TEORETYCZNE PODSTAWY I GENEZA POLITYKI SPOŁECZNEJ
Konstytucja - art. 55-76
Państwo to organizacja społeczeństwa na określonym terytorium, dysponuje odpowiednimi organami władzy i funkcjonuje w warunkach określonego systemu prawnego.
Definicja:
Termin polityka pochodzi od greckiego słowa „polityke”, które oznacza sztukę rządzenia państwem.
Polityka jest to sztuka rządzenia i osiągania celu, jest to sposób ingerowania państwa w pewną określoną dziedzinę życia (jest to celowa i świadoma działalność państwa).
Polityka to umiejętność wyznaczania celów i dobierania do nich instrumentów, w celu ich realizowania.
Elementy (części) polityki to:
cel
podmiot
przedmiot
instrumenty
metody i sposoby
Cel - każda działalność racjonalna - to działalność celowa,
Podmiot - ten element który kreuje i realizuje politykę społeczną - określa ją, czyli władza państwowa, w imieniu której konkretne działania prowadzą jej organy, samorząd, organizacje społeczno - polityczne, związki zawodowe, partie polityczne, osoby podejmujące działania, których celem jest wywarcie określonego wpływu na tok spraw publicznych, organizacje międzynarodowe, organy władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej. Niektórzy uważają również że i czwarta włądza - czyli media.
Przedmiot - określa cele, kreuje politykę. Rodzaj spraw jakimi się zajmuje, pole oddziaływania, podstawa jest kwestia społęczna.
Instrumenty - narzędzia za pomocą których podmioty realizują cele.
Instrumenty polityki
Zasada racjonalnego gospodarowania polega na minimalizacji nakładów przy niezmiennej efektywności lub maksymalizacji efektów przy niezmienności ponoszonych nakładów. Maksymalizacja nakładów możliwa jest przez koncentrację zasobów czyli przez powiększanie skali działania, natomiast minimalizacja nakładów poprzez substytucję zasobów, czyli wykorzystanie tańszej kosztowo techniki wytwarzania.
4 grupy podstawowych instrumentów:
prawno - administracyjne,
ekonomiczno - finansowe,
techniczno - organizacyjne,
społeczne.
Prawno - administracyjne - akty prawne (konstytucja, ustawy, rozporządzenia, uchwały, zarządzenia), publikowane w Dzienniku Ustaw lub Monitorze Polskim, indywidualne decyzje,
Ekonomiczno - finansowe - polityka pieniężna, duże środki asygnowane z budżetu państwa, gminy itp.
Techniczno - organizacyjne - różne formy organizacyjne przedsiębiorstw (małe, średnie, duże), określenie pewnych norm.
Społeczne - należy dotrzeć do świadomości ludzi.
Definicja Polityki społecznej wg Auleytnera:
Jest to działalność państwa, samorządu i organizacji pozarządowych, których celem jest poprawa życia materialnego, asekuracje przed ryzykami życiowymi i wyrównywanie szans życiowych grup społecznych socjalnie i ekonomicznie najsłabszych.
Definicja Polityki społecznej wg Kurzynowskiego:
Polityka społeczna to działalność państwa, samorządu i organizacji pozarządowych zmierzająca do kształtowania ogólnych warunków pracy i bytu ludności; prorozwojowych struktur społecznych, opartych na sprawiedliwości i równości społecznej sprzyjających zaspakajaniu potrzeb społecznych na dostępnym poziomie.
Skutek - jest zjawiskiem wtórnym
Kwestie społeczne - to uświadomiona sprzeczność rozwoju gospodarczego wynikająca z ideowo pomyślanej i w życiu politycznym realizowanej społecznej zasady wolności, równości i sprawiedliwości.
Kwestia socjalna - nierówności w zaspakajaniu różnych potrzeb m.in. mieszkaniowych, zdrowotnych itp.
W każdym działaniu człowieka najpierw jest myśl (koncepcja) potem działanie.
Idea - to uświadomione stosunki społeczne /Oskar Lange - PL ekonomista/ (jest to prawzór idealnych rozwiązań).
Stosunki ekonomiczne różnią się od stosunków społecznych.
Człowiek - rzecz człowiek - człowiek
Ideologia - to zbiór idei związanych z działaniem. Zbiór poglądów wyrażających poglądy jakiejś klasy, sposoby uzyskiwania władzy i jej utrzymania
Postawy psychiczne - niechęć, szacunek
Idee i postawy - to świadomość społeczna
Doktryny to zbiór uporządkowanych w pewien sposób założeń, twierdzeń i poglądów, na temat określonej dziedziny wiedzy lub działalności (na temat gospodarki). Doktryny wartościują i wskazują cele.
Założenia - to hipotezy badawcze
Twierdzenia - opierają się o wyniki badawcze
3 doktryny, które mają decydujący wpływ na politykę społeczną:
liberalna,
socjalistyczna (socjaldemokratyczna),
katolicka nauka kościoła.
Liberalna:
pochodzi od słowa „liberum”,
preferuje jednostkę i jej wolności,
prywatne prawo własności
bogacenie się
elastyczność ról życiowych jednostki,
brak ingerencji w życie jednostki
liberalizm - to gloryfikacja egoizmu - wg Auleytnera
Socjalistyczna (socjaldemokratyczna):
równość jako główna zasada socjalizmu,
część środkó produkcji zostaje w rękach państwa
Katolicka nauka kościoła:
zasada dobra wspólnego,
władza winna działać na rzecz ogółu,
sprawiedliwość,
Encyklika Papieża Grzegorza XIII, Rerum Novarum 1891r.
Encyklika opowiedziała się za chrześcijańską polityką społeczną, przy jednoczesnym odrzuceniu socjalizmu w wydaniu marksistowskim i ślepego kapitalizmu. Głównymi wątkiem encykliki było przekonanie, że ani Kościół, ani państwo nie są w stanie samodzielnie rozwiązać trudności społecznych. Obydwa organizmy muszą ze sobą współpracować dla wspólnego dobra. Według Leona XIII zadaniem Kościoła jest wspieranie dzieła pojednania między pracodawcami i pracownikami poprzez nieustanne przypominanie praw i obowiązków wszystkich zainteresowanych.
Według RN obowiązkiem państwa jest ochrona pracownika poprzez zapewnienie mu niedzielnego odpoczynku, minimalnej płacy, a także trwałości zatrudnienia. Dokument papieski poruszył także kwestię katolickich związków pracowniczych, podkreślił znaczenie własności prywatnej i jako „magna carta” katolickiej etyki społecznej ukonstytuował się jako chrześcijańska alternatywa między „bezbożnym socjalizmem” a „krwiożerczym liberalizmem.” RN piętnuje niepohamowany pęd za zyskiem kosztem innych, potępia wszelkie przejawy gospodarczego imperializmu, ale jednocześnie ostrzega katolików przed pozornymi podobieństwami między chrześcijaństwem a tzw. socjalizmem.
