NAWOŻENIE ROŚLIN OGRODNICZYCH

ZARYS HISTORYCZNY:

1 - Czary rzymskie - o rolnictwie pisali Portius, Cate, Columella.

2 - Okres średniowiecza - brak postępu w naukach rolniczych

3 - Odrodzenie - 1588 pierwsze doświadczenie z wierzbą

TEORIA PRUCHNICZNEGO ODŻYWIANIA ROŚLIN:

Przełom XVIII/XIX w. aż do lat 40-tych XIX w.

A. Thear jest twórcą tej teorii. Stwierdził on, że:

„jedynym pożywieniem rośliny to związki próchniczne znajdujące się w glebie, a środkiem prowadzącym do zwiększenia urodzajności gleb a tym samym do zwiększenia plonów to nawozy organiczne”.

W 1806 powstała pierwsza szkoła Moglin w Niemczech, założona przez Thear'a.

Pierwszym dyrektorem Instytutu Agronomicznego na Marymoncie był Oczapowski w 1816r.

Instytut przekształcona w SGGW.

TEORIA MINERALNEGO ODŻYWIANIA ROŚLIN:

Poglądy o mineralnym odżywianiu roślin sięgają XVI w. Podstawy tej teorii stworzyli Liebig w Niemczech oraz Boussingault we Francji.

W 1840r. Liebig wydaje podręcznik rozpowszechniający teorię.

MYŚLO LIEBIGA:

1 - Rośliny pobierają z gleby nie substancje organiczne, ale mineralne. Te składniki mineralne które znajdują się w popiele pobiera roślina za pomocą korzeni.

2 - Roślinie potrzebne jest 10 pierwiastków które pobierane są z gleby: P, K, Ca, Mg, Si, Fe

3 - Węgiel znajdujący się w roślinie pobierany jest z powietrza w postaci CO₂.

4 - Prawo nawozowe - wzrost roślin jest uzależniony od pierwiastka znajdującego się w glebie w najmniejszej ilości - prawo minimum.

5 - Zmianowanie - jest wymagane

PRAWA NAWOZOWE:

STARE PRAWO NAWOZOWE:

I - Prawo zwrotne

„Aby utrzymać żyzność gleby konieczne jest zwrócenie jej wszystkich substancji pokarmowych pobieranych przez rośliny

II - Prawo minimum

„Niedostatek jednej substancji przyswajalnej w glebie, ogranicza działanie innych substancji co w następstwie powoduje obniżkę plonów”

NOWE PRAWO NAWOZOWE:

I - Prawo zwrotne udoskonalone

„Aby utrzymać żyzność gleby należy zwrócić jej nie tylko substancje pobrane przez rośliny, ale również ich przyswajalne formy, które zanikły w następstwie stosowania podstawowych składników: N, P, K, Ca”

II - Prawo maximum

„Nadmiar substancji przyswajalnej w glebie ogranicza skuteczność działania innych substancji co w następstwie powoduje obniżkę plonów”

III - Prawo pierwszeństwa wartości biologicznej

„Stosowanie nawozów musi mieć na celu przede wszystkim poprawę wartości biologicznej która ma większe znaczenie niż wysokość plonów”

WARTOŚC BIOLOGICZNA - suma składników rośliny, które decydują o utrzymaniu normalnej przemiany materii w organizmie żywym (zwierzęcia lub człowieka), któremu ta roślina służy za pokarm.

„Przyszłość narodów zależy od ich pożywienia” można dodać „i od gleby, która to pożywienie produkuje”

/Braillat - Savarin/

POBIERANIE SKŁDNIKÓW POKARMOWYCH PRZEZ ROŚLINĘ (LIEBIG):

Kationy: NH₄⁺, K⁺, Ca²⁺, Mg²⁺, Fe²⁺, Mn²⁺

Aniony: NO₃^-, H₂PO₄^-, Cl^-, SO₄^2-, MoO₄^-

ANTAGONIZM JONÓW W CZASIE ICH POBIERANIA:

Kationy: K⁺ : Mg²⁺, K⁺ : Ca²⁺

Aniony: SO₄^2- : MoO₄^-

Pseudoantagonizm

MECHANIZM POBIERANIA SKŁADNIKÓW POKARMOWYCH:

1 - Pobieranie bierne - wymiana lub dyfuzja. Wymiana obejmuje kationy. Jony są wymieniane. Dyfuzja zachodzi w jednym kierunku.

