10. CO TO SĄ POTRZEBY PONADPODMIOTOWE? OMÓW CZYNNIKI POWSTAWANIA TYCH POTRZEB ( +KLASYFIKACJA ), OMÓW POTRZEBY MASLOWA.

Potrzeby

Klasyfikacja potrzeb wg Maslowa wyodrębnił 2 rodzaje potrzeb wyższego i niższego rzędu.

Potrzeby wyższe:

• Wiedza

• Estetyka

• Samodoskonalenie

Potrzeby niższe (potrzeby niedostatku):

• Fizjologiczne

• Bezpieczeństwa

• Przynależności i miłości

• Szacunku i prestiżu

Potrzeby te są usystematyzowane hierarchicznie ich ważność ma określoną kolejność :

1 samorealizacji

2 szacunku uznania i prestiżu

3 przynależności i miłości

4 bezpieczeństwa

5 fizjologiczne

Gdy potrzeby niższe nie są zaspokojone potrzeby wyższe nie występują.

Dzieci mają obniżony próg wrażliwości na niezaspokojenie potrzeb. Gdy ich potrzeby nie są zaspokojone dzieci doznają różnych frustracji.

Jeżeli potrzeby niższego rzędu nie są zaspokajane wówczas potrzeby wyższego rzędu (wiedzy i estetyki) nie mogą dojść do realizacji.

Potrzeby ponadpodmiotowe to te, których dziecko nie potrafi samodzielnie zaspokoić, zajmuje się tym opiekun.

Dąbrowski twierdzi, że potrzeby ponadpodmiotowe mogą być normalne i patologiczne

Potrzeby normalne wynikają z właściwości gatunkowych człowieka, a więc z jego dzieciństwa, młodości, starości

Potrzeby patologiczne wytworzone przez różnego rodzaju niekorzystne zwłaszcza dziedziczne odchylenia od normy, upośledzenia, choroby, zaburzenia, nieszczęśliwe wypadki losowe.

Potrzeby normalne dzieli się na:

1. Powszechne - standardowe, hiperstandardowe, te które występują u wszystkich ludzi (bezpieczeństwa, fizjologiczne)

• Standardowe - te, które w swym zakresie mieszczą się w granicach średniego poziomu, odczuwają je członkowie różnych grup społ.

• Hiperstandardowe - te, które wykraczają ponad poziom średni i wynikają z wyższych parametrów rozwoju jednostki ( talentu, geniuszu, specyficznych zainteresowań)

• Dzieciństwa - swoiste właściwości osobowe dzieci, które zgłaszają konieczność zaspokajania, ażeby mogły się prawidłowo rozwijać

• Indywidualne - specyficzne potrzeby jednostki wynikające ze specyficznych cech osobowościowych lub biografii jednostki, z nastawieniem danej jednostki (kolekcjonowanie znaczków)

Potrzeby patologiczne

• Zależne (subiektywne) - wynikają z nastawień jednostki, mogą to być np. Lenistwo brak odpowiedzialności, nałogi

Niezależne (obiektywne) - spowodowane przez czynniki niezależne od podmiotu, wynikające z upośledzenia, sieroctwa, czyli niezawinione przez jednostkę.

11. KTO TO JEST OPIEKUN A KTO PODOPIECZNY?

Opiekun - wychowawca

Podopieczny i opiekun powstają w stosunku opiekuńczym, czyli w relacjach, które ich łączą (relacje nadrzędności). Opiekun jest nadrzędny w stosunku do podopiecznego, bo : przejmuje za niego odpowiedzialność, i dlatego bo podopieczny jest niesamodzielny.

W procesie opieki stosunek nadrzędności opiekuna w stosunku do podopiecznego jest modyfikowany w kierunku stawania się równorzędnymi partnerami.

Opiekun jest to osoba lub instytucja, która z tytułu przyjętej odpowiedzialności zaspokaja w sposób ciągły i bezinteresowny potrzeby ponadpodmiotowe jednostki lub grupy w stosunku opiekuńczym. Opiekun w kontekście rodzinnym (w sądownictwie),opiekun to osoba, bardzo rzadko instytucja, którą sąd ustanowił dla sprawowania opieki nad małoletnim.

