FARMAKOLOGIA całośc, cośtam


FARMAKOLOGIA

WYKŁAD 1 (20.02.2009r.)

Farmakologia - nauka o lekach, logos-nauka, farmako- lek

Farmakologia działy:

- farmakokinetyka

- farmakodynamika

- farmakogenetyka

- farmakoekonomika

Lek - substancja chemiczna, która cechuje się aktywnością biologiczną, którą można wykorzystać w lecznictwie.

Aby substancja aktywna stała się lekiem musi przyjąć postać:

- stałą( tabletki, czopki) substancja czynna + drażetki, proszki podłoże

- płynne ( roztwory, krople)

- miękkie ( zewnętrzne maści)

Podział ze względu na pochodzenie:

- mineralne

- roślinne ( alkaloidy, glikozydy, olejki eteryczne, śluzy)

- zwierzęce - heparyna, insulina, surowica odpornoś..

- syntetyczne

Inny podział

- magistralne - przygotowuje się na podstawie recepty w aptece

- oficynalne - leki gotowe w oryginalnych opakowaniach

Ze względu na działanie:

- przyczynowe etioterapeutyczne - zwalczają przyczynę

- symptomatyczne - znoszą objawy a nie przyczyny

Podział ze względu na działanie:

- obwodowe - na tk narządy na obwodzie

- ośrodkowo - zmieniają funkcję OUN

Drogi podawania leków:

Synteza substancji czynnej - opracowanie postaci farmaceutycznej

Fazy:

I faza - na zdrowych ochotnikach

II faza - kliniczna na małych grupach pacjentów

III faza - kliniczna wieloośrodkowa

IV faza - po wprowadzeniu leku na rynek

Podział:

- oryginalne ( innowacyjne) - najnowsze osiągnięcia techniki mechanicznej, przez które można wpływać na tkankowe narządy wywołujące efekt terapeutyczny ( najmniejsze skutki uboczne) badanie In vitro, na zwierzętach, badanie toksyczności, badanie przedkliniczne, kliniczne (I, II, III, IV fazy - proces wprowadzenia leku do sprzedaży -> leki drogie, przez określoną liczbe lat są chronione patentem oraz mają wyłączność danych na produkcję tego leku

- generyczne - zawierają identyczną substancję czynną jak oryginalne są ekwiwalentne, podobne z siłą i jakością działania, są biorównoważne i mają dużo niższą cenę. Są gdy wygaśnie ochrona patentowa leku oryginalnego.

Lek ma nazwę:

FARMAKOKINETYKA - nauka zajmująca się losami leku w ustroju od momentu podania do wydalenia

  1. wchłanianie

  2. dystrybucja,

  3. metabolizm

  4. wydalanie

podanie leku -> uwolnienie substancji czynnej z podłoża ( tabletki, drażetki) [LIBERATION] -> absorpcja [ABSORBTION] -> lek z krwią ulega dystrybucji - rozmieszczenie w tkankach i narządach, osiąga pewne stężenie lecznicze w tkance w której działa [DISTRIBUTION] -> metabolizm , przygotowanie do wydalenia [METABOLISM]

LADME - proces farmakokinetyczny leku w ustroju

Wchłanianie leku zależy od:

- właściwości fizykochemicznych leku

- postaci leku

- drogi podania , efekt pierwszego przejścia, przy podaniu doustnym wchłanianie, w jelitach, do naczyń i trafiają do żyły wrotnej, ulegają wstępnemu metabolizmowi, zanim osiągną stężenie lecznicze w dużym ustroju

Biodostępność - część dawki leku która niezależnie od drogi podania trafia do ustroju dużego

Lek częściowo może się nie wchłonąć, może być metabolizowany w efekcie I przejścia. Więc stężenie może być inne od dawki podanej doustnie

Biodostępność:

- Iv 100% - iniekcje dożylne

- Imsc 75-100% iniekcje domięśniowe

- per rectum 30-100% przez odbyt

- transdermalnie80-100% przez skórę

- P.O. 5-100%

FARMAKOEKONOMIKA - analizuje reakcję pomiędzy kosztami i wynikami leczenia. Dokonuje wyboru właściwego leku w oparciu o ocenę jego efektywności zarówno kinetycznej jak i ekonomicznej.

Miejsce działania

0x08 graphic
0x08 graphic
Receptory receptory tkankowe

0x08 graphic
0x08 graphic
Wchłanianie lek wolny wydalanie

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

Lek związany z białkami metabolity

W procesie wchłaniani lek dostaje się do krążenia dużego.

Tylko lek wolny jest aktywny farmakologicznie i ulega dystrybucji i dociera do miejsc działania i wywołuje efekt, może tworzyć rezerwy tkankowe, być metabolizowany i wydalany z ustroju.

