Rola wody w środowisku (otoczeniu):

-składnik organizmu człowieka

-składnik roślin, zwierząt i mikroorganizmów

-przedmiot konsumpcji w tym warunek higieny

-drogi wodne, komunikacja, transport

-źródło energii mechanicznej i elektrycznej

-czynnik stabilizacji klimatu

-czynnik życia

-środowisko bytowania różnych istot żywych

woda ma wysokie ciepło właściwe, zmiany temperatury są powolniejsze niż powietrza

Woda w gospodarce przemysłowej:

-cenny surowiec chemiczny do otrzymywania wodoru i tlenu

-środowisko wielu reakcji chemicznych

-rozpuszczalnik substancji organicznej i nieorganicznej o różnych stanach skupienia

-nośnik ciepła w procesach ogrzewania i chłodzenia (odchodzimy od nośników Na)

-środek pomocniczy w procesach technologicznych, tj. rozdzielanie, flotacja, krystalizacja

-czynnik myjący, czyszczący, odprowadzający odpady w postaci ścieków przemysłowych i komunalnych

zajmuje ok. 70 % pow. Ziemi - 1 400 000km

najwięcej wody jest w morzach i oceanach 97 % lodowce 2 % wody głębinowe jeziora 0,02 % atmosfera 0,001 % rzeki 0,0001 %

WODY NATURALNE:

1.wody opadowe (podziemne, powierzchniowe, gruntowe) skropliny atmosferycznej pary wodnej, uważane za najczystsze, powstają w wyniku kondensacji pary wodnej,

2.powierzchniowe(strumienie, jeziora, zbiorniki retencyjne, morza i oceany) zasilane przez wody opadowe i wody podziemne, skład zależy od: ilości wody zasilającej zbiornik, od zagospodarowania zlewni, poza wodami górskimi nie nadają się do spożycia( zasolenie), stanowią one główne źródło zaopatrzenia w wodę użytkową,

3.podziemne

-przesiąkają wgłąb ziemi,

-rozpuszczają gazy, substancje organiczne i nieorganiczne (jeśli te wody znajduja się na powierzchni),

-przechodząc przez glebę pozbywają się (filtrują) zanieczyszczeń metalami ciężkimi (zatrzymują się one na przegrodzie filtracyjnej),

Wody, które znalazły się pod ziemią dzielimy na:

-zaskórne (podskórne) znajdują się na niewielkich głębokościach- kilku metrów, nie nadają się do spożycia

-wgłębne, są izolowane od odpływu zewnętrznego, znajdują się pod warstwą nieprzepuszczalną (np. glina), o takich wodach mówimy gdy znajdują się na głębokościach ok. 30 m, często SA bardzo zimne, w ciagu roku temperatura tych wód jest stała,

Zasolenie Bałtyku: 11g/l (morze średnio zasolone)

Woda - wodny roztwór substancji nieorganicznych i organicznych występujących na ziemi (mogą być zawarte koloidy i zawiesiny), substancje te mogą znaleźć się tam w sposób naturalny lub być wprowadzone w wyniku działalności człowieka.

Właściwości wody czystej:

-cząsteczka wody składa się z atomu tlenu i dwóch atomów wodoru,

-cząsteczka wody jest polarna, miara polarności jest moment dipolowy,

-dzięki temu, że woda ma charakter polarny istnieją w wodzie oddziaływania między cząsteczkami,

-woda tworzy asocjaty - układy od 100 cząsteczek wody połączonych ze sobą,

-wodór ma 3 izotopy,

-tlen ma 3 izotopy,

-wykazuje pewne podobieństwo z amoniakiem,

-gdyby skraplała się w temp. 100 st. C, a wrzała w temp. 80 st. C to woda na Ziemi występowałaby w postaci pary wodnej,

Względna częstość występowania cząstek wody:

H₂ ¹⁶O - 100000

H₂ ¹⁸O - 204

H₂ ¹⁷O - 37

D₂ ¹⁵O - 3

Podstawowe właściwości fizyczne wody:

-masa cząsteczkowa - 18,01

-gęstość- 998,2 kg/ m3 (20 st. C)

-temp. topnienia- 0 st. C

-temp. wrzenia- 100 st. C

-ciepło topnienia- 333,75 J/ g*K

-ciepło parowania- 2260 J/ g*K (0 st. C)