Małoletni- w sprawach opiekuńczych

Nieletni- w sprawach karnych

W tradycyjnym ujęciu opiekun jest podmiotem a podopieczny przedmiotem wówczas, gdy uzyska samodzielność.

Opiekun to osoba lub rzadko instytucja, którą sąd ustanowił dla sprawowania opieki nad małoletnim.

Kurator (kuratela) - ustanawia sąd w sytuacjach każdego zaniedbania ze strony rodziców. Opiekun jest do sprawowania opieki nad dzieckiem. Kurator do sprawowania doradztwa i kontroli nad rodzicami.

Wyróżniamy:

• Opiekuna pełnego - zaspokaja wszystkie potrzeby małoletniego np. Rodzice

• Opiekuna niepełnego - taki, który spełnia tylko niektóre funkcje opiekuńcze i ponoszą ograniczoną odpowiedzialność (np. W przedszkolu)

• Opiekun specjalista - taki, który spełnia tylko jedną potrzebę np. Korepetytor

Opiekun może być:

1. Nieformalny

• Naturalny

• Rodzina zastępcza

2. Formalny

• Zawodowy - opiekun, wychowawca w placówce

• Prawny - kurator, opiekun sądownie ustalony

Podopieczny :

1. rzeczywisty - ten, który posiada potrzeby ponadpodmiotowe oraz opiekuna, który je zaspokaja w tzw. stosunku opiekuńczym

2. wyczekujący - posiada jedynie potrzeby ponadpodmiotowe, a opiekun jest na razie powinnością oraz możliwością urzeczywistnienia się

3. sobie - nieświadomy swoich potrzeb ponadpodmiotowych

dla siebie - jest świadomy swoich potrzeb oraz dobrze pojętego interesu społecznego i pełnionej roli

18. OPISZ SKUTKI ROZŁĄKI MATKI Z DZIECKIEM.

Jakie są skutki rozłąki z matką? Skutki zależą od tego czy więź się już wytworzyła i w jakim wieku jest dziecko. Im dziecko mniejsze tym skutki są większe.

Skutki rozłąki u małych dzieci:

1. Mała odporność na infekcje

2. depresje - mała aktywność, wtulanie się w poduszkę, uboga mina.

3. Lepkość uczuciowa - przytulanie się do obcych ludzi.

1. Utrata wagi.

5. Zahamowanie rozwoju psycho - ruchowego.

6. Pogorszenie samopoczucia.

7. Ciężkie zaburzenia somatyczne już w 2 miesiącu życia

8. Opóźnienie w rozwoju fizycznym, psychicznym i społecznym. Skutki są trwałe i nieodwracalne.

Skutki rozłąki u dzieci starszych:

1. Dziecko w wieku przedszkolnym znosi nieobecność matki przez kilka dni w tygodniu.

2. U dziecka powyżej 7 roku życia nawet roczna rozłąka nie przynosi skutków.

Goldfarb badał dzieci adoptowane przed upływem 1 roku życia i porównywał z dziećmi w przytułkach. Dzieci z przytułków są:

1. Mniej inteligentne.

2. Gorzej uczą się w szkole.

3. Przyswajają mniej słów.

4. Brak koncentracji, uwagi.

5. Społeczna niedojrzałość

6. Agresywne zachowanie.

7. Nie potrafią nawiązywać głębokiej więzi uczuciowej - jest to efekt braku więzi uczuciowej z matką nie jest to wrodzone.

Cech takich nie wykazywały dzieci adoptowane.

Skutki rozstania dziecka z matką :

• Problemy z nauką

• Problemy z nawiązywaniem kontaktów społecznych

• W wieku młodszym : regres, większa zachorowalność i śmiertelność, depresja anaklityczna

• Usztywnienie w reakcjach

• W wieku starszym : kradzieże, alkohol, narkotyki, ucieczki, przedwczesna ciąża, powtarzanie błędów rodziców

Długoterminowe skutki rozstania dziecka z matką :