Polityka socjalna różni się od polityki społecznej zakresem.
socjalna - niezaspokojone potrzeby praktyczne - mieszkaniowe, edukacyjne
społeczna - nierówność społeczna, niezadowolenie, to - Komuna Paryska, rewolucja Październikowa.
Doktryny polityki społecznej - można określić jako kompleksy teoretyczno - normatywne, zawierające koncepcję kształtowania stosunków społecznych w oparciu o przyjęte systemy wartości.
Za twórcę polityki społecznej w bardzo ograniczonym zakresie uważa się Ottona BISMARCA. Podjął on działania z przeciwnikami politycznymi - socjalistami.
Po zwycięstwie nad nimi przejął wiele ich haseł. Wprowadził ubezpieczenia chorobowe, wypadkowe, renty - elementy bardzo istotne z punktu widzenia polityki społecznej. Przezwyciężając opór fabrykantów przyczynił się do ograniczenia czasu pracy (z 14 - 16 godzin dziennie).
Działania te zapoczątkowały w Europie właściwą, systemową ochronę ludzi pracy, charakteryzujących się słabą pozycją ekonomiczną.
Typy działalności polityki społecznej:
działania socjalne wyrównujące poziom życia grup najniższych lub niezaradnych na minimalnym poziomie - sfera zasiłków - chorobowe, zdrowotne, płace minimalne,
działania socjalne podejmowane na rzecz równego dostępu do ochrony zdrowia, szkolnictwa itp., do usług gwarantowanych wszystkim,
działania realizowane z myślą o asekuracji ryzyk życiowych, które mogą dotknąć osoby lub grupy - ubezpieczeń społecznych, emerytalnych, rentowych
Można wyodrębnić polityki cząstkowe - subpolityki polityki społecznej:
demograficzną (problem starzenia się społeczeństwa),
zatrudnienia,
edukacyjna,
mieszkaniowa,
rodzinna,
rekreacyjna
Ścisły związek między gospodarką, polityką gospodarczą a polityką społeczną.
Celem wzrostu gospodarczego jest wzrost rozwoju gospodarczego.
Wzrost - ilościowy
Rozwój - jakościowy
polityka - nr 19 (2603) z dnia 12-05-2007; s. 102 Ludzie / Ogląd i pogląd
I solidarniej, i liberalniej
Polsce potrzebna jest zupełnie nowa polityka społeczna. I to od zaraz. Ostatnie tygodnie przyniosły, być może, jej zapowiedź. Świadczą o tym dwa dokumenty, oba przygotowane przez PiS niejako obok koalicjantów.
Lena Kolarska-Bobińska
Marek Rymsza
Polska liberalna czy solidarna - to była główna oś sporu programowego w kampanii wyborczej 2005 r. Już wtedy część komentatorów zwracała uwagę, że gdy odrzucono komunizm, a idea państwa opiekuńczego odchodzi do historii - jest to opozycja fałszywa. Dzisiaj trzeba łączyć to, co solidarne, z tym, co liberalne. Innymi słowy, poszukiwać rozwiązań wzmacniających więzi społeczne w sposób nienaruszający podstawowych mechanizmów gospodarki wolnorynkowej.
Jednak rząd utworzony przez PiS, które wygrało wybory pod sztandarem „Polski solidarnej”, nie przedstawił spójnej koncepcji polityki społecznej. PiS oddało Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej koalicyjnej Samoobronie, uznając je za resort niemal peryferyjny. Samoobrona nie rozumie zaś wyzwań stojących przed polityką społeczną. Za hasłami socjalnego rozdawnictwa (na przykład minimum socjalne dla wszystkich) skrywa brak koncepcji, co robić dalej, oraz brak zaplecza eksperckiego.
Ostatnio jednak PiS przedstawiło opinii publicznej dwa dokumenty. Pierwszy to program polityki rodzinnej, sygnowany przez wiceminister pracy i polityki społecznej Joannę Kluzik-Rostkowską, ukierunkowany głównie na umożliwienie kobietom godzenia obowiązków rodzinnych i zawodowych. Drugi to projekt ustawy o zasadach prowadzenia polityki społecznej, złożony do laski marszałkowskiej przez posłów Klubu PiS. Oba dokumenty w pewnym stopniu dotykają istotnych, stojących przed Polską wyzwań. Stwarzają przestrzeń dla debaty publicznej, nie wikłając w coraz mniej zrozumiałe dla opinii publicznej spory polityczne. Najwyższa ku temu pora.
Po kilkunastu latach przemian ustrojowych Polska znalazła się bowiem w punkcie zwrotnym. Przed krajem stoją zasadnicze wyzwania społeczne, do których trzeba się szybko przygotować. Nie da się dłużej stosować tradycyjnych rozwiązań socjalnych. Potrzebujemy polityki społecznej od zaraz, i to nowej polityki społecznej, nie będącej kontynuacją myślenia i działań prowadzonych w latach 90.
Po odzyskaniu wolności polscy decydenci wprowadzali reformy rynkowe i obawiali się niepokojów społecznych związanych z rosnącym bezrobociem i różnicami ekonomicznymi. Polityka społeczna miała pełnić funkcję wentyla bezpieczeństwa dla reform gospodarczych. Koncentrowała się więc na działaniach osłonowych. Przegrani, w zamian za socjalną rekompensatę, mieli niejako zaakceptować życie bez pracy, schodząc z rynku, aby ustąpić miejsca innym. Łatwo było uzyskać wcześniejszą emeryturę, rentę inwalidzką czy zasiłek. Zakładano przy tym, że zrestrukturyzowany rynek sam wchłonie nadwyżkę siły roboczej, co rozwiąże problem bezrobocia. Tak się jednak nie stało. Obecnie bezrobocie powoli maleje, a przed Polską stają też inne zasadnicze wyzwania społeczne. Oto niektóre z nich.