2 - Pobieranie aktywne - z roztworu do wnętrza komórki. Niezależnie od stężenia mechanizm związany jest z metabolizmem. Wymaga ATP z oddychania.

- transport aktywny przez kanały jonowe przenośniki

- przez pompy jonowe * transport bliski w poprzek korzenia, od skórki do walca osiowego, do naczyń ksylemu *transport daleki - pomiędzy organami rośliny, z korzeni do części nadziemnych. Siłą napędową jest ciśnienie hydrostatyczne wytwarzane przez gradient potencjału wodnego, wytworzony przez transpirujące liście.

NAWOZY ORGANICZNE:

WPŁYW NAWOZÓW ORGANICZNYCH NA FIZYCZNE, CHEMICZNE I BIOLOGICZNE WŁAŚCIWOŚCI GLEBY:

1 - Obornik

a - skład chemiczny

b - przemiany podczas przechowywania

c - sposoby przechowywania

d - wykorzystanie składników pokarmowych z obornika przez rośliny

e - stosowanie obornika

2 - Gnojówka, gnojowice pomiot ptasi

3 - Komposty gospodarcze

4 - Komposty biodynamiczne

5 - Nawozy zielne

WPŁYW OBORNIKA NA GLEBY:

1 - Właściwości fizyczne

- lepsze warunki powietrzno-wodne

- wyższa temperatura gleby

- spulchnienie gleby

- wzrost substancji organicznej (próchnica)

- wzrost struktury gruzełkowatej

2 - Właściwości chemiczne

- dostarcza makro- i mikroelementów

- lepsza przyswajalność fosforu (P) - (CO2 powoduje powstanie HCO3 co z kolei zwiększa przyswajalność P).

- zwiększa wydajność fotosyntezy

- zwiększa pojemność kompleksu sorpcyjnego

3 - Właściwości biologiczne

- wzrasta liczba drobnoustrojów przyśpieszających procesy mineralizacji (mikroorganizmy mają komfortowe warunki bytowania)

SKŁAD CHEMICZNY OBORNIKA:

75% wody, 20% substancji organicznej, 3-5% popiołu

W oborniku przeważają związki organiczne. Skład chemiczny zależy od składu komponentów oraz od sposobu przechowywania obornika.

ZWIĄZKI ORGANICZNE W OBORNIKU:

Średnio w % :

N - 0,55

P₂O₅ - 0,25

K₂O - 0,7

MgO - 0,2

CaO - 0,5

W mg/kg :

Zn - 36

Mn - 62

Cu - 5,2

B - 4,8

Mo - 0,45

Co - 0,30

SPOSOBY PRZECHOWYWANIA OBORNIKA:

1 - Pod zwierzętami - straty materii organicznej są niewielkie

Zalety:

- temperatura: 20-25⁰C

- obecność moczu nie dopuszcza do rozwoju bakterii nitryfikacyjnych

- CO₂ wypełnia puste przestrzenia

Przewidywalna powierzchnia 6m² na DSO

Wady:

- powietrze zanieczyszczone NH3, CO2, H2S

- utrudniona dezynfekcja pomieszczenia

- duże zużycie ściółki

- nieprzyjemny zapach mleka

2 - Na gnojowni

- metanowa fermentacja zimna - 25-30⁰C

- metanowa fermentacja gorąca - 65-75⁰C

Przewidywalna powierzchnia 3m² na DSO przy wywożeniu 2x w roku DSO

Fermentacja metanowa:

- szczelne zbiorniki

- temperatura 35⁰C

- udział bakterii metanowych (beztlenowce)

- rozkład węglowodanów do cukrów prostych, kwasu octowego, metanu i CO₂.

C₆H₁₀O₅ + H₂O = 3CH₃COOH

3CH₃COOH 3CO₂ + 3CH₄

Przechowywany w warunkach beztlenowych po rozkładzie materii organicznej wydzielają się gazy: metan (50%), CO₂ (40%), wodór (10%) i inne (5%).

