6281


  1. Ortofonia i ćwiczenia ortofoniczne

Zajmując się zagadnieniem ćwiczeń ortofonicznych trzeba najpierw wyjaśnić pojęcie ortofonii. Co to takiego ortofonia? Według definicji podanej przez B. Toczyską ortofonia - to „dział językoznawstwa i logopedii artystycznej, zajmujący się ustalaniem zasad poprawnej wymowy”. E.M. Skorek podaje definicję trochę bardziej rozbudowaną, a mianowicie „ortofonia to dział ortoepii zajmujący się ustalaniem zasad poprawnej wymowy i poprawnego brzmienia wyrazów i połączeń wyrazowych danego języka”. Ortoepia zaś to dział językoznawstwa normatywnego. W skład ortoepii, oprócz ortofonii wchodzi również ortografia. Jak więc, wnioskować możemy na podstawie tych, jak i definicji podawanych prze innych autorów, ćwiczenia ortofoniczne będą miały za zadanie doskonalenie i usprawnianie wymowy tak, aby była ona zgodna z ustalonymi zasadami. W przypadku dzieci przedszkolnych ćwiczenia te mają na celu prawidłowe kształtowanie wymowy oraz zapobieganie powstawaniu zaburzeń artykulacyjnych.

Współczesna literatura wyróżnia dwa rodzaje ćwiczeń ortofonicznych. Pierwszy z nich to ćwiczenia wstępne, nazywane również przygotowującymi, do których zaliczamy: ćwiczenia oddechowe, fonacyjne, logorytmiczne, słuchowe oraz ćwiczenia usprawniające narządy mowy. Drugi rodzaj ćwiczeń ortofonicznych to ćwiczenia bezpośrednio związane z procesem mówienia, czyli ćwiczenia artykulacyjne. Wspomnieć tu można, iż I. Styczek wyróżniała ćwiczenia oddechowe, ćwiczenia głosowe oraz ćwiczenia dykcji, zaliczając je wszystkie do techniki wymowy, która jest jednym z elementów kultury żywego słowa. W ćwiczeniach dykcji umieściła autorka „Logopedii” ćwiczenia narządów mowy, ćwiczenia wyrazistej artykulacji samogłosek, spółgłosek, tempo mowy, frazę i ćwiczenia mówienia frazami.

Pozwolę sobie w tym miejscu opisać poszczególne rodzaje ćwiczeń ortofonicznych, oraz cele, które dzięki nim mają zostać osiągnięte. Terminologia przedstawionych przeze mnie rodzaje ćwiczeń stosowana jest między innymi przez E. Sachajską

  1. Ćwiczenia wstępne:

    1. Ćwiczenia oddechowe - są one bardzo istotne, gdyż czynność mowy jest przecież nieodłącznie związana z oddychaniem. Podstawowym celem tych ćwiczeń jest nauczenie różnicowania fazy wdechowej i wydechowej, jak również przedłużania fazy wydechowej. U większości dzieci przedszkolnych oddychanie jest funkcją już wykształconą, zdarza się jednak niekiedy, że jest ono nieprawidłowe. Często też dzieci mają trudności z oddychaniem podczas mówienia, co szczególnie wyraźnie słychać podczas recytacji wierszyków. Dlatego też podczas zabaw, w których prowadzone są ćwiczenia oddechowe, dziecko powinno nauczyć się prawidłowego sposobu operowania oddechem. Innym celem ćwiczeń oddechowych jest ich działanie uspokajające, co jest szczególnie przydatne w pracy z dziećmi.

Ćwiczenia te powinny przeprowadzane być oczywiście w dobrze wietrzonych pomieszczeniach.

Wśród ćwiczeń oddechowych wyróżniamy ćwiczenia: - mobilizujące aparat oddechowy; - kształtujące oddychanie brzuszno-przeponowe; - łączące oddychanie z ruchem oraz ćwiczenia oddechowo-fonacyjne.