• Kłopoty w nawiązywaniu kontaktów

• Poczucie zagrożenia, osamotnienia, mniejszej wartości

• Brak wiary w siebie

• Niechęć do wysiłku, nauki

• Egocentryzm

• Niewdzięczność

• Nielojalność

• Brak życzliwości do ludzi

• Mniejsza tolerancja na flustracje

• Częstsze lęki

• Niedostosowanie społeczne

• Kłamstwo

• Wulgaryzm

• Nadpobudliwość

• Agresja

• Pejoratywna odmienność ( stygmatyzacja )

• Egzystencjalna tymczasowość

25. JAK PRZEBIEGAJĄ PRAWA DZIECKA DO OPIEKI I WYCHOWANIA NA PRZEŁOMIE DZIEJÓW (STAROŻYTNOŚĆ - TERAZ)

OPIEKA NA PRZEŁOMIE LAT

1. STAROŻYTNOŚĆ

2. XVIII WIEK

3. XIX WIEK

4. XX WIEK

5. MIĘDZYWOJENNY

6. PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ

7. TERAŹNIEJSZOŚĆ

Ad. 1

• Prawo decydowania o dziecku mieli ojcowie, jeśli nie podobała im się płeć, mogli zabić potomka

• W 366 roku w Rzymie zniesiono prawo dzieciobójstwa, lecz prawo karania zachowano

• Ojcowie nie sprawujący opieki nad swym dzieckiem byli karani

• Opieka była głównie charytatywna i oparta na datkach

• Dzieci nieślubne były szykanowane

Ad. 2

• Zmiana prawa karnego wobec nieletnich

• Zatrudniano dzieci do nieludzkiej pracy ( 12h )

• Protest ludzi świeckich, którzy domagali się zmniejszenia ilości godzin w pracy

Ad. 3

1801r. - Owen zakłada pierwszy żłobek przyzakładowy

1808r. - utworzenie Karty Wolności Dziecka, która nakładała obowiązek na samorządy, aby tworzyły opiekę nad dzieckiem osieroconym i opuszczonym

• Tworzono szkolnictwo specjalne ( nowe metody pracy z niewidomymi i głuchymi )

• Pierwsze zakłady, które pracowały z niewidomymi i głuchymi

• Powstają instytucje wspierające rodzinę w aspekcie pracy

Ad. 4

1902r. - Key na konferencji i w rozprawie „stulecie dziecka” upowszechniła temat losu dziecka

Ad. 5

1923r. - ustawa o opiece społecznej odrywała opiekę nad dzieckiem od systemu oświaty

1925r. - prace nad budową placówek opiekuńczo - wychowawczych

1926 - 1930r. -powstało ok. 10 placówek; między innymi : sierocińce, ośrodki dla głuchych, zaniedbanych moralnie

1926r. - Rada Opieki Społecznej ( powstała )

1926r. - Korczak - wydaje „Prawo dziecka do szacunku”.

Ad. 6

• Państwo sprawuje opiekę nad dziećmi

• Powstało Ministerstwo Oświaty i Wychowania

• Powstają pierwsze żłobki

• Nowy prąd w pedagogice antypedagogika

• Krytyka szkół i wychowania w USA

Ad. 7

• Opieka od filantropii do opieki państwowej

• Od opieki państwowej do harytatywnej

• DEKLARACJA GENEWSKA : ( XX wiek I wojna światowa )

• Prosto sformułowana

• Nie miała mocy prawnej

• Była tylko deklaracją

ZAWIERAŁA : ( deklaracja genewska )

• Dziecku należy dać możliwość rozwoju fizycznego i duchowego

• Dziecko głodne nakarmić

• Dziecko chore pielęgnować

• Dziecko upośledzone wspomagać, kształtować

• W razie klęski, pierwsza pomoc dzieciom

• Należy wychowywać je w wierze, a pozytywne cechy jednych przelewać na inne

• Dziecko należy wdrożyć do drogi zawodowej

Dziecko należy chronić przed niekorzystnymi czynnikami

26. OMÓW ZASADY W PROCESIE OPIEKUŃCZYM.

ZASADY - ogólne normy postępowania; określają metody realizacji celów i zadań

ZASADY OPIEKUŃCZE - ich specyfika polega głównie na tym, że obejmują swym zakresem przede wszystkim działania opiekuńcze i określają podstawowe warunki, w których sprawowana opieka zyskuje walory merytoryczne, moralne i wychowawcze w zakresie wszystkich możliwych do osiągnięcia na tej drodze celów

