Stopnie niepełnosprawności:

Znaczny ma osoba o naruszonej sprawności organizmu, która jest:

1. niezdolna do podjęcia zatrudnienia

2. zdolna do wykonywania zatrudnienia w zakładzie pracy chronionej albo w zakładzie aktywizacji zawodowej

3. wymagająca - niezbędnej w celu pełnienia ról społecznych - stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji.

Cechy:

- nieadekwatność wymagań środowiska zewnętrznego do ograniczonych możliwości osoby z niepełnosprawnością (konsekwencje: zmniejszenie szans rozwojowych osoby)

- niepełnosprawność człowieka powoduje wiele problemów natury psychologicznej: problemy wynikające z odczuwanego bólu, zmiany w wyglądzie i sprawności ciała, niepewność jutra

- bariery o charakterze społecznym ograniczają aktywność osób niepełnosprawnych i hamują dostęp do takich dóbr jak: wykształcenie, praca, własna rodzina, możliwość swobodnego poruszania się i dostępu do wielu instytucji

- wiele czasu pochłaniają zabiegi związane z procesem leczenia i rehabilitacją

- swobodę życia i rozwoju osób niepełnosprawnych hamują uprzedzenia i stereotypy społeczne

Stereotyp społeczny

1. to mechanizm uproszczeń poznawczych, które pozwalają człowiekowi względnie sprawnie zrozumieć złożoność środowiska społecznego i podejmować decyzje co do sposobu zachowania się w nim

2. to przesadnie negatywny, nadmiernie uogólniony i stosunkowo mało trafny schemat rzeczywistości poznawczej

Czynniki mające wpływ na powstawanie stereotypów względem osób z niepełnosprawnością:

1. kryterium zdrowia - choroby, sprawności - niepełnosprawności (wyraźny podział, rozdźwięk)

2. kryterium wyglądu zewnętrznego członków grupy mniejszościowej

3. kryterium wyrazistości kategorii społecznej - bodźce niezwykłe (osoby z widoczną niepełnosprawnością fizyczną są szybciej dostrzegane)

4. wyrazistość przypadku - ludzie nadmiernie generalizują cechy i zachowania osób, które zbyt wyraziście reprezentują swoje grupy społeczne

5. liczba i rzetelność informacji, na podstawie których formułowane są opinie na temat konkretnych grup społecznych

6. zachowania członków grup stereotypizowanych podtrzymujące nieprawdziwe sądy o tych grupach

7. istnienie i przebieg kontaktów osobistych pomiędzy osobą z niepełnosprawnością a osobą sprawną

8. poznawanie osób z niepełnosprawnością za pośrednictwem, nie zawsze kompetentnych, źródeł pośrednich (środki masowego przekazu)

9. przenoszenie na osoby z niepełnosprawnością (słabsze) własnych frustracji i niepowodzeń

10. cechy charakteru osób oceniających: osoby ugodowe, otwarte na nowe doświadczenia są bardziej tolerancyjne, niż jednostki chłodne o autorytarnych cechach osobowości

11. czynniki demograficzne: osoby religijne, kobiety i osoby wykształcone prezentują bardziej pozytywne postawy względem osób z niepełnosprawnością

12. promocja określonego systemu wartości: upowszechnianie postaw indywidualistycznych, szerzenie kultu wolności, młodości, sprawności fizycznej i skuteczności stawia ludzi niepełnosprawnych w sytuacji opresyjnej

Integracja społeczna - to nowa strategia w rehabilitacji społecznej; osoba niepełnosprawna ma nie tylko prawo do usprawnienia i uaktywnienia, ale również do uczestnictwa w życiu z innymi. Na społeczeństwie spoczywa obowiązek zapewnienia dostępności do dóbr materialnych i duchowych, z których chciałby skorzystać człowiek niepełnosprawny.

Idea integracji społecznej została zapoczątkowana w latach 60 XX wieku w Danii w krajach skandynawskich. W Polsce jej wielkim zwolennikiem i propagatorem był Aleksander Hulek.

Zadaniem władzy ustawodawczej jest stanowienie skutecznych przepisów prawa, które będą podstawą do wprowadzenia integracji społecznej osób niepełnosprawnych.

Polskie regulacje prawne:

• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. 1997, nr 78, poz. 483)

• Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (Dz. U. 1997, nr 123, poz. 776 z poźn. Zm.)

