METABOLIZM

ZADANIE 1

W stojących obok siebie dwóch probówkach (nr 1 i 2) znajdowała się taka sama objętość wody sodowej.

Do próbówki nr 2 dodano enzym katalizujący reakcję:

H₂CO₃ H₂O + CO₂

Trzech uczniów poproszono o przedstawienie propozycji odnośnie przewidywanych wyników doświadczenia. Każdy z nich udzielił innej odpowiedzi:

• l uczeń — w probówce nr 2 wydzieliła się większa ilość CO₂ niż w probówce nr I.

• II uczeń - w obu probówkach wydzieliła się taka sama ilość CO₂, ale w probówce nr 2 proces zaszedł o wiele szybciej niż w probówce nr l.

• III uczeń - wydzielenie CO₂ nastąpiło tylko w probówce nr 2.

Który uczeń podał prawidłowy wynik doświadczenia? Uzasadnij wybór.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ZADANIE 2

Poniższy schemat przedstawia przebieg reakcji w obecności i w nieobecności katalizatora.

Wskaż, jakim symbolem została oznaczona:

a) energia reakcji katalizowanej ………………………………………………………………………………….

b) energia reakcji nie katalizowanej …………………………………………………………………………….
c) spadek energii swobodnej reakcji …………………………………………………………………………….

ZADANIE 3

W celu zilustrowania miejsca kwasu adenozynotrójfosforowego (ATP) w procesach metabolicznych przedstawiono następujący zapis:

• Wskaż symbole literowe, którymi oznaczono procesy katabolizmu (…….) i anabolizmu (…..).

• Który z tych procesów jest reakcją egzoergiczną, a który endoergiczną?

………………………………………………………………………………………………………………

• Podaj przykłady procesów, które są reakcjami egzoergicznymi i endoergicznymi.

………………………………………………………………………………………………………………..

ZADANIE 4. Schemat przedstawia najpospolitsze cukrowce (węglowodany) roślinne:

• Podaj nazwy cukrowców oznaczonych kolejno symbolami X, Y i Z.

X …………………………Y……………………………….Z……………………………………….

• Wskaż, które z przedstawionych związków zaliczysz do dwucukrów.

……………………………………………………………………………………………………

ZADANIE 5. Szybkość reakcji enzymatycznych jest zależna między innymi od stężenia enzymu oraz od stężenia substratu. W stałej temperaturze i przy stałym pH zależności te kształtują się następująco:

Wskaż symbol literowy, którym został oznaczony wykres określający:

1. szybkość reakcji enzymatycznej jako funkcję ilości substratu……………………………………………….

2. szybkość reakcji enzymatycznej jako funkcję ilości enzymu………………………………………………..

ZADANIE 6

Wśród cukrów występujących w przyrodzie największą wagową ilość stanowią wielkocząsteczkowe polisacharydy. Poniżej przedstawiono porównanie niektó­rych cech wybranych polisacharydów, wchodzących

w skład organizmów.

Cecha	Polisacharyd 1	Polisacharyd II	Polisacharyd III
Monomer (jednostka polimeru)	glukoza	glukoza	glukoza
Rodzaj wiązania chemicznego łączącego poszczególne monomery	wiązanie ( β glikozydowe)	wiązanie α -glikozydowe	wiązanie - α glikozydowe
Rozpuszczalność w wodzie	nierozpuszczalny w wodzie	W wodzie tworzy roztwory koloidowe.	W wodzie tworzy roztwory koloidowe.
Inne specyficzne właściwości	Tworzy łańcuchy, nie występujące w stanie wolnym, tylko zgrupo­wane w równoległe wiązki.	Tworzy łańcuchy silnie rozgałęzione.	Tworzy ziarna o charakterystycznych dla danego organizmu kształtach.
Funkcje w organizmie	Nadaje wytrzymałość i elastyczność.	Jest źródłem łatwo dostępnej glukozy.	Pełni funkcje zapasowe.

Na podstawie porównania cech ustal nazwy polisacharydów

I …………………………………. II……………………………………….. III…………………………….

ZADANIE 7

Apoenzym+ X = Holoenzym

nieczynny czynny

• Jaki składnik enzymu został oznaczony symbolem X? Podaj przykłady substancji, które mogą wchodzić w jego skład.

X……………………………., …………………………………………………………………………………….