-ciepło właściwe- 4,19 J/ g*K (15 st. C)

-napięcie powierzchniowe- 72,75 mN/m (20 st. C)

-lepkość dynamiczna- 1,00 mNs/ m² ( 20 st. C)

-przewodność elektrolityczna- 5*10^-6 S/m (25 st. C)

-ma taką gęstość jak lód ma w temp. 30 st. C dzięki temu lód jest na powierzchni wody, największą gęstość ma w temp. 4 st. C
(3,98 st. C)

-lepkość wody zależy od temp., zmiana lepkości wpływa na sedymentacje - im większa lepkość tym mniejsza sedymentacja,

-ciepło właściwe wody jest największe ze wszystkich cieczy naturalnych, jeśli ciepło właściwe jest duże to woda się wolno nagrzewa,

-woda stanowi akumulator ciepła,

-obniżenie napięcia powierzchniowego przez substancje czynne jest niekorzystne dla mikroorganizmów,

szczególne właściwości wody:

-największa gęstość w temperaturze 3,98 st. C, a nie w punkcie zamarzania 0 st. C,

-b. dobry rozpuszczalnik wielu substancji,

-największe napięcie4 powierzchniowe ze wszystkich cieczy,

Stężenie substancji rozpuszczalnych w wodzie zależy od:

-powszechności jej występowania,

-rozpuszczalności,

-od procesów fizyko-chemicznych,

Substancje występujące w wodzie:

I:pochodzenia naturalnego, wprowadzone na skutek działalności gosp. człowieka,

II:organiczne, nieorganiczne,

III: składniki podstawowe od kilkunastu do kilkuset mg/ dm³, mikroskładniki od kilkuset μg/dm³ do kilkunastu mg/dm³, mikroskładniki (śladowa) poniżej μg/ dm³
Substancje występujące w przeciętnej wodzie rzecznej % / s.s:

Na⁺ - 6,Ca²⁺ - 20, Cl^- - 6, SO^2-₄ - 12, CO^2-₃ (HCO₃^-) - 35, SiO₂ - 12, Pozostałe - 9

Substancje zanieczyszczające wodę mogą występować w formie:

Rozpuszczonej, Koloidalnej ( 1-500nm), Zawiesiny (powyżej 500nm)

W wodach naturalnych znajdują się rozpuszczone gazy - woda pozostaje w kontakcie z atmosfera więc te gazy się rozpuszczają w wodzie, rozpuszczalność zależy od temperatury - im wyższa temp. tym rozp. niższa.

Przeciętny skład opadów atmosferycznych (mg/dm³):

SiO₂ - 0,3-1,2; Al. - 0,01; Ca - 0,65-3,3; Mg - 0,2-1,2; Na - 0,6-9,4; K - 0,11-0,6; NH₄ - 0,42; HCO₃ - 3,7; SO₄ - 0,7-2,2; Cl - 0,2-0,17; NO₂ - 0,02; NO₃ - 0,1-2,2

Toksyczność pierwiastków występujących wodzie:

-Nieszkodliwe: Na, K, Mg, Ca, N ,C, P, Fe, S, Cl, Br, F, Li, Sr, Al., S

-Toksyczne mało rozpuszczalne, rzadko występujące: Ti, Hf, Zr, W, Nb, Ta, Re, La, Os, Rh, Ir, Ru, Ba

-Toksyczne, często występujące: Be, Co, Ni, Cu, Zn, Sn, As, Se, Ag, Cd, Hg, Tl, Pb, Sb

Istotne jest to w jakiej formie te pierwiastki występują. Jeśli jest związany w kompleks to jest mniej toksyczny.

Skład wód powierzchniowych uwarunkowany jest:

1.procesami chemicznymi - duży wpływ mają:

-Kwas-zasada

-Procesy wymiany powietrza atm- woda

-Wytrącania i rozpuszczania ciał stałych (musi być iloczyn rozpuszczalności)

-Reakcje tworzenia kompleksów

-Reakcje redox

-Procesy adsorpcji i desporcji

Wody mogą zawierać różne substancje kompleksujące: EDTA, ENTA

Wpływ temp na rozpuszczalność: Rozpuszczalność - określa ilość substancji, którą możemy rozpuścić w określonej ilości rozpuszczalnika [w g,ml,itd.]

