ZAGADNIENIA NIEDOSTOSOWANIE

1. NIEDOSTOSOWANIE SPOŁECZNE DEFINICJA WG. GRZEGORZEWSKI, LIPKOWSKI, KONOPNICKI, PYTKA,

MARIA GRZEGORZEWSKA - niedostosowanie społeczne to brak podatności dzieci i młodzieży na normalne metody wychowawcze, co skłania instytucje i rodziców do poszukiwania specjalnych metod wychowawczych i medyczno - psychologicznych.

OTTON LIPKOWSKI - niedostosowanie społeczne jest to zaburzenie charakterologiczne o niejednolitych objawach spowodowane niekorzystnymi zewnętrznymi lub wewnętrznymi warunkami rozwoju, a wyrażające się wzmożonymi i długotrwałymi trudnościami w dostosowaniu się do normalnych warunków społecznych w realizacji zadań życiowych danej jednostki.

JAN KONOPNICKI - niedostosowanie społeczne to złożone zjawisko wyrażające się w zachowaniu przysparzającym wielu kłopotów i trudności jednostce w jej otoczeniu -w ślad, za czym idzie subiektywnie przeżywane przez jednostkę poczucie cierpienia. Zdaniem Konopnickiego w pojęciu niedostosowania społecznego odnaleźdź można kontekst nawiązujący do krzywdy dziecka nazywanego trudnym nie ze swojej winy, lecz za sprawą indolencji wychowawczej lub oczywistych błędów rodziców, wychowawców, nauczycieli.

LESŁAW PYTKA- termin niedostosowania społecznego wiąże się z zachowaniami, które pozostają w jaskrawej sprzeczności z powszechnie uznawanymi normami i oczekiwaniami społecznymi. Są to, więc wszelkie negatywne i nie adekwatne reakcje jednostki na wymogi i nakazy wynikające z przypisanych jej konstruktywnych ról społecznych.

BRONISŁAW URBAN niedostosowanie społeczne używa zmiennie z pojęciem zaburzenia w zachowaniu, gdyż uważa, że obydwa terminy odnoszą się do przypadków naruszenia społecznych norm ze względu na trwałe przeżywanie przez dziecko niekorzystnych stanów wewnętrznych, czyli zaburzenia emocjonalnego. Twierdzi on, że niedostosowanie społeczne można rozpatrywać na płaszczyźnie psychologicznej, oraz na płaszczyźnie socjologicznej przejawiającej się wyrażaniem wrogości prowadzącym do łamania norm społecznych i prawnych - czyli do zaburzeń społecznych.

Wg MINISTERSTWA EDUKACJI NARODOWEJ

1. Niedostosowanie społeczne to dzieci i młodzież , u których na skutek zaburzeń wewnętrznych , lub niekorzystnych warunków środowiskowych występują utrwalone, czyli powtarzające się zaburzenia w zachowaniu.

2. Zagrożeni niedostosowaniem to dzieci i młodzież wychowująca się w warunkach niekorzystnych dla rozwoju psychiczno-społecznego, na których negatywny wpływ wywierają takie środowiska jak rodzina, szkoła, grupa rówieśnicza, a także u której rejestrowane przejawy zaburzeń występują sporadycznie.

2. DEFINICJE OBJAWOWE WG. PYTKI ( wg Pytki niedostosowanie społeczne jest podzielone na 4 bloki tj:)

DEFINICJE OBJAWOWE ( symtomatologiczne) - ujmują nieprzystosowanie, jako zespół zachowań, takich jak: alkoholizowanie się, uzależnienia, zamachy samobójcze, ucieczki z domów, wagary, kłamstwo, lenistwo, a więc symptomy świadczące o nieprzystosowaniu pewnych norm.

DEFINICJE TEORETYCZNE eksponują niektóre pojęcia teoretyczne typu postawa, motywacja, rola społeczna, które oprócz objawów wskazują na mechanizmy regulacji psychicznej, lub społecznej w generowaniu zachowań niezbędnych z normami.