Lek połączony z białkiem nieaktywny w czasie jest uwalniany stopniowo, działa długo.

Lek wolny ulega dystrybucji

DYSTRYBUCJA - wyniki wpływające na dystrybucję

KONPARTMENT - obszar kinetycznie jednorodny, obejmuje te tkanki i narządy w których lek w jednakowym czasie osiąga to samo stężenie

Model jednokonpartmentowy - rozmieszczenie leku w całym organizmie jest jednakowe

Model dwukonpartmentowy:

W trakcie dystrybucji lek musi pokonać barierę naczyniową czyli z krwi musi się znaleźć w narządach czyli:

- pokonuje barierą naczyniową

- pokonuje barierę krew-mózg - nie wszystkie leki pokonują tą barierę, chroni przed działaniem czynników zewnętrznych

- pokonuje barierę łożyskową -> przenikalna dla większości leków

Sposób drogi transportu leku przez barierę naczyniową:

Transport leków przez błonę zależy od:

- wielkości cząsteczki

- rozpuszczalności w lipidach

- stopnia jonizacji

- uwarunkowań genetycznych ( polimorfizm transporterów błonowych)

Lek trafia do miejsca działania- metabolizm

- wątroba - cytochrom P450(CTP)

- jelito cienkie, grube

- nerki

- enzymy osoczowe

Metabolizm odbywa się dwufazowo:

1 Faza

Reakcje rozpadu utleniania , redukcji, hydrolizy, deaminacji, mogą być nieaktywne lub metabolizowane do leku aktywnego, mogą być wydalone z ustroju

2 faza

Polega na sprzęganiu z kwasem siarkowym, azotowym, aminosiarczanami, glukuronowy

Czynniki wpływające na metabolizm leku:

- stany patologiczne wątroby

- płeć - szybszy u mężczyzn

- wiek - niższa aktywność u noworodków i osób starszych

- droga podania ( efekt I przejścia)

- czynniki genetyczne, polimorfizm

- interakcje- leki wpływające na aktywność enzymów mikrosomalnych

WYDALENIE

- głównie w nerkach z moczem

- w mniejszym stopniu z kałem, śliną, potem, gruczołem piersiowym, z powietrzem

FARMAKODYNAMIKA zajmuje się:

- działaniem leku na ustrój i reakcją ustroju na zastosowany lek, działanie lecznicze ( główne) stanowiące o przynależności do określonej grupy terapeutycznej

- mechanizmy działania leku - dlaczego dany lek wywiera określone działanie

- interakcje leku - wpływ jednego leku na inny

DZIAŁANIE LEKÓW:

- lecznicze- występuje gdy lek jest stosowany zgodnie z ulotką

- niepożądane - występuje gdy lek jest stosowany zgodnie z ulotką

- toksyczne - każdy lek po przedawkowaniu

- techyfilaksja - leki działające pośrednio, oznacza szybką utratę działania terapeutycznego np. efibryna

- tolerancja - powiązana z lekozależnością, utrata działania leczniczego

- lekozależność

- kumulacja ( magazynowanie leku) wiążą się silnie z białkami krwi, występuje gdy lek stosowany jest zbyt często

Działania niepożądane:

- daje się przewidzieć, związane z mechanizmem działania leku, rośnie zagrożenie przy przewlekłym stosowaniu leku

- niezależnie od mechanizmu działania leku- reakcje o działaniu immunologicznym…

Jeśli lek jest sprzedawany na podstawie recepty wówczas wyboru leku dokonuje lekarz. Ryzyko wystąpienia działa niepożądanych jest niższe.

Każdemu lekowi dopuszczonemu do sprzedaży musi towarzyszyć ulotka. Powinna zawierać wszystkie niezbędne informacje by lek był wykorzystany w sposób bezpieczny przez pacjenta.

TALIDOMID - potencjalnie nieszkodliwy okazał się teratogenny, wady kończyn dolnych górnych u dzieci

System rejestracji działań niepożądanych !!!

Gr OTL - w tej grupie są leki niesteroidowe NLP2

Mechaniczne działanie leków:

- fizykochemiczne - mogą zmieniać właściwości fizyczne i chemiczne tkanek , zmieniając i ich właściwości, np.: osmotyczne środki przeczyszczające, osmotyczne środki moczopędne, środki neutralizujące, środki obniżające napięcie powierzchniowe

- łączenie się leków z białkami w ustroju, odpowiedzialne są enzymy, receptory- lek dzięki temu działa

WYKŁAD 2

Receptory - farmakolog. - receptory błonowe występujące na błonach komórkowych - przez nie działają leki

LEKI STOSOWANE W TERAPII BÓLU. NARKOTYCZNE I NIENARKOTYCZNE LEKI PRZECIWBÓLOWE. LEKI NEUROLEPTYCZNE, ANTYDEPRESYJNE I ANKSJOLITYKI W LECZENIU BÓLU.

