Rząd:HETEROPTERA-Pluskwiaki różnoskrzydłe 25tys gat,w pl800;cialo spłaszczone, umiarkowana zdolność lotu;klujaco-ssacy;narzad geb-klujka(rostrum) osadzona w przedniej czesci Glowy,chowana pod przedpiersie,polozenie Glowy hipognatyczne;nogi biezne, czasem chwytne/pływne;większość ma gruczoly zapachowe-larwy i imago;1pokolenie w roku,jaja składane na r-nie,w glebie,przeor niezupełne typu heterometabolii;roślinożerne-soki rosl;drapieżne-owady,drobne zwierzeta;pasożyty zewn-wysysa krew (pluskwy); 2pary skrzydel; przednia tworzy półpokrywy w nasadowej czesci schytynizowane;,koncowa czesc bloniasta,niektóre maja skrz czesciowo/ca;okowicie zredukowane;trojkatna tarczka miedzy nasadą skrz. Rodzina Tasznikowate-Miridae Ozdobnik lucernowiec Adelphocoris lineolatus caly kraj;lucerna siewna;imago9mm,ziel-szary,2 ciemne smugi na tarczce,nogi i czulki silnie wydłużone;larwa podob do imago,mniejsza i bezskrzydla,wpierw czerw-braz,pozniej ziel;larwy wylegaj w Pol maja;lar i imago wysysaja soki z lisci,pakow,młodych strąków lucer, rzadziej innych motylk;uszkodzone czesci zmieniaja barwe,usychaja,odpadaja;z kwiatow zostaja Tyl szypulki;imago pojawia się 1/2pol VI;skladanie jaj koniec VI do pocz VIII;lar wylegaja się glw w VII;najwięcej imag wyst w Pol IX. Zmienniki Lygus ssp dl kilka mm,ziel, ciemniejsze Cetki;imago i lar szkodnikami r-n upraw:ziemn,bur,lucer,rzepak;zywia się:soki z r-n-zmiennik lucernowiec;moga tez jesc jaja innych ow:zm.ziemniaczak je jaja stonki Zmiennik Lucernowiec Lygus Rugulipennis; zimuja dorosle pluskwiaki;o III zeruja na młodyh lisciach,samice skl jaja w pedy;rozwoj jaj i nimf w V i VI;w VII pojawiaja się osobniki Iipokolenia,dojrzewaja do IX;w czasie kwitnienia r-n baldaszkowatych przelatuja na nie i tam Zach dalszy ich rozwoj;czesc zimuje na baldasz,większość przelatuje na plantacje wieloletnie motylk;lucer,groch,ziemn,bob;larwy i imago wysysaja sok z liucci,kwiatrow,nasion;nalot w okresie kwitnienia;zabieg co 14-21dnigdy 2plusk/1m2 Rodzina Plaszczyncowate Piesmidae Plaszczyniec burak Piesma quadratum imago zimuja na skrajach lasow i nieużytkah; wiosna przelatuja na r-ny żywicielskie-bur,szpinak;w V samice skl jaja na lisc bur;larwy wylegaja się w polVI,SA Malo ruchliwe;zeruja i linieja na tych samych r-ch;po krotkim czasie zerowania imago przechodza na zimowanie;czesc samic skl jaja Iipokolenia;przen kędzierzawk plaszcyncową,jej objawy ujawniaja się po 60dniach-zacham wzrostu, nerwow lisci,rozrost blaszki,zewn okółki żółkną;zwalcz:niszcz komosowatych na kt szkodnik zeruje;niszcz 1-szych ow wiosna Rodzina Tarczówkowate Pentatomidae Warzywnica Kapustna Eueyderma oleracea;dl 7mm;cialo spłaszczone ziel/nieb z plamami u młodych zolt,u star ciemnoczerw;V/VI samice skl jaja na dolnej stronie liscia,lar SA beskrzydle;1pokol/rok;dorosle zimuja w kryjówkach;zywia się sokiem krzyzowych;objawy-biale plamki,nast brunatnieja;zwalcz:niszcz chwastow krzyzowych,gleboka orka,preparaty systemiczne Warzywnica ozdobna-czerw Euryderma Ornatum wyst na terenach otwartych w niskich r-ch, soki r-n ktrzyzowych Żółwinek zbożo Eurygaster Maura;szary z czarn plamkami;brzuch, nogi zolt-róż,dl10mm;imago zimuja pod resztkami r-nymi,na miedzach,skrajach lasow;grozny szkodn,zwalasz pszenicy,na zboż pojawiaja się IV/V;samice skl jaja na lisciach zboz;larwy najpierw zeruja na pochwach liściowych,nastep przenosza się kłosy by wyssac soki z ziarniakow;oslabia r-ny,spadek jakości ziarna;1pokol/rok;zwalcz:zaoranie scierniska,zwieksz udzialu zboz jar w zasiewie Zbrojec Dwuplamy Perillus Bioculatus poch z Am pln;atakuje larwy stonki,uzywany do zwalczania,zle przyst do naszego klimatu-osobna hodowla i okresowa kolonizacja upraw Rodzina Dziubalkowate Dziubalek Gajowy Anthocoris Nemorum larwy i imago zywia:przędziorki,jaja owocowek,larwy miodowki jabłoni,pryszczrkow,gasienice zwójek,namiotnika jabłon;ciemny; dl3,5mm;zimuje w załamaniach kory Rzad:HOMOPTERA Pluskwiaki Rownoskrzydle42tys;pl1tys;cialo spłaszcz,okrągławe;2pary bloniastych skrzydel;czeste formy bezskrzydle; odnóża kroczne;ap klujaco-ssacy w postaci członowanej klujki;czasem klujka uwsteczniona/brak;przeobrażenie niezupeł;rozmnmaż płciowe i partogeneze,dodatkowo wyst skomplikowana przemiana pokolen;sok r-n Podrzad Miodówki Psylloea Rodzina Miodowkowate-Psylliae Midowka jabloniowa Psylla Mali szaro-ziel;dl 4mm;pojawiaja się w maju,zeruje na doln czesci lisci; jesienia samice skl jaja na pniach i galazkach 200jaj; wiosna wyleg larwy zolt-ziel;lar powoduja szkody:-wysysanie wczesna wiosna soku z paczkow kwiatowych i owocowych;-wydzielanie lepkiej cieczy powod zlepianie paczkow,jest ona pozywka dla grzyb czerniowych;zwalcz:w fazie ziel pąka przy duzym wystepowanie szkodnika; ochron biedronek i chrzaszczy;slabe owocowanie/brak Podrzad Piewiki- Auchenorrhyncha Rodzina Skoczkowate-Cicadellidae Skoczek Sześciorek-Macrrosteles Laevis cialo smukle;ziel-zól;3-4m;6plamek na Glowie;stadium zimujące-jaja,na kt w IV/V wylegaja się
larwy;larwy zeruja na oziminach,nast. Na zbozach j.,tam osiagaja imago i daja drugie pokolenie;zerowanie larw i imago powod:zółkn i czesciowo zasychanie lisci;na lisc poczatk plamy srebrzyste,nast zól,czerw;atakuje od Brzeznej czesci pola,nast. W glab plantacji.Inne skocz:
skoczek rozany Podrzad Mączliki-Aleurodoida Rodzina Maczlikowate-Aleurodidae Maczlik Szklarniowy-Trialleurodes Vaporariorum;dl 2mm;skrz mleczno-bial;vialo ziel,pokryte puchem woskowym;samica skl jaja Male owalne na doln stronie liscia,1-2/dobe;jaja okryte puchem wosk; larwa1-szego stadium 0,3mm,silnie splaszcona,ruchoma;zol-bial;lar 2 i 3stadium nieruchome,przyczepione do spodniej strony liscia,okryte warstwa puchu;3stadium dorasta do 0,5mm;przy kolejnym linieniu przeksztalca się w poczwark,która jest pokryta najgrubsza warstwa puchu;naje warunki rozwoju 22st,80%wilgoci;zerowanie lar,imago,wydzielanie rosy miodowej na kt rozwijaja się grzyby czerniowe,utrudniajace prawidlowa asymilacje CO2 i hamujaca fotosynteze;zasiedla r-ny wiosna-jesien;wios w najcieplejsz miejscach szklarni;poznym katem na r-ch w pobliżu wywietrznikow i drzwi;przydatne sa tablice lepne;prog szkodliwości-pow 2os/1cm2 liscia;zwalcz:wprowadzenie pasożyta,pasożyta i drapieżcę,drapieżcę;pas SA grzyby np.Verticillium Lecanii,nanosimy je w postaci oprysku;jako parazytoidy wykorzystuje się obrotnica szklarn,osiec maczlikowy Podrzad Czerwce-Coccoidea Rodzina Misecznikowate-Lecaniidae Misecznik Sliwowiec-Parthenolecanium Corni sliwy;tez na innych; stadia szkodliwe to samice i larwy zerujace na pedach;samica bezskrzydla ma zredukowane nogi,nieruchliwa,okryta twardym wypukłym plaszczem tworzącym braz miseczke;zimuja larwy Iistadium;wiosna larwy na młodych pedach,wysysaja soki,wstrzykuja sline z toksynami,powod zamieranie łyka,drewna Rodzina Tarcznikowate -Diaspididae Skorupik Jabloniowy-Lepidosaphes Ulmi;grozny dla drzew i krzewow,zeruja larwy i samice;mozaikowate przebarwienia na lisc;tarczki samic braz-szare;lar biale,kształt przecinkowaty, wyleg się na pocz VI;lar wędrują po r-nie,szukaja miejsca w którym się osiedlaja-na lisc,pedach;VIII lar ->samice,kt od X skl jaja pod swoje cialo,nast. Zamieraja;zwalcz:w czasie wylegania larw i ich wędrówki po r-nie-czas kwitnienia glogu Podrzad Mszyce-Aphidodea ponad 3tys;w pl 800;Male,miękkie delikatne cialo;skrz bloniaste;często zredukowane;odwlok barylkowaty z zaznaczona segmentacja;wyst masowo;wysysaja soki;wiele r-n;Przenosza choroby wirus i produkuja spadż na ktorej rozwijaja się grzyby;niekt zyja w symbiozie z mrowkami-wydalina msz jest wykorzystywana przez niekt gat mrowek;wiele pokol/rok;Male rozmiary>utrudnia zwalcz;biedr naturalny wrog Rodzina Mszycowate-Aphididae dobrze rozwiniete czulki i syfonow;Rozmn skomplikowane wg 2schem:homocykliczne o pelnym rozwoju;anholocykliczne bez fazy rozmnazania;wyst wiele pokolen kt rozmnaż się zywo i dzieworodnie;jedynie ostatnie pokolenie Rozyn się płciowo Mszyca jbloniowa Aphis Pomi jabl,grusza,glog,jarzebina;1-dom;do2mm;syfony,ogonek ziel-zol;jaja czar, błyszczące; lar ciemnoziel,pozniej ziel;zimuja jaja na galazkach;najcz na pedach 1-roczn;lar wylegaja się tez przed pekaniem pedow,po rozchyleniu lusek wnikaja do ich wnętrza;liscie zwiniete,zawiazki zniekształcone;wydzielaja duze ilości rosy miodowej na kt SA grzyby;do 16pok/rok; zabiegi przed kwitnieniem drzew Mszyca zbozowa Sitobion Avenae 1-domny, rozne gat zboz ,traw;imago 2-3mm;zol-ziel;brak sklerotytu na odwloku,czarne syfony z ogonkiem wyrazne na tle jasnego odwloka;zimuja jaja w trawach,resztach pozniw,oziminach;loty wiosenneV-VI;masowy pojaw w fazie kloszenia przy suchej cieplej pogodzie;glw klosy, wysysa soki,zmniejsza plon;pod koniec dojrzałości mlecznej zboz uskrzydlone przelatuja na kukurydze i trawe;pozna jesienia samice jajorodne składają jaja zimujące;prog szkodliwości 5msz/Klos Mszyca rozano-trawowa Metopolophium Dirhodum 2-domny;jasnoziel,z ziel pasem na grzbiecie;zimuja jaja na pedach róż dzikich i ozdobnych;wierzcholki pedow i pąki-do momentu ich pekania;pozniej na dolnej stronie lisci;nie powoduja deformacji ale szpeca i osłabiają;wiosna przelatuja na pola,zeruja na lisciach jęczm,kukur,owsa,pszen,psz-Zyt,trawach;poczatek VII-najwięcej;wysysanie sokow;zostawiaja spadż-pozywka grzybow czerniowych;msz jest wektorem wirusa zoltej karłowatości jęczm Mszy czeremchowo-zbozowa Rhopalosiphum Padi 2-domny;oliwkowo-ziel.zimuja jaja na czerenchach;V i VI Przenosza się na zboza;szczyt-poczatek VII;drugi szczyt-polVIII;przed zniwami przelatuja na trawy i kukur,nast. Zasiedlaja zboza oz;zielone lodygi i liscie,dolne partie roslin;wektor zoltej karlowtosci jeczm Mszyca brzoskwiniowo-ziemniaczana Myzodes Persicae 2-dom; bezskrzydle;owalne,oliwkowo-ziel;dl1,8mm;syfony sredniej długości,czulki siegaja rurek odwłokowych;uskrzydlony-cialo smukle,dl2,3mm,Glowa i tulow czarne,odwlok oliwkowo-ziel;zimuja jaja na brzoskwini,mogą w szlar nich i innych pomieszczeniach w formie kolonii;
wiosna na pola,zwlaszca ziemn;na polach rozwija się kilka pokolen partenogenetycznie;jesienia uskrzydlone wracaja na brzoskwinie,tam samice składają jaja zimujące Mszyca trzmielinowo-burakowa Aphis Fabea 2-dom;zimuja jaja na korze pnia i galazek trzmieliny i kaliny;krzewy-żywiciel pierwotny;na nim rozwijaja się 2-4pokolenia;uskrzydlone leca na wtornego-letniego(buraka)/bob,fasola,pomidory;dolna strona lisci buraka,na pedach i kwiatostanach;liscie kurcza się,zawijaja w dół;r-ny zle rosna;Przenosza choroby wirusowe;zwalcz:
izolacja przestrzenna,przeparaty chem Rodzina Bawelnicowate Pemphigidae Bawelnica Korówka Eriosoma Lanigerum wyst:od 2pol V do pocz VI i pod koniec IX/pocz X;zimuja samice larwy i imago w korze na pniach i konarach,niektóre na szyjce korzeniowej i na korz pod powierzch;w czasie wegetacji najcz na odrostach korzen,młodych gależ,ogonki lisc,swieze rany po cieciu;drzewa mlode,kilkudziesięcio;zakluc prawidłowy wzrost,tworza się gałasowate narosla,guzy,zrakowacenia,spekania kory RZAD SIECIARKI Neuroptera drapieżne, skrz przezroczyste,mocno użyłkowane;2pary bloniastych skrz;duze oczy,ap gryzacy,dlugie wieloczłonowe czulki;4tys;lasy,laki,zarosla;jesienia czeto zimuje w domach;przeor zupel;larwy drapieżne;,silnie rozwiniete zuwaczki;w pl90 Rodzina Złotookowate Chrysopidae rozp skrz 35mm;samice przyczepiaja jaja do lisci,galazek,owocow drzew/krzewow pojedynczo/w wiekszych ilościach;jaja na b dlugich i nitkowatych trzonkach-styliki;larwy ruchliwe,żarłoczne;maja oste zuwaczki;imago najliczniej w 2pol lata i wczesna jesienia; jeiennepokolenie zimuje;w czasie zimowania zootok zmienia kolor z ziel na róz-braz;złotook drapieżny Sisyra terminali Złotook pospolit Chrysopa Vulgaris imago i larwy tak samo drapieżne;jedza:mszyce,przędziorki,roztocza,jaja ow np. stonki;w calym cyklu 1 lar je 500mszyc,200jaj stonki, 2000przedzior;najcz zeruja na niskich r-nach kwiatow,warzyw,rzadziej drzewach RZAD MOTYLE Lepidoptera 150tys;wszys kontyn;najb zaawansowane ewolucyjnie;cialo skl się z segmentow,chroniacy chitynowy oskórek;segm polaczone bloniastymi stawami-swoboda ruchu; oskorek pokrywa warstwa drobnych lusek Rodzina Namiotnikowate Yponomeutidae Namiotnik jabl Hyponomeuta malinellus 8mm,rozp skrz20,biale czarno nakrapiane;jaja owal,okryte wydzielina;skl 50-80jaj;gasienice kremowe'szarozoł z czr Glowa i tarczka odwloko; gas zimuja pod tarczkami;poczw jasnozol w bial kokonie;koniec IV oprzędzają pąki,zeruja przez 3tyg;nast. Buduja luzne namioty,obejmujące liscie,gałązki-6tyg,nast. Buduja kolejny namiot;przepoczwarczaja się w kokonie,poczw ułożone w pakiety;aktywne o zmierzchu i nocy; koniec czerwca wylatauja Az do IX;niszcza zawiazki owocow;nakl opryskiwac drzewa przed kwitnieniem Rodzina Zwójkowate Torticidae Owocówka jablkoweczka Cydia pomonella dl8-9mm;rozp skrz s-a20mm,s-c16;u samcow czarny pasek na skrz;gasienica jasnozól, potemróz,starsze maja brodawki z wloskami;poczwarka dl10;zimuja gasiebnice w kokonach;lot od 20V do polVII;jaja skl w VI i VII,gas pojawiaja się 1m-c pozniej;jaja 2-go pokolenia skl w 2pol VII i VIII,z nich gas schodza na przezimowanie;jes długość dnia>15h-przepocz-warczaja się w tym samym roku,jes krótsze-w nastepnym;jabl,grusza,głóg;owoce opadaja;straty10-30%;prog szkodliwości 2-3jaja/100owocostanow;zmywanie,niszcenie owoc z gąsienicami;wylapywanie gas na opaski z papieru falistego;chem w VI,pułapki feromonowi;2gi zabieg na pocz wylegania gąsienic Pąchówka strąkóweczka Laspeyresia nigricana rozp skrz 15;przed oliwk-braz;tylne szaro-braz;gąsie zoł,dl10,ma brodawki ze szczecinkami;poczwar ciemnobraz dl8;zimuja dorosle gasienice w kokonie w glebie na gleb5cm;wiosna buduja nowy kokon w kt przepoczwarczaja się;wylot koniecV,koniec VII;jaja skl na lisc,przylistki,straki;skl50-180jaj;gąś wgryza się do straka,w nim przez prawie 25dni 4xlinieje;imago opuszcza się do gleby po nitce i tam zapoczwarza,1pokol/rok;groch, peluszka; 1gas uszkadza 1-3nasiona;Mozer uszk kwiaty,liscie,wierzcholki r-n;prog 1zloze jaj na 10r-n Zwójka różoweczka Archips rosana wielożerny,atakuje rózowate;jaja zimuja w zlozach,na pedach rozowatych gąs wylegaja się w koncu IV i na poczV; zeruja w zwinietych lisciach,tez porzeczki; 1pokol;opryski wiosną po wylegu larw;preparaty o dzialaniu kontaktowym i wgłębnym Rodzina Omacnicowate Pyralidae Omacnica prosowianka Ostrinia nubilalis rozp skzrz30;skrz jasnobraz/brunatne z ciemnymi brzegami;gąs cieliste z ciemna przepaska na grzbiecie; zimuje w resztkach pożywienia;wVI skl jaja na lisc kukur;czasem wyst 2-gie pokolenie;szkodl są lar.kt zeruja wewn pedu główn i w kolbach kuk;pedy staja się łamliwe;zwalcz-gleb orka,niszcz chwastow ndlugolodygowych,chem-preparaty żołądkowe Rodzina Sówkowate Noctuidae Podrodzina Rolnice Agrotinae wielożerne;rozp35-50;1para szara,2jasna/biala;gas ciemne,gas zimuja w GL;przepoczwarczaja się wiosną,w polV nast. Ich wylot;skl jaja do ziemi/do r-ny żywicielskiej-2000jaj;buraki,ziemn,rzepak oz;Rolnica Panewka,Rolnica Zbożówka;mlode gas na nadziemnych czesciach r-n,starsze na korzeniach->zamieranie r-n;tez do bulw;podorywka/orka,opryski wieczorne Rodzina Brudnicowate Lymantriidae Brudnica Nieparka Lymantria dispar rozp4-6cm; samce jasnobeż;SA-cxe ciemniejsze;roi się wVIII i IX w lasach i sadach;jaja w plaskich skupiskach na korze pni i konarow w miejscach jasnych i sloneczn;samica pokrywa jaja kitowa subst i brunatnymu wloskami z odwloka,zimuja gas w jajach;wylegaja w nast. Roku;po wylegu tworza tzw lusterko;tworza nici i SA peznoszone na inne r-nyVII,VIII przepoczwarczaja się przyczepiona do podloza;spoczynek trwa2-3tyg;nast. Wylega się mot;1pokol/rok;drzewa owoc,lesne Rodzian Barczatkowate Lasiocampidae Pierścienica nadrzewka