Polska ma najniższy w Unii Europejskiej poziom aktywności ekonomicznej. Według oficjalnych statystyk, na dziesięciu dorosłych Polaków mniej więcej czterech pracuje, jeden szuka pracy, a pięciu ani nie pracuje, ani pracy nie szuka (ewentualnie pracuje w szarej strefie). Spektakularny jest poziom bezrobocia ludzi młodych, sięgający do niedawna 40 proc. Obecnie spada on, bo młodzi wyjeżdżają za granicę. W przypadku niepełnosprawnej młodzieży sytuacja jest wręcz dramatyczna: jedynie co piąty młody niepełnosprawny Polak w wieku do 24 lat pracuje lub poszukuje pracy. W Unii Europejskiej przyjmuje się, że poziom aktywności ekonomicznej ludności powinien osiągać przynajmniej 60 proc., a w populacji osób niepełnosprawnych - przynajmniej 40 proc. Różnice na niekorzyść Polski są więc znaczące.
Polskie społeczeństwo starzeje się, a liczba dzieci maleje. Szybko rośnie udział ludzi starszych w strukturze społecznej. Wskaźnik dzietności spadł do poziomu najniższego w Europie. Potrzebujemy tu rozwiązań systemowych. Prorodzinnego systemu podatkowego, elastycznych rozwiązań na rynku pracy, ułatwiających obojgu rodzicom godzenie obowiązków zawodowych i rodzinnych, infrastruktury wsparcia dla rodzin. Starzenie się społeczeństwa zagraża systemowi ubezpieczeń społecznych. Wymaga koordynacji działań pomocy społecznej, służby zdrowia oraz polityki zatrudnienia. A tego nikt nie robi. Polska pozostaje, jak 20 lat temu, Polską resortową.
Wyjazdy z Polski. Nie potrafiliśmy zagospodarować ostatniej fali wyżu demograficznego, jaką stanowi młodzież kończąca właśnie edukację. Problemem okazał się dla nas i niż, i wyż demograficzny. I tak źle, i tak niedobrze. Ujawnia to brak myślenia strategicznego i nieumiejętność budowania długofalowych programów. Nie umiemy ani wyprzedzać wydarzeń, ani odpowiednio na nie reagować.
Migracja za pracą młodych Polaków tylko pozornie rozwiązuje problem bezrobocia, a przy okazji jeszcze bardziej zaburza strukturę społeczną. Polska gospodarka potrzebuje młodych, wykwalifikowanych, dobrze wykształconych Polaków. Nie myślimy jednak, jak przyciągnąć ich z powrotem.
Zamiast rozdawnictwa potrzebna jest aktywna i aktywizująca polityka społeczna. Leży ona u podłoża reform społecznych podejmowanych obecnie w krajach europejskich, znajdujących poparcie zarówno wśród dotychczasowych zwolenników, jak i przeciwników państwa opiekuńczego.
Aktywna polityka społeczna to nie jakiś jeden megaprogram społeczny, ale zestaw różnorodnych pomysłów, mających dwie zasadnicze cechy wspólne. Po pierwsze - wsparcie ze strony państwa ma charakter aktywizujący i ukierunkowane jest na usamodzielnianie się beneficjentów. Chodzi o włączanie ich do uczestnictwa w życiu społecznym. Po drugie - preferowane są rozwiązania elastyczne, wprowadzane we współpracy z samorządami i organizacjami pozarządowymi. Europa XXI w. odchodzi od sztywnych rozwiązań socjalnych.
Elastyczna ochrona socjalna (w ang. flexicurity). Propozycja ta zakłada uelastycznianie warunków wykonywania pracy przy równoczesnym obejmowaniu nietypowych pracowników podobnym poziomem zabezpieczenia społecznego co osób zatrudnionych na pełny etat na podstawie bezterminowej umowy o pracę. Elastyczne rozwiązania obejmują ruchomy czas pracy, pracę na niepełny etat, dzielenie stanowiska pracy, samozatrudnienie, telepracę i szereg innych rozwiązań. Chodzi jednak o to, aby elastyczności nie kojarzyć z cięciem kosztów pracy, a więc jednostronną korzyścią pracodawcy, ale z lepszą organizacją pracy, dającą korzyści zarówno pracodawcy, jak i pracownikowi. Temu drugiemu łatwiej pogodzić wówczas obowiązki zawodowe i rodzinne czy pracować pomimo ograniczonych możliwości (z racji wieku, niepełnosprawności, choroby). Zakłada się, że z elastycznych rozwiązań powinni korzystać wszyscy zainteresowani. Wówczas nikt nie jest „naznaczany”, że pracuje nietypowo.
Ekonomia społeczna. Polityka społeczna powinna sprzyjać rozwijaniu przedsiębiorczości społecznej. W wielu krajach europejskich firmy społeczne, spółdzielnie socjalne i organizacje pozarządowe tworzą miejsca pracy dla osób marginalizowanych na rynku pracy. Owe różnorodne przedsięwzięcia gospodarcze łączy rezygnacja z maksymalizacji zysku. Pozwala to zatrudniać osoby słabsze, starsze czy niepełnosprawne. Przedsiębiorstwa społeczne mają charakter wspólnotowy, co ułatwia ich pracownikom wychodzenie z izolacji. Innymi słowy, przedsiębiorczość społeczna to reintegracja społeczna przez pracę. W Polsce podejmowane są tego rodzaju inicjatywy, ale brak im strukturalnego wsparcia. Trudno uzyskać kredyt, trudno utrzymać się na rynku. Tymczasem we Włoszech, Francji, Hiszpanii, Danii czy Finlandii przedsiębiorczość społeczna to ważny sektor gospodarki, a przedsiębiorstwa społeczne to liczący się na rynku zbiorowy pracodawca.
Ważną rolę w upowszechnianiu postaw przedsiębiorczych powinny odgrywać służby społeczne. Dostrzegli to autorzy projektu ustawy o zasadach prowadzenia polityki społecznej. Zakładają oni m.in., że ośrodki pomocy społecznej, obok rutynowej działalności, będą mogły prowadzić centra aktywizujące społeczności lokalne. Nie będzie to jednak proste. Łatwiej bowiem uchwalić ustawę czy powołać nowe instytucje, niż zmienić utrwalone wzory działania.
Wydłużenie okresu aktywności zawodowej. Polacy nie powinni tak szybko - w większości przypadków jeszcze przed 60 rokiem życia - kończyć aktywności zawodowej. Jak to osiągnąć? Jeden ze sposobów to zrównanie wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn, zgodnie z tendencją obserwowaną w krajach rozwiniętych. Zwracamy jednak uwagę na tylko pozornie odwrotne rozwiązanie: uelastycznianie instytucji wieku emerytalnego. Gdyby wiek emerytalny nie był wyznaczany sztywno przez regulację prawną, a nabycie uprawnień emerytalnych związane było ze zgromadzeniem odpowiedniej wielkości kapitału emerytalnego, pracownik sam mógłby decydować, czy satysfakcjonuje go osiągnięty już poziom zabezpieczenia dochodów na starość. To zapobiegałoby sytuacji wypychania z rynku pracy osób, które przekroczyły ustawowy wiek emerytalny. Tak czy owak, chodzi o to, aby Polacy wydłużali, a nie skracali okres aktywności zawodowej.