Z 1m - 500m³ biogazu

3 - Przechowywanie obornika w polu

PRZEMIANY OBORNIKA PODCZAS PRZECHOWYWANIA:

A - Przemiany materii bezazotowej - związki węgla: cukry proste, skrobia, pektyny, celuloza, hemiceluloza, lignina.

Hydroliza w warunkach tlenowych: C₆H₁₀O₅ + 6O₂ = 6CO₂ + 6H₂O

Hydroliza w warunkach beztlenowych: C₆H₁₀O₅ + H₂O = 3CO₃ + 3CH₄

Górna warstwa - N₂, O₂, CO₂

Dolna warstwa - N

B - Przemiany materii azotowej - związki azotu: białka, aminokwasy, mocznik

* Hydroliza białek do aminokwasów pod wpływem enzymów - hydrolaz - rozrywają się wiązania peptydowe tworząc peptydy a następnie aminokwasy

* Aminokwasy ulegają amonifikacji do amoniaku

CH₂NH₂COOH + 1,5O₂ = NH₃ + 2CO₂ + H₂O

CO(NH₂)₂ + H₂O NH₃ + CO₂

Amoniak w powietrzu nasyconym CO₂ tworzy węglan amonu:

2NH₃ + CO₂ + H₂O (NH₂)₂ + CO₂

Temat: Azot, fosfor, potas oraz chlor w glebie.

AZOT W GLEBIE:

Azot w glebie występuje w formie zarówno mineralnej jak i organicznej. Forma organiczna to białko i mocznik natomiast forma mineralna to amoniak - kation amonu NH₄⁺, azot cząsteczkowy NO₂ oraz NH₃.

Bakterie wiążące azot:

- Rhizobium - bakterie współżyjące w symbiozie z roślinami motylkowymi

- Bakterie wolnożyjące

Podstawowym źródłem azotu w glebie są nawozy mineralne

WZBOGACANIE GLEBY W AZOT:

1 - Wraz z nawozami wprowadzamy 50-300 kg N/rok

2 - Drobnoustroje w glebie

3 - Wyładowania atmosferyczne (20-25 kg N/ha)

4 - Kwaśne deszcze

5 - Rozkład substancji organicznej

STRATY AZOTU:

1 - Wywożenie azot wraz z plonem - 40-200 kg N/ha/rok

2 - Utlenienie do atmosfery w postaci amoniaku (NH₃) - 30 kg

3 - Wymywanie w głąb profilu glebowego w formie azotowej NO₃ - 25-40 kg N/ha/rok

4 - Utlenienie się azotu w formie cząsteczkowej i tlenkowej

N - NH₄ jest sorbowany wymiernie przez kompleks sorpcyjny (KS), jest wymywany przez kompleks sorpcyjny.

N - NO₃ nie jest sorbowany wymiernie

Obie formy ulegają sorpcji biologicznej.

PRZEMIANY AZOTU W GLEBIE:

Nitryfikacja - proces mikrobiologiczny utlenienia amoniaku do azotanów

Denitryfikacja - proces redukcji utlenionej formy azotu w formie amoniaku NO₃ do wolnego azotu. Proces ten zachodzi w warunkach beztlenowych przez bakterie denitryfikacyjne.

Amonifikacja - wydzielanie do atmosfery azotu w postaci NH₄ w procesie mineralizacji substancji organicznej.

Zbiałczenie azotu mineralnego - azot mineralny przechodzi w organiczny poprzez wbudowanie go w organizm, w mikroorganizmy drobnoustroi glebowych.

POBIERANIE AZOTU PRZEZ ROŚLINY:

NH₄ - gleby o odczynie obojętnym

NH₃ - gleby o odczynie kwaśnym

FOSFOR W GLEBIE:

Ogólna zawartość fosforu w glebie - 0,500

Fosfor występuje zarówno w postaci mineralnej jak i organicznej.

W postaci organicznej występują fosfolipidy, kwasy nukleinowe oraz fityna.

FOSFOR ULEGA W GLEBIE SORBCJI:

1 - Biologicznej

2 - Wymiennej

3 - Chemicznej

UWSTECZNIENIE FOSFORU - jest to podstawowy proces jakiemu ulega fosfor w glebie.