Ból

Pierwotny - (ostry, fizjologiczny) umiejscowiony, mija z chwilą ustania czynnika uszkadzającego - odruchową reakcja unikania

Wtórny - (fizjopatologiczny ból rozlany) trwa znacznie dłużej niż bodziec, który go wywołał, powstaje na skutek uszkodzenia tkanek

Uwrażliwienie (hiperalgezja) receptorów czuciowych (nocyceptorów) powodują:

- jony wodoru

- jony potasu

- prostaglandyny (PGE1, PGE2, PGE2α)

- substancja P

- serotonina

- histamina

Zakończenia nocyceptywne czuciowe - droga rdzeniowo - wzgórzowa - kora czuciowa

- Uszkadzający tkanki bodziec mechaniczny termiczny czy zapalny przekształcany jest na bodziec elektryczny

- Z nocyceptorów w skórze, błonach śluzowych, mięśni szkieletowych, stawach pobudzenie przewodzone jest do rogów grzbietowych rdzenia kręgowego wstępującymi szlakami rdzeniowo - wzgórzowymi do wzgórza

Ośrodkowy układ hamujący (antynocyceptywny)

- utrudnia przekazywanie bodźca osłabiając odczucia bólu

Ból nocyceptywny

Leki przeciwbólowe

Opioidowe, narkotyczne

bóle pourazowe, pooperacyjne, nowotworowe

Nieopioidowe, nienarkotyczne leki NLPZ

fizjopatologiczny ból nocyceptywny (proces zapalny)

Ból neuropatyczny

Zmniejszenie aktywności zastępującego układu hamującego

- choroby neurologiczne: udar, stwardnienie rozsiane

- choroby nowotworowe

- zmiany pourazowe i zwyrodnieniowe kręgosłupa

Uszkodzenie nerwów obwodowych

- półpasiec

- neuropatia cukrzycowa

- zespół cieśni nadgarstka i innych neuropatii z ucisku

- neuropatia czuciowa w przebiegu AIDS

- bóle po amputacjach kończyn

Cechy bólu neuropatycznego

- uczucie pieczenia, swędzenia

- mrowienie

- wrażenie kłucia, strzelania

- hiperalgezja i allodynia (odczuwanie bólu po zadziałania nieszkodliwego bodźca)

- osłabienie lub całkowite zniesienie bólu z pewnego obszaru

Leki antydepresyjne

- trójpierścieniowe

Anitryptylina, Nortryptylina

- inhibitory wychwytu serotoniny

Paroksentyna, Citalopram

Leki przeciwdrgawkowe

Karbamazepina

Gabapentyna

Lomotrygina

Lidokaina - plastry

Opioidy - tramadol, metadon

Ból idiopatyczny

Leki antydepresyjne

Anaksjolityki (przeciwlękowe)

Neuroleptyki (przeciwpsychotyczne)

Strategia leczenia przeciwbólowego

- zapobieganie bólowi jest lepsze niż zwalczanie

- stosowanie leków silniejszych, kiedy słabsze przestają być skuteczne

- leki muszą być podawane regularnie, tak by zapewnić stały poziom terapeutyczny

- konieczne jest zapobiegające i lecznicze działanie niepożądanych leków przeciwbólowych

- droga podania leków choremu no może przysparzać trudności choremu (doustna, przez skórna)

Trójstopniowa drabina analgetyczna WHO

1-szy stopień

ASA

Metamizol

Paracetamol

NLPZ

2-gi stopień

Tramadol

Kodeina

Dyhydrokodeina

3-ci stopień

Morfina

Fentanyl

Buprenorfina

Meta don

Oxycodon

Kortykosteroidy (doksametazon)

- ból neuropatyczny

-podwyższone ciśnienie śródczaszkowe

- rozsiany ból kostny

- przeciw zapalnie

- przeciw obrzękowo

- poprawa nastroju i apetytu

Bisfosfoaniony, Kalcytonina

- ból kostny (przerzuty do kości)

Resorpcja osteklastyczna

- osteoporoza

- złamania patologiczne

Narkotyczne leki przeciwbólowe

- leki czysto agonistyczne (o typie morfiny)

- leki agonistyczne z komponentą antagonistyczną

Receptory opiatowe

μ δ κ ε σ λ

Endogenne ligandy receptorów opatowych

- endorfiny

- enkefaliny

- dymorfiny

Leki czysto agonistyczne (o typie morfiny)