Malacosoma neustria rozp30;jaja ułożone wokół galazek w kształcie pierscienia w postaci mocno zlepionych obraczek szer1cm na 1-rocz/2-letn galazkach jabłoni i sliw;w nast Roku wylegaja się gąs,tworza oprzędy wewn których przebywaja tzw lustra;zeruja na mlod lisciach drzew,powod straty w sadach,zeruja nocą,niszcza paki i liscie;jabl,sliwy,dęby;zeskrobywac jesienia pierscienie jaj,Niszczyc chore gałązki i lustra Rodzina Bielinkowate Pieridae Bielinek Kapustnik Pieris brassicae rozp do58;lasy,pola,ogrod,sady;gąs na r-nach krzyzowych-kapusta,rzodkiew swirzepa,nasturcja,gorczyca,2pokol/rok;rzadziej 3-V-VI,VII-IX,X;samice 1-szego poko.enia skl jaja na r-nach dziko rosnących,potomstwo kolejnego pokolenia zeruje na r-nach uprawnych Bielinek Rzepik Pieris rapae rozp do46;biale,z czarna plama na wierzchołku;na wierzchu u samca-1;u samicy2 czarne pamki;spod skrz zół;motyle wiosenne SA mniejsze od letnich;przepoczwarczanie nastepuje w poczwarkach przyczepionych do r-n żywicielskiej/w pobliżu;zimuje poczwarka;motyl-IV-VI;VII-IX,czasemX;gas zeruja wVI-1-sze pokol;nast. IX iX-2pokol;lasy,zarosla,pola,miedze,sady,ogrody,ruderalne;krzyzowe-kapusta,nasturcja,pieprzyca RZAD CHRZASZCZE Coleoptera 400tys,w pl7t.kosmopolityczne,rozne środowiska i strefy;ros-zer,drapieżne,padlino,wszystko zerne;ląd,woda Podrzad Chrza drapieżne Adephaga 40tys,Glowa skierowana ku przodowi,dobrze wyodrebniona;cialo wydłuż,grzbiet wypukly,w większości pożyteczne;rodziny krętakowate,flisakowate,mokrzelicowate,pływakowate,zagłębkowate,biegaczowate Rodzina Biegaczowate Carabidae w pl500;dl do 10cm;czulki szczeciniaste/nitkowate;nogi bieżne,silne żuwaczki,larwy maja 3pary nog i silne szczeki,poluja najcz nocą;niektóre trawią pozajelitowo;łokaś garbatek żywi się r-nami;niekt pod ochr;obojętne gospodarczo;w Pl Cara bus i Calasoma objete ochr;pożyt: tęcznik liszkarz i mniejszy,wszystkie Carabus;szkodliwe niszcza trawy,siewki,warzywa,kwiaty z rodzaju Amara,harpalus,bembidion;pułapki gruntowe Podrzad Chrzaszce wielożerne Polyphaga od0,3-155mm,różnorodny pokarm,chrz drapiez,rosli,padlinozern,saprofagiczne Rodzina Żukowate Scarabaeidae Chrabaszcz Majowy Melolontha melolontha Chrabaszcz Kasztanowiec Melolontha hippocastani oba gat zbliżone biologicznie;imago z poczwar jesienią;zimuje w GL a wiosną udaje się na żer na lisciach drzew liściastych;samice wychodza z GL pozniej niż samce i po rójce skl jaja w GL na gle40cm,nast. Żer regeneracyjny;cykl może się powtorzyc3x;rozwoj embrionalny4-6tyg;nast. Mlode pedraki zeruja stadnie na szczatkach r-n,a po przezimowaniu na korzeniach drzew i krzewow;zima pedraki schodza na1m w glab;generacja4-5letnia,u kasztanowca5letnia;przepoczwarcza się VII i VIII;lar niszca cale uprawy,imago powoduje gołożery;dezynsekcja GL na szkolkach i powierzchniach zagrozonych,srod chem podczas rójki Rodzina Sprężykowate Elateridae Podrzut myszaty Brachyacon murimus samica skl jaja do GL,lar wylegaja się po 2-4tyg i zeruja na korzeniach 2-5lat;zer uzupełniający na młodych pedach i ogonkach liściowych;lar mogą niszcz nasiona,duze szkody w szkolkach Osiewnik Rolowiec Agriotes lineatus cialo waskie,spłaszcz, dl10; mala Glowa,polozony na grzbiecie podskakuje z charakterystycznym trzaskiem i wraca do norm pozycji;pojaw wV;jaja do GL,blisko korzeni;lar wydłużone,walcowate,dl20-25mm,Male nogi;cialo okryte grubym,twardym chitynowym oskórkiem,pelny rozwoj trwa4-5lat;lar na korz roznych r-n;często na polach zaperzonych;największe straty na młodych plantacjach Rodzina Łyszczynkowate Nitidulidae Słodyszek rzepakowy czarny,dl2,5mm,metalicznie błyszczący,jajo biale,wydłużon,lar biala y ciemnymi plamkami na grzbiecie y ciemna Glowa,3parz odnozy.yimuja chry w ściółce,w tem gl10st opusycyaja miejsce spoczynku,rzepak.wylot wiosna i przelot na rzepakIVł.wygyzaja paki kwiatowe i uszkadzaja -niszcza całkowicie pylniki i slupki.paki,kwiaty opadaja.największe szkodz gdy żpo nalocie na rzepak nastapi ochlodzenie chamujace wegetacje i zakwitanie r-n.spadek plonu30% Biedronkowate Coccinellidae Biedronka 7kropka Coccinella septempunctata Glowa cyarna,tylko po bokach wzstepuje po jednej bialej plamceł.pokrywy czerw.na każdej pokrzwie 3plamy,plama pod tarczka,która sklada się ypollowek..po bokach plamz przytarczkowej występują bial+zol plamy.odnoza czarne,dl5+8mm,larwy krepe,ciemne,z dobrze roywinietzmi nogami,b pospolitz w calym kraju,wszystkie typy siedlisk,lar i imago drapieznełjedzaŁmszyce,czerwce,welnowce,tarczniki Stonkowate Chrysomelidae Stonka Ziemn Leptinotarsa decemlineata poch y koloradouk kolorado,poczaztkowo AM pd,srodk,,teraz Europa,Azja.chemicznie-w okresie nalotu stonki po przezimowaniu wiosn,gdy lar eruja,w okresie wylotu stonkiłpreparat dobierac w zal od odmiany,stadiumrozw owada,związki fosforoorganiczne powoduja uduszenie i paraliz,pochodna nereistoksyny powoduje zahamowanie zerowania,srodki działające na ukl pokarmowy powoduja uszkodzenia w przewodzie pokarmowym i tzw wysuszenie larw Podrodyina Pchelki Halticinae Pchelka rzepakowa Psylliodes chrysophala najwieksza wśród wystepujacych na rzepaku,czarnz,metaliczny polysk ziel lub granatowy,dl4mm,larwy-3pary nog,dl7mm,biale,Glowa i tarczki brunatne,lar zeruja w głównych nerwach i ogonkach liściowych, nastepnie w nasadowej czesci lodygi i w szyjce korzeniowej,najgroźniejsze jest zniszczenie stozka wzrostu,zerowanie larw wiosna i jesienia,w bezmroźne zimy również,zasadnicze szkody wyrzadza ja larwy Parazytoid-pasożyt kt powolinzabija ofiare,zwykle pod koniec swojego rozwoju larwalnego Parazytouidy,hiperpasozyty-organizmy pośrednie miedzy drapieżcami a pasożytami.Forma odzialywania miedzy gatunkami o charakterze antagonistycznym.Parazytoid,glw owady z rzedu Dietera i Hymenoptera sklada jaja w ciele lub na ciele innego gat opwada;dalszy rozwoj prowadzi do śmierci żywiciela,pozniej larwy zjadaja cialo żywiciela;par mogą wykazywac wysoka specjalizacje.