Temp. wpływa na rozpuszczalność:

- im wyższa temp tym lepiej się rozpuszcza ale nie zawsze

- im niższa temperatura tym lepiej się gaz rozpuszcza (np. tlen w wodzie)

- są substancje w których wraz ze wzrostem temperatury ich rozpuszczalność maleje

- kiedy ciepło rozpuszczania jest ujemne to w wyższej temperaturze rozpuści się więcej

Jeśli ciepło rozp jest dodatnie to przy wzroście temp rozpuszczalność będzie malała

- na rozpuszczalność wywierają wpływ inne substancje zawarte w rozpuszczalniku (np. woda bierze udzial w wietrzeniu skał i erozji; cząsteczki wody wypełniają przestrzeń pomiędzy jonami i w efekcie z dalszej substancji jony substancji zostają wymyte)

- niewolno mylić rozpuszczalności z iloczynem rozpuszczalności

Odczyn wód zalezy od: zaw węglanów i CO2, Rodzaju podłoża na którym wody się znajdują, Rodzaju gleby za zlewni z której pochodzi woda, Zanieczyszczeń odprowadzanych od wód (ścieki, odpady).

Wody powierzchniowe maja pH= 6,5-8,5, rzadko jest przekroczony zakres pH=4-9. -Wody nizinne są na ogół alkaliczne, a wody górskie są z reguły kwaśne. Mocne kwasy -> wysoka stała dysocjacji

Kwasy zawarte w wodach mogą być pochodzenia:

- naturalnego: kw. Węglowy, kw. wodorowęglowy

- z zewnątrz: z zanieczyszczeń, głownie kwasy mocne

Kwaśne deszcze:

SO2 + 1/2O2 -> SO3

SO2 + H2O -> H2SO3 + O2 ->H2SO4

tlenki azotu - przy spalaniu, wyładowaniu atm.

NO2 +O2 -> 2NO2

2NO2 = H2O -> HNO2 + HNO3

Te związki + opady atm. > kwaśne deszcze

Jeśli woda jest niezbuforowana to niewielkie ilości tych związków powoduje zmianę ich składu i pH.

60-70% tych kwasów to kwasy siarkowe, ok. 30% kwasy azotowe

pH ma wpływ na: Zycie biologiczne w wodzie, różne cele gospodarcze

Układ węglanowy:

CO₂ gazowy, CO_2aq - rozpuszczalne w wodzie,

H₂CO₃(CO₃^2-) - kwas węglowy,

HCO₃^- - wodorowęglan. Węglany nierozpuszczalne w wodzie.

Węgiel nieorganiczny - obejmuje wszystkie formy układu węglanowego występującego w przyrodzie. Oznaczanie węgla nieorganicznego - zakwaszenie próbki w wysokiej temp. np. 150 st. C i oznaczenie wydzielonego CO₂ (miareczkowo, podczerwień).

Wzrost pH=4-8 powoduje wzrost stężenia jonów HCO₃^-, od pH= 8-13 wzrasta udział CO₃^2-

Stężenie CO₂ w wodzie zależy od tego czy woda ma odczyn alkaliczny czy kwaśny.

Wysoka temp. to większa szybkość reakcji. W wysokich temp. wzrasta szybkość zużycia O₂ i CO₂ ale spada ich rozpuszczalność w wodzie.

Wyróżniamy wody:

1.alkaliczne. Zasadowość- dotyczy właściwości wody polegającej na tym, że ma ona zdolność do zobojętnienia silnego kwasu. Zasadowość nadają wodzie:HCO₃^-, CO_2, CO₃^2-, krzemiany.
Oznaczanie zasadowości: miareczkowanie silnym kwasem
A.zasadowość wodorotlenowa( trudna do oznaczenia): miareczkujemy do pH=10-11,
H⁺+OH^-=H₂O pH=10-11
B.zasadowość węglanowa (fenoloftaleinowa) pH=8,3

C.zasadowość ogólna (oranży metylowego) pH=4,3

2. Kwasne. Kwasowość - zdolność wody do zobojętnienia silnej zasady:

A.kwasowość mineralna, miareczkowanie do pH=4,3

B.kwasowość węglanowa, miareczkowanie do pH=8,3

C.Kwasowość ogólna, miareczkowanie do pH= 10-11

Temperatura wód powierzchniowych zależy od: Strefy klimatycznej, Pory roku, Wysokości zbiornika nad poziomem morza, Ruchu wody w zbiorniku -większa amplituda w wodach stojących.

