Wyk. 13 Patomorfologia- ( pierwszy z palenia papierosów)

• co 9 sekund umiera człowiek z powodu palenia papierosów

• 1 paczka dziennie-> wzrost ryzyka x 2 ,ch. wieńcowa serca, wzrost 10-14 x (śmiertelności w raku płuc)

dym zawiera:

1. smoła (tar)-rakotwórcza

2. policykliczne węglowodory-rakotwórcze

3. nikotyna -promotor

4. fenole-promotor, drażnią

5. CO

6. Formaldehyd-toksyczny,drażni

7. Nitrozaminy- rakotwórcze

10 papierosów dziennie- prwadopodobieństwo śmierci 1/200

osoba paląca i niepaląca-bierny palacz- 30% wzrost ryzyka raka płuc a gdy pali dużo to wzrost o 70%

palenie

• bronchitis chronica -> emphysema

• carcinoma pulmonum

spadek antyelastazy

spadek alfa-1- antytrypsyny niedobór alfa-1-antytrypsyny

palenie

uszkodzenie włókien elastycznych

zwężenie w oskrzelikach

zmiana anatomiczna budowy spadek wentylacji

emphysema rozszerzenie pęcherzyków

pękanie przegród ucisk na ścianę pęcherzyków

spadek przepływu w kapilarach

czynniki genetyczne

spadek alfa-1-antytrypsyny palenie papierosów

zniszczenie przegród

zmiany anatomiczne

zwężenie oskrzelików

bronchitis chronica

rozedma

dym i zanieczyszczenia

oskrzeliki oddechowe

nadprodukcja śluzu zgrubienie bł. śluzowej

zwężenie spadek wentylacji

wzrost grub. Infekcja bakteryjna

mm. oskrzelików

reakcje alergiczne

Wyk. 15

|Scar carcinoma-rak blizny

Ca microcellulare - diagnostyka róznicowa

• Ca plano, Adca niskozróżnicowany

• Ca nasopharyngis

• Rak Merkla

• NHL

• MM

• Rakowiak

• Pozaszkieletowy guz Ewinga

• seminoma

Mostly peripheral Adca- obwodowy gruczolakorak

Przerzuty raka płuc:

• węzły okołooskrzelowe i in. w kl. piersiowej

• 
  nadnercza > 50%

• wątroba 30-50%

• 
  mózg 20% drogą krwionośną

• kości 20%*

* przerzuty do kości dają także: rak prostaty, rak pęcherzykowy tarczycy, rak żołądka, piersi

Thrombagitis obliterans=ch. Burgera

• segmentalne ostre lub przewlekłe zakrzepowe zapalenie małego i średniego kalibru tętnic (czasem żył) kończyn (głównie dolnych rzadziej górnych)

• patogeneza: uszkodzenie śródbłonka- nadwrażliwość na pewne związki chemiczne dymu (palenie papierosów?)

• dotyczy młodych mężczyzn i palaczy: większość < 35.r.ż , część < 20 r.ż

obraz histologiczny:

• neutrofile we wszystkich warstwach śc, naczynia

• zakrzepy z mikroropniami

rak dwunastnicy, żołądka- związek z paleniem papierosów

Wykład 17

ZAPALENIA NACZYŃ

patogeneza

nieznana

mechanizmy immunologiczne:

1. kompleksy immun.

2. ANCA-przeciwciała przeciwko

cytoplazmie neutrofili uszkodzenie ścian naczyń przez patogeny

3. PC p/w komórkom śródbłonka np. w aspergillosis,dwoinka

rzeżączki, riketsje

kompleksy immun.

dopełniacz

cz. chemotaktyczne (C5a)

agregacja neutrofili

uwolnienie enzymów lizosomalnych

MARTWICA WŁÓKNIKOWATA:

• fr. martwiczo zmienionej śc. naczyń

• złogi: kompleksów immun. i dopełniacza

• białka osocza- wysięk

przeciwciała ANCA:

1. C-ANCA - przeciwko proteinazie 3 (PR-3)- w ziarnistościach w cytoplazmie

2. P-ANCA- p/w mieloperoksydazie (MPO) - w ziarnistościach blisko jądra

Zapalenie cytokiny Neutr. Ekspresja PR-3 i MPO na pow. Neutro

Produkcja ANCA degranulacja Neutro. ROS (wolne rodniki), enzymy lityczne

uszkodzenie śródbłonka

ZAPALENIE NACZYŃ

MAŁYCH DUŻYCH

ŚREDNICH

Duża tęt. (aorta)

Zap. tt. dużych

Średnia tęt. (np. nerkowa)

Zap. tt. średnich

Mała tęt.