Rząd:HETEROPTERA-Pluskwiaki różnoskrzydłe 25tys gat,w pl800;cialo splaszczoneumiarkowana zdolność lotu;klujaco-ssacy;narzad geb-klujka(rostrum) osadzona w przedniej czesci Glowy,chowana pod przedpiersie,polozenie Glowy hipognatyczne;nogi biezne, czasem chwytne/pływne;większość ma gruczoly zapachowe-larwy i imago;1pokolenie w roku,jaja składane na r-nie,w glebie,przeor niezupełne typu heterometabolii;roślinożerne-soki rosl;drapieżne-owady,drobne zwierzeta;pasożyty zewn-wysysa krew (pluskwy); 2pary skrzydel; przednia tworzy półpokrywy w nasadowej czesci schytynizowane;,koncowa czesc bloniasta,niektóre maja skrz czesciowo/ca;okowicie zredukowane;trojkatna tarczka miedzy nasadą skrz. Rodzina Tasznikowate-Miridae Ozdobnik lucernowiec Adelphocoris lineolatus caly kraj;lucerna siewna;imago9mm,ziel-szary,2 ciemne smugi na tarczce,nogi i czulki silnie wydłużone;larwa podob do imago,mniejsza i bezskrzydla,wpierw czerw-braz,pozniej ziel;larwy wylegaj w Pol maja;lar i imago wysysaja soki z lisci,pakow,młodych strąków lucer, rzadziej innych motylk;uszkodzone czesci zmieniaja barwe, usychaja,odpadaja;z kwiatow zostaja Tyl szypulki;imago pojawia się 1/2pol VI;skladanie jaj koniec VI do pocz VIII;lar wylegaja się glw w VII;najwięcej imag wyst w Pol IX. Zmienniki Lygus ssp dl kilka mm,ziel, ciemniejsze Cetki;imago i lar szkodnikami r-n upraw:ziemn,bur,lucer,rzepak;zywia się:soki z r-n-zmiennik lucernowiec;moga tez jesc jaja innych ow:zm.ziemniaczak je jaja stonki Zmiennik Lucernowiec Lygus Rugulipennis; zimuja dorosle pluskwiaki;o III zeruja na młodyh lisciach,samice skl jaja w pedy;rozwoj jaj i nimf w V i VI;w VII pojawiaja się osobniki Iipokolenia,dojrzewaja do IX;w czasie kwitnienia r-n baldaszkowatych przelatuja na nie i tam Zach dalszy ich rozwoj;czesc zimuje na baldasz,większość przelatuje na plantacje wieloletnie motylk;lucer,groch,ziemn,bob;larwy i imago wysysaja sok z liucci,kwiatrow, nasion;nalot w okresie kwitnienia;zabieg co 14-21dnigdy 2plusk/1m2 Rodzina Plaszczyncowate Piesmidae Plaszczyniec burak Piesma quadratum imago zimuja na skrajach lasow i nieużytkah; wiosna przelatuja na r-ny żywicielskie-bur,szpinak;w V samice skl jaja na lisc bur;larwy wylegaja się w polVI,SA Malo ruchliwe;zeruja i linieja na tych samych r-ch;po krotkim czasie zerowania imago przechodza na zimowanie; czesc samic skl jaja Iipokolenia;przen kędzierzawk plaszcyncową,jej objawy ujawniaja się po 60dniach-zacham wzrostu, nerwow lisci,rozrost blaszki,zewn okółki żółkną;zwalcz:niszcz komosowatych na kt szkodnik zeruje;niszcz 1-szych ow wiosna Rodzina Tarczówkowate Pentatomidae Warzywnica Kapustna Eueyderma oleracea;dl 7mm;cialo spłaszczone ziel/nieb z plamami u młodych zolt,u star ciemnoczerw;V/VI samice skl jaja na dolnej stronie liscia,lar SA beskrzydle;1pokol/rok;dorosle zimuja w kryjówkach;zywia się sokiem krzyzowych;objawy-biale plamki,nast brunatnieja;zwalcz:niszcz chwastow krzyzowych,gleboka orka, preparaty systemiczne Warzywnica ozdobna-czerw Euryderma Ornatum wyst na terenach otwartych w niskich r-ch, soki r-n ktrzyzowych Żółwinek zbożo Eurygaster Maura;szary z czarn plamkami;brzuch, nogi zolt-róż,dl10mm;imago zimuja pod resztkami r-nymi,na miedzach,skrajach lasow;grozny szkodn,zwalasz pszenicy,na zboż pojawiaja się IV/V;samice skl jaja na lisciach zboz;larwy najpierw zeruja na pochwach liściowych,nastep przenosza się kłosy by wyssac soki z ziarniakow;oslabia r-ny,spadek jakości ziarna; 1pokol/ rok;zwalcz:zaoranie scierniska,zwieksz udzialu zboz jar w zasiewie Zbrojec Dwuplamy Perillus Bioculatus poch z Am pln;atakuje larwy stonki,uzywany do zwalczania,zle przyst do naszego klimatu-osobna hodowla i okresowa kolonizacja upraw Rodzina Dziubalkowate Dziubalek Gajowy Anthocoris Nemorum larwy i imago zywia:przędziorki,jaja owocowek,larwy miodowki jabłoni,pryszczrkow,gasienice zwójek,namiotnika jabłon;ciemny; dl3,5mm;zimuje w załamaniach kory Rzad:HOMOPTERA Pluskwiaki Rownoskrzydle 42tys;pl1tys;cialo spłaszcz,okrągławe;2pary bloniastych skrzydel;czeste formy bezskrzydle; odnóża kroczne; ap klujaco-ssacy w postaci członowanej klujki;czasem klujka uwsteczniona/brak;przeobrażenie niezupeł; rozmnmaż płciowe i partogeneze,dodatkowo wyst skomplikowana przemiana pokolen;sok r-n Podrzad Miodówki Psylloea Rodzina Miodowkowate-Psylliae Midowka jabloniowa Psylla Mali szaro-ziel;dl 4mm;pojawiaja się w maju,zeruje na doln czesci lisci; jesienia samice skl jaja na pniach i galazkach 200jaj; wiosna wyleg larwy zolt-ziel;lar powoduja szkody:-wysysanie wczesna wiosna soku z paczkow kwiatowych i owocowych;-wydzielanie lepkiej cieczy powod zlepianie paczkow,jest ona pozywka dla grzyb czerniowych; zwalcz:w fazie ziel pąka przy duzym wystepow szkodnika;ochron biedronek i chrzaszczy;slabe owocowanie /brak Podrzad Piewiki- Auchenorrhyncha Rodzina Skoczkowate-Cicadellidae Skoczek Sześciorek-Macrrosteles Laevis cialo smukle;ziel-zól;3-4m;6plamek na Glowie;stadium zimujące-jaja,na kt w IV/V wylegaja się larwy;larwy zeruja na oziminach,nast. Na zbozach j.,tam osiagaja imago i daja drugie pokolenie;zerowanie larw i imago powod:zółkn i czesciowo zasychanie lisci;na lisc poczatk plamy srebrzyste, nast zól,czerw;atakuje od Brzeznej czesci pola,nast. W glab plantacji.Inne skocz:skoczek rozany Podrzad Mączliki-Aleurodoida Rodzina Maczlikowate-Aleurodidae Maczlik Szklarniowy-Trialleurodes Vaporariorum;dl 2mm;skrz mleczno-bial;vialo