PROBLEM-sytuacja powodująca dyskomfort,ból(fizyczny lub psychiczny)

ANALIZA SYSTEMOWA WYMAGA:

1)nazwania problemu

2)określenie nośnika problemu,tj.człowieka lub grupy ludzi których problem dotyczy

3)zbadanie(sprawdzenie)czy istotnie problem istnieje lub może zaistnieć

4)określenie skali problemu

5)opisanie systemu w jakim problem występuje

6)określenie innych systemów związanych z systemem w którym występuje problem

7)wykrycie przyczyny/sprawcy problemu

8)opisanie problemu wraz z jego historią

9)zdefiniowanie sposobów(wariantów)rozwiązania problemu;wariant zerowy też musi być zdefiniowany

10)wyznaczenie zasobów niezbędnych do realizacji każdego z wariantów

Zasoby:

-zasoby wodne

-infrastruktura

-energia

-informacja i wiedza,doświadczenie

-ludzie

11)wyznaczenia kosztów realizacji każdego z wariantów

12)wyznaczenie efektywności każdego z wariantów w likwidowaniu problemu

13)wyznaczenie efektów realizacji każdego z wariantów

14)wyznaczenie czynników przeszkadzających w realizacji danego wariantu(pojawienie się konkurencji)

15)przyjęcie miary uporządkowania wariantów rozwiązań problemu uwzględniającej ich efektywność,koszty,skutki uboczne oraz czynniki przeszkadzające

16)uporządkowanie wariantów wg przyjętej miary ,w szczególności rozwiązania wg wariantu „0”(czyli nic nie robimy)

17)dokonanie wyboru najlepszego wariantu rozwiązania

18)wyznaczenie harmonogramu realizacji wybranego wariantu

19)zgromadzenie zasobów do realizacji wybranego wariantu

20)uruchomienie realizacji danego wariantu

21)monitorowanie realizacji ,kontrolowanie jakości,wykonanie oraz wprowadzenie korekt podczas realizacji wybranego wariantu

22)po zrealizowaniu wybranego wariantu,monitorowanie i analizowanie skutków realizacji wariantu(tzw.analiza post factum)

DZIAŁALNOŚĆ LUDZKA STWARZA ZAGROŻENIA DLA ŚRODOWISKA PRZEZ:

-wyczerpanie zasobów nieodnawialnych (sur.mineralne)

-nadmierne eksploatowanie zasobów odnawialnych (łowiska ,lasy)

-zniszczenia ekosystemów naturalnych

-degradacja podstawowych dóbr (woda,powietrze)-co powoduje szkody dla zdrowia

ROZWÓJ ZRÓWNOWAŻONY-pol.na takim planowaniu i realizacji zużycia gospodarczego,społecznego i ochrony zasobów środowiska,które zapewnią przyszłym pokoleniom poziom życia co najmniej taki sam jak obecny.

(horyzont czasowy = 50 lat)

Zrównoważenie wymaga uwzględnienia 3 elementów:

-środowisko,ekonomia,społeczeństwo

ELEMENTY PLANOWANIA PROJEKTOWANIA I GOSPODAROWANIA

(aby pasowały do koncepcji rozwojowej):

-przewidywanie zmian w systemach naturalnych

-przewidywanie zmian w obiektach inżynierskich

-przewidywanie zmian ,wymagań i oczekiwań społeczeństwa

-strategia adaptacyjna (podsumowanie 3 powyższych punktów)

Zrównoważenie i skala:

-problem zrównoważenia różnych regionów

-specyficzne cechy lokalnych układów(ekonomicznych,środowiskowych)

-nie każdy hektar terenu i nie każdy strumień masy i energii powinny być systemami zrównoważonymi

odpowiednia skala czasowa

INDEKSY/WSKAŹNIKI ZRÓWNOWAŻENIA-dostarczają one miar,którymi można ocenić poziomy osiąganego stanu zrównoważenia.

WYRAŻENIE POZIOMU ZRÓWNOWAŻENIA:

-niezawodność

-elastyczność

-odporność

DPSIR-model - wydzielenie bloków i określenie czynników przyczynowo-skutkowych :

DRIVERS-siły sprawcze:

-rolnictwo

-leśnictwo

-rybołóstwo

-ogrodnictwo

PRESSURES-presje:

-nadmierne nawożenie

WSKAŹNIKI EKONOMICZNE:

-dochód średni

-dochód średni na głowę w porównaniu do średniej w USA

(Są to ilości zapłaconych godzin pracy na średnim poziomie zarobków czyli poziomie gwarantującym zaspokojenie podstawowych potrzeb)

-stopa bezrobocia-różnorodność ofert pracy

WSKAŹNIKI ŚRODOWISKOWE:

-poziomy zanieczyszczenia -wykorzystanie i produkowanie toksycznych substancji

-ilość produkowanych odpadów-procent wyrobów trwałych możliwych do naprawy (recykling,kompost)

-ceny paliw-całkowita energia ze wszystkich źródeł oraz stosunek energii odnawialnej do nieodnawialnej

CECHY DOBREGO WSKAŹNIKA JAKOŚCI ŚRODOWISKA:

-odpowiedni

-przejrzysty

-odpowiednia skala czasowa

-łatwy do wyliczania

-istotny dla polityki

-dostępność danych

-znaczący

SYSTEM (DEF.)- systemem nazywamy umyślnie wybrane zbiory obiektów ,ich atrybuty(cechy)

System jest zanurzony w pewnym otoczeniu -środowisku.