DEFINICJE OPERACYJNE wskazują przede wszystkim rodzaj narzędzia za pomocą, którego można zmierzyć częstotliwość i natężenie cech uznanych za niekorzystne zarówno w sensie indywidualnym jak i społecznym.

DEFINICJE UTYLITARNE ( zdrowo-rozsądkowe) ujmujące nieprzystosowanie społeczne od strony pewnej bezradności środowiska wychowawczego wobec jednostki sprawiającej mu trudności wychowawcze, oraz niedostosowania tego środowiska do potrzeb i aspiracji, oraz poziomu rozwoju dziecka oznaczonego jako zaburzone wobec, którego należy zastosować specjalne metody i środki.

3. NIEPRZYSTOSOWANIE SPOŁECZNE

NIEPRZYSTOSOWANIE SPOŁECZNE - pojęcie to bywa zastępowane określeniami takimi jak: patologia, zaburzenia w zachowaniu się, wykolejenie, demoralizacja, zła adaptacja społeczna, zachowania dewiacyjne.

Nieprzystosowanie społeczne jak tez niedostosowanie społeczne sprowadza się do zaburzeń, czyli odchyleń od normalnego rozwoju podkreślając, ż4e niekorzystne czynniki zewnętrzne negatywnie wpływają na wewnętrzny emocjonalny stan jednostki, co prowadzi do zaburzenia jej równowagi psychicznej, skutkującego zaburzenia w rozwoju podstawowych struktur osobowościowych. Efektem nierozwiązanego konfliktu pomiędzy jednostką, a jej środowiskiem zewnętrznym są zaburzenia w zachowaniu jednostki. Stan nieprzystosowania społecznego jest łagodniejszy od niedostosowania społecznego.

4. TYPOLOGIA WYKOLEJENIA SPOŁECZNEGO WG. CZAPÓW

Typologia Cz. Czepówa ( 1978) wyróżnia trzy zasadnicze typy wykolejenia społecznego ze względu na trzy różne czynniki etiologiczne:

1. ZWICHNIĘTĄ SOCJALIZACJĘ - prowadzącą do manifestowania nieprzystosowania społecznego w różnych formach. Jednak czynnik dominujący i warunkujący jest ten sam, a mianowicie: niedostatki w zakresie socjalizacji dziecka ( nieodpowiednia opieka rodzicielska lub jej brak, odtrącenie emocjonalne, zaniedbanie społeczne i pedagogiczne).

2. DEMORALIZACJE- pojawiająca się wówczas, gdy dziecko prawidłowo socjalizowane dostaje się pod wpływ innej obyczajowości i kultury niż ta, w jakiej było wychowane (emigracja ze wsi do miasta, z jednego kraju do drugiego). Proces demoralizacji wiąże się zwykle z przewartościowaniem wartości tradycyjnych na rzecz nowych, do których jednostka nie potrafi się w pełni dostosować.

3. SOCJALIZACJĘ PODKULTUROWĄ- będąca odmianą nieprzystosowania społecznego z uwagi na związek jednostki z wartościami i normami podkultury pozostającej w opozycji do kultury szerszej zbiorowości społecznej ( np. społeczeństwa, jako całości). Socjalizacja dziecka przebiega prawidłowo z punktu widzenia poprawności funkcjonowania mechanizmów psychologicznych. Popada ono jednak w konflikt z normami ogólnospołecznymi z powodu identyfikacji z własna podstawową grupą respektująca normy podkulturowe, chuligańskie, złodziejskie czy w ogólności przestępcze.

Czesław Czapów - etapy społecznego wykolejenia:

Stadium pierwsze.

Jednostki ma poczucie odrzucenia, odtrącenia, osamotnienia. Wywołuje to u niej: agresję w stosunku do otoczenia, bunt i wrogość wobec rodziców, niemożność skupienia uwagi, poczucie znudzenia, zniechęcenia, zniecierpliwienia, brak kontroli nad emocjami.

Stadium drugie.