ziel,pokryte puchem woskowym;samica skl jaja Male owalne na doln stronie liscia,1-2/dobe;jaja okryte puchem wosk; larwa1-szego stadium 0,3mm,silnie splaszcona, ruchoma;zol-bial;lar 2 i 3stadium nieruchome,przyczepione do spodniej strony liscia,okryte warstwa puchu;3stadium dorasta do 0,5mm;przy kolejnym linieniu przeksztalca się w poczwark,która jest pokryta najgrubsza warstwa puchu;naje warunki rozwoju 22st,80%wilgoci;zerowanie lar,imago,wydzielanie rosy miodowej na kt rozwijaja się grzyby czerniowe,utrudniajace prawidlowa asymilacje CO2 i hamujaca fotosynteze;zasiedla r-ny wiosna-jesien;wios w najcieplejsz miejscach szklarni;poznym katem na r-ch w pobliżu wywietrznikow i drzwi;przydatne sa tablice lepne;prog szkodliwości-pow 2os/1cm2 liscia;zwalcz: wprowadzenie pasożyta,pasożyta i drapieżcę,drapieżcę;pas SA grzyby np.Verticillium Lecanii,nanosimy je w postaci oprysku;jako parazytoidy wykorzystuje się obrotnica szklarn,osiec maczlikowy Podrzad Czerwce-Coccoidea Rodzina Misecznikowate-Lecaniidae Misecznik Sliwowiec-Parthenolecanium Corni sliwy; tez na innych; stadia szkodliwe to samice i larwy zerujace na pedach;samica bezskrzydla ma zredukowane nogi,nieruchliwa,okryta twardym wypukłym plaszczem tworzącym braz miseczke;zimuja larwy Iistadium; wiosna larwy na młodych pedach,wysysaja soki,wstrzykuja sline z toksynami,powod zamieranie łyka,drewna Rodzina Tarcznikowate -Diaspididae Skorupik Jabloniowy-Lepidosaphes Ulmi;grozny dla drzew i krzewow,zeruja larwy i samice;mozaikowate przebarwienia na lisc;tarczki samic braz-szare;lar biale,kształt przecinkowaty, wyleg się na pocz VI;lar wędrują po r-nie,szukaja miejsca w którym się osiedlaja-na lisc,pedach;VIII lar ->samice,kt od X skl jaja pod swoje cialo,nast. Zamieraja;zwalcz:w czasie wylegania larw i ich wędrówki po r-nie-czas kwitnienia glogu Podrzad Mszyce-Aphidodea ponad 3tys;w pl 800;Male, miękkie delikatne cialo;skrz bloniaste;często zredukowane;odwlok barylkowaty z zaznaczona segmentacja; wyst masowo;wysysaja soki;wiele r-n;Przenosza choroby wirus i produkuja spadż na ktorej rozwijaja się grzyby;niekt zyja w symbiozie z mrowkami-wydalina msz jest wykorzystywana przez niekt gat mrowek;wiele pokol/rok;Male rozmiary>utrudnia zwalcz;biedr naturalny wrog Rodzina Mszycowate-Aphididae dobrze rozwiniete czulki i syfonow;Rozmn skomplikowane wg 2schem:homocykliczne o pelnym rozwoju; anholocykliczne bez fazy rozmnazania;wyst wiele pokolen kt rozmnaż się zywo i dzieworodnie;jedynie ostatnie pokolenie Rozyn się płciowo Mszyca jbloniowa Aphis Pomi jabl,grusza,glog,jarzebina;1-dom; do2mm;syfony,ogonek ziel-zol;jaja czar, błyszczące; lar ciemnoziel,pozniej ziel;zimuja jaja na galazkach; najcz na pedach 1-roczn;lar wylegaja się tez przed pekaniem pedow,po rozchyleniu lusek wnikaja do ich wnętrza;liscie zwiniete,zawiazki zniekształcone;wydzielaja duze ilości rosy miodowej na kt SA grzyby;do 16pok/rok; zabiegi przed kwitnieniem drzew Mszyca zbozowa Sitobion Avenae 1-domny, rozne gat zboz ,traw;imago 2-3mm;zol-ziel;brak sklerotytu na odwloku,czarne syfony z ogonkiem wyrazne na tle jasnego odwloka;zimuja jaja w trawach,resztach pozniw,oziminach;loty wiosenneV-VI;masowy pojaw w fazie kloszenia przy suchej cieplej pogodzie;glw klosy, wysysa soki,zmniejsza plon;pod koniec dojrzałości mlecznej zboz uskrzydlone przelatuja na kukurydze i trawe;pozna jesienia samice jajorodne składają jaja zimujące; prog szkodliwości 5msz/Klos Mszyca rozano-trawowa Metopolophium Dirhodum 2-domny;jasnoziel,z ziel pasem na grzbiecie;zimuja jaja na pedach róż dzikich i ozdobnych;wierzcholki pedow i pąki-do momentu ich pekania;pozniej na dolnej stronie lisci;nie powoduja deformacji ale szpeca i osłabiają;wiosna przelatuja na pola,zeruja na lisciach jęczm,kukur,owsa,pszen,psz-Zyt,trawach;poczatek VII-najwięcej;wysysanie sokow; zostawiaja spadż-pozywka grzybow czerniowych;msz jest wektorem wirusa zoltej karłowatości jęczm Mszy czeremchowo-zbozowa Rhopalosiphum Padi 2-domny;oliwkowo-ziel.zimuja jaja na czerenchach;V i VI Przenosza się na zboza;szczyt-poczatek VII;drugi szczyt-polVIII;przed zniwami przelatuja na trawy i kukur, nast. Zasiedlaja zboza oz;zielone lodygi i liscie,dolne partie roslin;wektor zoltej karlowtosci jeczm Mszyca brzoskwiniowo-ziemniaczana Myzodes Persicae 2-dom; bezskrzydle;owalne,oliwkowo-ziel;dl1,8mm; syfony sredniej długości,czulki siegaja rurek odwłokowych;uskrzydlony-cialo smukle,dl2,3mm,Glowa i tulow czarne,odwlok oliwkowo-ziel;zimuja jaja na brzoskwini,mogą w szlar nich i innych pomieszczeniach w formie kolonii;wiosna na pola,zwlaszca ziemn;na polach rozwija się kilka pokolen partenogenetycznie;jesienia uskrzydlone wracaja na brzoskwinie,tam samice składają jaja zimujące Mszyca trzmielinowo-burakowa Aphis Fabea 2-dom;zimuja jaja na korze pnia i galazek trzmieliny i kaliny;krzewy-żywiciel pierwotny;na nim rozwijaja się 2-4pokolenia;uskrzydlone leca na wtornego-letniego(buraka)/bob,fasola,pomidory;dolna strona lisci buraka,na pedach i kwiatostanach;liscie kurcza się,zawijaja w dół;r-ny zle rosna;Przenosza choroby wirusowe;zwalcz:izolacja przestrzenna,przeparaty chem Rodzina Bawelnicowate Pemphigidae Bawelnica Korówka Eriosoma Lanigerum wyst:od 2pol V do pocz VI i pod koniec IX/pocz X;zimuja samice larwy i imago w korze na pniach i konarach,niektóre na szyjce korzeniowej i na korz pod powierzch;w czasie wegetacji najcz na odrostach