Obiekty zewn.działają na obiekty wewn.,ale może też być na odwrót.

Jeżeli obiekt zewn.działa na wewn.i na odwrót to należy obiekt zewn.wprowadzić do systemu i rozpatrujemy system.

PRZESŁANKI ANALIZY SYSTEMOWEJ:

Globalne:

1)czy możliwe jest,pod jakimi warunkami pełna wyżywienie coraz liczniejszych mieszkańców globu?

2)czy zasoby geologiczne i energetyczne globu dadzą się przewidzieć na rozwój gospodarczy wszystkich narodów świata i zapewnienie im podstaw egzystencji bez wiedzy?

3)czy można skutecznie ograniczyć zanieczyszczenia ,zniekształcenia środowiska po koszcie dopuszczalnym w warunkach rozwoju?

4)czy można stworzyć taki system warunków ekonomicznych i stosunków międzynarodowych aby(w jakimś dopuszczalnym okresie czasu)zmniejszyć różnicę między krajami bogatymi i ubogimi

Lokalne:

1)warunki produkcji żywności

2)dostęp do wody

3)zabezpieczenie energetyczne

4)komunikacja/informacja

5)zabezpieczenia socjalne

6)bezpieczeństwo zbiorowe

7)dostęp do dóbr kulturowych

Hierarchia wartości:

1)potrzeba zaspokojenia potrzeb fizjologicznych

2)potrzeba bezpieczeństwa

3)potrzeba przynależności ,miłości i kontaktów ludzkich

4)potrzeba szacunku i sławy

5)potrzeba samorealizacji

Człowiek posiada zdolności do: (człowiek jest systemem):

-analizy (co jest?jak się rzeczy mają?)

-oceny(jak jest?jak powinno być?czy jest,czy będzie dobrze?)

-podejmowanie decyzji (co,kiedy należy zrobić?)

-działania(jak,kiedy,gdzie,za pomocą czego należy zrobić?)

-przewidywania(jaki będzie skutek?)

TEST DECYZJI: (co zrobić aby było dobrze)

1.co jest potrzebne aby było dobrze?(zasoby konieczne i aktualne)

2.od czego zacząć działać dobrze?

3.co przeszkadza dzialać dobrze?(zakłócenia,ograniczenia,interesy innych)

4.czy samo zrobi się dobrze?(wariant zerowy)

5.po czym można poznać że dziala się dobrze?(zmienna kontrolna)

6.co robić(nie robić)aby było dobrze?(procedury ,wskazówki,przeciwskazania)

7.kiedy zacząć i i kiedy zakończyć dzialać dobrze?(przedział czasu)

8.co należy wiedzieć aby dzialać dobrze?

9.czy można przyspieszyć dobre dzialania?

TESTY DZIAŁANIA: (REALIZACJI)

1.Co(cel)?

2.jak?(sposób)

3.kto?(zasoby ludzkie)

4.czym?(zasoby technologiczne/logistyczne)

5.kiedy?(zasoby czasowe)

6.gdzie?(lokalizacja)

7.za co?(zasoby fizyczne)

8.dlaczego?(motywacja)

SYSTEMY DYNAMICZNE-ich zachowanie zależy od ich historii(z pamięcią).

KLASYFIKACJA ZMIENNYCH POWSZECHNIE STOSOWANYCH W SYSTEMACH DYNAMICZNYCH:

1)

x(t)

y(t)

1) x(t) = x₁(t) x₂(t)..... x_n(t) (wymuszone pochodne odczynników zewn.niezależnie od działania systemu,działające na dany obiekt)

2) y(t) = y₁(t) y₂(t).....y_n(t) (zmienna wyjścia-wszystkie zmienne które my tworzący system dynamiczny definiujemy je aby system spełniał zadania(aby moc rozwiązać problem)

3)zmienna stanu z(t) = grupa zmiennych

wektor stanu - nazywamy najmniej liczny zbiór zmiennych wewn.systemu dynamicznego który umożliwia jednoznaczne powiązanie reakcji z wymuszeniami.

z(t) = z₁(t) z₂(t) .....z_n(t)

4)wektor parametru - p - parametr nazywa te zmienne systemu dynamicznego które nie zależą (ich zachowanie)od wszystkich innych (np.wymiary zbiornika).

(Do def.PROBLEMU):

Powody powodujące problemy

specjaliści

problem

Decydent

(podejmuje decyzje odnośnie ludzi)odnośnie

Nośnik problemów

Modele matematyczne

System dynamiczny

z(t)³

---