ZASADA OPIEKI SPRAWIEDLIWEJ - kategoria zmienna; 4 główne składniki :

1. W traktowaniu człowieka i postępowaniu z nim

2. Odnośnie dystrybucji służących potrzebom ludzi

3. W tworzeniu i realizowaniu określonych procedur postępowania

4. W wymierzaniu kar za przewinienia

3 KARDYNALNE ZASADY

1. Należności w ramach słuszności moralnej

2. Równej zapłaty i odpłaty

3. Równej miary

Ad. 1

„Sprawiedliwe jest to, że każdemu dziecku należy się optymalna opieka wg słuszności ( racji )”

Wyróżniamy opiekę :

• Antropologiczno - egzystencjalna

• Naturalna

• Sytuacyjna

• Moralna

• Społeczna

• Umowna

Ad. 2

• Spłata tzw. długu wdzięczności wobec opiekunów w przyszłości

• Spłata długu przez opiekę nad własnym potomstwem lub innymi potrzebującymi

• Kompensacja lub nadkompensacja ( uzupełnianie braków przez opiekuna zastępczego za doznane niedostatki i krzywdy )

ZASADA OPTYMALIZACJI OPIEKI

Opieka optymalna - zaspokajanie potrzeb w zakresie i stopniu uwzględniającym jego samodzielność i własne możliwości, zaradność i wysiłek przy wzrastaniu autonomii wychowanka

Optymalizacja opieki - działalność szanująca w sposób zrównoważony właściwie pojęte potrzeby i interesy podopiecznych, opiekuńcze i społeczne i dotyczące jej uznawane powszechnie normy moralne, wychowawcze i prawne

ZASADY AKTYWNOŚCI PODOPIECZNYCH W ZASPOKAJANIU ICH POTRZEB

• Stwarzanie warunków do jak największej aktywności podopiecznych

• Rodzaje współdziałania podopiecznych w procesie ciągłej i pełnej opieki :

1. Bierne korzystanie

2. Aktywne zachowanie się

3. Samodzielne zaspokajanie wielu potrzeb lub czynne współdziałanie w tym zakresie

4. Wciąż korzystając lecz i organizując samodzielne zadania

5. Przejęcie na siebie samodzielności

ZASADA ODDZIAŁYWAŃ WYCHOWAWCZYCH NA POTRZEBY

Potrzeby podopiecznych :

• Względnie trwałe

• Ich właściwości są podstawowymi składnikami struktury osobowości

• Ich dynamiczność i możliwości wpływają na nie

Ta zasada odnosi się do :

• Dzieci w domach dziecka bez możliwości adopcji

• Dzieci zdemoralizowanych

• Aktualizacja dzieci zaniedbanych

Tworzenie dobrych tradycji w domu w zakresie form i norm

27. RODZAJE PRZEMOCY I PRZYCZYNY STOSOWANIA.

• Fizyczna

• Psychiczna

• Emocjonalna

Przyczyny stosowania przemocy

1. Środowisko dzieli się na:

2. Mikrosystem - najbliższa rodzina.

3. egzosystem - otoczenie.

4. Makrosystem - system obowiązujący w kraju - kultura.

5. Ja - przyczyny tkwiące w osobie w jej osobowości.

Przyczyny przemocy tkwiące w „ ja''. Dawniej uważano, że przemoc stosują tylko osoby z zaburzeniami psychicznymi. Zaobserwowano, że ci, co stosują przemoc to ludzie z zaburzeniami, ale 75% z nich to ludzie, którzy nigdy nie byli leczeni psychiatrycznie i w miarę normalnie funkcjonowały np. W pracy. Zaczęto przyglądać się osobom stosującym przemoc wobec dzieci i stwierdzono, że do zabójstwa dochodzi przez przypadek przy zbyt silnym uderzeniu dziecka np. Z powodu nieposłuszeństwa. Zauważono, że najpierw rodzic zaczyna krzyczeć na dziecko a gdy spotyka opór dziecko wpada w szał i zatraca poczucie realizmu i bije dziecko coraz mocniej. Stosowanie przemocy wynika z doświadczeń sprawcy z okresu wczesnego dzieciństwa np. Z doświadczeń maltretowania lub wykorzystywania przez dorosłych. Dowiodły tego także doświadczenia Freuda, który twierdził, iż nerwice powstają głównie z powodu wykorzystania seksualnego w dzieciństwie. Alicja Miller „ mury milczenia''- dowodzi, że podłoże tkwi w wykorzystywaniu przez ojca. Traumatyczne doświadczenia z wczesnego dzieciństwa są przyczyną przemocy wobec dziecka mimo tego, że wcześniej rodzice zarzekali się, że nie będą tak postępować z własnymi dziećmi jak ich rodzice. Stosowaniu przemocy sprzyjają też doświadczenia emocjonalne np. Zerwanie więzi. Często przemoc wobec dziecka jest stosowana z powodu tego, że jest ono niechciane lub nieślubne.