korzen,młodych gależ,ogonki lisc,swieze rany po cieciu;drzewa mlode, kilkudziesięcio;zakluc prawidłowy wzrost,tworza się gałasowate narosla,guzy,zrakowacenia,spekania kory RZAD SIECIARKI Neuroptera drapieżne, skrz przezroczyste,mocno użyłkowane;2pary bloniastych skrz;duze oczy,ap gryzacy,dlugie wieloczłonowe czulki;4tys;lasy,laki,zarosla;jesienia czeto zimuje w domach;przeor zupel;larwy drapieżne;,silnie rozwiniete zuwaczki;w pl90 Rodzina Złotookowate Chrysopidae rozp skrz 35mm;samice przyczepiaja jaja do lisci,galazek,owocow drzew/krzewow pojedynczo /w wiekszych ilościach;jaja na b dlugich i nitkowatych trzonkach-styliki;larwy ruchliwe, żarłoczne; maja oste zuwaczki;imago najliczniej w 2pol lata i wczesna jesienia; jeiennepokolenie zimuje;w czasie zimowania zootok zmienia kolor z ziel na róz-braz;złotook drapieżny Sisyra terminali Złotook pospolit Chrysopa Vulgaris imago i larwy tak samo drapieżne;jedza:mszyce,przędziorki,roztocza,jaja ow np. stonki;w calym cyklu 1 lar je 500mszyc,200jaj stonki, 2000przedzior;najcz zeruja na niskich r-nach kwiatow,warzyw,rzadziej drzewach RZAD MOTYLE Lepidoptera 150tys;wszys kontyn;najb zaawansowane ewolucyjnie;cialo skl się z segmentow,chroniacy chitynowy oskórek;segm polaczone bloniastymi stawami-swoboda ruchu; oskorek pokrywa warstwa drobnych lusek Rodzina Namiotnikowate Yponomeutidae Namiotnik jabl Hyponomeuta malinellus 8mm,rozp skrz20,biale czarno nakrapiane;jaja owal,okryte wydzielina;skl 50-80jaj;gasienice kremowe'szarozoł z czr Glowa i tarczka odwloko; gas zimuja pod tarczkami;poczw jasnozol w bial kokonie;koniec IV oprzędzają pąki,zeruja przez 3tyg;nast. Buduja luzne namioty,obejmujące liscie,gałązki -6tyg,nast. Buduja kolejny namiot;przepoczwarczaja się w kokonie,poczw ułożone w pakiety;aktywne o zmierzchu i nocy; koniec czerwca wylatauja Az do IX;niszcza zawiazki owocow;nakl opryskiwac drzewa przed kwitnieniem Rodzina Zwójkowate Torticidae Owocówka jablkoweczka Cydia pomonella dl8-9mm;rozp skrz s-a20mm,s-c16;u samcow czarny pasek na skrz;gasienica jasnozól, potemróz,starsze maja brodawki z wloskami;poczwarka dl10;zimuja gasiebnice w kokonach;lot od 20V do polVII;jaja skl w VI i VII,gas pojawiaja się 1m-c pozniej;jaja 2-go pokolenia skl w 2pol VII i VIII,z nich gas schodza na przezimowanie;jes długość dnia>15h-przepocz-warczaja się w tym samym roku,jes krótsze-w nastepnym; jabl,grusza,głóg;owoce opadaja;straty10-30%;prog szkodliwości 2-3jaja/100owocostanow; zmywanie, niszcenie owoc z gąsienicami;wylapywanie gas na opaski z papieru falistego;chem w VI,pułapki feromonowi; 2gi zabieg na pocz wylegania gąsienic Pąchówka strąkóweczka Laspeyresia nigricana rozp skrz 15; przed oliwk-braz;tylne szaro-braz;gąsie zoł,dl10,ma brodawki ze szczecinkami;poczwar ciemnobraz dl8; zimuja dorosle gasienice w kokonie w glebie na gleb5cm;wiosna buduja nowy kokon w kt przepoczwarczaja się;wylot koniecV,koniec VII;jaja skl na lisc,przylistki,straki;skl50-180jaj;gąś wgryza się do straka,w nim przez prawie 25dni 4xlinieje;imago opuszcza się do gleby po nitce i tam zapoczwarza,1pokol/rok;groch, peluszka; 1gas uszkadza 1-3nasiona;Mozer uszk kwiaty,liscie,wierzcholki r-n;prog 1zloze jaj na 10r-n Zwójka różoweczka Archips rosana wielożerny,atakuje rózowate;jaja zimuja w zlozach,na pedach rozowatych gąs wylegaja się w koncu IV i na poczV; zeruja w zwinietych lisciach,tez porzeczki; 1pokol;opryski wiosną po wylegu larw;preparaty o dzialaniu kontaktowym i wgłębnym Rodzina Omacnicowate Pyralidae Omacnica prosowianka Ostrinia nubilalis rozp skzrz30;skrz jasnobraz/brunatne z ciemnymi brzegami;gąs cieliste z ciemna przepaska na grzbiecie; zimuje w resztkach pożywienia;wVI skl jaja na lisc kukur;czasem wyst 2-gie pokolenie;szkodl są lar.kt zeruja wewn pedu główn i w kolbach kuk;pedy staja się łamliwe;zwalcz-gleb orka,niszcz chwastow ndlugolodygowych,chem-preparaty żołądkowe Rodzina Sówkowate Noctuidae Podrodzina Rolnice Agrotinae wielożerne;rozp35-50;1para szara,2jasna/biala;gas ciemne,gas zimuja w GL;przepoczwarczaja się wiosną,w polV nast. Ich wylot;skl jaja do ziemi/do r-ny żywicielskiej-2000jaj; buraki,ziemn,rzepak oz;Rolnica Panewka,Rolnica Zbożówka;mlode gas na nadziemnych czesciach r-n,starsze na korzeniach->zamieranie r-n;tez do bulw;podorywka/orka,opryski wieczorne Rodzina Brudnicowate Lymantriidae Brudnica Nieparka Lymantria dispar rozp4-6cm; samce jasnobeż;SA-cxe ciemniejsze;roi się wVIII i IX w lasach i sadach;jaja w plaskich skupiskach na korze pni i konarow w miejscach jasnych i sloneczn;samica pokrywa jaja kitowa subst i brunatnymu wloskami z odwloka,zimuja gas w jajach;wylegaja w nast. Roku;po wylegu tworza tzw lusterko;tworza nici i SA peznoszone na inne r-nyVII,VIII przepoczwarczaja się przyczepiona do podloza;spoczynek trwa2-3tyg;nast. Wylega się mot;1pokol/rok; drzewa owoc,lesne Rodzian Barczatkowate Lasiocampidae Pierścienica nadrzewkaMalacosoma neustria rozp30;jaja ułożone wokół galazek w kształcie pierscienia w postaci mocno zlepionych obraczek szer1cm na 1-rocz/2-letn galazkach jabłoni i sliw;w nast Roku wylegaja się gąs,tworza oprzędy wewn których przebywaja tzw lustra;zeruja na mlod lisciach drzew,powod straty w sadach,zeruja nocą,niszcza paki i liscie;jabl, sliwy, dęby;zeskrobywac jesienia pierscienie jaj,Niszczyc chore gałązki i lustra Rodzina Bielinkowate Pieridae Bielinek Kapustnik Pieris brassicae rozp do58;lasy,pola,ogrod,sady;gąs