    1. Ćwiczenia fonacyjne - mają na celu ustawianie prawidłowej emisji głosu, dziecko ma nauczyć się właściwego posługiwania się głosem. Prowadzenie ćwiczeń fonacyjnych pozwala na zlikwidowanie u dzieci głosów zbyt piskliwych, krzykliwych. Również wśród tych ćwiczeń wyróżniono kilka ich rodzajów - ze względu na ich cele. I tak: -ćwiczenia wstępne - stosowane w celu zniesienia napięcia mięśni krtani i gardła; - ćwiczenia w wymawianiu głosek oraz ćwiczenia w wymawianiu samogłosek i spółgłosek. Ćwiczenia fonacyjne powinny być prowadzone po podstawowych ćwiczeniach oddechowych, a potem łącznie z tymi ćwiczeniami oddechowymi, które wydłużają fazę wydechową.

    2. Ćwiczenia logorytmiczne - są to ćwiczenia muzyczno- ruchowe i słowno-ruchowe, a ich składnikiem wiodącym jest rytm. Ćwiczenia logorytmiczne kształcą ruchy całego ciała, co ma pośredni wpływ na ruchy narządów mowy oraz kształcenie poczucia rytmu umożliwiającego prawidłowe stosowanie prozodii mowy, tj. melodii, akcentu, rytmu.

Ćwiczenia logorytmiczne są szczególnie polecane dla dzieci, które mają trudności w sprawnym poruszaniu się czy w orientacji przestrzennej, dla dzieci nieśmiałych, jak również nadruchliwych. Logorytmika, bowiem uczy płynności ruchów, otwiera na muzykę, jej rytm, pozwala w celowy sposób wyładować nagromadzoną energię, jak również zwolnić napięcie mięśniowe.

W zabawach logorytmicznych wykorzystuje się umiejętności zdobyte przez dziecko podczas wstępnych ćwiczeń oddechowych i fonacyjnych.

    1. Ćwiczenia słuchowe - odgrywają bardzo ważną rolę, gdyż w procesie komunikowania się odbiór mowy jest równie istotny jak przekazywanie informacji. Celem ćwiczeń słuchowych, nazywanych też ćwiczeniami słuchu fonematycznego, jest zdolność różnicowania głosek oraz umiejętność ich wyodrębniania i scalania w wyrazy.

Ogromną rolę odgrywa tu również słuch fizyczny oraz muzyczny. Słuch fizyczny pozwala nam słyszeć, odbierać określone fale dźwiękowe, zaś słuch muzyczny daje nam wrażliwość na wysokości dźwięków i ich różnice.

Ćwiczenia słuchowe rozpoczynamy od zabaw, których podstawą jest słych fizyczny i muzyczny, dopiero później przechodzimy do ćwiczeń słuchu fonetycznego, odpowiednio stopniując trudności. Rozpoczynamy od ćwiczeń w różnicowaniu głosek opozycyjnych, przechodząc następnie do ćwiczeń analizy i syntezy słuchowej.

    1. Ćwiczenia usprawniające narządy mowy - są to ćwiczenia, których celem jest podniesienie sprawności ruchomych narządów mowy. Warunkiem prawidłowego wymawiania wszystkich głosek jest między innymi właśnie sprawne działanie narządów mowy. Realizując daną głoskę wykonujemy określone ruchy, określony układ artykulatorów, wykonywana jest odpowiednia praca mięśni. Inna głoska potrzebuje innych ruchów. Dlatego tak ważne są ćwiczenia, które usprawniają narządy mowy, pozwalają wyrobić świadomość i celowość określonych ruchów.

Ćwiczenia usprawniające motorykę narządów mowy są kontynuacją ćwiczeń usprawniających ruchy całego ciała, które prowadzone były podczas ćwiczeń logorytmicznych. Do ćwiczeń narządów mowy zaliczamy: ćwiczenia żuchwy, języka, warg oraz podniebienia miękkiego. Początkowo przeprowadza się ćwiczenia pojedynczych narządów, a dopiero, gdy dzieci opanują te umiejętności, można przejść do ćwiczeń koordynujących ruchy dwóch narządów.