Za politykę rozdawania wcześniejszych emerytur jako sposobu walki z bezrobociem przychodzi nam dziś drogo płacić. Koszty to deficyt w Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ale także duża liczba osób, które - choć sprawne - znajdują się na marginesie życia społecznego.
Polityka prorodzinna, sprzyjająca zarówno posiadaniu dzieci, jak i godzeniu obowiązków rodzinnych z aktywnością zawodową. Rozwiązanie systemowe powinno obejmować nie tylko wspomnianą już „elastyczną ochronę socjalną” w miejscu pracy, ale również prorodzinny system podatkowy czy rozwiniętą łatwo dostępną infrastrukturę wsparcia dla rodziny, obejmującą przedszkola, poradnictwo rodzinne, usługi opiekuńcze i pielęgnacyjne.
W tym właśnie kierunku idzie rządowy program polityki rodzinnej, przedstawiony przez wiceminister Joannę Kluzik-Rostkowską. Jest to jednak dokument w dużej mierze deklaratywny i obok konkretnych dobrych rozwiązań, jak kwoty wolne od opodatkowania na każde wychowywane dziecko w rodzinie czy sprecyzowane pomysły elastycznej organizacji pracy dla osób wychowujących dzieci, są w nim też hasła tyleż słuszne co ogólnikowe. Przykładem postulat większego wspierania rodzin na wsi czy zmiany koncepcji funkcjonowania powiatowych centrów pomocy rodzinie. Otwartym pozostaje także pytanie o dalsze losy tego programu i wolę polityczną koalicji do wprowadzania w życie zaproponowanych zmian.
Paradoks polega na tym, że siedemnaście lat temu stały przed Polską zasadnicze wyzwania gospodarcze i im sprostaliśmy. Ostatnia konwencja Prawa i Sprawiedliwości, a także dwa wspomniane na wstępie dokumenty, mogą wskazywać, że liderzy PiS zdali sobie z tego sprawę. Najwyższa pora.
Prof. Lena Kolarska-Bobińska jest socjologiem, dyrektorem Instytutu Spraw Publicznych.
Dr Marek Rymsza jest socjologiem, dyrektorem Programu Polityki Społecznej Instytutu Spraw Publicznych.
Prawa autorskie © S.P. Polityka. Artykuł pochodzi z archiwum internetowego www.polityka.pl
ROZWÓJ EKONOMICZNY A REALIZACJA CELÓW POLITYKI SPOŁECZNEJ
Żeby zaspokoić potrzeby społeczne ludzi trzeba wygospodarować środki - co wiąże się z kwestią ekonomiczną,
Korelacja między rozwojem ekonomicznym a poziomem PS - między produkcją a konsumpcją
Wzrost gospodarczy (generalnie) pokazuje zależność między wzrostem gospodarczym a społecznym, bo PKB przeznaczany jest na konsumpcje (80%) a 20% na inwestycje,
Wzrost i rozwój - bliskoznaczne:
Wzrost - ilościowy - jest w cenach stałych (wzrost PKB)
Rozwój - jakościowy - odnosi się do zasobów ludzkich
Media podają, że stopa życiowa w Polsce wzrosła o ok. 10%,
Ok. 10% ludzi w Polsce żyje poniżej minimum egzystencji,
1/3 dzieci w szkołach jest niedożywiona,
Pojęcie rozwoju społecznego nie jest w literaturze jednoznacznie zdefiniowane. W używanych określeniach rozwoju społecznego kładzie się szczególny nacisk na poprawę warunków życia ludności, poprawę edukacji, dostępu do ochrony zdrowia,
Powszechność świadczeń socjalnych jest ograniczona zasobnością ludzi np. Dostępu do ochrony zdrowia.
ZATRUDNIENIE I BEZROBOCIE
Krzywa Philipsa - krzywa zależności między inflacją i bezrobociem. Jest ona następująca: wyższej stopie inflacji (wyższemu tempu wzrostu płac nominalnych) towarzyszy niższa stopa bezrobocia, i odwrotnie, niższej stopie inflacji (niższemu tempu wzrostu płac nominalnych) towarzyszy wyższa stopa bezrobocia. Można to tłumaczyć sytuacją, gdy stan rynku pracy polepsza się, czyli zmniejsza się bezrobocie, wzmacnia się pozycja związków zawodowych w negocjacjach płacowych i odwrotnie.
Likwidacja bezrobocia może powodować „pełzającą inflacje” ok. 3% (zmniejsza się siła nabywcza pieniądza,
Inflacja : - ciągniona przez ceny, pchana przez koszty
- podaż nie nadąża za popytem
- rosną ceny, spada siła nabywcza pieniądza
Sposoby walki z inflacją : - ograniczenie dochodów
- ograniczenie produkcji
W Polsce po 1989r. bardzo szybko rosła inflacja. Pod koniec 89r. - 600%. Ograniczono dochody o 24%.
2 główne przyczyny inflacji w Polsce:
1) żywność
2) energia
Mnożnik - 3,3 - inwestycji, każda wydana na inwestycje złotówka daje 3,3 (?)
Krzywa Philipsa pokazuje tę zależność: wzrasta inflacja - spada bezrobocie.
W USA i WB wynosiło 25% w czasie kryzysu.
W Niemczech - ponad 40% w okresie dojścia Hitlera do władzy, bo byli bardzo przemysłowo rozwinięci, kryzys dotknął głównie przemysł, po wojnie nałożono kontrybucję (po traktacie Wersalskim) - też się przyczyniła.
Inflacja - zjawisko monetarne wywołane szybszym przyrostem ilości pieniądza niż produkcji (obniżanie się siły nabywczej pieniądza). Na rynku obserwowana jest jako długotrwały wzrost średniego poziomu cen określonego koszyka dóbr. W praktyce inflacja na rynku konsumpcyjnym jest inna niż inflacja na rynku zaopatrzeniowym i nieco inaczej wpływa na kondycję gospodarki. Przeciwieństwem inflacji jest deflacja.
