1. Adm publ zaspokajanie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywat, przez państwo i realizowane przez jego zawisłe organy i organy samorządu teryt. Całokształt struktur org w państwie i ludzi zatrudnionych w tych strukt spełniających zad pub, zbiorowe i indywidualne.- ujęcie podmiotowe (organy adm i inne podmioty wykonujące funkcje z zakresu AP) - ujęcie przedm (działalność państwa, której przedmiotem są sprawy adm i kompetencje w zakresie władzy wyk) 2. Zasady funkcjonowania AP w PL w świetle obowiązujących ustaw. 4 zasady którymi posługuje się i dzięki którym funkcjonuje AP, są to: Zasada podziału i równowagi władz państwowych, Relacje między organami władzy polegają na podziale kompetencji, ogranicz zakresie władzy, wzajemnej kontroli, hamowaniu i blokowaniu przy jednoczesnej ich współpracy. Konstytucja w art. 10 wprowadziła zasadę podziału i równowagi władzy ust, wykon i sąd. Polega na tym,że wszystkie organy władzy publ zostają wyposażon w odrębne kompetencje które nie rodzą wzajemnej konkurencji, rywalizacji, przeszkadzania i planowania działalności której z nich. Wszystkie powinny być równorzędne, niezależne od siebie i nawzajem się kontrolować. Dzięki temu państwo funkcjonuje bez zakłóceń. Centralizacja -sposób zorganiz. aparatu admin państwa, w którym organ niższego rzędu jest hierarchicznie podporzą organowi wyższego rzędu. Tak, więc hierarchiczne podporz oznacza brak samodzielności org niższego stopnia i wykazuje cechy centralistycznego systemu organizacji administ. Zale centr.Często nie jest ani opłacalna ani możliwe utrzymanie w wielu miejscach ludzi o szczególnie wysokich kwalifikacjach oraz wyposażenia ich w specjalistyczną technikę, a rozwój i najnowsze osiągnięcia techniki telekomunikacyjnej ułatwiają przesyłanie danych w centrali. 2) Sprzyja jednolitości działania 3) Pozwala na przerzucenie poszczególnych środków w skali całego kraju 4) Zapewnia, przez ścisłe podporządkowanie aparatu terenowego wyższym ośrodkom decyzji, większą dyscyplinę. technika centralizacji nadaje się idealnie do zastosowania w aparacie adm wojskowej lub do niej zbliżonej. Organy wyższego stopnia wpływają na organy niższego stopnia przy pomocy poleceń, wytycznych, instrukcji itp. W centralizacji występują takie zjawiska: Skupienia i rozproszenia Kompetencji w rękach nielicznej grupy organów, mówi się wówczas o koncentracji. przenoszenie kompetencji na większa liczbę organów oznacza dekoncentrację. Centr. nie musi oznaczać skupienia kompetencji na organach centralnych. Większość kompetencji może spoczywać na organach terenowych. Jednakże, jeśli organy te są ściśle podporządkowanie organom centralnym wtedy mamy do czynienia z centralizacją. Wady: 1)Nie może być stos w całej działalności państwa i jego aparatu admin. 2)zanika gospodarność w ośrodkach lokalnych 3)Zanika samodzielność poczynań i zwraca się do wyższych ośrodków o dyspozycje w sprawach małej wagi, które organ niższy mógłby sam załatwiać 4)Wyższe ogniwa nie znają dokładnie potrzeb i warunków lokalnych. 4. Decentralizacja administracji. system, w którym nie ma hierarchicznego podporz. Władza jest rozłożona na różne organy, podmioty, instytucje, które nie znajdują się wobec siebie w stosunku hierarchicznego podporz. To system, w którym istnieje większa ilość ośrodków admin publ. Jest jednym z najważniejszym pojęć odnoszących się do AP. Pojęcie powst w celu ustalenia pozycji prawnej samorządu terytorialnego. Zgodnie z art. 15 Konstytucji ustrój terytorialny RP zapewnia decentralizację władzy publ. Tą podst formą decentralizacji władzy publ jest samorząd terytorialny. To taki system organizacyjny admi, w którym poszczególne podmioty administrujące