Tętniczka

Zap. tt. małych

wlośniczki

żyłki

zapalenie

małych naczyń:

- ziarniniak Wagenera

- zes. Churg-Straussa

- mikroskopowe zap. naczyń

dużych naczyń - plamica Henocha-Schonleina

1. olbrzymiokomórkowe zap. tętnic

(zap. tęt skroniowej) średnich naczyń

1. guzkowe zap. tt

2. ch-ba KAWASAKI

2.zap. tętnic TAKAYASU

VASCULITIS- OBJAWY OGÓLNE:

• gorączka

• osłabienie

• bóle mięsni

• bóle stawów

we wszystkich postaciach

Olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic

• najczęstsza postać vasculitis (20 przyp./ 100.000/rok)

• > 50 r. ż

• zap. aorty i jej odgałęzień, zwł. Pozaczaszkowych odgałęzień tęt. Szyjnej ( tęt. Skroniowa)

zap. ziarniniakowe (f. aktywna ) włóknienie (f. nieaktywna)

Objawy zap. tętnicy skroniowej:

• połowiczy ból głowy

• t. skroniowa-tkliwa przy dotyku

• Zaburzenia widzenia

Zapalenie Takayasu

• < 40 r. ż, K>M

• zap. aorty i jej dużych odgałęzień

• morfologicznie wyglada tak samo jak zap. olbrzymiokomórkowe (dwie fazy)

• kilka postaci, I -klasyczna- daje ZESPÓŁ ŁUKU AORTY= CH. BEZ TĘTNA:

1. męczliwość kończyn grn

2. tętno słabo wyczuwalne

3. zaburzenia widzenia

Guzkowe zapalenie tętnic

• młodzi dorośli

• zap. średnich i małych tt. (BEZ TT. PŁUCNYCH!)

• HBV - 30%

• Lokalizacja:

• 
  nerki

• serce

• 
  wątroba najczęściej

• p. pokarm

• trzustka

• jądra

• mm. Szkieletowe

• ukł. Nerwowy

• skóra

zapalenie:

-martwica

-zmiany segmentalne, pełnościenne



aneurysma ruptura




Thrombus + martwica ruptura haemorrhagia


atrofia



Thrombus ischaemia

Zawał

Postać ostra:

1. necrosis fibrinoidea

2. naciek zapalny (charakter. Eozynofile)

3. thrombus

Postać wygojona:

1. fibrosis (guzki)

• postać ostra i wygojona mogą przebiegać w tym samym naczyniu lub w różnych

Objawy:

• p. pokarm: krwawienia, perforacja

• serce: angina pectoris, zawał

• nerki: nadcisnienie, NN, (nie ma glomerulonephritis!)

• obwod. układ nerwowy: neuritis

rozpoznanie:

• angiografia (tętniaki)

• biopsja ( wycinek skórno-mięśniowy)

Choroba Kawasaki

• dzieci (<4 lat)

• zap. dużych , średnich ( w tym tt. Wieńcowych) i małych tętnic

• zmiany:

1)zmiany skórne i w bł śluz

2) powiększenie węzłów szyjnych

• w chorobie Kawasaki może dojść do zawału serca u dzieci!!!

Zapalenie małych naczyń





Związane z ANCA bez związku z ANCA:

1. ziarniniak Wagenera ( C-ANCA) 1. plamica Henocha- Schonleina

2. zes. Churg- Straussa ( P-ANCA)

3. mikroskopowe zapalenie naczyń (P-ANCA)

( polyangitis microscopica )

granulomatosis Wegeneri

• M>K, 40-50 r. ż

• Zap. małych naczyń z martwicą

1. ziarniniaki z martwicą:

• grn drogi oddechowe

• płuca

1. zapalenie naczyń z marwicą

• grn drogi oddech.