- alkaloidy fenantrenowi opium

morfina, kodeina

- pochodne półsyntetyczne morfiny

dihydrokodeina, oxykodon

- pochodne piperydyny

Pepytydyna

- pochodna heptanu

Meta don

- grupy fentanylu

Fentanyl, su fentanyl

Leki agonistyczne z komponentą antagonistyczną

- pentazocyna

- buprenorfina

- tramadol

Opium

Alkaloidy fenantropowe - morfina, kodeina

Alkaloidy izochininowe - papaweryna

Narkotyczne leki przeciwbólowe

Opioidy

- ból pourazowy, pooperacyjny, nowotworowy

Leki czysto agonistyczne o typie morfiny

- alkaloidy fenantrenowe opium

morfina, kodeina

Działanie ośrodkowe morfiny

- znoszenie bólu

- zniesienie odruchu kaszlu

- działanie uspokajające (znosi lęki)

- zahamowanie ośrodka wymiotnego

- zwężenie źrenic

- depresja ośrodka oddechowego

- obniżenie temperatury ciała

- zmiany nastroju - działanie euforyczne (μ) po pierwszej dawce dystrofia (κ)

- w dużych dawkach sen

- obniżenie progu drgawkowego

Działanie obwodowe morfiny

- zwiększenie napięcia mięśni gładkich przewodu pokarmowego (zaparcia)

- skurcz zwieracza Oddiego - wzrost ciśnienia w drogach żółciowych

- skurcz zwieracza pęcherza moczowego - trudności w oddawaniu moczu

- zahamowanie czynności skurczowej macicy

- uwalnia histaminę:

- skurcz oskrzeli

- rozkurcz naczyń skórnych zwiększenie oddawania ciepła - obniżenie temperatury ciała

- świąd, pokrzywka

Wpływ morfiny na czynność wydalniczą:

- hamuje wydzielanie hormonu: luteinizującego (LH), folikulotropowego (FSH), tyreotropowego (TSH)

- stymuluje wydzielanie hormonu: antydiuretycznego (hamuje wydalanie moczu)

Zastosowanie lecznicze morfiny

- bóle pourazowe

- premedykacja

- bóle pooperacyjne

- ból towarzyszący zawałowi mięśnia sercowego

- ostre obrzęki płuc

- kaszel po zatruciu opłucnej (ważne dodatkowe działanie anksjolityczne)

- w chorobach nowotworowych

Działanie niepożądane morfiny

- osłabienie czynności oddechowej

- zaburzenia sprawności psychicznej

- nadmierne uspokojenie

- senność

- zaburzenia widzenia

Tolerancja

- działanie uzależniające

- wzrost ciśnienie w drogach żółciowych i moczowych (kolki)

- trudności w oddawaniu moczu

- zaparcia

- odczyny alergiczne

- świąd

Objawy zatrucia opiatami

- euforia

- senność

- zaburzenia mowy

- upośledzenie uwagi i pamięci

- zniesienie odczucia bólu

- utrata łaknienia

- osłabienie popędu płciowego

- spadek aktywności motorycznej

Rozwój tolerancji

Szybko na:

- działanie przeciwbólowe

- euforyzujące

- przeciwkaszlowe

Znacznie wolniej na:

- działanie depresyjne na ośrodek oddychania

Nie rozwija tolerancji na:

- działanie zwężenia źrenic i działania zapierające

Związki pochodne pół syntetyczne morfiny:

- dihydrokodeina, oksykodon

Leki te działają słabiej od morfiny, silniej od kodeiny. Działają przeciwkaszlowo, stopień uzależnienia jest zdecydowanie słabszy niż w przypadku morfiny a większy w przypadku kodeiny

Leki syntetyczne pochodne piperydyny

- dolar gan, dolantyna - działa słabiej niż morfina. Dolantyna pozbawiona jest działania na mięśniówkę gładką układu pokarmowego, działanie cholino lityczne (rozkurcz mięśni gładkich). Stosujemy ją w przypadku kolki jelitowej, nerkowej, poród fizjologiczny (nie hamuje akcji porodowej), nie można jej stosować przewlekle tylko doraźnie, ma działanie drażniące miejscowo. Dolantyna rozszerza źrenice, utrudnia wiedzenie

Pochodne heptanolu

- meta don jest lekiem porównywalnym w sile działania przeciwbólowego do morfiny, ma długie działanie, często stosowany w terapii odwykowej morfinistów (terapia metadonowa)

Grupa fentanylu - lek o silnym działaniu przeciwbólowym, 100 krotnie silniejszy niż morfina. Stosowany doraźnie w postaci inekcji i plastrów

Agonistyczne z komponentą antagonistyczną - działanie tylko na receptor mi pozostałe są blokowane

- pentazocyna, tramadol

Działanie dysfotyczne, rzadko uzależniają, działanie przeciwbólowe jest słabsze niż agonistów, mniejsze ryzyko podrażnienia ośrodka oddechowego

Antagoniści receptorów opioidowych są to związki stosowane w ostrych zatruciach opioidów