W środowisku kwaśnym:

- w połączeniu z Al³⁺ i Fe³⁺

- w połączeniu z półtoratlenkami glinu i żelaza

Al./Fe + H₂PO₄ Al./Fe + OH^-

^H₂^PO₄

- przez minerały ilaste

W środowisku zasadowym:

- w połączeniu z wapnem i magnezem

Ca(H₂PO₄)₂ CaHPO₄ Ca₃(PO₄)₂

Fosfor dostępny Fosforan trójwapniowy jest

dla roślin nierozpuszczalny w H₂O

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA POBIERANIE FOSFORU:

1 - Odczyn - najlepszy pH 6-7

2 - Zawartość substancji organicznej w glebie - efekt próchniczno-fosforowy:

+ CaHPO₄ Ca + Ca(H₂PO₄)₂

Zw. Trudno związek

Kw. huminowe rozpuszczalny chelat rozpuszczalny

w H₂O humina Ca w H₂O

FORMY FOSFORU POBIERANE PRZEZ ROŚLINY:

* H₃PO₄

H₃PO₄ ↔ H+ + H₂PO₄^- W tej postaci rośliny

H₂PO₄ ↔ H+ + HPO₄^2- pobierają fosfor

HPO₄^2- ↔ H+ + PO₄^3- w tej postaci rośliny nie pobierają fosforu

* HPO₄

ZAWARTOŚĆ FOSFORU W UPRAWACH:

- Sadowniczych > 4 mg P/100 g gleby

- Polowych 50-100 mg P/dm³ Określamy metodą

- Szklarniowych 200-300 mg P/dm³ uniwersalną

POTAS W GLEBIE:

Zawartość potasu w glebie: 0,2-4%, w torfach 0,02%

Potas występuje tylko w formie mineralnej. W formie kationu K+ jest pobierany przez rośliny

SORPCJE:

- Wymienna

- Biologiczna

FORMY POTASU WYSTĘPUJĄCE W GLEBIE:

1 - Trudnodostępne

- glinokrzemiany i krzemiany (90%) - niedostępny dla roślin

- potas zawarty w siarce wtórnych minerałów ilastych - retrogradacja - fiksacja

2 - Łatwodostępne

- potas w roztworze glebowym - jest wymywany w głąb profilu glebowego

- potas wymienny w kompleksie sorpcyjnym (KS)

LUKSUSOWE POBIERANIE POTASU - pobieranie potasu w większej ilości niż potrzebują tego rośliny do prawidłowego wzrostu i rozwoju.

ZAWARTOŚĆ POTASU W GLEBACH Z UPRAW:

- Sadowniczych 8-20 mg K/100 g p.s.g

- Polowych 100-200 mg K/dm³

- Szklarniowych 200-400 mg K/dm³

CHLOR W GLEBIE:

Chlor w glebie występuje w postaci anionu Cl- i w postaci tej jest pobierany przez roślinę. Chlor nie jest sorbowany przez proces sorpcyjny i dlatego ulega wymywaniu w głąb gleby. Nie przechodzi w związki trudno rozpuszczalne w wodzie. Chlor bierze udział w fotosyntezie, obniża transpirację. Wpływa na zawartość wody w roślinie i jest mało ruchliwy. Przyczynia się do utrzymania równowagi jonowej w roślinie

ZASOLENIE GLEBY I PODŁOŻY OGRODNICZYCH:

KONCENTRACJA SOLI W PODŁOŻU - suma wszystkich jonów znajdujących się w podłożu zarówno kationów jaki i anionów, składników pokarmowych oraz balastowych.

Koncentrację soli oznacz się metodą konduktometryczną polegającą na pomiarze przewodności właściwej zawiesiny wodnej gleby lub podłoża 1:2

EC (Electrical Conductivity) PRZEWODNOŚĆ ELEKTRYCZNA wyrażona w mS-cm^-1

- jest miarą podatności na przepływ prądu. W stacjach chemicznych podaje się w g NaCl/dm³ (g NaCl * dm³) g KCl/dm³ (g KCl * dm³)

ZASOLENIE - nadmierna koncentracja jonów w glebie lub podłożu. Zasolenie powodują głównie aniony (NO₃, SO₄^2-, BO₃^-, Cl^-), w mniejszym stopniu kationy (K⁺, Na⁺, NH₄⁺, Fe³⁺). Jony fosforanowe powodują zasolenie, natomiast wapń ma działanie niwelujące nadmierne EC.