• Pluca

1. glomerulonephritis

Objawy:

• zap. zatok, owrzodzenia, krwotoki z nosa, niedrożność nosa, perforacja przegrody nosowej

• płuca: kaszel, krwioplucie, duszność, krwotoki

• nerki: ONN

Mikroskopowe zapalenie naczyń

• zapalenie naczyń z martwicą ( małych tętnic)

• zmiany mogą być wszędzie, ziarniniaków brak!

• - nerki- glomerulonephritis

- płuca- zap. naczyń wlosowatych płuc (krwioplucie)

Zespół Churg- Straussa

• skóra , śledziona, płuca, serce

• płuca: nacieki zap. z eozynofili, ziarniniaki

• eozynofilia

• rhinitis allergica + astma oskrzelowa

Różnicowanie:




	ZIARNINIAK WEGENERA	ZES. CHURG STRAUSSA-	MIKROSKOPOWE ZAP. NACZYŃ
ZIARNINIAK	+	+	-
ZAP. NACZYŃ Z MARTWICĄ	+	+	+
GLOMERULONEPHRITIS	+	-	+

Plamica Henocha- Schonleina ( HSP)

• dzieci( 3-8 r.ż)

• mikro:

-vasculitis

• choroba układowa:

1. skóra

2. p. pokarm.

3. stawy

4. nerki

WYKŁAD 14

CD. CARCINOMA PULMONIS

• Carcinoma pulmonis - papierosy

1. Statystyka:


- związek częstości występowania z liczbą/dzień


zaciąganiem się


okresem niewolnictwa


-ryzyko:

• 
  zwykłego palacza 10x

• szalonego palacza (>40/dzień) 20x

• po 14 latach od wyzwolenia ryzyko = ludziom wolnym

2. Klinika:



-atypowe i przerostowe zmiany nabłonka oskrzelowego u 10%palaczy


u 2% z filtrem

-97% palaczy ma zmiany nabłonka u 15% ca. pulmonis

3. Eksperyment:


1200 substancji chemicznych

-Inicjatory - benzopiren

-Promotory - fenole carcinogeneza

-CO

-substancje radioaktywne

• Ryzyko

-liczba /dzień

-czas palenia

-wiek inicjacji


-zaciąganie


-współcarcinogeny np. azbest ( 5x )

- 2x więcej papierosów dziennie - 3x ryzyka

• Carcinoma bronchogenes

-Killer nr 1 u mężczyzn w U.S.A

-20% wszystkich raków u M i 11% u K

-najczęściej: 40-70 r.ż ; max. 6 i 7 dekada życia

• Czynniki ryzyka

-papierosy

-przemysł

-zanieczyszczenia powietrza

-predyspozycje genetyczne

-blizny

• Carcinoma bronchogenes - klasyfikacja histologiczna!!!

-Carcinoma planoephiteliale 35-50%

-Adenocarcinoma 15-35%

• Adca bronchi

• Ca. Bronchioalveolare („prawdziwy”)

-Ca. Microcellulare 20 - 25%

• Oat - cell carcinoma

• Intermediate cell type

• Combined

-Ca. Makrocellulare

• Undifferentiated ca.

• Giant cell ca.

-combined ca. (ca. plano + adca)

(rak wysokozróżnicowany - wolniej rośnie, ale jest mniej wrażliwy na chemioterapię.

Rak niskozróżnicowany - szybciej rośnie, ale jest bardziej wrażliwy na chemioterapię)

• Drobnokomórkowy rak płuca!!!

Jest to rak neuroendokrynny (inne neuroendokrynne: Merkla skóry, rdzeniasty tarczycy)




ziarnistości neuroendokrynne




neuropeptydy, inne peptydy




zespoły paraneoplazmatyczne(książka -2 tab. - znać)

• Zespoły paraneoplazmatyczne

-zespół Cushinga (ACTH)

-hiponatremia (ADH)

-hiperkalemia (parathormon, PGE)

-hipokalemia ( kalcytonina)

-gynekomastia (gonadotropiny)

-zespół rakowiaka (serotonina)

-miopatia, neuropatia obwodowa, bóle korzonkowe

• Ca. drobnokomórkowy!