mają wyraźnie określone kompetencje ustalone bądź przekazywane z organów wyższych w drodze ustawowej realizowane w sposób samodzielny i podlegające w tym zakresie jedynie nadzorowi weryfikacyjnemu organów kompetencyjnych. Najważniejszym elementem decentralizacji jest samodzielność prawna. Brak podporz hierarch odróżnia decentralizację od dekoncentracji. W decentr podporz hierarchiczne jest zastąpione przez nadzór weryfikacyjny, (ma zapewnić zgodność zadań zdecentralizowanych z prawem). kompetencje są przekazywane z woli ustawy. WADY - trudność utrzymania jednolitej polityki administracyjnej, - dezintegracja, - wyższe koszta ogólne, - większa ilość osób zatrudnionych, - trudność w koordynacji ZAL - krótszy czas przepływu info ze szczebla wykon do decyzyjnego, - rozwój inicjatywy pracowników niższych szczebli, - odciążenie kadry kierow, - podniesienie stopnia trafności decyzji, - wpływ społ na decyzje, - zwiększenie odpowiedz za podej. decyzje 5.Zasada pomocniczości, jedna z podstaw organizacji państwa demokrat. Wywodzi się ze ST, stała się stałym elementem nauki społ Kościoła. Obowiązuje w UE, regulując stosunki między KE a rządami państw członk. Konstytucja RP przywołuje ją w preambule jako zasadę, na której ma opierać się podział odpowiedzialności poszczeg organów władzy publ. Zasada głosi, że inne instytucje powinny być tworzone jedynie jako pomocnicze w stosunku do działań i potrzeb poszczeg osoby. Gmina ma się zajmować tym, czego pojedynczy człowiek, wraz z rodziną nie może wykonać. Powiat powinien być traktowany jako pomocniczy w stosunku do gminy, a województwo w stosunku do powiatu. Ta zasada odnosi się również do państwa i jego rządu. Państwo ma być pomocnicze w stosunku do wszystkich instytucji i organizacji, działających w jego ramach i będących niejako „bliżej” obywatela. Władze UE mogą się zajmować tylko takimi sprawami, których poszczególny kraj nie jest w stanie rozwiązać samodzielnie. Zasada zapobiega zagrożeniom suwerenności poszczególnych państw członkowskich i odrzuca zależność hierarchiczną. Uważano, że urzędnik z centrum ma więcej wiedzy i znaczenia niż urzędnik gminny. Rola starosty jest pomocnicza w stosunku do zadań wójta, a urzędnik centrum ma wspomagać samorządy i zajmować się jedynie tym, czym one nie mogą. Istotą zasady subsydiarności jest dążenie do jak najbardziej racjonalnego podziału władzy pomiędzy poszczególne szczeble jej struktury, w oparciu o kryterium efektywności. Jakkolwiek sama zasada nie ma bezpośredniej mocy prawnej, to jednak wyznacza kierunki, w jakich poszczególne regulacje prawne mają kształtować ustrój państwa i kompetencję poszczególnych jego organów. 6. Istota adm państwowej w Polsce. ADM PAŃSTWOWA Struktura adm państ w RP sprowadza się do występowania podst organów adm państwowej i specyfiki ich funkcjonowania. Na polską adm państwową skł się: Rada Ministrów (rząd), Prezes Rady Ministrów (premier) oraz poszczególni ministrowie (szefowie resortów) - roz. IV Konst RP. a) Rada Ministrów (rząd)przewodniczy Prezes Rady Ministrów i jego zastępcy. w skład tego organu wchodzą ministrowie oraz przewodniczący określonych w ustawie komisji i komitetów sprawujących funkcje naczelnych organów adm państwowej. działa kolegialnie, prowadząc politykę wewn i zagr państwa. Kieruje całością adm rządowej, zapewnia wykonywanie ustaw, wydaje wykonawcze rozporządzenia, podejmuje uchwały w zakresie swoich konstytucyjnych uprawnień, wydaje rozporz z mocą ustaw, kieruje, koordynuje i kontroluje pracę wszystkich innych organów administracji państwowej.Organami wewnętrznymi Rady Ministrów są: Prezydium Rządu (premier i wicepremier, Komitet Społeczny RM Komitet Ekonomiczny