ZASOLENIE W WARUNKACH NATURALNYCH:

1 - W klimacie suchym i półsuchym - gleby holomorficzne

2 - W rejonach uprzemysłowionych

3 - Nad Bałtykiem

4 - W miastach na skutek stosowania soli do odśnieżania dróg

ZASOLENIE STANOWI PROBLEM W UPRAWACH POD OSŁONAMI:

1 - Stosowanie nadmiernych dawek nawozu

2 - Gromadzenie się związków balastowych na skutek stosowania nawozów niskoprocentowych

3 - Stosowanie niewłaściwej wody do podlewania

WPŁYW NADMIERNEJ KONCENTRACJI SOLI NA WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE GLEB I PODŁOŻY:

1 - Silnie alkaliczny odczyn podłoża (pH 7,5 - 10) co ogranicz przyswajalność składników pokarmowych (z wyjątkiem Mo)

2 - Gleby zasolone charakteryzują się niekorzystnymi właściwościami fizycznymi

3 - Wysycenie KS sodem w ilości około 15% pojemności wymiennej w stosunku do kationów i powoduje peptyzację koloidów glebowych i rozpad struktury gruzełkowatej

UJEMNY WPŁYW ZASOLENIA NA ROŚLINY JEST WYNIKIEM:

1 - Toksycznego oddziaływania jonów na rośliny (Na, B)

2 - Jeśli w glebie istnieje wyższe stężenie niż w roślinie następuje ograniczenie pobierania wody przez roślinę

3 - Przekroczenie granicy tolerancji roślin na sumaryczne stężenie soli prowadzące do ograniczenia pobierania wody przez rośliny. Powoduje plazmolizę komórek włośnika, włośniki obumierają na skutek czego roślina nie może pobierać wody. Dodatkowe podlewanie nie pomoże, możemy spowodować zalanie rośliny (niedobór powietrza)

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE WRAŻLIWOŚĆ ROŚLIN NA ZASOLENIE:

1 - Faza fizjologiczna roślin (rośliny młode są bardziej wrażliwe)

2 - Gatunek rośliny - rośliny warzywne i ozdobne są bardziej odporne na zasolenie niż sadownicze

3 - Wilgotność gleby, okresy suszy glebowej powodują toksyczne oddziaływanie zasolenia na rośline

SPOSOBY OBNIŻANIA ZASOLENIA:

1 - Przepłukiwanie gleby lub podłoża wodą o ilości 100-250 dm³/m² - skuteczne tylko na podłożach i glebach przepuszczalnych i zdrenowanych.

2 - Stosowanie dużych dawek gipsu (do kilkudziesięciu ton / hektar) w celu przeprowadzenia form toksycznych w formy mniej toksyczne

3 - Na podłożach gdzie nie nastąpiła alkalizacja stosuje się wapniowanie wykorzystując antagonistyczne oddziaływanie Ca w stosunku do większości kationów jednowartościowych

4 - Na glebach zasolonych można uprawiać rośliny odporne na zasolenie <buraki, kapusta, jarmuż, rzepa>

5 - Utrzymanie wysokiej wilgotności gleby

WIZUALNE OBJAWY ZASOLENIA NA ROŚLINACH:

1 - Liście posiadają na początku kolor niebieskozielony, następnie brunatnieją i zasychają

2 - Liście wyrastają pod kątem ostrym do łodygi, są kruche, łatwo odpadają

3 - Rośliny posiadają strzelisty pokrój i skręcone międzywęźla, słabo rozwinięty system korzeniowy

NAWOZY POLECANE POD OSŁONAMI:

1 - Saletra potasowa 15,5% N 45% K₂O

2 - Saletra wapniowa 15,5% N 29% CaO

3 - Saletra amoniowa 34% N

4 - Superfosfat potrójny granulowany 46% P₂O₅

5 - Siarczan potasu 48-52% K₂O 18% S

6 - Siarczan Mg bezwodny 29% MgO i uwodniony 16% MgO

7 - Wapno węglowe - do odkwaszania CaCO₃

WRAŻLIWOŚĆ NIEKTÓRYCH ROŚLIN WARZYWNYCH I SADOWNICZYCH NA ZASOLENIE GLEBY:

Mało wrażliwe	Średnio wrażliwe	Silnie wrażliwe
Kapusta Burak Rzepa Jarmuż Szparag	Kukurydza Marchew Ogórek Sałata Groch Cebula Pomidor Szpinak Papryka Winorośl	Seler Fasola Ziemniak Rzodkiewka Bób Jabłoń Gruszka Brzoskwinia Śliwa Porzeczka Malina Truskawka

WRAŻLIWOŚĆ ROŚLIN OZDOBNYCH NA ZASOLENIE:

Mało wrażliwe	Średnio wrażliwe	Silnie wrażliwe
Amarylis Senseewieria	Begonia Filodendron Primula Róże	Fiołek Chryzantema Petunia Pelargonia

ZASOLENIE WODY UŻYWANEJ W UPRAWACH SZKLARNIOWYCH:

Jakość wody	EC	Zawartość soli w g/dm^3
Bardzo dobra Dobra Dostateczna	0,3 0,3 - 0,7 0,7 - 1,2	<0,2 0,2 - 0,5 0,5 - 1

WARTOŚCI ZASALAJĄCE NAWOZÓW MINERALNYCH:

Nazwa nawozu	g KCl / dm^3
Sól potasowa Saletra amonowa Siarczan amonu Saletra potasowa	1 0,7 0,65 0,6

KWASOWOŚĆ GLEB:

RODZAJE KWASOWOŚCI:

1 - Czynna (aktualna) - ilość zdysocjonowanych jonów wodorowych występujących w roztworze glebowym. Oznacza się ją potencjometrycznie a wyraża w pH (pH = 1 - log[H⁺]

2 - Potencjalna - niezdysocjonowane jony wodorowe związane z KS gleby

A - Wymienna - związana z obecnością jonów H⁺ łatwo przechodzących z KS gleby do roztworu gleby. Oznacza się potencjometrycznie działając na glebę solami obojętnymi. Kwasowość tą wykazują gleby mające pH < 5,5 czyli gleby mocno kwaśne. W glebach kwaśnych następuje rozluźnienie KS co powoduje uwolnienie jonów Al³⁺ (tzw. Glinu ruchomego).

B - Hydrolityczna - Wywoływana przez jony H⁺ występujące w KS i roztworze glebowym. Oznacz się ją przez ekstrakcję solą hydrolizującą. Wyciąg z gleby miareczkuje się 0,1 NaOH. Na podstawie zużytego NaOH na 100g gleby oblicza się liczbę milirównoważników H⁺ A = me [H⁺] / 100g gleby.

Na podstawie kwasowości hydrolitycznej oblicz się dawkę nawozu wapniowego dla gleb mineralnych. t/ha = A∙gr∙10∙3000000 / 1000 ∙1000000

gr - gramorównoważnik

CaO - forma tlenkowa - wapniujemy gleby ciężkie / 28x

CaO + CaCO₃ - mieszana - gleby średniozwięzłe / 39x

CaCO₃ - węglanowa - gleby lekkie / 50x

Temat: Nawozy azotowe i fosforowe

NAWOZY AZOTOWE: Głównym składnikiem jest azot, tak zwane nawóz pojedynczy>

1 - Amonowe NH₄⁺

A - Siarczan amonu (NH₄)₂SO₄ N - 20,5% S - 24%

Do gleby wprowadza się również siarkę. Amoniak powstaje przez połączenia azotu z wodorem, jest on głównym źródłem z którego powstają nawozy mineralne. Jest to nawóz fizjologicznie kwaśny, stosowany na glebach zasadowych i obojętnych. Nawóz ten stosuje się przedsiewnie, musi być wymieszany z glebą.