Korzystnym efektem niewielkiej inflacji może być ułatwienie renegocjacji realnej wartości niektórych cen oraz płac
Przyczyny inflacji
nadmierna emisja pieniędzy; nieproporcjonalna do wzrostu gospodarczego, prowadzona poprzez 1. dodruk banknotów, 2. oprocentowanie pieniędzy 3. działalność kredytową banków komercyjnych (tzw. "bankowa kreacja pieniądza").
niespodziewany i gwałtowny wzrost kosztów produkcyjnych (np. surowców energetycznych), który prowadzi do ograniczenia zagregowanej podaży
wzrost zagregowanego popytu w gospodarce
niezrównoważony budżet państwa (wydatki z budżetu przewyższają wpływy)
przeinwestowanie gospodarki (nadmierne rozwinięcie procesu inwestycyjnego finansowanego przez państwo)
ingerencja państwa w politykę emisyjną banku centralnego, co prowadzi w rezultacie do nadmiernej ilości pieniądza.
wadliwa struktura gospodarki
import inflacji (wraz ze wzrostem cen artykułów importowanych przez dany kraj następuje wzrost kosztów produkcji, a co za tym idzie wzrost cen)
recesja gospodarcza (obniżenie wydajności pracy, a tym samym wzrost kosztów produkcji)
monopolizacja gospodarki (monopoliści wzrost kosztów produkcji mogą przenosić na cenę)
FORMA BEZROBOCIA
zwolnienie z pracy,
przejściowo niepracujący,
oczekujący na dostanie pracy.
W literaturze można spotkać różne definicje bezrobocia. W stosunkowo najpowszechniej przyjmowanych definicji dla określenia bezrobocia wyszczególnia się trzy charakterystyczne cechy osób w wieku produkcyjnym:
bezrobocie dotyczy osób pozostających bez pracy, tzn. nie wykonujących pracy najemnej i nie pracujących na własny rachunek,
dotyczy ono osób zdolnych i gotowych do podjęcia pracy na typowych warunkach występujących w gospodarce;
bezrobocie dotyczy osób poszukujących pracy.
Biorąc powyższe kryteria pod uwagę, można zdefiniować bezrobocie jako zjawisko podlegającego na tym, że część ludności w wieku produkcyjnym, zdolnej do pracy i gotowej do podjęcia pracy odpowiadającej typowym warunkom występującym w gospodarce, pozostaje bez pracy pomimo podjętych poszukiwań.
RODZAJE BEZROBOCIA
bezrobocie frykcyjne - (przejściowe) - odsetek niemożliwy do obniżenia tego bezrobocia. Osoby w wieku produkcyjnym ale pozbawione możliwości pracy.
Bezrobocie frykcyjne jest nieredukowalnym minimum bezrobocia w dynamicznej gospodarce. Powstaje ono w związku z powolnością przystosowań struktury podaży siły roboczej i struktury popytu na siłę roboczą na niedoskonałe funkcjonującym rynku pracy. W dynamicznej gospodarce ustawicznie pojawiają się niedopasowania między wolnymi miejscami pracy a wolną siłą roboczą, gdyż ciągle zachodzą procesy tworzenia i likwidacji miejsc pracy, napływu i odpływu siły roboczej z rynku pracy oraz zmiany miejsca pracy przez pracowników i pracodawców są niedoskonałe i musi upłynąć jakiś czas, zanim bezrobotni znajdą czekające na nich miejsca pracy.
bezrobocie strukturalne - niedostosowanie struktury kwalifikacji pracowników do rynku pracy, ok. 8% tych osób korzysta z przekwalifikowania.
Bezrobocie strukturalne powstaje w rezultacie niedopasowań struktury podaży i popytu na siłę roboczą, przede wszystkim w aspekcie kwalifikacyjnym, zawodowym i regionalnym. U podstaw tych niedopasowań leżą procesy upadku lub rozwoju pewnych branż i gałęzi, związane z tendencjami postępu technicznego i kierunkami międzynarodowego podziału pracy. Pojawiające się w wyniku tych niedopasowań bezrobocie strukturalne może mieć charakter dosyć trwały, gdyż jego likwidacja wymaga zazwyczaj zmiany zawodu, kwalifikacji czy miejsca zamieszkania.
bezrobocie wynikające z niedostatku popytu (keynesowskie, koniunkturalne) - duże miasta i okręgi przemysłowe, które po restrukturyzacji likwidowały zakłady lub zmniejszały zatrudnienie (popyt globalny zmniejszył się na dane produkty - stąd ograniczenie produkcji).
Bezrobocie związane z nadwyżką całkowitej podaży siły roboczej nad całkowitym popytem na siłę roboczą jest często określane mianem bezrobocia globalnego. Wśród ekonomistów istnieją zasadnicze rozbieżności poglądów w kwestii przyczyn tego bezrobocia. Keynesiści upatrują ich w niedostatecznym popycie na dobra i dlatego ten typ bezrobocia określany jest często mianem bezrobocia związanego z niedostatecznym popytem, natomiast neoklasycy tłumaczą to bezrobocie przede wszystkim zbyt wysokim zbyt wysokimi płacami.
bezrobocie klasyczne -
pracownik jest przymusowo bezrobotny, gdy jest gotowy przyjąć prace a chwilowo nie otrzymuje oferty pracy.
PRZYCZYNY BEZROBOCIA
recesja
spadek popytu
likwidacja niektórych gałęzi przemysłu np. górnictwa
ograniczanie produkcji
brak informacji o miejscach pracy
brak mobilności
przeniesienie zakładu do innego rejonu
niedostosowane do potrzeb rynku wykształcenia pracowników
zmiany w technologii
wysokie obciążenia fiskalne
SKUTKI BEZROBOCIA
ekonomiczne - niewykorzystanie czynnika pracy, obniżenie materialnego poziomu życia, wzrost wydatków budżetowych na świadczenia socjalne, emigracja młodych wysokokwalifikowanych kadr;
polityczne - strajki i protesty na wielką skalę, negocjacje istniejącego porządku prawnego, pretensje do rządu i obniżenie jego autorytetu, spadek prestiżu państwa za granicą;
psychologiczno - społeczne - frustracja, samobójczość, przestępczość
niewykorzystany, nieproduktywny potencjał ludzki
znaczne koszty materialne związane z utrzymaniem bezrobotnych oraz służb zajmujących się ich problemami i obsługą
spadek dochodów rodzin, rozszerzenie się społecznych kręgów ubóstwa
degradacja psychiczna i moralna osób pozostających bez pracy (poczucie beznadziejności, pesymizm, uczucie społecznej bezużyteczności)
zjawiska patologii społecznej - alkoholizm, narkomania, przestępczość itd.
utrata kwalifikacji
Stopa bezrobocia - to stosunek bezrobotnych do aktywnych zawodowo
Aktywni zawodowo - ludzie w wieku 18 - 60 lat ( mężczyźni 65) .