Przyczyny przemocy tkwiące w mikrosystemie. Są to przyczyny tkwiące w rodzinie. Małżonkowie, którzy stosują agresję w sporach między sobą używają podobnych zachowań wobec dzieci. Rodzice przemocą podporządkowują sobie dzieci. Dzieci ze związków pozamałżeńskich traktowane są inaczej, są bite, zaniedbywane. Źródłem napięć w rodzinie są również trudne warunki materialne i mieszkaniowe szczególnie, gdy towarzyszy im alkoholizm. Alkoholicy wymierzają nieludzkie kary nawet za małe przewinienia. Lekarze twierdzą, że u alkoholików zachodzą zmiany psychiczne w wyniku, których zniszczone ma normy etyczne i pohamowanie. Czasami dziecko jest przyczyną, - gdy jest chorowite lub płaczliwe a rodzice nie wytrzymują tych bodźców. Badania wykazują, że przemoc częściej stosują matki niż ojcowie. Zaś ojcowie stosują bardzo silne środki represji. Częściej przemoc stosowana jest wobec synów, niż wobec córek. Najczęściej przemoc wobec dzieci stosuje się, gdy mają 5 - 9 lat potem przemoc wobec dzieci spada i wzrasta w wieku dorastania 15 - 17 lat. - wówczas częściej przemocy doświadczają dziewczęta, głównie z powodu obawy rodziców przed tym, żeby nie stały się one obiektem wykorzystania seksualnego. Więcej przemocy jest w domach wielodzietnych. Dlaczego kobiety stosują przemoc?

1.matki więcej czasu spędzają z dziećmi i mają częściej okazję żeby pokazać swe niezadowolenie. 2.jeśli dziecko sprawia kłopoty wychowawcze jest to element stresujący dla matki.

Wykształcenie rodziców nie wpływa na stosowanie przemocy. Jednak badania wykazały, że rodzice o niskim statusie społecznym częściej stosują przemoc fizyczną a rodzice o wyższym statusie częściej stosują przemoc psychiczną. Anna piekarska - rodzice stosują przemoc i agresję, dlatego, że umieją sobie inaczej poradzić sobie z problemami, które narastają i nie wiedzą, co mają zrobić.

Przyczyny przemocy tkwiące w egzosystemie (rola izolacji społecznej i rola oparcia).

Izolacja - rodzina nie zaprasza gości, żeby nikt nie widział, co się u nich dzieje. Inni zaś nie przychodzą do nich, bo nie chcą tego obserwować lub wtrącać się. Sprawca przemocy często dąży do odizolowania ofiary od źródeł wsparcia.(od przyjaciół, rodziny czy ośrodków pomocy społecznej). Pracownicy socjalni powinni ustanowić grupę wsparcia np. Rodzinie w sąsiedztwie.

Przyczyny przemocy tkwiące w makrosystemie. ( postawy społeczne wobec przemocy, prawo wobec przemocy i rola środków masowego przekazu ) postawy społeczne wobec przemocy - ciągle panuje przekonanie, że dzieci są własnością rodziców. Środki masowego przekazu - nasilenie zjawiska przemocy w mediach. Telewizja i film jest źródłem nasilania się przemocy. Występuje zjawisko adiaforyzacji - stępienie na bodźce - nasila się dzięki rozwojowi techniki np. Wojna techniczna często uważa się to za grę. Wg Teorii behaworalnej - gdy człowiek ogląda zachowania agresywne później je powiela.