B - Woda amoniakalna NH₄OH N - 20,5%

Gazowy amoniak rozpuszczony w wodzie, musi być wymieszany z glebą aby uniknąć straty azotu.

2 - Saletrzane

A -Saletra wapniowa Ca(NO₃)₂ N - 15,5% Ca - 20,6%

Jest to nawóz stosowany w uprawach polowych i pod osłonami, o barwie białej, ma postać granulowaną, rozpuszczalny w wodzie, bardzo łatwo chłonie wodę. Stosuje się go przedsiewnie jak i pogłównie ponieważ NO₃ nie ulega utlenieniu ale może być wymywany. Może być stosowany dolistnie, np. przy suchej zgniliźnie wierzchołkowej owoców pomidora zapobiega tej chorobie. Jest to nawóz fizjologicznie zasadowy.

B - Saletra potasowa KNO₃ N - 13,5% K - 38%

Nawóz ten nie powoduje zasolenia podłoża, ma postać pylistą, bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie.

C - Saletra sodowa NaNO₃ N - 15,5% Na - 27%

Nawóz ten produkowany syntetycznie, ale ma on również swoje naturalne źródło - w Chile powstaje z guana ptasiego. Nawóz ten jest stosowany na rośliny które mają duże zapotrzebowanie na sód. Nie stosuje się na glebach ciężkich.

3 - Saletrzano - amonowe

A - Saletra amonowa NH₄NO₃ N - 34%

Bardzo dobrze rozpuszczalny w wodzie, barwa biało - kremowa, postać - granulowana, bardzo dobrze pobierany przez rośliny. W warunkach zasadowych stosowany przedsiewnie i pogłównie. Nawóz ten ma właściwości wybuchowe - w połączeniu z substancją organiczną.

B - Saletrzak NH₄NO₃ + CaCO₃ N - 28% Ca - %,7%

Barwa - beżowo-brązowa, postać - granulowana, rozpuszczalna w wodzie. Stosowany na glebach lekko kwaśnych, po zastosowaniu powinien być wymieszany z glebą.

C - Saletrzak magnezowy NH₄NO₃ + CaMg(CO₃)₂ N - 28% Mg - 4% Ca - 4%

Stosowany w uprawach sadowniczych, ma postać granulowaną o barwie beżowej. Rozpuszczalny w wodzie.

D - Saletra amonowa z Mg NH₄NO₃ + Mg(NO₃)₂ N - 34,8% Mg - 1%

Stosowany w uprawach sadowniczych. Po zastosowaniu należy wymieszać z glebą.

4 - Amidowe NH₂

A - Mocznik CO(NH₂)₂ N - 46%

Bardzo dobrze rozpuszczalny w wodzie, ma postać granulowaną o barwie białej. Jest to nawóz higroskopijny. Stosowany jest przedsiewnie, pogłównie i dolistnie. Pod wpływem enzymów powstaje węglan amonu który ulega dysocjacji. Może być on pobierany przez liście w całości. Stosowany dolistnie jest w roztworze procentowym.

B - Roztwór saletrzano - mocznikowy NH₄NO₂ + CO(NH₂)₂ N - 32, 30, 28%

Należy posiadać odpowiednie przyrządy do przechowywania tego nawozu. Wymaga wymieszania z glebą.

NAWOZY FOSFOROWE: Powstają z fosforytów lub apatytów. Działają kwasem fosforowym lub siarkowym. Nawozy te zawierają fosfor rozpuszczalny w wodzie.

1 - Superfosfat pojedynczy Ca(H2PO4)2 + CaSO4 P2O5 - 18%, CaO - 28%, S - 10%

Ma postać pylistą o barwie szarej, średniorozpuszczalny w wodzie, działa kwasem siarkowym. Wszystkie superfosfaty stosowane są na glebach o odczynie obojętnym i lekko kwaśnym ponieważ fosfor ulega łatwo uwstecznieniu. Nie można stosować na glebach silnie kwaśnych i silniezasadowych. Nawóz ten stosowany jest w uprawach polowych, przedsiewnie, musi być wymieszany z glebą.