• Ustawa o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz. U. 1997, nr 28, poz 153 z poźn. Zm.)

Podstawowe polskie akty prawne:

• Ustawa o pomocy społecznej (Dz. U. 2004, nr 64, poz. 593)

• Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 1998, nr 137, poz. 887)

• Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. 2004, nr 99, poz. 1001)

• Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 1991, nr 80, poz. 350)

• Karta Praw Osób niepełnosprawnych z 1997 r.

Regulacje prawa międzynarodowego obowiązujące w Polsce:

• Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych z 19 grudnia 1966 r. (data ratyfikacji 1977 r.)

• Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych z 19 grudnia 1966r. (data ratyfikacji 1977r.)

• Europejska karta społeczna z dnia 18 października 1961 r. (data ratyfikacji 1999r.)

• Konwencja nr 159 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotycząca rehabilitacji zawodowej i zatrudnienia osób niepełnosprawnych z dnia 20 czerwca 1983 r. (data ratyfikacji 2005 r.)

• Konwencja Praw Osób Niepełnosprawnych ONZ z 2005 r. (przystąpienie Polski 2007 r.)

Nie każda podpisana przez przedstawicieli władz polskich konwencja czy umowa stanowi obowiązujące w Polsce prawo.

Zadania samorządu województwa wobec osób z niepełnosprawnością

• Realizacja programów społecznych przeciwdziałających wykluczeniu społecznemu oraz pomoc na rzecz zatrudnienia osób niepełnosprawnych

• Udzielanie pomocy zakładom pracy chronionej

• Dofinansowywanie kosztów tworzenia i działania zakładów aktywności zawodowej

• Dofinansowywanie robót budowlanych na obiektach służących rehabilitacji

• Współdziałanie z organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych

Zadania powiatu wobec osób z niepełnosprawnością

• Realizacja programów społecznych przeciwdziałających wykluczeniu społecznemu: rehabilitacja społeczna, zawodowa, przestrzeganie praw osób niepełnosprawnych

• Prowadzenie orzecznictwa o niepełnosprawności do celów nierentownych

• Dofinansowanie: uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych, sportu, kultury i rekreacji osób niepełnosprawnych; zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny i przedmioty ortopedyczne; likwidacja barier architektonicznych, komunikacyjnych i technicznych; rehabilitacji dzieci i młodzieży; kosztów tworzenia i działania warsztatów terapii zajęciowej

• Prowadzenie pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego dla osób niepełnosprawnych

• Kierowanie osób niepełnosprawnych do specjalistycznych ośrodków szkoleniowo - rehabilitacyjnych

Savoir - vivre wobec osób niepełnosprawnych

Zanim pomożesz zapytaj. Sam fakt bycia niepełnosprawnym nie oznacza, że osoba potrzebuje pomocy.

Bądź taktowny inicjując kontakt fizyczny. Niektóre osoby niepełnosprawne utrzymują równowagę dzięki swoim rękom, dlatego chwytanie za nie - nawet w celu udzielenia pomocy - może tę równowagę zakłócić. Nie dotykaj wózka, skutera, laski tej osoby - jest to jej prywatna przestrzeń.

Pomyśl zanim coś powiesz. Zawsze zwracaj się bezpośrednio do osoby niepełnosprawnej, nie do jej towarzysza, pomocnika czy tłumacza języka migowego.

Nie rób żadnych założeń. Osoby niepełnosprawne same najlepiej wiedzą co mogą zrobić a czego nie. Nie podejmuj za nie decyzji co do uczestnictwa w jakiejkolwiek czynności.

Reaguj uprzejmie na prośby osób niepełnosprawnych. Jeżeli osoby niepełnosprawne proszą cię o dokonanie pewnych przystosowań w twojej działalności, to nie jest to skarga.

Stawiaj osobę na pierwszym miejscu. Mów „osoba niepełnosprawna” a nie „niepełnosprawny”.

Unikaj pejoratywnych określeń. Unikaj przestarzałych określeń takich jak „upośledzony” czy „kaleka”. Pamiętaj, że wiele osób niepełnosprawnych nie lubi żargonowych określeń typu „inwalida narządu ruchu” czy „sprawny inaczej”.