1. markery różnicowania

-NSE

-Leu 7 (ziarnistości)

-SY 38 (pęcherzyki synaptyczne)

-chromogranina

2. z. Paraneoplazmatyczne

3. markery różnicowania nabłonkowego

-keratyna

-EMA

-CEA

WYKŁAD 16

T: NOWOTWORY NACZYŃ

• Podział:

• nowotwory naczyń krwionośnych;

• nowotwory naczyń limfatycznych;

• Pochodzenie;

• Endothelium (CD31, CD34, vWF);

• Pericyty (w przydance naczyń);

• Komórki zespoleń tętniczo-żylnych (np. na dystalnych końcach palców)

Wrażliwe na temp. miocyty gładkie - regulują przepływ krwi przez zespolenia

tętniczo-żylne.

• Nowotwory naczyń krwionośnych:

1. łagodne

• dobrze wykształcone przestrzenie naczyniowe wyścielone nabłonkiem;

• brak atypii;

• brak mitoz;

• o pośredniej złośliwości

• złośliwe

• lite;

• atypia;

• mitozy;

• Nowotwory łagodne i zmiany nowotworowe:

• Haemangioma;

• Glomus tumor - Glomangioma - kłębczak;

• Teleangiectasiae;

• Odczynowa proliferacja naczyń

• Nowotwory o pośredniej złośliwości:

• Haemangioendothelioma;

• Sarcoma Kaposi;

• Nowotwory złośliwe:

• Angiosarcoma;

• Haemangiopericytoma;

• HAEMANGIOMA

a) odmiany:

• Haemangioma capillare (włośniczkowy);

• Haemangioma cavernosum (jamisty);

• Granuloma pyogenicum (Granuloma teleangiectatium)

guz ciążowy

b) lokalizacja:

• skóra i tkanka podskórna;

• błony śluzowe (jama ustna, wargi);

• wątroba (1/3), śledziona, nerki, mózg;

• znaczenie:

• kosmetyczne;

• ruptura - haemorhagia

• GRANULOMA PYOGENICUM

1. przyczyna powstania - uraz (1/3 przypadków)

2. lokalizacja:

• skóra,

• dziąsła,

• błona śluzowa jamy ustnej

• szybki wzrost

• 1-2cm owrzodzenie;

• guz egzofityczny;

• pregnancy tumor (1% ciężarnych - regresja po porodzie)

• GLOMANGIOMA=GLOMUS TUMOR

1. bolesny;

2. pochodzenie: wywodzi się z komórek zespoleń tętniczo-żylnych;

3. lokalizacja:

• czubek palca ( pod paznokciem) - różnicowanie z czerniakiem złośliwym

• TELEANGIECTASIAE

1. haevus flammeus ( salomon pateu - plama łososiowa)

• poszerzenie naczyń skóry głowy i szyi

• wrodzona, płaska, może ulegać regresji

• port-vine stain (“plamy wina”)

• grube, nie ulegają regresji

• pajączki naczyniowe

• ciąża, cirrhosis hepatis,

• twarz, szyja, klatka piersiowa

• ANGIOMATOSIS BACILLIARIS

1. czynnik sprawczy- bakteria: Bartonella henselae

2. nienowotworowa proliferacja naczyń drobnych w:

• skórze,

• LN,

- kościach

• mózgu

c) u osób z obniżoną odpornością (HIV)



kot(Bartonella henselae) pchła skóra człowieka


(Angiomatosis, ch.kociego pazura)

skóra człowieka

(Angiomatosis, ch.kociego pazura)

• HAEMANGIOENDOTHELIOMA epithelioides

1. dorośli

2. występowanie

• duże lub średnie żyły tkanek miękkich

• wątroba

• rokowanie:

• 40% wznowy

• 20-30% meta - 15% śmierć

• SARCOMA KAPOSI guz wrzecionowatokomórkowy

1. postacie:

1. przewlekła (klasyczna, europejska)

2. węzłowa (afrykańska , endemiczna)

3. po przeszczepie

4. u chorych na AIDS

2. opis:

Ada) przewlekła

• starsi M, Europa wschodnia

• skóra i tkanka podskórna kończyn dolnych

• rzadko śmierć

Adb) węzłowa

• młodzi dorośli i dzieci - Afryka południowa

• LN+narządy wewnętrzne

• Agresywny przebieg

Adc) po przeszczepie

• u osób poddanych immunosupresji (IS)

• skóra+narządy wewnętrzne

Add) u chorych na AIDS

• u 25% chorych na AIDS, gównie homoseksualistów

• skóra, błony śluzowe, LN, PP, narządy wew.