2 - Superfosfat granulowany Ca(HPO4)2 + CaSO4 P2O5 - 19%, CaO - 28%, S - 10%

Barwa szara, postać granulowana, lepiej rozpuszcza się w wodzie niż superfosfat pojedynczy. Działa kwasem fosforowym. Jest to nawóz wysokoprocentowy.

3 - Superfosfat potrójny granulowany Ca(H2PO4)2 P2O5 - 46%

Stosowany do upraw rolniczych, nie zawiera zbędnych składników pokarmowych. Jest to wysokoprocentowy nawóz mineralny stosowany pod osłonami.

NAWOZY ZAWIRAJĄCE FOSFOR ROZPUSZCZALE W 10% HNO3:

1 - Mączka fosforytowa Ca(PO4)2 P2O5 - 29%, CaO - 50%

Stosowany na glebach wilgotnych, próchnicznych i kwaśnych pod rośliny o długim okresie wegetacji.

2 - Mączka kostna dębinowa Ca(PO4)2 P2O5 - 10%

Powstaje ze zmielonych kości zwierzęcych. Stosuje się pod rośliny o długim okresie wegetacji, dodaje się do kompostów.

NAWOZY WIELOSKŁADNIKOWE ZAWIERAJĄCE FOSFOR I INNE PIERWIASTKI:

1 - Fosforan amonu

A - Polidap

B - Polimap

Jeśli jeden zawiera więcej azotu to ma mniej fosforu i odwrotnie. Nawozy te należy wymieszać z glebą. Ma on postać granulowaną szarozieloną. Jest to nawóz higroskopijny.

2 - Polifoska - fosforan amonu + chlorek potasu

Nawóz ten zawiera fosfor oraz azot i potas - 3 składniki główne

Polifoska 6 N - 6%` P2O5 - 20% K2O - 30%

Do upraw sadowniczych

Polifoska 8 N - 8% P2O5 - 24% K2O - 24%

Stosowany do upraw w torfie.

3 - Polimag 305

Stosowany do upraw rolniczych. Stanowi dodatkowe źródło magnezu.

4 - Fosforan monopotasowy KH2PO4 P2O3 - 48% K2O - 34%

Nawóz ten ma postać lotnokrystaliczną o barwie białej. Jest bardzo dobrze przyswajalny przez rośliny. Stosowany do upraw pod osłonami.

Temat: Opracowanie zaleceń nawozowych

WYMAGANIA POKARMOWE - ilość składników mineralnych pobieranych przez roślinę w okresie wegetacji. Warzywa uprawiane pod osłonami pobierają najwięcej potasu, nieco mniej azotu i wapnia a najmniej fosforu i magnezu.

POTRZEBY NAWOZOWE ROŚLIN - ilość składników mineralnych jaką należy dostarczyć roślinom, aby zapewnić ich optymalny wzrost i rozwój.

Wymagania nawozowe wyższe od pokarmowych o:

- sorpcję (fosfor)

- wymywanie (NO₃^-)

ZAWARTOŚCI GRANICZNE:

- Dolna linia graniczna

- Górna linia graniczna

ANALIZA CHEMICZNA GLEBY JAKO PODSTAWA OKREŚLENIA ICH POTRZEB NAWOZOWYCH:

1 - Metoda uniwersalna w 0,03 M CH3COOH (mg ∙ dm^-3 gleby) dla gleb z gruntowych upraw warzyw i roślin ozdobnych oraz dla podłoży z upraw pod osłonami.

2 - Metoda Egnera- Riehma (roztwór mleczanu wapnia) zbuforowany HCl stosowany dla upraw sadowniczych (mg ∙ 100g^-1 gleby). Tą metodą oznaczamy tylko P i K.

Stałym przelicznikiem dla fosforu jest - 0,44 a dla potasu - 0,83

Aby zamienić formę tlenkową w formę stałą, należy przemnożyć przez stały przelicznik.

NA PODSTAWIE CZEGO WYKONUJEMY DAWKĘ NAWOZÓW MINERALNYCH DO NAWOŻENIA PRZEDSIEWNEGO LUB POGŁÓWNEGO ROŚLIN?:

- Podstawą jest analiza gleby, podłoża

- Na podstawie analizy chemicznej materiału roślinnego

- Na podstawie obserwacji roślin

---