Następuje utrwalanie wrogich reakcji stosunku do osób najbliższych, autorytetów

i otoczenia. Osoba nie potrafi już nawiązać poprawnego bliskiego kontaktu emocjonalnego. Głód emocjonalny i społeczny, który w ten sposób powstaje, zaczyna zaspakajać poza domem i rodziną. Posiada pierwsze symptomy, objawy wykolejenia społecznego: ucieczki w alkohol, ucieczki z domu, ze szkoły, wybryki seksualne.

Stadium trzecie.

Aktywność antyspołeczna staje się automatyzmem i zaczyna sprawiać jednostce przyjemność. Nawiązuje kontakt z grupami chuligańskimi, przestępczymi lub z gangami. Satysfakcję przynoszą jej antyspołeczne wyczyny, dokonywane w towarzystwie kolegów

z grupy. Poprzez taką działalność osoba popada w konflikt z prawem i moralnością.

5. OBJAWY NIEDOSTOSOWANIA SPOŁECZNEGO

Najczęściej występującymi objawami niedostosowania społecznego, jakie pojawiają się w zachowaniu dzieci i młodzieży, są agresywność i bierność społeczna. Niedostosowanie społeczne dotyczy zachowań negatywnych z punktu widzenia społecznego. Źródła tych negatywnych zachowań tkwią w czynnikach wewnętrznych lub wadliwej socjalizacji. Istotną rolę spełnia tu osobowość, pojmowana, jako centralny system integrujący czynności człowieka.

Zachowanie dzieci niedostosowanych społeczne wiąże się często z sytuacjami trudnymi: deprywacją, przeciążenia, utrudnienia, z sytuacjami konfliktowymi, z sytuacjami zagrożenia. Sytuacje deprywacji polegają na uniemożliwieniu zaspokojenia podstawowych potrzeb psychicznych dziecka, takich jak np. potrzeba bezpieczeństwa, przynależności i miłości, uznania. W sytuacjach niezaspokojenia podstawowych potrzeb psychicznych dziecka łatwo może się wykształcić postawa agresywna, uważana za szczególnie silnie związaną z niedostosowaniem społecznym i popełnianiem przestępstw.

Przyczyny niedostosowania społecznego możemy podzielić na:

1. środowiskowe

2. biologiczne - czynniki genetyczne, upośledzenie umysłowe, właściwości systemu nerwowego m.in. uszkodzenie mózgu, życie płodowe (np. nadużywanie przez matkę alkoholu, narkotyków itp. w czasie ciąży), moment narodzin (uszkodzenia okołoporodowe), zaburzenia hormonalne, zaburzenia czynności biochemicznych mózgu (niski poziom serotoniny predysponuje jednostkę do zachowań impulsywnych oraz agresywnych).

Można przyjąć, że czynniki środowiskowe będące podłożem nieprzystosowania społecznego dzieci i młodzieży tkwią w:

1. Środowisku rodzinnym

2. Środowisku szkolnym,

3. Środowisku rówieśniczym

4. Środkach masowego przekazu

5. Czynnikach makrospołecznyc

6. STYLE WYCHOWANIA W RODZINI

STYL WYCHOWANIA- wypadkowa, sposób i metoda oddziaływania na dziecko wszystkich członków rodziny.

WYCHOWANIE- świadoma, celowa działalność wychowawcy na wychowanka w celu ukształtowania go wg jakiegoś wzoru.

STYL NIEKONSEKWENTNY- charakteryzuje go zmienność i przypadek oddziaływania na dziecko. Oddziaływania te SA zależne od chwilowego samopoczucia rodzica. W tej samej sytuacji mogą różnie reagować, jest to spowodowane brakiem przyswojonych zasad postępowania wobec dziecka.

STYL AUTOKRATYCZNY( autorytarny) - przeciwieństwo stylu demokratycznego, ma charakter konserwatywny i jest oparty na autorytecie przemocy i pedantyzmu. Założeniem autokratyzmu jest stwierdzenie, że "rodzice zawsze mają rację, a obowiązkiem dzieci jest bezwzględne posłuszeństwo". Od dzieci wymaga się bezwzględnej karności i posłuszeństwa, podporządkowaniu się wszelkim poleceniom i nakazom rodziców. Dzieci mają ograniczoną swobodę. Rodzi się w nich bunt, niezadowolenie uniemożliwiające istnienie prawidłowych, życzliwych i harmonijnych stosunków z rodzicami, których zamierzenia są osiągane poprzez stosowanie różnych kar. Dzieci są jednostkami mało samodzielnymi i mało aktywnymi, ponieważ od wczesnego dzieciństwa nawykły do wykonywania poleceń.

