem, pocztą e-mailową).

Z regulaminu PE wynika, że petycja musi zawierać:

nazwisko skarżącego,
zawód skarżącego,
przynależność państwową,
stały adres skarżącego,

Niedotrzymanie tego warunku powoduje odmowę rejestracji petycji. Petycje muszą być napisane w języku UE, a jeśli zostały sformułowane w innym języku, to skarżący ma obowiązek dołączenia do petycji jej tłumaczenia lub streszczenia w języku oficjalnym, które będzie podstawą pracy PE.

Etapy rozstrzygania petycji:

petycje są rejestrowane w takiej kolejności, w jakiej otrzymuje je Parlament Europejski,
najpierw sprawdzane jest to, czy petycje spełniają określone warunki formalne, a jeśli tak, to są one wpisywane do dostępnego publicznie rejestru, z wyjątkiem przypadków, gdy skarżący wystąpi o poufność,
następnie Przewodniczący PE przekazuje petycję do Komisji Petycji która najpierw bada czy petycja dotyczy sfery działalności UE,
skarżący jest informowany o decyzji Komisji i jej uzasadnieniu jeśli petycja jest niedopuszczalna. Komisja może też sugerować przesłanie petycji do innych organów albo do Ombudsmana,
kolejnym etapem jest analiza ich treści. Po zakończeniu tego etapu KP może zdecydować,
KP może także przedstawić PE projekt rezolucji lub wystąpić z wnioskiem o to, aby jej sprawozdanie przekazano do KE lub Rady UE,
co 6 m-cy powiadamia Przewodniczącego o swoich sprawach.

Specyfika petycji:

mogą być przedstawiane w formie skarg i wniosków nie tylko indywidualnie ale i grupowo,
do połowy lat 70 tych z prawa składania petycji korzystano rzadko ale później wzrosła np. z 20 skarg w latach 1977/78 do 785 skarg w latach 1990/1991,
niektóre skargi mają rekordową liczbę podpisów, np.2,5 mln (zwierzęta futerkowe).

Komisja petycji jest w PE komisja stałą, od 1987 roku działającą przez całą kadencję. Są też komisje okresowe (tymczasowe) i komisje śledcze. Obecnie na jej czele stoi Marcin Libicki.

RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH ( ombudsman)

Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich jest to jeden z organów UE, utworzony na mocy Traktatu z Maastricht z 1992 roku. Realizuję on ochronę pozasądową.

Powołanie Rzecznika

Jest on powoływany na okres kadencji PE (5 lat) z prawem do reelekcji.

Wybór Rzecznika.

Kandydat na RPO UE musi:

posiadać obywatelstwo UE,
korzystać w pełni z praw cywilnych i politycznych,
posiadać kwalifikacje niezbędne do zajmowania w swoim kraju najwyższych stanowisk w sadownictwie lub posiadać powszechnie uznawane doświadczenie w dziedzinie ochrony praw i wolności,
kandydata na RPO UE musi zgłosić 32 członków PE, reprezentowanych przez co najmniej 2 państwa członkowskie,
kandydaci przedstawiani są Komisji Petycji PE, która ma uprawnienia do ich przesłuchania,
lista dopuszczonych kandydatów zostaje następnie skierowana pod obrady PE, a wybrany zostaje ten kandydat, który otrzymał większość głosów oddanych w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby członków PE.

Odwołanie Rzecznika.

Prawo odwołania RPO jest ściśle ograniczone do sytuacji w których osoba:

- nie może spełniać warunków koniecznych do wypełniania obowiązków,

- lub gdy dopuszcza się poważnego naruszenia obowiązków.

Wniosek zgłasza co najmniej 1/10 ogólnej liczby członków PE i przesyła go RPO UE i odpowiedniej Komisji:

jeżeli Komisja ta sformułuje zarzuty RPO przedstawia PE sprawozdanie nad którym Parlament głosuje,
głosowanie ma charakter tajny i odbywa się w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby deputowanych,
odrzucenie sprawozdania jest równoznaczne z decyzją o pozbawieniu urzędującego RPO UE jego funkcji,
taka sytuacja zobowiązuje go do złożenia rezygnacji, a jeżeli tego nie uczyni, wówczas PE zwraca się o jego zdymisjonowanie do ETS,
dzięki temu, że RPO UE odwołuje ze stanowiska ETS, ograniczona jest możliwość nadużywania pozycji RPO do celów politycznych.

Funkcje RPO UE:

bada prawidłowość funkcjonowania instytucji i organów WE (Komisja, Rada, Parlament) i przedstawia raporty PE,
nie zajmuje się działaniami organów sądowniczych,
wszczyna postępowanie w większości przypadków na podstawie skargi, może także działać z własnej inicjatywy,
po rozpatrzeniu skargi Rzecznik przygotowuje końcowe sprawozdanie do Parlamentu.

Skarga do RPO UE.

prawo złożenia skargi do RPO UE przysługuje od chwili ustanowienia tej instytucji przez Traktat z Maastricht,
skargę może złożyć każdy obywatel UE oraz każda osoba fizyczna mająca miejsce zamieszkania na obszarze UE lub każda osoba prawna mająca swoją siedzibę na terytorium UE,
skarga może być złożona na złą administrację (złe zarządzanie) któregokolwiek z organów lub instytucji wspólnotowej, z wyjątkiem SPI i TS,
istnieje również możliwość wniesienia skargi za pośrednictwem członka PE.

0x01 graphic