Naloksen, Naltrexon - czyści antagoniści, blokują wszystkie typy receptorów opioidowych

Antagoniści z komponentą agonistyczną

Stosowane w zatruciach ostrych, pewne działanie przeciwbólowe, odblokowują ośrodek oddechowy

WYKŁAD 3

Istnieją różnice między grupami

2 grupa to związki pochodne syntetyków - morfina i np. dihydrokodeina

Siła działania tych leków jest mniejsza niż morfiny natomiast silniej działa od kodeiny działanie przeciw narkotyczne??. Działanie uzależniające tych leków jest mniejsze od morfiny a większe od kodeiny

CZYSTO AGONISTYCZNE

Leki syntetyczne

POCHODNE PIPERYDYNY

DOLANITYNA

- Działa dziesięciokrotnie słabiej od Morfiny

- nie ma dz. kurczenia na m. gładką

- jest agonistą opioidów

- ma działanie, miolityczne, holinolityczne

- bywa stosowana, gdy istnieje wskazanie przeciwbólowe, w przypadku kolki nerkowej czy jelitowej, poród fizjologiczny, nie hamuje akcji porodowej

- nie stosuje się jej przewlekle, bo jest metabolizowana do neurotoksycznych metabolitów

- działanie drażniące

- wpływa na mięśnie gładkie

- rozszerza źrenice

- nie reaguje na światło

GRUPA HEPTANONY

METADON

- działanie porównywalne do morfiny (przeciwbólowo)

- lek o długim działaniu

- stosowany w terapii odwykowej morfinistów (Terapia metadonowa)

FENTANYL ( LAFENTANYL, SUFENTANYL)

- lek syntetyczny

- silne działanie, 100% wyższe od działania morfiny

- stosowany doraźnie, iniekcje

- stosowany w postaci plastrów

(TO POWYŻEJ DO WCZEŚNIEJSZEGO WYKŁADU II)

NARKOTYCZNE LEKI PRZECIWBÓLOWE -

Agonistyczne z komponentą antagonistyczną (PENTAZOCYNA, TRAMADOL)

- działanie przeciwbólowe związane z pobudzeniem receptora μ(mi), inne receptory mogą blokować

- mają inny wpływ na nastrój, nie wywołują euforii wręcz działają dysforycznie

- bardzo rzadkie przypadki uzależnień

- działanie przeciwbólowe jest słabsze niż w I grupie

- słabsze działanie depresyjne na ośrodkowy układ oddechowy

Antagoniści receptorów opioidowych (NALOKSON ,NALTRAKSON)

-> blokują wszytkie typy receptorów opioidowych

Wpływaja endogennie

Antagoniści z komponentą agonistyczną

- w zatruciach

- maja pewne działanie przeciwbólowe

- pobudzane przez pewne typy receptorów

NIENARKOTYCZNE LEKI PRZECIWBÓLOWE 2 grupa leków przeciwbólowych

- działają na poziomie nocyceptorów, obniżają odbieranie bodźców bólowych

- działają obwodowo

- podwyższają pobudzenie w neuronach czuciowych

- hamują aktywność cyklooksygenazy prostaglandynowej COX, hamują syntezę i działanie PGa

Działają:

- przeciwzapalnie

- przeciwbólowo

- przeciwgorączkowo

- przeciwpłytkowo ( antyagregacyjnie)

Prostaglandyny wywołują hiperaglezję (uwrażliwienie) receptorów czuciowych(nocyceptywnych)

Fosfolipidy błon komórkowych

0x08 graphic
Fosfolipaza A czynniki fizyczne, chemiczne, miogenne, przeciwzapalne

Kwas arachidonowy

0x08 graphic
Cykooksygenazy 5 lipooksyganoza

0x08 graphic
Prostaglandyny

(COX)

Cykliczne nadtlenki leukotrieny (LT)

PC

Prostaglandyn (PG)

0x08 graphic

KWAS ARACHIDONOWY - leukotrieny

COX 1

Enzym konstytutywny -powinowactwo wysokie stałe w określonych tkankach

- żołądku

- nerkach

- macica

- śródbłonek naczyń krwionośnych

- OUN

Rola prostaglandyn:

Tromboksan - PGI2 działa proagregatywnie, obkurcza mięśnie gładkie

Cyklooksygenaza 2 jest indukowana w określonych warunkach

Występowanie:

- śródbłonek naczyń krwionośnych

- leukocyty

Indukcja sprawia że syntetyzuje duże ilości prostaglandyn PG2a, PGE2. PGI2, PGG2 powodują

- uszkodzenie tkanek

- wzrost temperatury ciała

- rozrost tkanki łącznej

- wzrost przepuszczalności naczyń

- hiperalgezje

NLPZ - znoszą działanie prostaglandyn, hamując cykooksygenazę2 hamują…..