Ćwiczenia z tej grupy łączyć należy z ćwiczeniami oddechowymi, fonacyjnymi oraz logorytmicznymi.

  1. Ćwiczenia artykulacyjne - ich zadaniem jest doskonalenie poprawnej artykulacji głosek. Do wykonywania ćwiczeń artykulacyjnych można przystąpić dopiero wtedy, gdy dziecko jest do nich odpowiednio przygotowane. Właśnie temu służyły opisane wyżej ćwiczenia wstępne. Ćwiczenia artykulacyjne zawsze powinny być prowadzone w taki sposób, by były częścią zabawy, a nie trudnym do wykonania zadaniem. Należy je również przeprowadzać równolegle z ćwiczeniami wstępnymi - uwzględniając ich stopień nasilenia od umiejętności dzieci oraz ich faktycznego stanu wymowy.

Ćwiczenia artykulacyjne związane są już bardzo ściśle z procesem mówienia i dzielą się na ćwiczenia w artykulacji głosek, ćwiczenia utrwalające i automatyzujące artykulację głosek oraz ćwiczenia w różnicowaniu głosek opozycyjnych.

  1. Przykłady wykorzystania ćwiczeń ortofonicznych w pracy z grupą przedszkolną

Zabawa ruchowa z elementami ćwiczeń ortofonicznych - „Pszczoły”

Dzieci - pszczoły stoją w umówionych miejscach pod ścianami - tu są ule. W trakcie muzyki pszczoły wylatują z uli i latają w różne strony zbierając pyłek z kwiatów. Na przerwę w muzyce z głośnym brzęczeniem (zzzzzzz) wracają do ula. W ulu brzęczą bardzo cichutko (mmmm).

Zabawa ruchowa z elementem rytmicznym - „W lesie”

Dzieci zostają podzielone na trzy grupy zwierząt leśnych - zające, wiewiórki i ptaki. Każdą grupę zwierząt wywołuje inny akompaniament rytmiczny. Dzieci, które usłyszą swój rytm biegają po sali naśladując wybrane zwierze, następuje zmiana rytmu i kolejna grupa naśladuje zwierzęta.

Przykład porannych ćwiczeń gimnastycznych z elementami ćwiczeń ortofonicznych

        1. Zabawa bieżna i orientacyjno- porządkowa „Jastrząb i kurczęta”. Dzieci ruchem i dźwiękiem naśladują kurczęta chodzące po podwórku, na sygnał tamburyna uciekają przed „jastrzębiem” w wyznaczone na sali miejsce.

        2. Ćwiczenia tułowia: dzieci naśladują zbieranie szyszek oraz rzuty prawą i lewą ręką na zmianę.

        3. Podskoki: Wróble - podskoki obunóż w miejscu i po całej sali, z jednoczesnym dźwiękowym naśladowaniem ćwierkania.

        4. Ćwiczenie uspokajające: marsz na palcach.

        5. Marsz z piosenką „Ćwierkają wróbelki”

Scenariusz zajęcia z grupą VIII „Kubusie Puchatki” (2003/2004)

z Przedszkola nr 2 w Bytowie

Temat: „Zuzia - lalka nieduża” - zabawy z samogłoskami

Cele:

 

Środki wspomagające: słomki, styropian, paski papieru, lusterka, zabawa „Śpij laleczko” - E. Sachajska „Uczymy poprawnej wymowy” str.40, schemat ust podczas przesadnego wymawiania samogłosek, płyta CD Klanza „Tańce integracyjne w pracy z grupą” cz I.

     

                              PRZEBIEG  ZAJĘĆ

1. „Zuzia -lalka nieduża” - zapoznanie dzieci z piosenką, swobodne wypowiedzi na temat jej treści, dzielenie się przez dzieci spostrzeżeniami i doświadczeniami na temat zabaw lalkami

2. Zabawa „Śpij laleczko” - wysłuchanie przez dzieci opowiadania, następnie obrazowanie dźwiękiem zachowań kolejnych postaci z opowiadania.