STYL DEMOKRATYCZNY- główną jego zasadą jest wzajemne poszanowanie praw wszystkich członków rodziny. "Dzieci wychowywane w ten sposób uczą się zasad współżycia społecznego nie na podstawie przymusu zewnętrznego i lęku przed karą, lecz w oparciu o akceptację i świadomy wybór właściwej zasady postępowania." Rola rodziców polega na koordynowaniu działań swoich dzieci.

STYL LIBERALNY - nie ustala się niczego ani wspólnie, ani oddzielnie. Rodzice rozpieszczają dzieci, pozostawiając im nadmierną swobodę. Ograniczają się do stworzenia dziecku warunków do nauki i zabaw, zaspakajając jego potrzeby materialne. Aktywność rodziców jest przypadkowa i niekonsekwentna. Interwencja w zachowaniu dziecka następuje tylko w wyjątkowych przypadkach, w sytuacji drastycznego naruszenia norm społecznych. Dzieci są egocentryczne i mają trudności z przystosowaniem w grupie rówieśniczej.

7. BŁĘDY WYCHOWAWCZE

1. NIEZASPOKOJENIE PODSTAWOWYCH POTRZEB PSYCHICZNYCH- tj.: kontakt emocjonalny, bezpieczeństwo, prowadzi do zaburzeń w rozwoju emocjonalnym, społecznym i poznawczym, gdyż skutkuje to nieprawidłowym kształtowaniem się obrazu świata rozwojem negatywnego „ ja - realnego „. Dziecko nie ma doświadczenia bycia ważnym, co zaburza poczucie własnej wartości. Jednostki niemające zaspokojonych podstawowych potrzeb zawsze maja problemy z rozwojem i zaspokojeniem potrzeby kontaktów społecznych i potrzeb uznania społecznego. Uczą się spostrzegać innych, jako źródło nieprzyjemnych przeżyć lub zagrożenia. Ich relacje międzyludzkie, są zaburzone, dlatego maja problemy z internalizacją norm społecznych.

8. ŚRODOWISKO SPOŁECZNE

ŚRODOWISKO SPOŁECZNE- zbiór jednostek, grup zbiorowości, które oddziaływają na zachowanie danego osobnika.

Środowisko społeczne należy zaliczyć do tej kategorii czynników egzogennych, które maja wpływ na zachowanie człowieka. Oddziaływanie środowiska społecznego na jednostkę może przybrać układ pośredni ( media m), lub bezpośredni ( kontakty interpersonalne).

9. ŚRODOWISKO RODZINNE

ŚRODOWISKO RODZINNE- to specyficzna mała grupa społeczna niezastąpiona dla prawidłowego rozwoju dziecka, która przygotowuje je do późniejszego prawidłowego funkcjonowania w społeczeństwie.

10. FUNKCJE RODZINY

RODZINA wg J. RĘBKOWSKIEGO to podstawowa grupa, w której istnieją różne systemy wzajemnych powiązań i oddziaływań . Wytwarzają ja poszczególni członkowie, z których każdy ma pewien wpływ na kształtowanie poziomu i treści powiązań, oraz na rozwój osobowości i zachowania się pozostałych osób. Osobowość jednego członka rodziny pozostaje w bliskim związku z osobowością drugiego.

Według S. Kowalskiego funkcje dzieli na:

1. PROKREACYJNA-, której źródłem jest dążenie człowieka do powstawania małżeństw i posiadania potomstwa, zapewniając tym samym trwałość biologiczną.