Aktywność zawodowa - dotyczy ludzi czynnych zawodowo, wykonujących konkretną pracę.
Wskaźnik zatrudnienia
W Polsce - 52-54 % - (średnia wieku przeciętnego emeryta lub rencisty - 47 lat)
W Europie - 60 %
BEZROBOTNY
- niepracujący
- aktywny zawodowo
- gotowy ją podjąć
Przeciwdziałanie bezrobociu
aktywne ( dać wędkę )
pasywne ( dać rybę )
AKTYWNE FORMY
szkolenia
prace interwencyjne
roboty publiczne
aktywizacja zawodowa absolwentów
pożyczki na samozatrudnienie
przekwalifikowani
PASYWNE FORMY
zasiłki dla bezrobotnych
świadczenia przedemerytalne
Stopa bezrobocia w Polsce w latach 1990 - 2004 r
1990 - 6 % bezrobotnych,
1991 - 12 %
1993-94 - 16 %
1997-98 - 10 %
Od 1999 do 2000 bezrobocie wzrastało
2001 - 2005 ok. 20 % bezrobotnych ( co 5 człowiek pozostawał bezrobotny)
W 2007 r. stopa bezrobocia zmniejszyła się we wszystkich województwach.
Wg GUS w lutym 2008 r stopa bezrobocia wynosiła 11, 5 % .
Najwyższa stopa bezrobocia występuje w województwach:
warmińsko-mazurskim
zachodnio-pomorskim
kujawsko-pomorskim
lubelskim
podkarpackim
Najniższa stopa bezrobocia występuje w województwach:
mazowieckim
małopolskim
wielkopolskim
śląskim
UBEZPIECZENIA EMERYTALNE
Ubezpieczenia społeczne stanowią formę zabezpieczenia społecznego ludności organizowaną dla konkretnych ryzyk życiowych i konkretnych grup ludności.
System emerytalny są to istniejące rozwiązania instytucjonalne zmierzające na ogół do ustanowienia zasad , a więc:
gromadzenie oszczędności emerytalnych
wypłat emerytalnych
System obligatoryjny prowadzony przez państwo.
Punkt widzenia prawniczy - ubezpieczenie reguluje akt rangi ustawowej przymuszającej do uczestnictwa,
Ekonomiści podkreślają fakt solidarnego finansowania zadań losowych.
W 1911 r. wprowadzono w Niemczech ubezpieczenia społeczne.
Otto Bismarck zrobił to częściowo znacznie wcześniej.
Sposób finansowania ubezpieczeń emerytalnych:
kapitałowe ubezpieczenia - przymusowe oszczędności robotników tworzące rezerwę kapitałową mogły być inwestowane tworząc nadwyżkę
międzypokoleniowa solidarność - dzieci pracują i tworzą składki na rzecz rodziców (emerytury)
system mieszany
W Skandynawii emerytury wydawane są z podatków, nie ma wcześniejszych składek.
Wysokość składek i świadczeń pozostaje w zależności od wysokości zarobków.
Część składek opłaca pracodawca a część pracownik.
Finansowanie ubezpieczeń
K + r + S1 + S2
K - koszty ( suma wypłaconych emerytur i rent)
r - rezerwa finansowa
S1 - składki pracowników
S2 - składki pracodawców
W Polsce jest 9 milionów emerytów.
Ubezpieczenia emerytalne - związane są z utrata możliwości zarobkowania z powodu podeszłego wieku.
Kalendarium :
1889 - Bismarck stworzył przymus zbierania składek na wypadek niemożności
zarobkowania,
1935 - wprowadzono ubezpieczenia w USA
Trzy filary
Reforma emerytalna wprowadzona w 1999 roku polegała na podziale zabezpieczenia emerytalnego na trzy filary.
I Filar - ZUS - 12,22 %
II Filar - OFE - 7,30 %
III Filar - IKE ( indywidualne konta emerytalne)
PPE ( pracownicze programy emerytalne)
Finansowanie ubezpieczeń emerytalnych.
Typ zagrożenia System międzygeneracyjny System kapitałowy
1. starzenie się społeczeństwa nieodporny odporny
2. wzrost bezrobocia nieodporny odporny
3. spadek produkcji i/lub płac realnych nieodporny odporny
4. konflikty i przetargi polityczne nieodporny odporny
5. załamanie na rynkach finansowych odporny nieodporny
6. długotrwała wysoka inflacja odporny nieodporny
Reforma systemu emerytalno - rentowego w Polsce
System ubezpieczeń emerytalno rentowych i zdrowotnych - 45% wynagrodzenia płacili pracodawcy, obowiązywał system międzypokoleniowy, w większości systemów emerytalnych w Europie polega na płaceniu składek na własne emerytury.
Obecnie w Polsce występuje system mieszany (kapitałowy i międzypokoleniowy). Funkcjonujący miedzypokoleniowy prowadził do kryzysu, zaczęło brakować środków na wypłaty. Następuje starzenie się społeczeństwa, zwiększenie liczby biorących i zmniejszenie płacących. System nie pasował do gospodarki rynkowej, pracodawcy płacili całą składkę, obecnie połowę płaci pracownik. Ponad 13% ludzi jest w wieku poprodukcyjnym i wciąż rośnie. Jeśli utrzyma się trend to w 2030 roku będzie to 24%.
1 stycznia 1990 roku reforma systemu, oparto się na rozwiązaniach niemieckich i chilijskich (system mieszany).
Filar I 12,22% ZUS, obowiązkowy, umowa międzypokoleniowa, zarządzany przez instytucję państwową, prowadzone indywidualne konta
Filar II 7,3% OFE, obowiązkowy, kapitałowy, indywidualne konta, zarządzany przez powszechne fundusze emerytalne,
Filar III IKE, nieobowiązkowy, kapitałowy, zarządzany przez prywatne instytucje, indywidualne konta emerytalne IKE,
Kogo obowiązuje reforma:
Osoby urodzone przed 1.I.1949 |
Emerytury na dotychczasowych warunkach |
Osoby urodzone po 31.XII.1948 Osoby urodzone przed 1.I.1969 |
Mogą wybrać, czy na dotychczasowych zasadach, czy I i II filar |
Osoby urodzone po 31.XII.1968 |
Obowiązkowi wchodzą do zreformowanego systemu emerytalnego - I i II filar |
Ustawa wprowadziła zabezpieczenie środków zarządzanych przez prywatne instytucje, wprowadzono minimalną wymagalną stopę wzrostu, musi być wyższa niż stopa inflacji. Musi być tworzony system rezerwowy do pokrycia ewentualnych strat. Upadające towarzystwo-fundusz emerytalny przejmowany jest przez inny (15 towarzystw emerytalnych). Wypłacalność funduszu gwarantowane przez państwo.