3. schemat:

HHV(KSHV) - Kaposi Sarcoma Herpes Virus







Kom. mezenchymatyczne limf.B HIV






tat

cytokiny

Sarcoma Kaposi limf.T

4. Stadia:

1. plama

• przestrzenie naczyniowe w obrazie histologicznym

• kom. zapalne

• wynaczynione erytrocyty

• obraz podobny do ziarniny niespecyficznej

2. blaszka

• proliferacja wrzecionowatych kom

• erytrocyty pozanaczyniowe w wielu miejscach

c) guzek

• ANGIOSARCOMA

1. dorośli (starsi) K=M

2. lokalizacja

• 
  wątroba:

= pestycydy (arsen)

= PCV (polichlorek winylu, produkcja tworzyw sztucznych) czynniki ryzyka

= Thorotrast (kontrast radiologiczny)

• skóra

• tkanki miękkie

• sutek

• śledziona

• złe rokowanie

• HAEMANGIOPERICYTOMA

1. z pericytów

2. lokalizacja:

• kończyny dolne

• retroperitoneum (przestrzeń pozaotrzewnowa)

• 50% przerzuty

• złe rokowanie

• występuje rzadko

• NOWOTWORY NACZYŃ LIMFATYCZNYCH

• Lymphangioma

• Lymphangiosarcoma

• LYMPHANGIOMA

1. L. Capillare -wys.

• głowa,

• szyja,

• pacha

• L. Cavernosum - wys.

• pacha,

• szyja,

• przestrzeń pozaotrzewnowa

• LYMPHANGIOSARCOMA

1. złe rokowanie

2. zw. z przedłużonym, utrudnionym odpływem limfy i przewlekłym obrzękiem limfatycznym np. po radykalnej mastektomii, naświetlaniu okolicy pachy

/lymphangioma - brak erytrocytów, haemangioma - obecność erytrocytów/

/w przypadku podejrzenia naczyniaków... nie wykonuje się biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej/

Pylice płuc

Nienowotworowe choroby tk. płucnej wywołane wdychaniem:

1. Pyłów nieorganicznych

2. Pyłów organicznych

3. Pyłów chemicznych

Najczęściej przebiegają z włóknieniem płuc, chociaż niektóre mogą przebiegać ostro bez włóknienia. Najbardziej narażoną gr. zawodową są górnicy, pracownicy przemysłowi.

Pył nieorganiczny pylica

pył węglowy	Anthracosis	Kopalnie węgla kamiennego
krzemionka	Silicosis	Kopalnie, piaskarnie, odlewnictwo,
azbest	Asbestosis	Kopalnie, izolacje, ekoplozycja złóż metali szlachetnych
beryl	Beryliosis	Elektrownie atomowe
krzemowo-węglowa	Silico-anthracosis

Patogeneza:

Rozwój pylic zależy od:

• Czasu ekspozycji

• Stężenia w powietrzu

• Mechanizmów oczyszczających i ich sprawności

• Ø i kształtu pyłów

• Rozpuszczalności i cytotoksyczności pyłów (rozpuszczalne są bardziej szkodliwe, niektóre mogą hamować fagocytarne właściwości)

• Dodatkowe czynniki np. palenie papierosów

>5µm zatrzymywane przez nos, aparat śluz.- rzęskowy

<0,5µm wydychane

1-5µm niebezpieczne

Obrona:

1. Aparat śluzowo-rzęskowy

2. Aktywacja makrofagów fagocytoza makrofagi do węzłów chłonnych


Cz. fibrynogenie Pył



Cz. prozapalne



Mc



PŁUCA

Cz. toksyczne (ROS, proteazy)


Fibrosis

Pylica węglowa- Anthracosis

• Bezobjawowa

• Prosta

• Powikłana= postępujące włóknienie płuc (fibrosis massiva progressiva)

Makrofagi fagocytujące pył mogą się rozpadać lub transportować pył do węzłów chłonnych, gdzie osadzają się złogi pyłu węglowego. Pył może występować poza komórką.