40. POZYTYWNE I NEGATYWNE POSTAWY OPIEKUŃCZE.

Postawy opiekuńcze, które powinien przejawiać opiekun, co do swoich podopiecznych.

Postawy jest to względnie trwała tendencja do określonego zachowania i reagowania na określoną osobę lub rzecz

Postawy opiekuna w stosunku do podopiecznego to sposób spostrzegania podopiecznego, oceniania go i przejawiania określonych uczuć do niego.

W każdej postawie da się wyodrębnić 3 elementy :

• Emocje - to, co czuje do podopiecznego

• Wiedza - o podmiocie - to, co opiekun wie o swoim podopiecznym

• Wola - działania, postępowania - przejawianie chęci udzielenie chęci udzielenia pomocy.

Postawa - jest to względnie trwała dyspozycja do stałego reagowania na określony przedmiot (przedmiotem postawy może być każdy z nas albo jakaś wartość)

Postawa opiekuńcza - względnie stałe reagowanie na określoną osobę

Wyodrębniamy 2 typy postaw:

1. Postawa pozytywna - charakteryzuje się akceptacją każdego wychowanka takiego, jakim on jest a więc niezależnie od jego braków, odchyleń od normy

Cechy pozytywnej postawy:

• Akceptacja zakłada, że dziecku może się wszystko zdarzyć a wychowawca nie będzie się z tego powodu oburzać

• Akceptacja to także życzliwość, która przejawia się w zainteresowaniu osobą wychowanka, troską o jego dobro, wyrozumiałość oraz poważne traktowanie bez pobłażania

• Respektowanie osobowości indywidualności podopiecznego - to dostosowanie wymagań do możliwości wychowanka , uwzględnianie stanów psychicznych , racji i przekonań

• Aktywne nastawienie do potrzeb podopiecznego - jest to spostrzeganie potrzeb u podopiecznego, szczególnie tych, które wymagają interwencji wychowawczej, wychowawca daje oparcie potrzebującym

• Zachowanie rozsądku w sprawowaniu opieki tzn., Że wychowawca nie jest nadmiernie dobry ( nie pozwala podopiecznemu na wszystko) oraz nie jest zły (nie ogranicza wszystkiego wychowankowi)

• Kierowanie się rzeczywistym interesem podopiecznego - troska o niego i jego przyszłość, przestrzeganie granic w zaspakajaniu jego potrzeb, rozróżnianie zachcianek, potrzeby od prawdziwych potrzeb, włączanie wymagań.

Opiekuńcza postawa pozytywna to stała tendencja wyrażająca optymalny stosunek opiekuna do podopiecznego i jego potrzeb

2. Postawa negatywna charakteryzuje się tym, że redukuje i przyćmiewa, pozytywne doznania płynące z doświadczonych ze strony wychowawców postaw dodatnich

Przejawy negatywnej postawy :

• Unikanie sytuacji i czynności opiekuńczych - wychowawca nie angażuje się w sprawy wychowanków, pomija ich potrzeby, liczy na ich samodzielność, których dziecko w tym wieku nie ma. Prezentują postawę „ jakoś sobie poradzą „ zaniedbuje swoją opiekę w stosunku do podopiecznego

• Nadmierna opiekuńczość - sztuczne ograniczanie i redukowanie samodzielności podopiecznych

• Ograniczanie potrzeb wychowanków - tendencja do minimalizacji warunków dla ich zaspokojenia, tworzenie norm i zwyczajów ograniczających zaspokajanie potrzeb. W wyniku tego u podopiecznych tworzą się frustracje i ciągły głód potrzeb.