Niensteroidowe leki przeciwbólowe

  1. leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe - hamują aktywność cyklooksygenazy 3, maja powinowactwo do tego enzymu w OUN

  2. leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe o silnym działaniu przeciwzapalnym (NLPZ) - hamują aktywność cyklooksygenazy 1 na obwodzie i 2 enzymu indukowanego

LELOMANIA - paracetamol

  1. grupa - pochodne aniliny. Przedstawicielem jest paracetamol, jest bezpieczny ale nadużywany

Pochodne paracetamolu, przewlekłe działanie moczopędne

- nerki - neufrotoksyczne

- wątroba - hepatotoksyczne ( paracteamol + alkohol)

- anemia hemolityczna - sinice, niedotlenienie tkanek

Wywołują methemoglubinemię - zmiana hemoglobiny w methemoglobinę i rozpad nieprawidłowej hemoglobiny

- leki przeciwbólowe

- leki przeciwgorączkowe

Stosowane u dzieci gdyż toksyczność jest niższa, bo wiązana z metabolitami, bo ma nie w pełni wykształcony enzym metabolizujący te substancje.

0x08 graphic
NLPZ

0x08 graphic

Leki starsze selektywne inhibitory (COX2)

- funkcjonują od wielu lat

- nieselektywne

Blokują COX1(działanie niepożądane) i COX2

Leki stare

Pochodne kwasu salicylowego

- kwas acetylosalicylowy - nieodwracalnie hamuje aktywność COX 1

- salicylan sodu

- salicylamid

KWAS ACETYLOSALICYLOWY

- lek przeciwzawałowy - antyagregacyjny, działanie to wynika z hamowania aktywności COX 1 w płytkach krwi, - czyli nieodwracalnie hamuje syntezę tromboksanu

Prostacyklina działanie przeciwstawne do trombosanu

Działania niepożądane kwasu salicylowego:

- nudności, wymioty, krwawienie, działanie wrzodotwórcze

- skaza krwotoczna

- dychawica oskrzelowa, astma oskrzelowa

- u dzieci zespół REY`A ,encefalopatia ze stłuszczeniem wątroby

- szum w uszach, upośledzenie słuchu

ZATRUCIE OSTRE:

- zaburzenia w gospodarce kwasowo - zasadowej ( niewyrównywalna kwasica)

- śpiączka

- pobudzenie psychoruchowe9 encelopatia salicylowa)

- zaburzenia krążenia

- skaza krwotoczna

LECZENIE ZATRUĆ OSTRYCH

- płukanie żołądka (węgiel aktywny)

- wymuszona diureza

- zwalczanie kwasicy metabolitycznej ( dożylne wlewy wodorowęglanu sodowego) kontrola pH krwi i stężenia CO2

- hemoliza

Pochodne pirazolonu:

- PROPYFENALONp/ból p/gorączkowo

- METAMIZOL (Pyralgin) p/ból p/gorączkowo

- FENYLOBUTAZON< OXYFENYLOBUTAZON ( działanie przeciwzapalne)

- działanie holinolityczne- rozkurczające mięsnie gładkie

Działanie niepożądane

- reakcje o podłożu alergicznym

- pokrzywka, wysypka, obrzęki twarzy, obrzęki błon śluzowych krtani

- agranulocytoza , anemia aplastyczna

- nudności, wymioty, krwawienia, działania wrzodotwórcze

Pochodne kwasu antranilowego

- kwas mefenomowy - zapalenie korzeni nerwowych, bóle mięśni, bóle pourazowe

Pochodne kwasu fenyloproprionowego

- IBUPROFEN NAPROKSEN

Bóle w przebiegu chorób reumatycznych, bóle mięśni i stawów

- Diklofenak - gościec przewlekły, zesztywniające zapalenie kręgosłupa zmiany zwyrodnieniowe stawów

OXYKAMY

- PIROXYKAM

RZS, ZZSK, zapalenie mięśni

Działania niepożądane NLPZ nieselektywnych

- gastropatie - owrzodzenia żołądka i jelit, krwawienia, perforacje

- spadek przepływu krwi przez nerki, zatrzymanie sodu i wody, obrzęki, skłonność do nadciśnienia

- przedłużenie czasu krwawienia z błon śluzowych, dziąseł

- kobiety w ciąży - opóźnienie porodu, krwawienie z dróg rodnych, przedwczesne zamknięcie przewodu tętniczego

- objawy nadwrażliwości - obrzęk krtani, napad dychawicy oskrzelowej, astma aspirynowa, pokrzywka, wstrząs, utrata przytomności

- działanie hepatotoksyczne

- interakcje, wypieranie nowych leków z połączeń z białkami osocza

Selektywne inhibitory COX 2

Niemesulid, Nabumeton, CELECOXIB, ROFECOXIB, ETORICOXIB, LUMIRACOXIB

Selektywne inhibitory COX 2 zwiększają ryzyko:

Nie hamują syntezy trombosanu w płytkach krwi, hamują syntezę prostacykliny w komórkach śródbłonka naczyń

Im większa selektywność leku NLPZ w stosunku do COX 1 tym silniejsze działanie na przewód pokarmowy. Im większa selektywność leku NLZP na COX 2 tym większe ryzyko występowania powikłań sercowo - naczyniowych

0x08 graphic
0x08 graphic
COX1 Kwas acetylosalicylowy

Indometacyna

Naproksen

Indobufen

Diklofenak

Celocoxib

Rofecoxib

Luminacoxib COX2

Etoricoxib

Patogeneza chorób reumatycznych

- czynniki zakaźne ( bakterie, wirusy)

- urazy

- czynniki immunologiczne

- alergiczne

Czynniki mogą być przyczyną rozwoju procesu zapalnego

Terapia RZS cele:

- zmniejszenie bólu

- kontrola i eliminacja stanu zapalnego błony maziowej

- utrzymanie struktury stawu

Leczenie RZS:

Wczesna interwencja

- rozpocząć jak najwcześniej

- nadżerki pojawiają się w ciągu pierwszych 2 lat

Leki stosowane w RZS:

- NLPZ

- leki modyfikujące przebieg choroby

- leki immunosupresyjne

- glikokortykosteroidy

NLPZ

- nie zapobiegają destrukcji stawu

- tłumią odczyn zapalny

- łagodzą ból

Leki modyfikujące przebieg choroby:

- nie mają właściwości analergicznych

- spowalniają proces niszczenia stawów, nie dopuszczają do …..

- opóźniają działanie ( 1-3 miesięcy)

METOTREKSAT podstawowy, skuteczny w RZS

Działanie niepożądane:

LEFLUNOMID

- działanie immunomodulujące i immunosupresyjne

- Antypoliferacyjnie

- Przeciwnapieciowo

- Hamuje działanie COX 2

Działanie widoczne po 4-6 tygodniach od rozpoczęcia terapii

Działania niepożądane:

Leki immunosupresyjne

Stosowane w przebiegu ok. tkanki łącznej, kiedy zawiodły inne metody, efekt leczniczy po 3-6 tygodniach

- hamują produkcję interleukiny 2 i przeciwciał

- azotopiryna

- cyklofosfamid

-penicylamina

Anty Tynfa

- infliksimab

- etanercept

Stosowane łącznie z metatreksatem, zmniejsza odporność na lek, brak progresji zmian radiologicznych

Działania niepożądane:

- reaktywacja gruźlicy

Przeciwciała przeciw Limfocytom B

- RITUX, MAB

Przeciwciała przeciw limfocytom T

- ABATACEPT

ILS

- TOCILIZUMAB

GLIKOKORTYKOSTEROIDY

Stosowane miejscowo w stanach zapalnych torebki stawowej, w chorobach zesztywnienia stawów, po urazach stawów, odstawowo, okołostawowo

- Hydrocortison

- Depo-Medrol

Terapia pomostowa - w przypadku nieskuteczności NLPZ

- PREDNISON

- PREDNISOLON

-DEXAMETAZON

Kolejność stosowania leków:

NLPZ -> leki modyfikujące przebieg choroby -> terapia pomostowa, glikokortykosteroidy -> leczenie skojarzone lakami modyfikującymi przebieg choroby i peptydami biologicznymi -> leki immunosupresyjne

Farmakologicznie zwalczanie doznań bólowych

ŚRODKI MNIEJ ZNIECZULAJĄCE

Związki porażające wybiórczo zakończenia i włókna nerwów czuciowych, uniemożliwiają odbieranie i przewodzenie impulsów dośrodkowo

środki mniej znieczulające

- naturalne kokaina

- syntetyczne

Amidowe: lidokaina, bupiwakaina; metabolizowane w wątrobie; terapeutyczne działanie

Lidokaina 0,5-1 h

Bupiwakaina 2-4 h

Estrowe;

Prokaina

- metabolizm w osoczu (estrazy)

- terapeutyczne działanie 30 min

MECHANIZM DZIAŁANIA ŚRODKÓW MNIEJ ZNIECZULAJĄCYCH

- blokowanie kanałów sodowych napięcio - zależnych

- zahamowanie depolaryzacji

- hamowanie przewodzenia impulsów

Działanie:

Działanie lecznicze:

- zmniejsza czucie bólu rozlanego ( długotrwałego, włókna bezmielinowe (C)

- zmniesza czucie ciepła, zmina i dotyku, włókna cienkomielinowe (B)

- czucie głębokie- czucie ucisku i bólu ostrego……, włókna mielinowe (A)