3. Zabawy oddechowe - zabawy ze słomką

-przenoszenie słomką kulek styropianu

-jak najdłuższe utrzymanie styropianu wdychając powietrze przez słomkę

-dmuchanie przez słomkę na kulki styropianu umieszczone w kubeczku

4. Ćwiczenia głosowe

Dzieci wypowiadają po kolei samogłoski: u o a e i y, obserwują w lusterku układ warg i języka. Swobodne wypowiedzi dzieci na temat tego, co zaobserwowały (które samogłoski powodują zaokrąglenie warg, jak zachowuje się język).

5. Śpiewanie ciągu samogłosek :

- raz wysoko,

- raz nisko,

6. Układanie przez dzieci dowolnej melodii do podanego ciągu samogłosek, śpiewanie go.

7. „Marsz muzyków”- zabawa rytmiczna kończąca zajęcia: rytmiczny marsz, naśladowanie gry na instrumentach rozpoznanych w trakcie słuchania utworu.

ĆWICZENIA ORTOFONICZNE W KSZTAŁCENIU POPRAWNEJ WYMOWY DZIECI.

Metodyka postępowania ortofonicznego z dziećmi w wieku przedszkolnym obejmuje swym zasięgiem wszystkie grupy ćwiczeń: oddychanie, fonację, logorytmikę, słuch fonematyczny, sprawność narządów mownych i artykulacje. Ćwiczenia te należy rozpoczynać już w najmłodszych grupach przedszkolnych z uwagi na okres pojawiania się dźwięków mowy. Wszystkie ćwiczenia należy przeprowadzić w formie zabawy. Należy przy tym tak dobierać teksty i formy zabaw, by zwiększyć stopień trudności, przyzwyczajając dzieci do poprawnego wypowiadania się na co dzień, ćwiczenia ortofoniczne oddziałują na psychikę dzieci, budzą wiarę we własne siły w wyniku osiągniętych postępów itp.

Ćwiczenia ortofoniczne należy przeprowadzać ze wszystkimi dziećmi, zarówno:

Ćwiczenia ortofoniczne należy łączyć ze sobą i wykonywać równolegle. Niezależnie od grup ćwiczeń w czasie pracy z dzieckiem obowiązuje jedna zasada: wszystkie mają pomóc w przygotowaniu do rozwoju mowy dziecku, należy wiec przeprowadzić je dokładnie i systematycznie

ĆWICZENIA ORTOFONICZNE (CO WCHODZI W ICH ZAKRES)

Ćwiczenia ortofoniczne polegają na wyrazistym wymawianiu głosek, wyrazów i krótkich rymowanek tekstów z wyrazami w których występują trudne do wymówienia głoski (np. r, ł, sz, cz, dź), połączenia głosek np. trolejbus, regularnie,

Ćwiczenia ortofoniczne - wymagają doborze wygimnastykowanych narządów mowy. Ortofonia to nauka o prawności dźwiękowej mowy ludzkiej. W jej zakres wchodzi cały zespół ćwiczeń w formie zabawy wśród których wyodrębnia się:

Trzeba poznać stan wymowy dzieci, oraz wpływ środowiska na mowę dziecka. Wynikiem takiej diagnozy będzie zakwalifikowanie dzieci do różnych grup ćwiczeniowych.

PROGRAM DZIAŁAŃ ZMIERZAJĄCYCH
DO USPRAWNIANIA NARZĄDÓW MOWY DZIECKA 5-6 LETNIEGO

Poprawne mówienie ma duże znaczenie w życiu dziecka oraz w przygotowaniu go do szkoły. Błędna wymowa może pogarszać jego samopoczucie wśród rówieśników, utrudniać nawiązywanie kontaktów z otoczeniem, powodować nieśmiałość, a nawet przyczynić się do pojawienia niepowodzeń w nauce czytania i pisania.

Warunkiem prawidłowego wymawiania głosek jest przede wszystkim sprawne działanie narządów mowy i prawidłowe posługiwanie się oddechem.