na r-nach krzyzowych-kapusta, rzodkiew swirzepa,nasturcja,gorczyca,2pokol/rok;rzadziej 3-V-VI,VII-IX,X;samice 1-szego poko.enia skl jaja na r-nach dziko rosnących,potomstwo kolejnego pokolenia zeruje na r-nach uprawnych Bielinek Rzepik Pieris rapae rozp do46;biale,z czarna plama na wierzchołku;na wierzchu u samca-1;u samicy2 czarne pamki;spod skrz zół;motyle wiosenne SA mniejsze od letnich;przepoczwarczanie nastepuje w poczwarkach przyczepionych do r-n żywicielskiej/w pobliżu;zimuje poczwarka;motyl-IV-VI;VII-IX,czasemX;gas zeruja wVI-1-sze pokol;nast. IX iX-2pokol;lasy,zarosla,pola,miedze,sady,ogrody,ruderalne; krzyzowe-kapusta, nasturcja, pieprzyca RZAD CHRZASZCZE Coleoptera 400tys,w pl7t.kosmopolityczne, rozne środowiska i strefy;ros-zer,drapieżne,padlino,wszystko zerne;ląd,woda Podrzad Chrza drapieżne Adephaga 40tys,Glowa skierowana ku przodowi,dobrze wyodrebniona;cialo wydłuż,grzbiet wypukly,w większości pożyteczne;rodziny krętakowate,flisakowate,mokrzelicowate,pływakowate,zagłębkowate, biegaczowate Rodzina Biegaczowate Carabidae w pl500;dl do 10cm;czulki szczeciniaste/nitkowate;nogi bieżne,silne żuwaczki,larwy maja 3pary nog i silne szczeki,poluja najcz nocą;niektóre trawią pozajelitowo; łokaś garbatek żywi się r-nami;niekt pod ochr;obojętne gospodarczo;w Pl Cara bus i Calasoma objete ochr;pożyt: tęcznik liszkarz i mniejszy,wszystkie Carabus;szkodliwe niszcza trawy,siewki,warzywa,kwiaty z rodzaju Amara,harpalus,bembidion;pułapki gruntowe Podrzad Chrzaszce wielożerne Polyphaga od0,3-155mm,różnorodny pokarm,chrz drapiez, rosli,padlinozern,saprofagiczne Rodzina Żukowate Scarabaeidae Chrabaszcz Majowy Melolontha melolontha Chrabaszcz Kasztanowiec Melolontha hippocastani oba gat zbliżone biologicznie; imago z poczwar jesienią;zimuje w GL a wiosną udaje się na żer na lisciach drzew liściastych;samice wychodza z GL pozniej niż samce i po rójce skl jaja w GL na gle40cm, nast. Żer regeneracyjny;cykl może się powtorzyc3x; rozwoj embrionalny4-6tyg;nast. Mlode pedraki zeruja stadnie na szczatkach r-n,a po przezimowaniu na korzeniach drzew i krzewow;zima pedraki schodza na1m w glab;generacja4-5letnia,u kasztanowca5letnia; przepoczwarcza się VII i VIII;lar niszca cale uprawy,imago powoduje gołożery;dezynsekcja GL na szkolkach i powierzchniach zagrozonych,srod chem podczas rójki Rodzina Sprężykowate Elateridae Podrzut myszaty Brachyacon murimus samica skl jaja do GL,lar wylegaja się po 2-4tyg i zeruja na korzeniach 2-5lat;zer uzupełniający na młodych pedach i ogonkach liściowych;lar mogą niszcz nasiona,duze szkody w szkolkach Osiewnik Rolowiec Agriotes lineatus cialo waskie,spłaszcz, dl10; mala Glowa,polozony na grzbiecie podskakuje z charakterystycznym trzaskiem i wraca do norm pozycji;pojaw wV;jaja do GL,blisko korzeni;lar wydłużone,walcowate,dl20-25mm,Male nogi;cialo okryte grubym,twardym chitynowym oskórkiem, pelny rozwoj trwa4-5lat;lar na korz roznych r-n;często na polach zaperzonych;największe straty na młodych plantacjach Rodzina Łyszczynkowate Nitidulidae Słodyszek rzepakowy czarny,dl2,5mm,metalicznie błyszczący,jajo biale,wydłużon,lar biala y ciemnymi plamkami na grzbiecie y ciemna Glowa,3parz odnozy. zimuja chry w ściółce,w tem gl10st opusycyaja miejsce spoczynku,rzepak.wylot wiosna i przelot na rzepakIV; wygyzaja paki kwiatowe i uszkadzaja -niszcza całkowicie pylniki i slupki.paki,kwiaty opadaja;największe szkodz gdy żpo nalocie na rzepak nastapi ochlodzenie chamujace wegetacje i zakwitanie r-n.spadek plonu30%
|
Biedronkowate Coccinellidae Biedronka 7kropka Coccinella septempunctata Glowa cyarna,tylko po bokach wzstepuje po jednej bialej plamceł.pokrywy czerw.na każdej pokrzwie 3plamy,plama pod tarczka,która sklada się ypollowek..po bokach plamz przytarczkowej występują bial+zol plamy.odnoza czarne,dl5+8mm,larwy krepe,ciemne,z dobrze roywinietzmi nogami,b pospolitz w calym kraju,wszystkie typy siedlisk,lar i imago drapieznełjedzaŁmszyce,czerwce,welnowce,tarczniki Stonkowate Chrysomelidae Stonka Ziemn Leptinotarsa decemlineata poch y koloradouk kolorado,poczaztkowo AM pd,srodk,,teraz Europa,Azja.chemicznie-w okresie nalotu stonki po przezimowaniu wiosn,gdy lar eruja,w okresie wylotu stonkiłpreparat dobierac w zal od odmiany,stadiumrozw owada,związki fosforoorganiczne powoduja uduszenie i paraliz,pochodna nereistoksyny powoduje zahamowanie zerowania,srodki działające na ukl pokarmowy powoduja uszkodzenia w przewodzie pokarmowym i tzw wysuszenie larw Podrodyina Pchelki Halticinae Pchelka rzepakowa Psylliodes chrysophala najwieksza wśród wystepujacych na rzepaku,czarnz,metaliczny polysk ziel lub granatowy,dl4mm,larwy-3pary nog,dl7mm,biale,Glowa i tarczki brunatne,lar zeruja w głównych nerwach i ogonkach liściowych, nastepnie w nasadowej czesci lodygi i w szyjce korzeniowej,najgroźniejsze jest zniszczenie stozka wzrostu,zerowanie larw wiosna i jesienia,w bezmroźne zimy również,zasadnicze szkody wyrzadza ja larwy Parazytoid-pasożyt kt powolinzabija ofiare,zwykle pod koniec swojego rozwoju larwalnego Parazytouidy,hiperpasozyty-organizmy pośrednie miedzy drapieżcami a pasożytami.Forma odzialywania miedzy gatunkami o charakterze antagonistycznym.Parazytoid,glw owady z rzedu Dietera i Hymenoptera sklada jaja w ciele lub na ciele innego gat opwada;dalszy rozwoj prowadzi do śmierci żywiciela,pozniej larwy zjadaja cialo żywiciela;par mogą wykazywac wysoka specjalizacje.
|