Pieniądze przekazywane są do depozytariuszy - banków, zabezpieczone w papierach bankowych.
Depozytariusz współodpowiada za przekazane ze składek pieniądze, ma prawo nie wyrazić zgody na inwestowanie
Państwo nadzoruje nad właściwym inwestowaniem środków, towarzystwa powiększyły początkowe fundusze o 40%.
III filar spotkał się z dużą krytyką, wszedł w życie 01.09.2004r., przystąpiło do niego niewiele ponad 1 milion osób łącznie z pracowniczymi powszechnymi programami emerytalnymi, liczono ze przystąpi ok. 4mln.
7% od dochodu płaci pracodawca na pracownicze programy emerytalne.
Zagrożenie systemu kapitałowego: recesja, załamanie rynków kapitałowych, wysoka długotrwała inflacja,
Fundusze pobierają opłaty dopuszczalne prawem, nie większe niż 7%, ALIANS tylko 4%, najmniej z funkcjonujących na naszym rynku, jest również w dobrej kondycji finansowej. W 2010 roku ta prowizja ustawowo ma zmniejszyć się o połowę.
Dz.U. 04.64.593 o pomocy społecznej
Dz.U. 06.139.992 o świadczeniach rodzinnych
Dz.U 05.86.732 o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej
Dz.U.210 z 27.09.2004r ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych Dział V- NFZ,
„Narodowy program zdrowia na lata 2007-2015” str. 1-17
„Informacja dla sejmu RP o sytuacji w ochronie zdrowia „ 26.05.06r do 60str.
Ochrona zdrowia i ubezpieczenia zdrowotne.
Definicja Światowej Organizacji Zdrowia określa zdrowie jako stan dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego, a nie tylko niewystępowanie choroby czy niepełnosprawności.
W miarę rozwoju gospodarczego psychika jest coraz bardziej obciążona, samopoczucie społeczne jest bardzo ważne, człowiek bez pracy popada w frustrację, imają się go różne choroby.
Zdrowy człowiek ma większe szanse na samorealizację. Czynniki warunkujące zdrowie to wiek i powiązanie ze sobą głównych 4 grup czynników:
Styl życia, pracy, wypoczynek, udział w życiu społecznym - 50%,
Środowiska w jakim żyje naturalne i stworzone przez człowieka - 20%
Czynniki genetyczne - 20%
Służba zdrowia, farmacja - 10%
Ubezpieczenia zdrowotne mają dwa rodzaje ryzyka do pokrycia (ich skutków). Ryzyko to możliwość choroby. Skutki - usługi lecznicze, pobyt w szpitalu, utrata zarobku w tym okresie.
1920 rok - pierwsza w Polsce ustawa sejmowa o kasach chorych (miejskie i powiatowe), w Niemczech podział ze względu na charakter branżowy. Na początku XX w. Najlepszy system ubezpieczeń zdrowotnych stworzyli Anglicy, nacisk na solidaryzm. Po połowie składka płacona przez pracodawców i pracowników, bogatszy był pakiet świadczeń, pokrywane koszty leczenia szpitalnego, ambulatoryjnego, sanatorium, leków, rent inwalidzkich. System działał do zakończenia II wojny światowej. Wprowadzono bezpłatną państwową opiekę zdrowotną pokrywaną z funduszy specjalnych i ogólnych podatków. Rządy p.Tacher wprowadziły ustawowo powszechny system ubezpieczeń -liberalizacja. W 1978r wprowadzono system ubezpieczeń zdrowotnych we Włoszech, na początku lat 80 w Portugalii i Hiszpanii. W przedwojennej Polsce system ubezpieczeń społecznych zbliżony był do państw zachodnich, po wojnie system przeszedł pod zarządzanie państwa - do 1989r.
Trzy typy systemów na świecie:
System zaopatrzeniowy, kraje skandynawskie -bogate, w dużej mierze finansowany przez państwo, (Polska system zaopatrzeniowy w służbach mundurowych, płaci państwo).
Obligatoryjny system ochrony zdrowia oparty o składkę płaconą przez pracodawcę i pracobiorcę.
Brak ogólnego systemu zabezpieczenia zdrowia - USA
W Polsce - ok. 700 $ rocznie.
Państwowa Służba Zdrowia - do 1973. Od 2002 wprowadzono ZOZ-y (zespoły)
1991 Ustawa o ZOZ-ach (zakładach) dawała podstawy do samodzielności Publicznej Opieki Zdrowotnej, a zwłaszcza szpitali
finansowanych nie tylko z budżetu ale i z części podatku zasilającej Fundusz Op. Zdrow.
W 1996 r. przekazano Samorządom 46 szpitali
Najpierw zmiany z stomatologii - pod koniec lat `90 prywatyzacja
Punkt zwrotny - reforma S z 1999 r.
Wprowadziła finansowanie w oparciu o składkę
1999 - 2000 - 7,5% dochodu - odliczane od PIT
2002 - 7,75% podniesiono; stopniowo wprzęgano pracowników
2003 - 8% (7,5% z podatku, 0,25% z pracownika)
planowane podniesienie do poziomu 9%
Ostro forsowana jest prywatyzacja.
Polityka mieszkaniowa
Mało aktywna polityka państwa
(def) Polityka mieszkaniowa bada całokształt stosunków mieszkaniowych w aspektach:
ekonomicznym (ceny mieszkań, kredytowanie, słaba syt. ekonom. to słaba PM),
społecznym (w jakim stopniu są zaspokajane)
technicznym (potencjał wykonawczy, materiały budowlane, uzbrojenie)
Polityka mieszkaniowa - to oddziaływanie państwa na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych społeczeństwa.
Zajmuje się metodami określania potrzeb mieszkaniowych, poziomem ich zaspokojenia oraz optymalnego wykorzystania środków
publicznych (państwowych…),
społecznych (spółdzielczość)
indywidualnych (prywatne).
Dotyczy to tworzenia nowych zasobów mieszkaniowych jak i rewitalizacji.
Polityka społeczna jest dziedziną nauki i dziedziną praktycznego oddziaływania.
Celem PM jest oddziaływanie państwa na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych społeczeństwa.
Zapewnienie tylu mieszkań ile jest gospodarstw domowych.