Literatura

Cohen J., Praktyczny poradnik savoir - vivre wobec osób niepełnosprawnych. PERON, Warszawa 2008.

Niepełnosprawność. Wybrane problemy psychologiczne i ortopedagogiczne, (red.) W. Seidler GWP, Gdańsk 2007.

Raport z wyników. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011. GUS, Warszawa 2012.

Wybrane zagadnienia rehabilitacji osób niepełnosprawnych dla studentów pedagogiki, (red.) W. Troszczyńska - Nakonieczna. PWSZ im. Witelona, Legnica 2010.

Zawiślak A., Wybrane zagadnienia pedagogiki specjalnej. Impuls, Kraków 2009.

Na przekór. Film edukacyjny, reż. M. Boniowska, A. Petelenz, V. Szybowska. Wydawnictwo WAM, Kraków.

Pytania kontrolne:

1. Kim jest osoba niepełnosprawna w sensie biologicznym i prawnym? Jak wiele osób niepełnosprawnych żyje wokół nas?

2. Omów klasyfikację niepełnosprawności według „Karty 2000” WHO.

3. Najczęstszymi przyczynami niepełnosprawności w Polsce są….

4. Jakie znasz modele niepełnosprawności? Wymień i omów.

5. Czym jest „integracja społeczna” i jakie są podstawy prawne w Polsce?

Rehabilitacja jest to kompleksowe, zespołowe działanie w odniesieniu do osób niepełnosprawnych fizycznie i psychicznie (na skutek wad wrodzonych, schorzeń, urazów), które ma na celu przywrócenie tym osobom pełnej lub maksymalnej do osiągnięcia sprawności fizycznej lub psychicznej, zdolności do pracy i zarobkowania oraz zdolności do brania czynnego udziału w życiu społecznym. Rehabilitacja jest procesem wykształcenia i przywracania sprawności fizycznej i psychicznej osobie, która tego potrzebuje dla uzyskania zdolności i możliwości włączenia się w czynne życie zawodowe i społeczne. Rehabilitacja jest procesem medyczno - społecznym, a także wielodyscyplinarną dziedziną praktykowaną przez takich specjalistów jak: rehabilitanci ruchu, technicy zaopatrzenia ortopedycznego, ergoterapueci, psycholodzy, pracownicy socjalni, logopedzi, pedagodzy specjalni.

Cele rehabilitacji:

1. stworzenie warunków, które umożliwią osobie niepełnosprawnej powrót do pełni zdrowia

2. stworzenie warunków do wykształcenia mechanizmów kompensacyjnych, które zastąpią utracone funkcje organizmu

3. stworzenie warunków osobie niepełnosprawnej na szybki powrót do rodziny i społeczeństwa

4. realizacja zadań rehabilitacyjnych poprzez oddziaływania kompleksowe i zintegrowane o charakterze: medycznym, psychologicznym, społecznym i zawodowym.

5. Przygotowanie osoby niepełnosprawnej do życia i pracy oraz włączenie jej, w miarę możliwości, w normalne życie społeczne

Rodzaje rehabilitacji:

- geriatryczna

- zawodowa

- społeczna

- pedagogiczna

- psychologiczna

- lecznicza

- kompleksowa

Rehabilitacja lecznicza jest to zorganizowane działanie prowadzone w placówkach służby zdrowia (szpitalach, przychodniach, uzdrowiskach) zmierzające do przywrócenia zdrowia, likwidowania następstw przebytej choroby czy urazu oraz niedopuszczenie do pogłębienia powstałych defektów.

Cele: stymulowanie procesów leczenia przez różne formy aktywności fizycznej i psychicznej; akceptacja niepełnosprawności utrwalonej; wyzwolenie mechanizmów kompensacyjnych i adaptacyjnych.

Środki oddziaływania: pielęgniarstwo rehabilitacyjne, fizjoterapia, terapia zajęciowa, zaopatrzenie ortopedyczne, psychoterapia.