Program działań doskonalących prawidłową wymowę obejmuje:

 ćwiczenia usprawniające narządy artykulacyjne

 ćwiczenia oddechowe

 ćwiczenia słuchowe

 ćwiczenia ortofoniczne

Ćwiczenia narządów artykulacyjnych mają na celu wypracowanie zręcznych i celowych ruchów języka, warg i podniebienia. Dziecko musi mieć wyczucie danego ruchu i położenia poszczególnych narządów mowy.

Celem ćwiczeń oddechowych jest pogłębienie oddechu, rozruszanie przepony, wydłużenie fazy wydechowej, a także zapobieganie arytmi oddechowej i mówieniu na wdechu. Prawidłowy oddech steruje rytmem i strukturą naszej mowy sprawiając, że staje się płynna i zrozumiała.

Ćwiczenia słuchowe rozwijają percepcję słuchową. Wiążą się ściśle z mową, obejmują wyróżnianie wyrazów w zdaniu, sylab i głosek w wyrazach, dotyczą więc słuchu fonematycznego. Stanowią przygotowanie dzieci do nauki czytania i pisania.

Ćwiczenia ortofoniczne zajmują bardzo ważne miejsce w pracy nad prawidłową mową i wymową dzieci. Pozwalają zapobiegać wadom wymowy, korygują błędy już powstałe, sprzyjają kształtowaniu poprawnej i wyraźnej mowy, zrozumiałej dla otoczenia.

Zestaw zabaw logopedycznych do ćwiczeń w domu.

Ćwiczenia języka:

 "Pychotka" - oblizywanie warg posmarowanych smakołykiem (usta szeroko otwarte). Oblizywanie zębów (ruch okrężny).

 "Wahadełko" - kierowanie języka w kąciki ust bez dotykania nim warg i zębów.

 "Cukierek" - udawanie ssania cukierka.

 "Pyszczek" - otwieranie i zamykanie zębów bez odrywania języka od podniebienia.

 "Ślimaczek" - wysuwanie języka do przodu, a następnie chowanie go w jamie ustnej (usta szeroko otwarte).

 "Koci grzbiet" - czubek języka opieramy o dolne zęby i unosimy środkową część języka do podniebienia.

 "Wesoła piosenka" - wymawianie sylab: la la la, lo lo lo, le le le .

 "Rurka" - zwijanie bocznych krawędzi języka do wewnątrz i dmuchanie przez "rurkę".

 Kierowanie języka w kąciki ust (w prawo, w lewo) i do warg (do góry, na dół).

 "Liczenie zębów" - dotykanie czubkiem języka po kolei górnych i dolnych zębów (buzia szeroko otwarta).

 "Masaż" - wysuwanie i cofanie języka przez zwarte zęby (język przeciska się między nimi - masuje zęby).

 Unoszenie języka za górne zęby i cofanie go do podniebienia.

 "Wędrowniczek" - przesuwanie językiem po wewnętrznej stronie zębów górnych i dolnych.

 Mlaskanie czubkiem języka, środkiem języka. Przyssanie języka do podniebienia przy szeroko otwartych ustach.

Ćwiczenia warg:

 Szerokie otwieranie i zamykanie ust.

 Wysuwanie warg do przodu (samogłoska u), rozchylanie warg (samogłoska e).

 Przesadne wymawianie samogłosek.

 "Całuski" - przesyłanie buziaczków.

 Trzymanie ołówka między nosem a wargą górną.

 "Grzebyk" - czesanie dolnymi zębami wargi górnej i górnymi zębami wargi dolnej.

 "Balonik" - nadymanie policzków i powolne wypuszczanie powietrza.

 Układanie dolnej wargi na górną i górnej na dolną.

 Zasłanianie dolną wargą dolnych zębów i górną górnych zębów.

 "Masaż" - nagryzanie górnymi zębami na dolną wargę i dolnymi na górną (masaż warg zębami).

 Dmuchanie przez złączone wargi, lekko wysunięte do przodu; gwizdanie, parskanie, cmokanie.

 Wymawianie samogłosek: iii - uuu, aaa - ooo.