2. WYCHOWAWCZA-, która jest oczywista konsekwencja funkcji prokreacyjnej, niezbędna dla rodziny, jako grupy społecznej i jej poszczególnych członków. Tu dziecko uczy się elementarnych umiejętności ( chodzenia, mówienia, posługiwania się narzędziami, zachowania się na wzór dorosłych) niezbędnych do przyszłego uczestnictwa w społeczeństwie. A zatem jest to nauka i wychowanie przez realny udział w życiu rodziny

3. GOSPODARCZA- warunkuje pełnienie przez rodzinę dwóch poprzednich funkcji. Pełniąc funkcje prokreacyjno-konsumpcyjne zaspokaja potrzeby swych członków, gromadzi dobra ekonomiczne dla siebie, jako grupy, przekazuje nadwyżkę wyprodukowanych dóbr dla społeczeństwa.

Funkcje rodziny wg Z. Tyszki to:

1. Materialno-ekonomiczna

2. Opiekuńczo-zabezpieczajaca

3. Prokreacyjna

4. Socjalizacyjna

5. Emocjonalno-ekspresyjna

Funkcje rodziny wg F. Adamskiego to:

1. Prokreacyjna

2. Ekonomiczna

3. Opiekuńcza

4. Socjalizacyjna

5. Stratyfikacyjna

6. Integracyjna

7. Małżeńska

8. Rodzicielska

9. Braterska

11. FUNKCJE RODZINY W UJĘCIU SOCJOLOGICZNYM

W literaturze socjologicznej funkcje rodziny ujmuje się w bardzo różny sposób. Mając na uwadze najistotniejsze zespoły zjawisk i czynności z zakresu socjologii, można je ująć w następujących punktach. Lecz trzy pierwsze (prokreacyjna, socjalizacyjna, miłości), zaliczają się do grupy funkcji istotnych, pierwszorzędnych. Pozostałe określa się mianem drugorzędnych, akcydentalnych

1. FUNKCJA PROKREACYJNA - rodzina powstaje, jako naturalna konsekwencja małżeństwa. Jest ono wspólnotą opartą na miłości i dlatego trwałość więzi między rodzicami zapewnia dziecku poczucie bezpieczeństwa i warunkuje jego prawidłowy rozwój. Rodzina jest tą wspólnotą osób, która spełnia najkorzystniejsze warunki, aby w niej przyszedł na świat nowy człowiek i w niej przygotował się do samodzielnego życia. (K. Ostrowska 1997 s.12)

2. FUNKCJA SOCJALIZACYJNA - zakłada uczenie się zachowań, norm i wartości uznawanych w danym społeczeństwie. Funkcję tą ważną ze względu na jej socjologiczny aspekt opiszę w dalszej części pracy nieco szerzej.

3. FUNKCJA MILOŚCI- rodzina powinna zaspokoić podstawowe potrzeby ludzkie miłości, bezpieczeństwa i przynależności. Każdy normalny człowiek odczuwa potrzebę posiadania kręgu bliskich osób. Związków uczuciowych w rodzinie jest wiele - między małżonkami, rodzicami a dziećmi, rodzeństwem, powiązania w ramach kolejnych pokoleń. Dzięki tym zależnościom człowiek zaspokaja potrzeby emocjonalne i zbliża się do ideału, jakim jest szczęście osobiste. Prawidłowy rozwój emocjonalny w dzieciństwie ma duży wpływ na dalsze, dorosłe życie człowieka.

4. FUNKCJA KULTUROTWÓRCZA - dom wprowadza dziecko w świat sztuki i pozwala na rozwijanie własnych zainteresowań i talentów. Rodzina jest także szkołą języka, obyczajów, postaw i wzorów zachowań. Taka kontynuacja tradycji wzmacnia więzi jej członków.

5. FUNKCJA WSPOMAGAJĄCA ROZWÓJ OSOBOWOŚCI - przez osobowość należy rozumieć indywidualne właściwości psychiczne i duchowe danej osoby, kształtowane w ciągu całego jej życia. Na osobowość mają również wpływ: wiedza o sobie i świecie. Rodzina jest miejscem, gdzie pod jednym dachem żyją ludzie o różnych temperamentach, usposobieniach i gustach. Wszyscy mają wpływ na wszystkich i takie wielokierunkowe zachowanie daje szansę na wzbogacenie własnej osobowości.