Rehabilitacja lecznicza - historia

• XVI w. Wojciech Oczko, lekarz nadworny Stefana Batorego proponuje leczenie ruchem

• XIX w. Ludwik Bierkowski, chirurg, zorganizował w 1837 r. w Krakowie zakład gimnastyczno - ortopedyczny

• Początek XX w. Wiktor Dega, lekarz ortopeda, upowszechniał zespoły gimnastyki wyrównawczej dla dzieci z wadami postawy i skrzywieniami bocznymi kręgosłupa (Poznań, Bydgoszcz)

• 1948 r. otwarcie Kliniki Ortopedycznej Akademii Medycznej w Poznaniu - upowszechnienie nowych zagadnień rehabilitacyjnych

• 1951 epidemia choroby Heinego - Medina w Polsce przyczyniła się do intensywnego rozwoju placówek rehabilitacyjnych (powołano 10 zakładów leczniczo - wychowawczych)

• lata 60-te XX w. leczenie ruchem wprowadzają do swojego postępowania inne specjalności medycyny: neurologia, neurochirurgia, reumatologia, kardiologia, pneumonologia.

Kompleksowe usprawnianie, jako cel rehabilitacji medycznej, realizuje zespół rehabilitacyjny składający się z następujących specjalistów:

Fizjoterapeuty (kinozynoterapeuty) - osoba zajmująca się leczeniem przy pomocy różnych czynników fizykalnych lub samego tylko ruchu

Masażysty - prowadzi zabiegi masażu leczniczego wykorzystując wyuczone techniki i specjalistyczną aparaturę

Pielęgniarki - służy całodobową opieką pielęgnacyjną i medyczną

Psychologa klinicznego - sporządza diagnozę psychologiczną, prowadzi psychoterapię, służy pomocą psychologiczną pacjentowi i jego rodzinie

Logopedy - opracowuje diagnozę logopedyczną, prowadzi edukację pacjenta i rodziny dotyczącą ciągłości rehabilitacji mowy

Pracownika socjalnego - współpracuje z pacjentem i jego rodziną od chwili przyjęcia go na oddział; stara się uzyskać pełne informacje dotyczące jego sytuacji społecznej i stara się rozwiązywać problemy dotyczące: zamieszkania, powrotu do domu, sytuacji socjalnej, dalszej nauki, zatrudnienia, uzyskania należnych uprawnień i pomocy. Pracuje w stałym kontakcie z władzami samorządowymi, pcpr, organizacjami społecznymi

Terapeuty zajęciowego (ergoterapeuta) - prowadzi terapię przyłóżkową w zakresie samoobsługi w czynnościach życia codziennego, ćwiczy w pracowni terapii zajęciowej, może również prowadzić zajęcia z zakresu preorientacji zawodowej

Technika ortopedycznego - współpracuje w ustaleniu zaleceń dotyczących zaopatrzenia ortopedycznego, dokonuje niezbędnych pomiarów, wykonuje, dopasowuje, naprawia przedmioty ortopedyczne i prowadzi wstępny instruktaż, dotyczący wykorzystania przedmiotów i pomocy

Pedagoga specjalnego - prowadzi zajęcia przygotowawcze do nauki w szkole dla dzieci niepełnosprawnych lub zajęcia korekcyjno - kompensacyjne z dziećmi w zakresie szkoły podstawowej lub gimnazjum

Kapelana - wspiera moralnie chorego w trudnym dla niego okresie choroby i rehabilitacji; zaspokaja jego potrzeby religijne

Metody rehabilitacji leczniczej

Fizjoterapia (gr. Physis - natura; therapeia - leczenie) - jest to wykorzystanie w celach leczniczych czynników naturalnych takich jak: ruch, światło, elektryczność, powietrze, woda. Metodami składającymi się na fizjoterapie są:

• kinezyterapia

• fizykoterapia i masaż

• terapia zajęciowa

• pielęgniarstwo rehabilitacyjne

• protetyka i ortotyka

• psychoterapia i poradnictwo psychologiczne

• chirurga konstrukcyjna

• diagnostyka funkcjonalna

Kinezyterapia (ćwiczenia lecznicze) - do jej zadań należy przywrócenie pełnej sprawności fizycznej lub maksymalnej sprawności fizycznej w przypadku schorzeń przewlekłych, pozostawiających nieodwracalne zmiany.

Ruch jest bodźcem, który wywołuje w organizmie reakcje fizjologiczne trudne do osiągnięcia innymi środkami. Zapobiega wielu schorzeniom zwłaszcza cywilizacyjnym (chorobom układu krążenia, przemiany materii, chorobom nowotworowym). Ćwiczenia fizyczne podtrzymują lub zwiększają ruchomość ruchomość stawach, siłę mięśni, ich wytrzymałość, moc, wydolność, równowagę i koordynację ruchów.