Zabawy usprawniające podniebienie:

"Gulgotanie" - płukanie gardła ciepłą wodą.

 "Siłacz" - przenoszenie skrawków papieru za pomocą słomki (wciąganie powietrza).

 "Dzióbek" - wciąganie policzków.

Ćwiczenia oddechowe:

 Dmuchanie na wiatraczek.

 Zdmuchiwanie świecy z coraz większej odległości.

 Puszczanie baniek mydlanych.

 Poruszanie wydmuchiwanym powietrzem lekkich przedmiotów (piórko, watka, listek...).

 Wymawianie na wydechu samogłosek (jak najdłużej).

 "Mróz" - chuchanie na zmarznięte dłonie.

 "Chłodzenie zupy" - dmuchanie na gorącą zupę.

 "Balonik" - naśladowanie nadmuchiwania balona.

 "Pęknięty balon" - wypuszczanie powietrza z ust (długie sss).

 "Gwizdek" - gwizdanie na jednym wydechu.

 "Śpiewak" - śpiewanie na jednym wydechu samogłosek, spółgłosek: s, z, sz, ż, w, f oraz sylab: ma, me, mo, mu, my, na, no, nu, ni, ny (cicho, głośno, nisko, wysoko).

 "Spacer po łące" - podchodzenie do kwiatków i wąchanie ich.

 "Śpiące lale" - oddychanie nosem (wdech i wydech nosem). Lale budzą się i ziewają (wdech i wydech ustami).

 "Zbieranie jagód" - przenoszenie papierowych jagód za pomocą słomki do koszyka (wdech przez słomkę, co powoduje zassanie się papierka do słomki, następnie wydech, co powoduje jego opuszczenie).

 "Wietrzyk" - dmuchanie na własną grzywkę.

 "Czarodziejski obrazek" - dmuchanie przez słomkę na kroplę tuszu umieszczoną na kartce papieru.

 "Żabki" - dmuchanie na papierowe żabki, aby wskoczyły do stawu.

 "Dmuchawce" - dmuchanie na papierowe zabawki umieszczone na nitce.

 " Wyliczanka" - liczenie na jednym wydechu.

Ćwiczenia na rozruszanie przepony:

Śmiech - wesoły, beztroski, gwałtowny, cichy, lekki, tłumiony.
Naśladowanie śmiechu różnych ludzi:

 staruszki - he, he, he

 kobiety - ha, ha ha (wysoki)

 mężczyzny - ho, ho, ho (niski)

 dziewczynki - hi, hi, hi (piskliwy)

 chłopca - ha, ha, ha (wesoły, hałaśliwy).

Zabawy słuchowe:

 "Co słyszę" - rozpoznawanie odgłosów z otoczenia, np. z ulicy, sąsiedniego pokoju.

 Uderzamy drewnianą pałeczką np. w szkło, żelazo, kamień, drewno. Zadaniem dziecka jest odgadnięcie w jaki przedmiot stukamy.

 "Co się toczy?" - toczenie po podłodze piłki, kasztana, kamyka itp. Dziecko odgaduje, co toczymy.

 Rozpoznawanie różnych rzeczy w zamkniętym pudełku przez potrząsanie pudełkiem (groch, kamyki, gwoździe, guziki, cukier, kasza itp.)

 "Co ja robię?" - uderzanie o siebie: klockami, łyżeczkami, kamykami, łyżeczką w pustą szklankę; klaskanie, darcie papieru, gniecenie papieru.

 "Jaki to instrument?" - dziecko rozpoznaje efekty akustyczne wydawane przez instrumenty.

 "Kto mnie woła?" - rozpoznawanie głosu mamy, taty, babci...

 Klaskanie w ręce - dziecko pokazuje na palcach ile było klaśnięć lub robi tyle kroków do przodu.

 Wyklaskiwanie rytmu piosenek, wierszyków.

 Rozpoznawanie głosów zwierząt, pojazdów, urządzeń itp.

 "Zabawa w chowanego" - szukanie ukrytego zegarka, dzwoniącego budzika, grającego radia itp.