Prosta pylica węglowa:

1. Plamy węglowe (1-2mm)-Mc

2. Guzki węglowe- Mc+ kolagen

Występowanie w płucach: płaty górne, górna część płatów dolnych

W początkowym okresie ma charakter guzkowy

Powikłania pylic węglowych:

• Liczne blizny (2-10cm)

• Mikro”

• Włóknienie

• Złogi pyłu węglowego

• Martwica (cz. środkowa)

• Lub płuco w wyglądzie”plastra miodu”

Następstwa pylicy węglowej:

• Emphysema centrilobulare- rozedma

• Bronchitis chronica

Krzemionka- formy





krystaliczna amorficzna


kwarc talk




Fibrosis

Pylica krzemowa- Silicosis

1. Ostra (proteinoza pęcherzyków płucnych)

2. Przewlekła

• Guzki, blizny

• Powikłana= postępujące włóknienie płuc

Lokalizacja: płaty górne

Początkowy okres włóknienie o charakterze guzkowym

Charakterystyczne zmiany w węzłach chłonnych przywnękowych- nawapnienia typu skorupy jaja

Proteinoza pęcherzyków płucnych (gęsty surfaktant)

• Nabyta 90%- autoimmunologiczna

• Wrodzona

• Wtórna- np. Silicosis acuta

Następstwa pylicy krzemowej:

• ↑Ryzyka TBC ←↓akt. Fagocytarnej makrofagów

• ↑Ryzyko raka płuc← absorpcja carcinogenu do cz. pyłów

Choroby związane z ekspozycją na azbest:

• Azbestosis

• Rak płuca (palenie zwiększa ryzyko)

• Plaki opłucnowe

• zlokalizowane: opłucna ścienna, pokrywa przeponę

• rozlane: kolagenowe nawarstwienia

• Wysięk w jamie opłucnowej (surowiczy, krwisty)

• Mesothelioma

• Rak krtani

• Rak jelita grubego, żoładka



Pył azbestowy

Serpentynowy amfibolowy (gorszy)

zatrzymywany proksymalnie dystalne odcinki pod opłucną

w drzewie oskrzelowym

Azbestosis- morfologia

1. Włóknienie

• Rozlane

• Śródmiąższowe

• Max. Płaty dolne, podopłucnowo

• Ciała azbestowe- fragmenty pyłu pokryte powłoką białkową- żelazową (pałeczki dobosza w makrofagach)




• Azbestosis

• Rozpoczyna się włóknieniem w płatach dolnych i podopłucnowo.

• Antracosis i Silicosis

• Rozpoczyna się w płatach górnych.

• Guzkowe włóknienie.

• Beryliosis

• Acuta (pneumonitis) nacieki w przegrodach międzypęcherzykowych

• Chronica granulomata

Nadciśnienie płucne→ niewydolność LK→ cor pulmonum

→ Emphysema

→ Bronchectases

→ Bronchitis chronica

→ TBC

→ Mesothelioma

→ Carcinoma: pulmonis, larynges, ventriculi, coli

Zespół Caplana

Arthritis rheumatoidea + pneumoconicosis Antracosis

Silicosis

Azbestosis

Tlenek żelaza→ siderosis

Siarczan barytu→ baritosis

Tlenek cynku→ stanosis


Pył organiczny → pylica

Spleśniałe siano → płuco farmera

Trzcina cukrowa → baggassosis alergiczne zap. pęcherzyków płucnych


Odchody ptaków → płuco hodowcy ptaków

Bawełna, len, konopie→ Byssinosis

Cedr → Astma astma oskrzelowa

Alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych

• Nacieki zapalne w przegrodach międzypęcherzykowych (limf. Plazm. Makr.)

• Ziarniniaki nabłonkowatokomórkowe bez martwicy

• Bronchiolitis obliterans

• Włóknienie śródmiąższowe

Od Uli - 18 -

---