Cele i zadania kinezyterapii:

• zapobieganie ograniczeniom ruchomości w stawach

• zapobieganie osłabieniu mięśni i ich zanikom

• przywracanie ruchomości stawów oraz siły i wytrzymałości mięśni

• reedukcja nerwowo - mięśniowa

• poprawa koordynacji i równowagi

• korekcja wad postawy ciała

• usprawnienie czynności układu krążeniowo - oddechowego

• stymulacja i poprawa czynności ośrodkowego układu nerwowego

• zwiększenie wydolności i sprawności ogólnej organizmu

Fizykoterapia (zabiegi fizykalne) - wykorzystuje w celach leczniczych lub profilaktycznych czynniki fizyczne, zarówno naturalne występujące w przyrodzie, jak i sztucznie wytworzone przez różnego rodzaju aparaty i urządzenia. Do czynników naturalnych zaliczamy: promieniowanie słoneczne, zimno; do czynników sztucznych: lampy i różnego rodzaju urządzenia. Formy oddziaływania terapeutycznego:

• elektrolecznictwo

• światłolecznictwo

• ciepłolecznictwo

• leczenie ultradźwiękami

• leczenie energią promieniowania

• leczenie energią mechaniczną

Rehabilitacja psychologiczna oferuje osobie niepełnosprawnej:

• pomoc w przystosowaniu się do życia z niepełnosprawnością

• pomoc w osiągnięciu pełnej akceptacji staniu niepełnosprawności

• pomoc w zakresie osiągania motywacji do podejmowania nowych celów życiowych

• umiejętność wyboru celów życiowych, które są możliwe do osiągnięcia w sytuacji konkretnej osoby niepełnosprawnej

• umocnienie psychiczne w trudnej sytuacji bycia osobą niepełnosprawną

Psychologiczne problemy osób niepełnosprawnych

Trauma psychiczna - pierwsza reakcja na nieuleczalną chorobę, nieodwracalne uszkodzenie ciała (późniejszą niepełnosprawność). Jest to stan wynikający z poczucia braku kontroli nad działaniem organizmu i dalszym przebiegiem drogi życiowej człowieka. Przeżycia towarzyszące traumie:

• walka o życie (odczuwanie strachu przed możliwością śmierci)

• wyobrażenie śmierci (myśli o samobójstwie)

• zaburzenia myślenia (myśli wciąż krążą wokół problemu choroby i kalectwa)

• lamentowanie (opłakiwanie przed sobą utraty pełnej sprawności)

• próby zrozumienia kalectwa (obwinianie siebie i innych)

• przymus wyobrażenia sobie własnego ciała (uszkodzony fragment ciała jest czymś obcym)

• samotność

• utrata ról społecznych (strach przed dalszą egzystencją społeczną)

• ograniczenie aktywności zawodowej

Psychologiczne mechanizmy obronne stosowane przez osoby z niepełnosprawnością:

Zaprzeczenie - to wypieranie ze świadomości faktu o tym, że jestem osobą niepełnosprawną

Regresja - to cofnięcie się do wcześniejszych etapów rozwoju psychicznego i demonstrowania zachowań charakterystycznych dla wcześniejszych okresów rozwojowych

Fiksacja - to przesadne skupianie uwagi na jakiejś sprawie i ciągle podejmowanie nieadekwatnych działań odnoszących się do tego problemu

Przemieszczenie - wewnętrzny problem emocjonalny jest przesuwany z obiektu wewnętrznego na zastępczy obiekt zewnętrzny (innego człowieka, sytuację lub przedmiot)

Konwersja - to nieświadome eksponowanie objawów choroby, dla których nie ma ograniczonego uzasadnienia

Projekcja - to przypisywanie innym własnych nieakceptowanych właściwości lub stanów psychicznych przy jednoczesnym zaprzeczeniu ich występowania u siebie

Racjonalizacja - to uzasadnianie własnego postępowania lub położenia i odwoływanie się do argumentów, które faktycznie nie są istotne dla tego postępowania lub położenia, ale pozwalają je usprawiedliwiać przed samym sobą.