 "Co słyszysz?" - wyróżnianie głosek i sylab na początku wyrazów (w nagłosie).

 "Co powiedziałam?" - odgadywanie słów wypowiadanych głoskami i sylabami, np. o-s-a (osa), d-o-m-e-k (domek), te-le-fon (telefon).

 "Zabawa w wyrazy" - mówienie wyrazów na daną głoskę, sylabę; np. o - oko, obraz, ba - balon, banan

 "Poszukaj obrazka" - wyszukiwanie obrazka na daną głoskę, sylabę.

 Układanie wyrazów z liter alfabetu ruchomego.

 Ile wyrazów w zdaniu; ile sylab w wyrazach; ile głosek w wyrazach - tyle razy dziecko klaszcze, podskakuje itp.

 "Czy dobrze powiedziałam?" - dziecko ma określić, kiedy mówimy dobrze, a kiedy źle np.: sanki - szanki; rak - lak; kawa - tawa

Zabawy ortofoniczne:

1. "Wiosna budzi owady"

pszczoły - zzz ... zzz ... zzz ...
muchy - bzzz ... bzzz ... bzzz ...
komary - sss ... sss ... sss ...
pasikoniki - pst ... pst ... pst ...
chrabąszcze - żżż ... żżż ... żżż ...

2. "Pociąg"

sz - sz - sz /sz - sz - sz /sz - sz -sz sz - sz / sz - sz / sz - sz

3. "Rolnicy odstawiają ziemniaki do punktu skupu"

ładują na wóz (bach, bach, bach)
konie ruszają (wio, wio, wio)
pełne wozy ciężko jadą (tur, tur, tur)
konie zatrzymują się (stop, stop, stop)
zrzucają ziemniaki (szszu, szszu, szszu)
konie ruszają (wio, wio, wio)
puste wozy lekko jadą (der, der, der)
konie zatrzymują się (pyr, pyr, pyr)

4. Sposób poruszania się zwierząt, odgłosy wydawane przez zwierzęta

miś - człap, człap, człap
wąż - szur, szur, szur
zając - kic, kic, kic
królik - hop, hop, hop
żaby - ru, ru, ru.......re, re, re
ptaki - czyr, czyr, czyr
sowa - hu, hu, hu
kaczka - kwa, kwa, kwa
owca - meee, meee, meee
krowa - muuu, muuu, muuu

5. "Co robi moja ręka?"

Głaszcze miękko, tak, tak, tak.
Puka - puk, puk, puk.
Drapie - drap, drap, drap.
Szczypie - aj, aj, aj.
Tańczy - hop, hop, hop.
Klaszcze - brawo! Klap, klap, klap.
Dobranoc - pa, pa, pa.

6. "Zegary"

budzik - tik-tak, tik- tak, tik- tak, drrr..., drrr...
zegar z wahadłem - bim- bam, bim- bam, bim- bam...
zegar z kukułką - ku-ku, ku-ku, ku-ku...

7. Nieocenione w nauce prawidłowej wymowy są rymowanki, proste wierszyki i wyliczanki:

Buzia robi: am, am, am
oczy patrzą tu i tam.
Tutaj swoje uszy mam,
a na nosie sobie gram.

Tup, tup, tup
kysz, kysz, kysz
czy to żaba
czy to mysz.

Czary mary, czary mary,
mam niebieskie okulary.
Okulary mi się zbiły,
wszystkie czary się skończyły.

Do re mi mi mi
mały ptaszek śpi,
mi re do do do
kotek szuka go.

Wujek Franek, ciotka Laura
zobaczyli dinozaura.
Jak podnieśli krzyk,
to dinozaur znikł.

Tańczy małpa na drucie,
ma czerwone papucie
i zieloną sukienkę
z małpiszonem pod rękę.

Ćwiczenia oddechowe

Aby ćwiczenia oddechowe spełniały swój cel należy je przeprowadzać w przewietrzonej sali w formie zabawy. Rozpoczynamy od ćwiczeń najłatwiejszych w czasie wykonywania, których wykorzystujemy jedynie aparat oddechowy, przechodząc stopniowo do nieco trudniejszych, połączonych z poruszaniem rąk, nóg i całego tułowia, a także wypowiadaniem głosek.