W Polsce jest nieustanny deficyt mieszkań - ponad 16% mieszka poniżej
Spółdzielczość dominowała, ponad 70% to były spółdzielcze. Po przejściu na system rynkowy, spółdzielczość też się zreformowała.
1989-1994- ponad 30-krotnie wzrosła cena m2 powierzchni mieszkania, a średnia płaca ok. 11-krotnie, to znaczy, że mieszkania drożały 3-krotnie
1989 - za średnią płacę można było kupić 1,5 m2 mieszkania
1994 - 0,6 m2
Teraz - średnia płaca 3.137 - stosunek ten dalej się pogarsza.
W starej UE - 4 - 5 m2 mogą kupić za średnią pensję.
Ilość budowanych mieszkań na 1.000 mieszkańców:
Polska - 3
Niemcy - 6
Belgia - 4, 5
Ilość mieszkań na 1.000: UE - 400, Polska 308!
Dążymy do optymalnej 374 (mamy mieć w 2025)
Pożądany PBK 7% na budownictwo mieszkaniowe - to będzie lepiej(?)
Niedoinwestowanie
Deficyt statystyczny mieszkań - jeśli więcej gospodarstw domowych niż mieszkań .
Mieszkań mamy ok. 11,7 (8) mln
gospodarstw ok. 13,4 mln więc brak nam ok. 1,5 mln mieszkań.
Ok. 20% to gospodarstwa jednoosobowe, w tym 30% to ludzie młodzi (70% starsi, głównie kobiety)
Budownictwo
Duży wpływ - przemiany demograficzne, w istotny sposób wpłynęły na wielkość potrzeb.
liczebność roczników zakładających gospodarstwa, np. 98-02 zwiększyła się (przy małym przyroście)
liczba zawieranych związków małżeńskich
liczba tworzących się związków nieformalnych
Potrzeby są oznaką zamożności.
70% mieszkań jest w mieście i mieszka tam 62% ludności
Strategia długofalowego rozwoju budownictwa mieszkaniowego na lata 2005-2025 pod nazwą Polska 2025
Strategia średniookresowa - ukierunkowanie sektora mieszkaniowego 2005 -2013
Strategia obejmuje długie okresy, do nich opracowuje się dokumenty etapowo (taktyczne)
W 2007 padł rekord zadłużenia gosp. dom w bankach - 265 mld zł.
2004 - 2007 - statystycznie każdy Polak jest winien ok. 7 tys. zł z kredytów
2007 pożyczono 264 (?) mld w tym mieszkaniowe - 106 mld.
Kredyt zaciąga ok. 300 tys. gospodarstw - na różne cele.
Nasze długi wynoszą 23% PKB. Optymiści twierdzą, że w UE wynosi ono ok. 50%.
1,2 tys. Polaków zalega z płatnościami, Komisja Nadzoru Bankowego zleciła utrudnianie kredytów walutowych.
Inflacja w 2007 - 4% (w stos do 2006 wzrosła 3,4 razy) oprocentowanie kredytów wzrosło o 5%
W 2007 wzrost gospodarczy 6%, w tym roku szacunkowo - 5%.
Rynkowe instrumenty finansowania mieszkalnictwa powoli rosną.
Mieszkania na wynajem - ekonomizacja czynszu (+system osłonowy) + górna granica czynszu - ale aby się opłaciło i starczało na remont
Gminy sprzedają nieraz z lokatorami, zaniedbane mieszkania
Wsparcie dla organizacji non profit, inwestorów prywatnych.
Musi być chroniony interes obu stron - wynajmującego i najemcy.
Zużycie moralne - ekonomiczne (funkcjonalne) - zbyt zanieczyszcza, nieekonomiczne, słabe parametry użytkowe
Zużycie techniczne.
większości obecnych mieszkań. Celem PM jest poprawa sytuacji.
Cel strategiczny - max zbliżenie poziomu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych do obecnego poziomu średniej w UE
do 2025 w drodze likwidacji istniejących obecnie deficytów cywilizacyjnych:
niedobrowolne wspólne zamieszkiwanie
niskie powierzchnie użytkowe
niski poziom techniczny, zły stan tech.
zapewnienie tylu mieszkań, ile gospodarstw
Strategia to nie dokument do bieżących działań. Dokumentuje długofalowe działania. Priorytety na lata 2005-2013. Te kierunki są podstawą (treścią) uwzględniania PM w Narodowym Planie Rozwoju.
Uwarunkowania strategiczne:
obecne i przyszłościowe. Wejście do UE, weryfikacja problemu. Spójność problemów.
PM ma charakter pokoleniowy - służyć będzie wielu pokoleniom
Budownictwo socjalne to głównie komunalne - samorządów, które nie mają środków. Mają pozostawać większe podatki w gminach.
Europejska Karta Społeczna z 1972 r (?)
- popieranie społecznej, prawnej ochrony życia rodziny (mieszkania!)
Konstytucja
W UE zgodnie z zasadą subsydiarności (pomocniczości) nie wyręcza się krajów, a tylko się pomaga w tym z czym sobie nie radzą w tym przyp. władza (nie radzi).
Rocznie ubywa 0,3% liczby mieszkań (przy ok. 12 mln to 36 tys - z powodu wyeksploatowania). Jeszcze 30 lat temu to było 0,5 - 0,6%
0,6% wartości odtworzeniowej wydaje się na remonty. W ostatnich latach w P. dużą wagę przywiązywano do budownictwa prywatnego a nie na wynajem.
Deficyty jakościowe.
Zbliżenie do europejskich standardów powierzchniowych
u nas - najcz. spółdzielcze ok. 50 m2, 2 pokoje
na zachodzie - … 4 - 5 pokoi.
Potrzeba ok. 2,5 mln mieszkań.
W tym dokumencie autorzy koncentrowali się na dokonanych ocenach:
ocena zasobów mieszkaniowych
ocena struktury i rozmiarów budownictwa mieszkaniowego
uwarunkowania demograficzne
uwarunkowania społeczno-ekonomiczne (społeczne - coraz większe wymagania ludzi; ekonom: wzrost PKB, płac)
Podstawę diagnozy powinna stanowić ocena stanu. dopiero na tej pdst. można określać, co się chce realizować:
3,7 izby w 2002 wchodziło w skład statystycznego mieszkania
Gospodarstwo domowe (wg GUS)
- rozumie się zespół osób mieszkających i utrzymujących się wspólnie, bez względu na występowanie więzów pokrewieństwa.
Jak nie ma wspólnego utrzymania - to osobne gosp.dom.
POLITYKA SPOŁECZNA
17
Wyszukiwarka