6. FUNKCIA RELIGIJNA - wspiera rozwój moralno-religijny, jest swoistym kodeksem moralnym. Dzięki tej funkcji realizowany jest przekaz kultury religijnej, wierzeń i wartości. Często rodzina wycofuje się z realizacji tej funkcji na rzecz kościoła. Jest to postępowanie błędne. Tak wychowane dziecko nigdy nie będzie religijne. Obecnie można mówić o kryzysie wychowania religijnego w rodzinie. Rodzice mają małą wiedzę religijną, nie potrafią też jej dziecku przekazać. W tradycyjnej rodzinie socjalizacją religijną zajmują się głównie kobiety. Identyfikacja płci dziecka z rodzicem powoduje, że chłopcy niechętnie uczą się od matek, bo to jest "babska sprawa".

7. FUNKCJA EKONOMICZNA - służy zaspokojeniu potrzeb materialnych (jedzenie, ubranie, mieszkanie). Każdy członek rodziny ma swój wkład w zasilanie domowego budżetu. Rodzice czerpią dochody przez pracę, dla dzieci z kolei to nauka jest swoistą inwestycją w przyszłość. Szczególnie w społeczeństwach dawnych, ale też współcześnie - stan posiadania rodziców, ich miejsce zamieszkania i poziom wykształcenia - decydowały o karierze i drodze życiowej ich dzieci.

8. FUNKCJA STRATYFIKACYJNA - obejmuje funkcjonujące w społeczeństwie prawo, zwyczaje dziedziczenia, przekazywanie pozycji społecznej dzieciom np. w Indiach - przynależność do określonej kasty determinuje życie człowieka aż do śmierci. Nie może on zmienić kasty, w której się urodził na inną.

9. FUNKCJA INTEGRACYJNA - rodzina powinna jednoczyć swoich członków. Wewnętrzna spójność powoduje, że stanowi ona podstawową komórkę społeczną utworzoną w sposób naturalny. Funkcja integracyjna służy nawiązywaniu kontaktów towarzyskich przez osoby wchodzące w skład rodziny.

10. FUNKCJA REKREACYJNA- łączy się z rozumieniem rodziny, jako azylu, w którym można odpocząć i zregenerować siły w cieple "domowego ogniska".

11. FUNKCJA OPIEKUŃCZA- chroni przed negatywnymi skutkami życia, np. ucieczką w alkoholizm, narkomanię, prostytucję. Dobry przykład wyniesiony z domu zapobiega popełnianiu błędów życiowych i daje punkt odniesienia do tego, co dobre, a co złe

12. ZABURZENIA W FUNKCJONOWANIU RODZINY

Najczęstsze przejawy zaburzeń w funkcjonowaniu rodziny to:

1. NIEPRAWIDŁOWE POSTAWY RODZICIELSKIE

-odtrącenie dziecka, czyli nie okazywanie mu uczuć pozytywnych przy jednoczesnym demonstrowaniu negatywnych. Postawę te charakteryzuje także: dezaprobata i krytyka dziecka, podejście dyktatorskie, surowe kary, brutalne postępowanie, zastraszanie

- postawa unikająca, charakteryzuje się ubogimi stosunkami emocjonalnymi w kontaktach z dzieckiem. Ten typ zawiera takie charakterystyki jak:

beztroska o dobro dziecka, ignorowanie dziecka, bierność w stosunkach z dzieckiem, unikanie kontaktu z dzieckiem

- nadmierna ochrona dziecka. Rodzice bezkrytycznie traktują dziecko, jest ono uważane za wzór doskonałości. Postawy te charakteryzuje:

przesadna opiekuńczość, nadmierna pobłażliwość, niedocenienie możliwości dziecka, rozwiązywanie za dziecko wszelkich problemów, ograniczenie do maksimum samodzielności, izolowanie od rówieśników nadmierne wymaganie. Dziecko jest zmuszane do funkcjonowania zgodnego z wytworzonymi przez rodziców wzorem ( bez liczenia się z cechami i możliwościami dziecka). Postawę tę charakteryzują:

wygórowane wymagania, brak samodzielności i odpowiedzialności dziecka w działaniach, ograniczenie swobody i aktywności dziecka, sztywne reguły postępowania, przesadne dążenie do osiągnięć wysokich wyników w różnych rodzajach aktywności podejmowanej przez dziecko