RM. b)Prezes RM - kierowanie pracami rządu oraz koordynacja i kontrolowanie pracy poszczeg ministrów. ustala skład rządu, przygotowuje program działania nowo powołanego rządu. Składa dymisję rządu oraz występuje do prezydenta z wnioskiem o dokonanie zmian w składzie RM Wydaje wykonawcze rozporządzenia c)Ministrowie Kierują określonym działem adm państ(resortem). Są członkami RM, podejmują decyzje w zakresie jej kompetencji. Wydają również wykonawcze rozporz i zarzą.7. Istota adm rządowej w PL Adm rządowa dzieli się na poziom centralny (rząd) oraz Woj (przedstawicielem rządu w woj są wojewodowie, reprezentują rząd wykonując zadania zlecone, sprawują nadzór na samorządami). Adm. zespolona podlega bezp premierowi a organy są podporz wojewodzie. Adm niezesp podlega poszczególnym ministrom (kierownik określ działu adm państwowej). Administracją kieruje RM, premier jest zwierzchnikiem służbowym pracowników adm rządowej. * Inspekcje (PIP, PIOŚ, ITD, IW, PIS)* Kontrole i służby (NIK, RIO, ABW, BOR, Policja, SG, SP) *Urzędy (GUS, GUM) Skład personalny administracji rządowej. Premier- stoi na czele rządu; kieruje i organizuje pracę gabinetu; kontroluje i koordynuje pracę członków rządu; kieruje pracą terenowych org adm; reprezentuje rząd. Wicepremier- bezp zastępca premiera; członek RM; może jednocześnie kierować ministerstwem; Konstytucja nie ogranicza liczby wiceprem, Rada Ministrów- organ władzy wykon państwa składający się z premiera (Prezesa RM) i ministrów kierujących pracą różnych resortów. Zapewnia wykon ustaw; przygotowuje własne projekty ustaw; wydaje rozporz , chroni interesy Skarbu Państwa; uchwala projekt budżetu; sprawuje kierownictwo w dziedzinie obronności kraju i stosunków z innymi krajami; zapewnia bezp wewn i porządek publiczny; zawiera umowy międzynar, kontroluje pracę organów adm rządowej. Problematyka adm rządowej. - formułowanie i ustanawianie polityki publicznej - stanowienie norm regulujących funkcjon danej dziedziny życia społ. - podejmowanie rozstrzygnięć dotyczących spraw obywatelskich - przygotowywanie zasobów niezbędnych do realizacji wyzn. Celów. - stwarzanie warunków do rozw konkretnych problemów - weryfikacja podmiotów zbiorowych z obowiązującymi normami MINISTE: Gospod, Spraw Wewn i Adm, Sprawiedl, Sportu i Turystyki, Rozwoju Regional, Pracy i Polityki Społ, Infrastruktury, Skarbu Państwa, Edukacji, Obrony Nar, Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Finansów, Zdrowia, Środ., Spraw Zagr, Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Kultury i Dziedzictwa Narodowego 8. Istota administracji samorządowej w Polsce. Adm samorz - zespół organów publ powołanych do realizowania zadań państwa w terenie. Samorząd gminny, powiatowy czy samorząd województwa to utworzone z mocy prawa zrzeszenia wszystkich mieszkańców danej gminy, powiatu czy województwa, mające osobowość prawną i wypełniające zad z zakresu adm publ. Samorząd wykonuje zadania samodzielnie, na podstawie upoważnień i w ramach środków przyznanych mu przez Konstytucję i ustawy. Państwo posiada jedynie możliwość nadzorowania samorządów, przy czym zakres nadzoru i jego formy są ograniczone i ściśle określone przez przepisy prawa. Samorząd teryt jako zrzeszenie podejmuje decyzje bądź przez samych mieszkańców, bądź przez swoje organy. Na terytorium RP istnieje trójstopniowy podział terytorialny. Jego jednostkami są: woj (16), powiaty (308 ziem i 65 grodz) gminy (2489); Adm sam wyst na szczeblu województwa (marszałek, sejmik, zarząd), powiatu (starosta, rada powiatu) oraz gminy (prezydent, burmistrz lub wójt, rada gminy). Należy zauważyć swoistą dwuwładzę na poz woj, gdzie 2 urzędy mają ten sam zakres terytorialny. 