Rodzaje ćwiczeń oddechowych

Ćwiczenia oddechowe mobilizujące wyłącznie aparat oddechowy

Ćwiczenia oddechowe połączone z ruchami rąk i tułowia

Ćwiczenia oddechowe z jednoczesnym wypowiadaniem głosek

Ćwiczenia na rozruszanie przepony

Fonacja

Fonacja - oznacza zdolność do wydawania głosu, do posługiwaniem się głosem.

Sposób zwierania się więzadeł głosowych podczas fonacji oraz synchronizacja momentu ich zwarcia z momentem przepływu powietrza wydychanego decydują o tzw. nastawieniu głosowym.

Powodzenie ćwiczeń fonacyjnych zależy w znacznej mierze od regularnego, prawidłowego oddechu oraz umiejętności wydłużania fazy wydechowej, dlatego należy je wykonywać po przeprowadzeniu podstawowych ćwiczeń oddechowych, a potem łącznie z tymi ćwiczeniami oddechowymi, które wydłużają fazę wydechową.

Ćwiczenia usprawniające narządy mowy

Warunkiem prawidłowego wymawiania wszystkich głosek jest między innymi sprawne działanie narządów mowy. Realizacja każdej głoski wymaga innego ruchu, innej pracy mięśni, innego układu narządów mowy (tzn. układu artykulacyjnego) Toteż narządy mowy trzeba ćwiczyć, taj jak sportowcy ćwiczą sprawność swoich mięśni.

Cele ćwiczeń usprawniających narządy mowy: to wypracowanie sprawnych, sprężystych oraz celowych ruchów języka, warg i podniebienia.

Rodzaje ćwiczeń usprawniających narządy mowy

Ćwiczenia języka

Ćwiczenia warg

Ćwiczenia podniebienia miękkiego

Ćwiczenia szczęki dolnej

PLAN DZIAŁAŃ:

 

ĆWICZENIA ODDECHOWO-FONACYJNE

 

  1. A.         ĆWICZENIA W POZYCJI STOJĄCEJ:

Wdech z podniesieniem rąk w górę, wydech ze skokiem w przód

  1. B.          ĆWICZENIA W POZYCJI LEŻĄCEJ

Wdech z wyciągnięciem rąk za głowę, wydech z opuszczaniem rąk do tułowia

 

  1. C.          ĆWICZENIA W POZYCJI SIEDZĄCEJ

Wdech w pozycji leżącej, wydech podczas siadania

 

ĆWICZENIA ODDECHOWE

[długo-krótko, wg poleceń nauczyciela lub inwencji twórczej dzieci]

 

ĆWICZENIA USPRAWNIAJĄCE NARZĄDY

ARTYKULACYJNE

 

A. ĆWICZENIA JĘZYKA

Układanie języka w łopatkę, rulonik

 

B. ĆWICZENIA WARG

wprawianie ust w drganie [parskanie]

 

  1. D.          ĆWICZENIA PODNIEBIENIA MIĘKKIEGO

Ka,ko,ke, ką kę ga,go,gy,gę,gą ak,ok.,yk,ąk itp.

 

 

ĆWICZENIA SŁUCHU FONEMATYCZNEGO

 

 

ĆWICZENIA ARTYKULACYJNE USPRAWNIAJĄCE

POPRAWNĄ WYMOWĘ POSZCZEGÓLNYCH GŁOSEK

deszcz -kleszcz-leszcz

bajeczka-czapeczka-kropeczka itp.

Szo-szo-szo

Czo- czo-czo

Ża-ża-ża

Cze-cze-cze

Szy-szy-szy itp.

 

 

ĆWICZENIA LOGARYTMICZNE I RUCHOWO-SŁOWNO

-WZROKOWE Z WYKORZYSTANIEM METODY

„DOBREGO STARTU”

„Uciekaj myszko' itp.

9


Wyszukiwarka