2. ZANIEDBANIA W ZAKRESIE OPIEKI NAD DZIECKIEM ( pozbawienie opieki ze strony rodziców i powierzenie jej np. dziadkom, brak zainteresowania czasem wolnym).

3. ZABURZENIA W ZAKRESIE KOMUNIKACJI WEWNĄTRZRODZINNEJ

To zjawisko przyjmuje różne postacie, poczynając od całkowitego braku przepływu informacji pomiędzy członkami rodziny, a kończąc na sytuacji, w której wszystko staje się przedmiotem przekazu nie stwarzając tym samym żadnej sfery intymności. Trzecim rodzajem błędów popełnianych przez rodziców jest tzw. „ podwójne wiezienie „. W tym przypadku dziecko otrzymuje od rodziców informację werbalna, która jest sprzeczna z komunikatem niewerbalnym. W konsekwencji niejednoznaczności przekazywanych informacji dziecko nie wie, która z nich jest prawdziwa.

4. NIEUŚWIADOMIENIE LUB UKRYWANIE poważnych problemów i konfliktów między członkami rodziny.

5. BRAK WLAŚCIWEJ ATMOSFERY WYCHOWAWCZEJ. To zjawisko związane jest z brakiem właściwych postaw, wzorów, trwałych wartości wyniesionych z rodzin pochodzenia.

6. PATOLOGIA W RODZINIE W POSTACI: przestępczość, prostytucja, nadużywanie alkoholu, środków odurzających przez jednego lub obojga rodziców. Występowanie patologii w rodzinie szczególnie wyraźnie i głęboko odciska swe Pietno na dziecku- członku rodziny zaburzając jego funkcjonowanie w różnych rolach i okresach życia.

13. GRUPA RÓWIEŚNICZA

GRUPA RÓWIEŚNICZA jest to określona zbiorowość ludzi w tym samym lub bardzo zbliżonym wieku, między którymi pod wpływem styczności bezpośrednich powstają z reguły więzi przyjaźni. ·Grupy rówieśnicze są podstawową formą życia społecznego młodzieży, klasa natomiast ją odwzorowuje, dlatego bardzo ważne dla każdego nauczyciela jest znajomość procesów, które w niej zachodzą. ·Czynnikami wiążącymi w grupie rówieśniczej są oprócz wieku przynależności do wspólnej struktury organizacyjnej, występowanie określonych kontaktów, brak istotnych różnic w poziomie wiedzy i rozwoju intelektualnym jej członków

.

14. GRUPA NIEFORMALNA WG. S.KOWALSKIEGO

1. DZIECIECE GRUPY ZABAWY-, które SA najbardziej nieformalne i przelotne. Cecha tych grup jest dokonywanie podziału ról z uwzględnieniem specyfiki ról chłopców i dziewcząt. Są to typowe grupy uczenia się ról społecznych przez naśladownictwo i wyobraźnie.

2. MŁODZIEŻOWE tzw. paczki lub kliki, w których skład wchodzi młodzież w wieku dorastania obojga płci. Grupy te cechuje względna trwałość, tym większa im starsi wiekiem są ich członkowie. Między członkami paczki występuje silna więź oraz lojalność.

3. GRUPY DEWIACYJNE, czyli gangi lub bandy tworzy młodzież w wieku dojrzewania lub w wieku młodzieńczym. W grupach tych są wyraźnie określone role, z dominującą rolą autokratycznego przywódcy. Bardziej niż paczka rozwija i przechowuje własna subkulturę, tradycje i morale. Silna jest więź i solidarność między jej członkami. Jest to grupa o charakterze konfliktowym w stosunku do rówieśników, jak i dorosłych. Neguje w swej subkulturze wartości i normy społeczne.