Kompensacja - to poświęcenie czasu na ćwiczenie umiejętności, które mogą być przydatne w dalszym życiu i w pewnym stopniu zrekompensują brak określonych funkcji

Identyfikacja - to rozładowanie negatywnych emocji poprzez wytworzenie silnej więzi emocjonalnej z inną osobą (zwykle pełnosprawną)

Osoby doświadczające niepełnosprawności można podzielić na dwie grupy:

• osoby, które ulegają zaistniałej sytuacji; cały czas koncentrują się na brakach cielesnych i zaistniałych trudności życiowych

• osoby, które akceptują stan niepełnosprawności; próbują aktywnie pokierować własnym życiem w nowej sytuacji; dążą do poprawy swego losu; przechodzą powtórnie proces socjalizacji, który jest niezwykle czasochłonny, a osoba musi opanować nowe: umiejętności społeczne, zmienić wiele swoich postaw, utworzyć więzi z nową grupą ludzi, przyjąć na siebie nowe role społeczne

Oddziaływanie psychologiczne w procesie rehabilitacji

Ulgę w cierpieniu osoby niepełnosprawnej mogą przynieść następujące sposoby oddziaływania psychologicznego:

• pomoc w likwidowaniu konkretnych sytuacji problemowych, które stanowią trudność w codziennym życiu osoby niepełnosprawnej

• pomoc w kształtowaniu nowych sposobów samodzielnego radzenia sobie z sytuacjami problemowymi

• pomoc poprzez wpływanie na sposób myślenia osoby niepełnosprawnej o jej sytuacji

• wskazanie na nieracjonalność myślenia wyłącznie o własnej przeszłości; określenie nowych zadań, które można realizować w życiu pomimo niepełnosprawności; przekonanie o bezzasadności odczuwanych lęków

Terapia psychologiczna - etapy przebiegu

I faza kontaktu

• specjalista zgłasza swoją gotowość udzielenia pomocy osobie niepełnosprawnej

• psycholog pomaga klientowi w nazwaniu problemu, który jest główną przyczyną aktualnych trudności życiowych

• osoba niepełnosprawna powinna odczuwać zaufanie do swojego terapeuty; powinna mieć poczucie zrozumienia i trafnego zdiagnozowania problemu

• specjalista stara się o zdobycie jak największej ilości informacji o osobie niepełnosprawnej (w jaki sposób osoba określa swoje problemy, czego oczekuje od specjalisty, dlaczego nie radzi sobie samodzielnie, na czyją pomoc można jeszcze liczyć)

II faza kontraktu

• Psycholog rozpoznaje czy osoba niepełnosprawna akceptuje wspólnie wypracowaną definicję problemu i wynikające z niej cele działania

• Terapeuta oraz osoba niepełnosprawna oceniają wszystkie czynniki, które mogą istotnie wpłynąć na przebieg rozwiązywania problemu

• Ułożenie planu działania, który zawiera: jasne określenie rezultatu wspólnej pracy; zastosowywanych metod rozwiązywania problemu; czynności, jakie musi podjąć specjalista oraz osoba niepełnosprawna przy realizowaniu określonych zadań; roli ewentualnych współpracowników w całości postępowania oraz czasu trwania współpracy

III faza działania

• Wdrożenie przyjętego wcześniej planu działania terapeutycznego

• Specjalista na bieżąco ocenia jakość realizacji postępowania rehabilitacyjnego (konsekwencję w realizacji zadań; wykorzystanie potencjału osoby rehabilitowanej; wykorzystanie sprzyjających czynników środowiskowych)

• Wspólna praca kończy się zgodnie z ustalonym terminem; psycholog wraz z osobą niepełnosprawną analizują przebieg i efekty postępowania rehabilitacyjnego

Rehabilitacja pedagogiczna jest odpowiednikiem rehabilitacji zawodowej względem dzieci i młodzieży. Jej celem jest stworzenie odpowiednich warunków niezbędnych do ich wychowania, kształcenia, wzrostu i indywidualnego rozwoju: fizycznego, intelektualnego, emocjonalnego oraz społecznego.