• Utrzymanie dystansu służbowego wobec wychowanków - wydawanie ciągłych zarządzeń, wypełnianie dokumentacji i podkreślanie swojej nadrzędnej roli wobec dzieci

• Jednostronność i skrajność wychowawcza - nadmierna dominacja oddziaływań wychowawczych na podopiecznych - to wychowanie bez sprawowania opieki, to traktowanie wychowanka jak tworzywo, które musi podporządkować się wychowawcy, jego wymaganiom; a jeśli tego nie robi to jest przymuszony lub odtrącony

• Nadmierna surowość wobec podopiecznych - bezwzględność, rygoryzm, podwyższone i sztuczne wymagania, chłód uczuć, nietolerancja, niewyrozumiałość - wypływa to z przekonania, że takie postępowanie może doprowadzić wychowanka na ludzi. U wychowanków postawa a wywołuje lęk, poczucie niesprawiedliwości, krzywdy

• Przenoszenie winy za wszelkie niepowodzenia opiekuńczo - wychowawcze i niekorzystne stany rzeczy na wychowanków - wychowawca widzi winę za brak efektów opiek. wychow. O samym wychowanku mówi, że jest on trudny, niezdyscyplinowany, leniwy, niezdolny itp. Wychowawca często projektuje swoje wady na wychowanków, ale sam do siebie ich nie przypisuje

Opiekuńcza postawa negatywna - to względnie trwała tendencja do przejawiania negatywnego stosunku do podopiecznego i jego potrzeb

Wychowawca powinien przejawiać życzliwy stosunek do podopiecznego i zainteresowanie jego potrzebami !

42. POKAŻ SKUTKI CHOROBY SIEROCEJ DOŚWIADCZANEJ PRZEZ DZIECKO W RÓŻNYCH FAZACH ŻYCIA.

Jak dziecko zareaguje na zerwanie z matką? Np. Olechowicz

1. Absolutna rozpacz - dziecko cały czas płacze a próby nawiązania kontaktu są bezskuteczne. Dziecko nie je, nie bawi się, tylko płacze.

2. Osłupienie - dziecko nie bawi się nie porusza się, nie cieszy się, nie płacze, nie protestuje, nie reaguje na innych, oczy ma bez wyrazu.

Jakie są skutki rozłąki z matką? Skutki zależą od tego czy więź się już wytworzyła i w jakim wieku jest dziecko. Im dziecko mniejsze tym skutki są większe.

Skutki rozłąki u małych dzieci:

2. Mała odporność na infekcje

2. depresje - mała aktywność, wtulanie się w poduszkę, uboga mina.

3. Lepkość uczuciowa - przytulanie się do obcych ludzi.

2. Utrata wagi.

5. Zahamowanie rozwoju psycho - ruchowego.

6. Pogorszenie samopoczucia.

8. Ciężkie zaburzenia somatyczne już w 2 miesiącu życia

8. Opóźnienie w rozwoju fizycznym, psychicznym i społecznym. Skutki są trwałe i nieodwracalne.

Skutki rozłąki u dzieci starszych:

2. Dziecko w wieku przedszkolnym znosi nieobecność matki przez kilka dni w tygodniu.

2. U dziecka powyżej 7 roku życia nawet roczna rozłąka nie przynosi skutków.

Goldfarb badał dzieci adoptowane przed upływem 1 roku życia i porównywał z dziećmi w przytułkach. Dzieci z przytułków są:

7. Mniej inteligentne.

8. Gorzej uczą się w szkole.

9. Przyswajają mniej słów.

10. Brak koncentracji, uwagi.

11. Społeczna niedojrzałość

12. Agresywne zachowanie.

7. Nie potrafią nawiązywać głębokiej więzi uczuciowej - jest to efekt braku więzi uczuciowej z matką nie jest to wrodzone.

Cech takich nie wykazywały dzieci adoptowane.

Konsekwencje sieroctwa zależą od wieku dziecka :

1. U sierot w szkole obserwuje się brak koncentracji przez dłuższy czas na zajęciach szkolnych.

2. Złe wyniki w nauce (matematyka). Dzieci te nie mają umiejętności abstrakcyjnego myślenia.

3. Problemy z nawiązywaniem kontaktów przyjacielskich i koleżeńskich, z tego powodu, iż nie potrafią obdarzyć uczuciem innych, nie potrafią podtrzymywać uczucia przyjaźni, jeśli zostaną obdarzone tym uczuciem. Dzieje się tak mimo potrzeby kogoś bliskiego.

5. w okresie dorastania: * trudności w nauce, * trudności z zachowaniem, * ucieczki z placówki, *wpadają często w złe towarzystwo, * są mniej ambitne, *w życiu dorosłym często idą drogą rodziców - mechanizm dziedziczenia społecznego (dzieci idą drogą rodziców).