9. Administracja publ w PL w latach 1945-1989. - zasada podwójnego podporz, - centralizm demokratyczny, - Sejm - najwyższy organ władzy państwowej, - Rady Narodowe jako terenowe organy jednolitej władzy państwowej, - władza należała do ludu pracującego miast i wsi, - rzeczywista władza w rękach komitetów partyjnych PZPR, - komitety kontrolowały dobór kadr i obsadę stanowisk partyjnych i państwowych, - koncentracja władzy wokół jednej partii - wprow centralnego planifikatora w sektorze gospodarki. 10. Adm publ w PL po 1989 roku. - podstawa prawna reformy to Ustawa z 8 03 1990 r. o samorządzie terytorialnym oraz Ustawa z dnia 22 03 1990 r. o terenowych organach rządowej administracji ogólnej w RP, - model dualistyczny (2 piony adm terenowej: rządowy i samorządowy), - początkowo wyst samorząd jednoszczeblowy tylko na poziomie gmin, - 1 01 1999 r. rozpoczynają działalność samorządy na poziomie powiatów i województw, - GMINA: najmniejsza jedn podziału teryt państwa; wspólnota obywateli zamieszkująca pewne teryt; na terenie gm. wyst jednostki pomocnicze w postaci sołectwa i dzielnic - POWIAT: wspólnota samorząd obejmująca kilka gmin lub teren miasta, które jest gmina na prawach powiatu. - WOJEWÓDZTWO: jednostka samorządu gdzie oprócz organów samorz działają również organy adm państwowej. MODEL AP ANGLII USTRÓJ: Monarchia parlamentarna PODZIAŁ ADMINISTR: Regiony (9), które dzielą się na Hrabstwa, okręgi i gminy. Niższe stopnie adm tworzą system, którego elementami są hrabstwa, hrabstwa metropolitalne, władze jednolite, dystrykty, dzielnice i gminy.Zwierzchnikiem państwa jest król. Monarcha jest formalnie najwyższym organem władzy wykonawczej (panuje, a nie rządzi ). Parlament jest 2izbowy składa sie z Izby Lordów - niewybieralnej izby wyższej oraz Izby Gmin, czyli izby niższej. Najważniejszym organem władzy państ jest parlament. Jest on suwerenny, nieograniczony w żaden sposób władzą wykonawczą lub sądowniczą. Parlament a ściślej Izba Lordów sprawuje całkowity nadzór i kontrolę nad egzekutywą - premierem i poszczególnymi ministrami. Premier jest liderem partii posiadającej większość parlamentarną. Mianowany przez królową, przewodniczy posiedzeniem rządu i powołuje ministrów. pozycja jest bardzo silna. Gabinet stanowi sformalizowane ciało składające się z ministrów i seniorów, nadzoruje działania rządu i koordynuje pracę ministerstw. Resortowe ministerstwa należą do głównych instrumentów, realizujących politykę rządu. Zatrudniają urzędników służby cywilnej. Na czele najważniejszych resortów stoją ministrowie gabinetu. Premier jest równocześnie ministrem służby cywilnej, Specyficzną cechą angielskiej adm publ jest istnienie agencji wykonawczych. Czuwają one nad poprawą zarządzania admin oraz podniesieniem poziomu świadczonych przez nią usług publicznych. W Anglii istnieje rozbudowany system adm samorz. Hrabstwa. odpowiedzialne są za planowanie strategiczne, szkolnictwo, policję i straż pożarna oraz świadczenia społ. Dystrykty. wypełniają funkcję o charakt typowo lokalnym : ochr środ, opieka zdrow, mieszkalnictwo, planowanie. Jednostki samorządu lokalnego mają zagwarantowane ustawowo funkcje i kompetencje i działają w dość ścisłym związku z adm centralną. Władze lokalne mają ogr niezależ finansową i są kontrolowane przez władze centralne.MODEL AP NIEMIEC USTRÓJ:ęłęó Demokratyczna republika federalna z jedynym w swoim rodz systemem kanclersko-parlamentarnym. PODZIAŁ ADMINISTR: Landy (16), które dzielą sie na dystrykty, gminy i powiaty. Niemiecki system administracji publicznej jest zdecentralizowany. Głową państwa w Republice Federalnej Niemiec jest prezydent ęłę. Wybierany w drodze głosowania Konwencji