• Określ, na czym polega jego rola w cząsteczce enzymu.

………………………………………………………………………………………………………………………..

ZADANIE 8 Przygotowano sok z utartych ziemniaków, który rozlano do 3 probówek, po 2—3 cm³ i dodano enzym.

• Sok z pierwszej probówki zagotowano, następnie ostudzono do temperatury pokojowej.

• Do soku w drugiej probówce dodano kilka kropel 10-procentowej chlorku rtęci (HgCI)₂.

• Sok w trzeciej probówce pozostawiono bez zmian, traktując go jako próbą kontrolną.

1. Sformułuj problem badawczy, do którego rozwiązania przygotowano doświadczenia.

………………………………………………………………………………………………………………………

2. Podaj wynik przeprowadzonego doświadczenia.

………………………………………………………………………………………………………………………..

3.Podaj prawidłową interpretację przedstawionego wyniku.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

ZADANIE 9 Schematy przedstawiają różne rodzaje struktur białkowych.

Rodzaje wiązań chemicznych obecnych w strukturach białkowych:

1. wiązania wodorowe,

2. wiązania peptydowe,

3. wiązania siarkowe -S-S-.

• Określ rodzaje struktur białkowych przedstawionych kolejno na schematach.

A…………………………………B………………………………… C………………………………..

• Zestaw prawidłowo struktury białkowe i rodzaj wiązań chemicznych, warunkujących stabilność tych struktur.

1. ………………………..2. ………………………………3. ………………………………………..

ZADANIE 10 Bulwy ziemniaka stanowiące skrócone pędy podziemne spełniają rolę organu spichrzowego, ponieważ magazynują skrobię. W przypadku przemarznięcia bulwy stają się słodkie.

Wyjaśnij przyczynę pojawienia się słodkiego smaku ziemniaków po ich przemarznięciu.

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

ZADANIE 11 Rysunek przedstawia uproszczony schemat cząsteczki fosfolipidu; cząsteczki te wchodzą w skład błon biologicznych (błony komórkowej, błony jądrowej czy błony mitochondrialnej).

Podaj składniki fosfolipidu tworzące:

a) biegun hydrofilowy…………………………………………………………………………………….

b) biegun hydrofobowy (lipofilowy)………………………………………………………………………

Określ właściwości błon biologicznych, o których decydują zawarte w nich fosfolipidy.

………………………………………………………………………………………………………………

ZADANIE 12 Podane niżej substancje organiczne stanowią podstawowe składniki budulcowe j bądź funkcjonalne komórek organizmów żywych.

rybuloza, leucyna, albumina, lecytyna, dekstryna,

kolagen, pektyna, glutamina.

Podaj te, które z nich należą do:

A. aminokwasów:……………………………………………………………………………………….

B. białek………………………………………………………………………………………………...

C. C. lipidów………………………………………………………………………………………………

D. cukrów prostych……………………………………………………………………………………..

E. cukrów złożonych (oligo- i polisacharydów)………………………………………………………..

ZADANIE 13

Na aktywność enzymów wpływają niektóre substancje chemiczne. Substancje, które obniżają aktywność, nazywamy inhibitorami. Mechanizm działania inhibitorów jest bardzo różny. Na schematach zamieszczonych poniżej przedstawiono dwa rodzaje inhibicji.

1. Podaj nazwy rodzajów inhibicji przedstawionych na schemacie.

I…………………………………………….., II………………………………………………………….

2. Określ, na czym polega zasadnicza różnica między przedstawionymi rodzajami inhibicji.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ZADANIE 14 Wykres przedstawia szybkość reakcji enzymatycznej katalizowanej przez ten sam enzym dla dwóch różnych substratów (S₁ i S₂).

W stosunku, do którego substratu enzym wykazuje większe powinowactwo? Wybór uzasadnij.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ZADANIE 15 Penicylina i inne antybiotyki z tej grupy nieodwracalnie hamują aktywność enzymu zwanego transpeptydazą bakteryjną. Warunkuje ona prawidłowe tworzenie niektórych wiązań chemicznych w bakteryjnej ścianie komórkowej.

Na podstawie przedstawionego tekstu wyjaśnij, dlaczego (z wyjątkiem osobniczych reakcji alergicznych na penicylinę) penicylina jest lekiem nieszkodliwym dla człowieka.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

4

---