Oprócz nerwów czuciowych hamują przewodzenie w włóknach pozazwojowych układu autonomicznego ( wegetatywnego)-> zwiększa wchłanianie leku z miejsca podania -> osłabienie i skurczenie czasu jego działania, wystąpienie ogólnoustrojowych działań niepożądanych

RODZAJE ZNIECZULEŃ

- powierzchniowe ( roztwory, żele, aerozole, maści)

- głębokie ( iniekcje, podpajeczynówkowe, nasiękowe, przewodowe (nerw) zewnatrzoponowe( rdz. kręgowy), śródwięzadłowe)

DZIAŁANIE NIEPOŻĄDANE ŚRODKÓW MNIEJ ZNIECZULAJĄCYCH

Metody zapobiegania działaniom niepożądanym środków mniej znieczulających:

Środki zwężające naczynia krwionośne, adrenalina A, noradrenalina( NA) powodują:

- wolniejsze wchłanianie z miejsca podania

- zmniejszenie ryzyka wystąpienia niepożądanych działań ogólnoustrojowych

Działanie niepożądane środków zwężających naczynia krwionośne:

- nieodwracalna martwica tkanek( nos, broda, palec, dłoń, stopa)

- upośledzenie gojenia się ran

- działanie ogólnoustrojowe ( przyspieszenie akcji serca, wzrost ciśnienia tętniczego)

ŚR. MIEJSC. ZNIECZ. Działanie:

- zmniejszenie czucia bóli

Skutki działania:

- zmniejszenie osłabienia odruchów wegetatywnych

- osłabienie mięsni poprzecznie prążkowanych w miejscu znieczulenia

- działa ogólnie na OUN, układ krążenia, wstrząs-> próba śródskórna

LEKI ROZLUŹNIAJĄCE MIEŚNIE SZKIELETOWE

- o działaniu ośrodkowym (miorelaksujące)

- o działaniu obwodowym ( zwiotczające)

O DZIAŁANIU OŚRODKOWYM

- Benzodiazepiny, Baklofen - nasilają przewodnictwo GABA - ergiczne w OUN

- Mydocalm - hamuje odruchy polisynaptyczne,

stosowane :

SM, MPDz, choroby pochodzenia naczyniowego(udary), niedowłady kończyn, eulefalopatie

LEKI NIEDEPOLARYZUJĄCE (zwiotczające I rzędu)

- pochodne kurary: tubokuraryna, galamina, paukuoronina???

Mechanizm działania:

- jako konkurencyjni antagoniści receptorów holinoergicznych płytki nerwowo- mięśniowe

- łącza się z receptorem nie wywołując jego pobudzenia, lecz tylko labilny blok polaryzacyjny

Działanie niepolaryzujące ( zwiotczające II rzędu)

- podawane drogą dozylną

- działanie zwiotczające 1-5 min od chwili podania

- terapeutyczne działanie krótkieTubokutaryna 1-2 godz

- nie przechodzą przez błonę łozyskową

KOL. DZIAŁANIE LEKÓW ZWIOTCZAJĄCYCH 1 RZĘDU
(na mięsnie poprzecznie prążkowane)

- mieśnie zewnętrzne oka (podwójne widzenie0

- mięśnie twarzy ( opadanie powiek)

- głowy, szyi

- kończyn dolnych i górnych

- grzbietu

- mięśnie oddechowe międzyżebrowe i brzuszne

- przepona

Działanie kuraryn można znieść podając inhibitory acetocholinoesterazy ACheE, prostygminę, endrofonium

Działanie niepożądane kuraryn

- zmniejszenie ciśnienia tętniczego

- przyspieszenie akcji serca

- uwolnienie histaminy z komórek (reakcje uczuleniowe, skurcz oskrzeli)

ZASTOSOWANIE:

- w zabiegach operacyjnych( brzuch, klatka piersiowa)

- w czasie intubacji dotchawiczej

- niewydolność oddechowa podczas stosowania długotrwałego odd…

Środki depolaryzujące III rzędu

- suksametonium

Mechanizm działania, budową przypomina AChE, powoduje przedłużoną depolaryzację błony komórkowej wolniej rozkładany przez AChE,niż (Ach). Początkowo wzrost napięcia poczym, spadek zwiotczenie tego mięśnia, rozkładany bardzo wolno

Działanie na mięsnie poprzeczne:

- początkowe drżenie pęczkowe objawia się przykurczami mięsni szyi i kończyn

- bóle mięśni

Działania niepożądane:

- zwolnienie akcji serca

- zwiększenie stężenia potasu

- wzrost ciśnienia śródgałkowego

- przedłużone zwiotczenie mięsni

Złośliwa hipertermia

KONIEC

ZALICZENIE 2 TYDZIEŃ MAJA, TEST 40 PYTAŃ

9


Wyszukiwarka