Temperatura wód powierzchniowych waha się od 0 do 30 st. C. Lepiej jest gdy woda jest chłodniejsza, wówczas związki chemiczne wolniej się rozpuszczają.

Mętność wody- spowodowana przez obecność w niej cząsteczek zawieszonych absorbujących promienie słoneczne.
Substancje powodujące mętność:

-Cząstki stałe i gleby, które się znalazły się w wodze w wyniku erozji,

-Osady denne,

-Zawiesiny w ściekach bytowo- gospodarczych,

-Zawiesiny przenoszone z wodami burzowymi,

-Koloidy,

Oznaczanie mętności wody:
a. określenie zawartości zawiesiny, zważenie,

b. obserwowanie warstwy roztworu,

Barwa wody- spowodowania przez: Kontakt wody z odpadami organicznymi (liście, drewno), W wyniku rozkładu ligniny, Ścieki przemysłowe, Obecność żelaza, Obecność planktonu

Oznaczenie barwy wody:
porównuje się ją do wzorca platynowego (chloroplatynian potasu w stężeniu 1mg/dm³).

Przewodność elektrolityczna. Przewodność właściwa [mS/cm] = konduktywność

Twardość wody- pojęcie umowne, określające zawartość w wodzie kationów dwuwartościowych, głownie wapnia i magnezu. Wyróżniamy twardość:

1.Ogólna-całkowita zawartość jonów wapnia i magnezu, a także żelaza, manganu, baru, strontu. W większości wód dominują kationy wapnia i magnezu.

2.Węglanowa (przemijająca)- odpowiada zawartości węglanów i wodorowęglanów wapnia i magnezu w wodzie. „Przemijająca” dlatego gdyż tego typu twardość jest łatwo niwelowana w wyniku ogrzewania, podgrzewania wody,

3.Niewęglanowa- różnica między twardością ogólna i węglanową, określa ona zawartość jonów dwuwartościowych odpowiadających anionom tj, siarczany, azotany.

Sole wapnia i magnezy nie ulegają wypadaniu w czasie gotowania.

Stopnie twardości wody: I.niemiecki, odpowiada 10 mg CaO/ dm^3, II.francuski, 1 g węglanu wapnia CaCO₃/ 100 dm^3, III>brytyjski, 1 g CaCO₃/ 70 dm^3, IV.amerykański CaCO₃/ 1000 dm³

Twardość wód naturalnych: 0,5- 10 mmol/ dm³, zależy od warunków geologicznych zlewni. Twardość niewęglanowa w wielu wodach naturalnych nie występuje, dominująca w wodach nat. jest twardość węglanowa. Wisła 12-17 mmol/ dm³

Znaczenie twardości wody:
Wady: negatywne przy praniu i gotowaniu, względy ekonomiczne- większe zużycie mydła przy twardej wodzie, walory smakowe potraw ulegają pogorszeniu, łatwo powstaje kamień kotłowy na skutek rozkładu wodorowęglanów wapnia i magnezu czy też krzemianów wapnia i magnezu

Zalety: gdybyśmy stosowali wodę destylowana zamiast zwykłej, to byśmy wypłukiwali z organizmu ważne substancje, 3-5 mval/dm³ wody do picia powinny mieć taką twardość.

Woda do picia i celów gospodarczych powinna:

-Nie zawierać substancji toksycznych lub szkodliwych dla zdrowia, ani takich które wywierają wpływ na jej smak,

-Być przezroczysta, bezbarwna, bez zapachu

-Mieć orzeźwiający smak,

-Nie zawierać dużych ilości Fe, Ca, Mg, Cl, azotanów i siarczanów,

-Pozostałość po odparowaniu nie powinna przekraczać 500 mg/l,

-Zawierać w odpowiednich ilościach te substancje, które są potrzebne do normalnego funkcjonowania.