Rehabilitacja zawodowa są to działania zmierzające do przywrócenia osobom niepełnosprawnym zdolności do bycia aktywnymi zawodowo. W zakres rehabilitacji zawodowej wchodzą następujące komponenty:

• preorientacja zawodowa

• poradnictwo zawodowe

• szkolenie zawodowe

• pomoc w otrzymaniu właściwego zatrudnienia

• opieka podczas wykonywania pracy zawodowej (przystosowanie stanowiska pracy; asystent osoby niepełnosprawnej)

• tworzenie zakładów pracy chronionej

• tworzenie warunków do pracy nakładczej

Rehabilitacja zawodowa - wsparcie państwa

• nadzór i organizacja edukacji dla osób niepełnosprawnych; przygotowanie nauczycieli i rehabilitantów do pracy z osobami niepełnosprawnymi

• pomoc w kompleksowej ocenie zdolności do pracy w aspekcie medycznym i psychologicznym

• pomoc w stworzeniu i realizacji indywidualnego planu działania na rzecz uzyskania zawodów i zatrudnienia (poradnictwo zawodowe)

• pomoc w nabywaniu i poszerzaniu kompetencji zawodowych przez dostęp do kształcenia zawodowego, praktyk i staży (poradnictwo edukacyjne)

• pomoc w tworzeniu, dostosowywaniu i oprzyrządowaniu stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych

• pomoc w określaniu i pozyskaniu zaopatrzenia (medycznego, rehabilitacyjnego) ułatwiającego samodzielną egzystencję i pracę

• zapewnienie dostępu do usług i instrumentów rynku pracy

• pomoc finansowa na uruchomienie i prowadzenie działalności zarobkowej/gospodarczej

• tworzenie instrumentów finansowych sprzyjających zatrudnieniu osób niepełnosprawnych: ulgi podatkowe, dofinansowania ZUS, KRUS i programów PERON, uzupełnianie środków EFS środkami krajowymi, finansowanie zniżek komunikacyjnych

• wsparcie finansowe dla tworzenia i działania zakładów pracy chronionej oraz spółdzielni socjalnych

• wypłata zasiłków starych i okresowych

Aktywność zawodowa zbiorowości niepełnosprawnych:

• osoby z niepełnosprawnością intelektualną - 8.5%

• osoby z zaburzeniami słyszenia - 11.9%

• osoby z niepełnosprawnością układu neurologicznego - 19.2%

• osoby z zaburzeniami widzenia - 17.5%

Bariery aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych

• sama osoba niepełnosprawna i jej zaangażowanie w poszukiwanie zatrudnienia (jasny obraz własnych ograniczeń; akceptacja własnej niepełnosprawności; postawa wobec aktywności zawodowej)

• posiadanie kompetencje - poziom wykształcenia (teoretyczne oraz praktyczne przygotowanie do wykonywania określonego zawodu oraz kompetencje ogólnozawodowe; umiejętność pracy w zespole, terminowość, kreatywność, wytrwałość, samodzielność, systematyczność, dokładność, umiejętność szybkiego uczenia się i podejmowania trudnych decyzji)

• bariery architektoniczne i urbanistyczne (niedostosowanie budynków i obiektów użyteczności publicznej do możliwości manipulacyjnych i lokomocyjnych osoby niepełnosprawnej)

• bariery edukacyjne (organizacja procesu dydaktycznego i wychowawczego w sposób wykluczający z niego uczniów z niepełnosprawnością)

• bariery społeczne (negatywne postawy, stwarzanie ograniczeń w zakresie pełnionych ról zawodowych i społecznych, niechęć do wchodzenia w kontakty towarzyskie i zawodowe z osobami niepełnosprawnymi)

• bariery ekonomiczne (problemy socjalno-bytowe stwarzające trudne warunki życiowe)

• bariery prawne (przepisy dyskryminujące osobę niepełnosprawną w pracy; dysfunkcje systemu związanego z orzecznictwem, rehabilitacją i integracją zawodową niepełnosprawnych)

Aktywność zawodowa osób niepełnosprawnych - postawy pracodawców

Czego obawiają się pracodawcy?

• Słabego stanu zdrowia pracownika niepełnosprawnego i częstszych wypadków przy pracy

• Zbytniego zaabsorbowania pracownikiem niepełnosprawnym

• Niewystarczających kwalifikacji i umiejętności osoby niepełnosprawnej

• Mniejszej wydajności w pracy

• Mniejszych możliwości rozwoju zawodowego

• Mniejszej niezależności i samodzielności osoby niepełnosprawnej

• Mniejszego zaangażowania w życie społecznie zakładu

---