FUNKCJE GRUPY RÓWIEŚNICZEJ:

∗Są silnym, rzeczywistym układem odniesienia normatywnego

∗Zaspokajają potrzebę przynależności i społecznego uczestnictwa

∗Pośredniczą w przyswajaniu przez młodzież:

- schematów społecznej subkultury i nierówności

- norm i wartości regulujących zasady współżycia społecznego

- dopuszczalnych odchyleń od wzorców zachowania uznanych za normalne

∗ Są czynnikami kontroli społecznej

15. ŚRODOWISKO SZKOLNE WG. PILCH

Środowisko lokalne oznacza cały system instytucji służących organizacji życia zbiorowego, takich jak: kościół, szkoła, instytucje usługowe, urządzenia socjalne lub rekreacyjne oraz mechanizmy regulujące zachowania jednostkowe i stosunki międzyludzkie, a wiec obyczajowość, normy moralne, autorytety, i wzory zachowań. ( Ilnicka, str. 53)

16.FUNKCJE SZKOŁY

Funkcje szkoły (dydaktyczna, wychowawcza, opiekuńcza)

Dydaktyczna ( polegająca na dostarczeniu wiedzy, kształtowaniu uzdolnień, zainteresowań)

- możliwość pobierania bezpłatnej nauki na wszystkich typach szkół ( w naszej

placówce),

- opieka nad uczniami z dysfunkcyjnymi oraz uzdolnionymi ( zindywidualizowanie

programów nauczania),

- dostosowywanie kierunków i treści kształcenia do wymogów rynku pracy,

- upowszechnienie wiedzy ekologicznej,

- dobre przygotowanie do kontynuowania nauki nad wyższym poziomie lub

podjęcia pracy zawodowej,

- kształtowanie rozwoju intelektualnego,

- możliwość uzupełnienia wykształcenia w technikum zaocznym ( dla

absolwentów szkół zasadniczych),

- kształtowanie motywacji do ustawicznego kształcenia i rozwoju,

- możliwość korzystania z biblioteki i internatu,.

Wychowawcza (obejmująca przekazywanie uczniom systemu obowiązujących norm i wartości, kształcenie umiejętności współdziałania z innymi)

- kształtowanie postaw moralnych i społecznych zgodnych z zasadami demokracji

- umacnianie poczucia obowiązku pracy i nauki,

- rozwijanie aktywnych postaw zawodowych i społecznych,

- wspomaganie wychowawczej roli rodziny,

- tworzenie kultury pozytywnych wzorów,

- kształtowanie umiejętności współpracy i poczucia odpowiedzialności,

- przeciwdziałanie przemocy i uzależnieniom.

Opiekuńcza ( polega na zabezpieczeniu prawidłowego rozwoju fizycznego i bezpieczeństwa dziecka oraz organizowania czasu wolnego )

 

 

 

17.ŚRODOWISKO RÓWIEŚNICZE

Rozwój dzieci i młodzieży jest zależny od jakości grup społecznych do jakich należą. Rola środowiska rówieśniczego wzrasta w sytuacjach, gdy słabnie więź dziecka z rodziną, gdy dzieci i młodzież w obliczu nowych trudności nie znajdują wsparcia w rodzinie, gdy zaniedbuje się ich potrzeby. Grupa rówieśnicza stanowi więc wyjątkowo atrakcyjną wartość dla młodego człowieka, szukającego akceptacji w otoczeniu.

Zwrócić należy tu uwagę na wzajemne stosunki z rówieśnikami, przynależność do rówieśniczych grup przestępczych, przebywanie wśród osób z rodzin patologicznych, odrzucenie przez grupę rówieśniczą, brak wsparcia w grupie rówieśniczej, przeżywanie własnej pozycji nierówności (np. ekonomicznej) w konfrontacji z sytuacją kolegów. Próba zniesienia tej nierówności i poszukiwanie wyższej pozycji w układzie stosunków między rówieśnikami przez kradzieże, akty agresji, wybryki chuligańskie.

---