Najlepszymi wodami są wody głębinowe, ale jest ich mało więc korzysta się z wód powierzchniowych, które muszą być uprzednio uzdatniane.Uzdatnianie obejmuje: Klarowanie i filtracja, Usuwanie związków żelaza i manganu- napowietrza się wodę aby wytrącić te pierwiastki, Zmiękczanie, Poprawianie smaku i odkażanie,

Wymagania stawiane wodzie do celów przemysłowych:

Przemysł spożywczy wymaga wody takiej, która się nadaje do picia.
Do robienia sztucznego lodu woda: musi być pozbawiona bakterii termofilnych, nie może być zbyt twarda, nie może być zbyt dużych ilości soli wapnia i magnezu- powodują one zmianę barwy na brązową, żelazo na żółtą, nie może być bakterii chorobotwórczych, zw. trujących- soli bary, rtęci, sodu, cyny,

Cukrownictwo: wody miękkie, mało zw. mineralnych

Przemysł ziemniaczany: wody o niskiej zawartości węglanowej ( do 3 -4 stopni niemieckich) - duża wartość kleikową, sole magnezu pow. wzrost higroskopowości, żelazo powoduje ciemnienie krochmalu

Przemysł browarski: woda do produkcji słodu powinna mieć większą twardość, szkodliwa jest zbyt duża ilość żelaza, powyżej 5 powodują kamienie słodu, żelazo+ garbniki= cierpki smak, zaburzenia w procesie fermentacji

Przemysł gorzelniczy: woda powinna zawierać pierwiastki Ca, K, Mg, Mn, które sprzyjają rozwojowi drożdży, miękka woda negatywnie wpływa na fermentacje, 16 stopni niemieckich- twardość, Siarczan miedzi utrudnia scukrzanie skrobi

Przemysł mleczarski: Woda nie powinna zawierać znacznych ilości soli, Zbyt dużo magnezu nadaje masłu gorzki smak, Żelazo działa katalitycznie- przyspiesza utlenianie tłuszczu

Woda w przemyśle spożywczym używana jest do chłodzenia, ważna jest tu korozyjność, wywołuje ją: Woda, Rozp. w wodzie wolne kwasy nieorganiczne, Tlen, Azotany, Chlorki magnezu i potasu, Substancje organiczne

Jakie warunki powinna spełniać woda do zasilania kotłów parowych wysokoprężnych: Musi być klarowna, pozbawiona zawiesin, Musi być bardzo miękka, Musi być odgazowana- nie zawierać węglanów, Nie powinna mieć odczynu kwaśnego

Sposoby zmiękczania wody:

1.Destylowanie wody (destylarka posiada grzejnik elektryczny, 2 elekrtrody, woda jest grzana,paruje, para się kondensuje), metoda ta jest energochłonna, nie stosowana w przemyśle ze względu na wysokie koszty energi cieplenej

2.Termiczna (już poniżej 40 stopni C), następuje termiczny rozpad wodorowęglanów wapnia i magnezu,

3.Dekarbonizacja Ca(OH)₂, HCl:
- wytrącanie skł. Twardości węglanowej:
4.Zmękczanie sodą, stosowane do wód o przeważającej twardość niewęglanowej
5.Metoda „ wapno -soda”, Ca(OH)₂ usuwa twardość węglanową, wszystkie sole magnezowe,
NA₂CO₃ usuwa twardość niewęglanową

6.Zmiękczanie ługiem sodowym, usuwa twardość wapniową niewęglanową magnezową i CO₂ rozpuszcza się w wodzie, wtórnie powstająca soda likwiduje twardość wapniową niewęglanową,
7.Zmiękczanie fosforem, nie wymaga ścisłego dozowanie fosforu, 2 krotnie silniejsze reakcje, polega na strącaniu praktycznie nierozp. fosforanów wapnia i magnezu, twardość szczątkowa po procesie jest niewielka, fosforan może reagować z kamieniem kotłowym- zmiękcza wodę i usuwa kamień, w trakcie zmiękczania tworzą się kompleksy, wapń się nie wytrąca, nie powstaje osad, tylko jest on związany w kompleks.

Jonity- substancje praktycznie nie rozpuszczalne w wodzie które wymieniają z roztworem dodatnią lub ujemnie naładowane jony na równoważnej ilości jednoimiennych jonów wchodzących w skład jonitu. Rodzaje: kationy (Kt- wymieniają kationy, np. Na, P- mają charakter kwasów lub ich soli), aniony( A- wymieniają aniony- mają charakter zasad lub ich soli)

Jjonity ze względu na pochodzenie dzielimy na: naturalne (torf, węgiel brunatny, węgle sulfonowane), syntetyczne (wielkocząsteczkowe związki organiczne, otrzymywane syntetycznie, zawierają grupy jonowymienne - żywice)