Skutki sieroctwa społecznego :

1. Trudności z nawiązywaniem i utrzymywaniem oraz pogłębianiem więzi emocjonalnych otoczeniem.

2. Opóźnienie w rozwoju intelektualnym.

3. Brak inwencji.

4. Manifestacja głodu uczuciowego - lgnienie do innych osób, poszukiwanie kogoś by je pokochał.

5. Egocentryzm.

6. Egoizm.

7. Niewdzięczność.

8. Nietolerancja

9. Nieokazywanie życzliwości innym osobom.

10. mniejsza tolerancja na frustrację.

11. Częściej przeżywają lęk.

12. Obniżona, nieadekwatna i niestabilna samoocena.

13. Obniżony poziom aspiracji.

14. Niedostosowanie społeczne.

15. Kłamstwo.

16. nadpobudliwość.

17. Wulgaryzm.

18. Ucieczki z lekcji.

19. Agresja wobec rówieśników.

20. Poczucie osamotnienia.

21. Poczucie pejoratywnej odmienności.

22. Poczucie egzystencjalnej tymczasowości.

Poczucie osamotnienia

Dzieci w placówkach opiekuńczych mają kontakty z wychowawcami i kolegami powierzchowne i nietrwałe. Występuje u dzieci świadomość, że nie przynależą trwale do swojego wychowawcy, i że nie są obdarzeni wyłącznym uczuciem miłości. W efekcie braku związku z inną osobą dzieci przeżywają chwiejność emocjonalną, zaburzenia snu i bronią się przed miłością do innych ludzi.

Poczucie pejoratywnej odmienności

Dzieci odbierają negatywne reakcje otoczenia na swoją odmienność powodem tego poczucia jest wychowywanie się poza rodziną własną w instytucji państwowej. Dzieci z domu dziecka są często na terenie klasy szkolnej odrzucane przez kolegów i negatywnie oceniane. Są izolowane lub obdarzone mniejszą sympatią. Status społeczny dziecka w klasie jest niski.

Stan psycho - emocjonalny związany z tymczasowością

Dzieci przebywające w placówce nie mają stałej więzi z jakąś osobą. Albo oni sami są przenoszeni do innej placówki albo wychowawcy czy koledzy odchodzą. Po opuszczeniu placówki nie mogą się zwrócić o pomoc do swych wychowawców, bo często już oni tam nie pracują. Żyją w poczuciu zawieszenia i braku trwałego oparcia.

A. Kelm (sam był wychowankiem domu dziecka) pisał trudnościach dzieci z domu dziecka: * trudności w nauce, występują z różnych powodów :

1. Dlatego, że przychodzą do placówki zaniedbane.

2. Mają słabo rozwinięte zdolności intelektualne.

3. Mają duże luki w opanowywanym materiale.

4. nie mają rozwiniętej motywacji do nauki.

5. Nie zależy im na wynikach szkolnych. Połowa dzieci ma opóźnienie szkolne o 1 rok a 10% o 2 lata. 65% dzieci są źle ustosunkowane do szkoły

6. Nauczyciele są źle nastawieni do dzieci z domu dziecka, bo mają z nimi kłopoty wychowawcze.

7. Niektórzy nauczyciele są zbyt pobłażliwi i przepuszczają dzieci do następnej klasy.

Przyczyny trudności:

1. Tkwią w przeszłości dzieci, w zaniedbaniu rodzinnym, środowiskowym.

2. W braku wyrobionych zainteresowań poznawczych u dziecka.

3. Dzieci są pozbawione rodziny, która dałaby im oparcie i poczucie bezpieczeństwa.

4. Brak przynależności do kogoś.

5. Dzieci wychowujące się w instytucjach mają życie zbiorowe, ciągle nie mają swojego miejsca. Nadmiar kontaktów i brak izolacji utrudnia nawiązywanie kontaktów z rówieśnikami.

6. Nie mają poczucia, że mają wpływ na swój los, że sami o sobie decydują. Decydują za niego inni np. Podczas zmiany placówki.

7. Postawa wychowawców i nauczycieli.

---