Ze względu na rodzaj cząsteczki:

I.organiczne: 1.ze względu na kwasowość (stopnie dysocjacji): obojętne lub słabo kwaśne, silnie kwaśne. 2.ze względu na zasadowość: słabo zasadowe, średnio zasadowe, silnie zasadowe

II.nieorganiczne: uwodnione glinokrzemiany, krzemiany metali ciężkich, glaukonity, syliko-żel, fluorofosforany wapniowe, nie są powszechnie stosowane

Właściwości jonitów:

- pęcznienie - zależne od stopnia uwodnienia, rodzaju i gęstości grup funkcyjnych oraz postaci jonowej

- selektywność - potrafią wychwytywać jeden jon

- zdolność jonowymienna - ile masa/ objętość jonitu zdoła zatrzymać jonów [mmol/cm³]

Skala przebicia kolumny - proces wymiany zostaje przerwany po przekroczeniu dopuszczalnego stężenia wycieku

Jonit obsadzony sodem:

2KtNa + Ca(HCO₃)₂ Kt₂Ca + 2NaHCO₃

2KtNa + Mg(HCO₃)₂ Kt₂Mg + 2NaHCO₃

2KtNa + CaSO₄ Kt₂ Ca + Na₂SO₄

2KtNa + MgSO₄ Kt₂ Mg + Na₂SO₄

2KtNa + CaCl₂ Kt₂Ca + 2NaCl

2KtNa + MgCl₂ Kt₂Mg + 2NaCl

Kt₂Ca + 2NaCl 2KtNa + CaCl₂

Kt₂Mg + 2NaCl 2KtNa + Mg

Uzdatnianie wód:

-mechaniczne- usuwanie zawiesin przez kraty (gałęzie), sita, osadniki, ultrafiltracja

-chemiczne- odżelazianie, octowanie, stabilizacja wody, koagulacja

Koagulacja:

Koloidy:

-liofilowe- ulegają solwatacji (adsorpcji i rozpuszczeniu)

-liofobowe- nie ma solwatacji

Koloidy:

-hydrofilowe- adsorbują na powierzchni cząsteczki wody

-hydrofobowe- nie adsorbują wody

Koloidy posiadają ładunek elektryczny, który jest wynikiem selektywnej adsorpcji. Najlepiej adsorbują się jony wchodzące w skald rozpuszczalnika

Koloidy nadają wodzie mętność i zabarwienie

Do koagulacji wód używa się: wodorotlenki żelaza, wodorotlenki glinu, siarczan glinu, -siarczan glinu 18- wodny, 7-wodny siarczan żelaza (II), 6-wodny siarczan żelaza (III), -glinian

W wodzie naturalnej spotykane koloidy to: cząstki gliny, cząstki iłów, związki humusowe, krzemionka

Koagulacja Al₂(SO₄)₃ * 18H₂O

I hydroliza

Al₂(SO₄)₃ + 6H₂O ↔ 2Al (OH)₃ + 3 H₂SO₄

II r. wtórna

3H₂SO₄ + 3Ca(HCO₃)₂ 3CaSO₄ + 6CO₂ + 6H₂O

Sum. Al₂(SO₄)₃ + Ca (HCO₃)₂ 2Al(OH)₃ + 3CaSO₄+6CO₂

Substancje neutralizujące:

Al₂(SO₄)₃ + 6NaOH 2Al(OH)₃+ Na₂CO₃

Al₂(SO₄)₃ +3Na₂CO₃ 2Al(OH)₃+3Na₂SO₄+3CO₂

Al₂(SO₄)₃ +3Ca(OH)₂ 2Al(OH)₃ + 3CaSO₄

_*Koagulacja Na₂Al₂O₄

Na₂Al₂O₄+4H₂O↔2Al(OH)₃+2NaOH

Na₂Al₂O₄ +Ca(HCO₃)₂+2H₂O CaCO₃+Na₂CO₃+2Al(OH)₃

Na₂Al₂O₄ +MgSO₄+4H₂O Mg(OH)₂+ 2Al(OH)₃+Na₂SO₄

Na₂Al₂O₄+CO₂+3H₂O 2Al(OH)₃+Na₂CO₃

Na₂Al₂O₄+4SiO₂2NaAl(SiO₃)₂

2Na₂Al₂O₄+MgSO₄MgAl₂(SiO₃)₂+Na₂SO₄

---