Federalnej. Funkcje prezydenta są ściśle reprezentacyjne, szczególnie w stosunkach międzynarodowych. Kanclerz federalny jest jedynym członkiem rządu wybieranym przez Bundestag i jest on szefem rządu. Nie posiada on konstytucyjnie umocowanej zwierzchności nad bieżącą działal poszczeg ministrów. Ministrowie posiadają wysoki stopień niezależności. Ministerstwa są najwyż instytucjami federalnymi, kompetencje dot formułowania oraz koordynowania polityki państwa. Na czele ministerstwa stoi minister, wspomagany przez urząd zł z urzędników służby cywilnej. Rząd federalny tworzy również komitety gabinetu. na czele komitetu stoi szef urzędu kanclerskiego. W strukturach rządowych ciałem wspierającym działalność szefa rządu jest urząd kanclerski. Landy- kraje związkowe. różnią się między sobą rozmiarem i znaczeniem polit. Każdy z nich ma własną konstytucję, parlament, rząd i administrację. Większość landów ma 3szczeblową org adm - wyższego, średniego i niższego stopnia. Instytucje wyższego szcz sprawują władzę admin nad całym landem i są podporządkowane ministerstwu. średniego szcz pełnią funkcje w obrębie dystryktu. niższego szcz to takie organiazacje jak urzędy drogowe, urzędy zdrowia. Suwerenną władzę sprawuje naród, który wykonuje ją za pośrednictwem parlamentu ( Bundestag ). Na szczeblu federalnym nie ma żadnych form demokracji bezpośredniej. Każdy land może dowolnie określać sposób sprawowania władzy na swoim terytorium. Gminy. Administracja gmin ma przeważnie charakter jednoosobowy. Na czele gminy stoi burmistrz, organem, który reprezent ogół mieszkańców jest rada Powiaty. Na czele stoi starosta. Większe miasta posiadają z reguły status gminy oraz powiatu. Na sadownictwo administracyjne składają się: lokalne sądy administracyjne, apelacyjne sądy administracyjne oraz Federalny Sąd Administracyjny. Niezależnie od tych sądów istnieje Federalny Trybunał Konstytucyjny, który jest strażnikiem Ustawy Zasadniczej. Sądy konstytucyjne istnieją także na szczeblu landów. Zewnętrzną kontrolę nad adm sprawują niezależne izby kontroli nadzorujące wykonanie budżetu danej jedn adm, np. Federalna Izba Kontroli oraz Lądowe Izby Kontroli. MODEL ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ FRANCJI USTRÓJ: Republika, system pół-prezydencki ( parlamentarno - prezydencki ) PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY: Regiony (22), departamenty (96) i gminy (ok. 36 300) . Ponadto departamenty i terytoria zamorskie oraz zamorskie zbiorowości terytorialne. Władzę wykon stanowią prezydent i rząd na czele z premierem mianowanym przez prezydentaę. Prezydent ma uprawnienia w zakresie polityki obronnej i zagr, a RM kieruje pozostałymi działami adm i realizuje politykę państwa. Rząd składa się z 15 ministrów, 5 młodsz ministrów, 12 sekretarzy stanu. Sekretarz gen odgrywa kluczową rolę w systemie centralnej adm fr pełniąc funkcję gł doradcy premiera. Na poz regionalnym i departamentalnym kluczową rolę w adm odgrywa prefekt, jako przedstawiciel państwa i rządu w terenie. Są oni mianowani bądź odwoływani przez prezydenta na wniosek premiera i MSW. Prefekt kieruje działalnością większości funkcjonariuszy państwowych regionów i departamentów, stoi na straży legalności działań władz samorz, jest organem admin ogólnej. Dba o zgodność działań adm samorz z kierunkami polityki państwowej. Gminy. Władzę w gminie tworzą: rada gminy jest organem uchwałodawczym i kontrolnym, burmistrz jest organem wykonawczym. Zakres uprawnień nadzorczych państwa w stosunku do gminy ogranicza się do kontroli legalności jej działań. Zadania gmin dot przede wszystkim zaspokajania potrzeb społeczności lokalnych oraz gospodarki gruntami. Regiony. Zarządza nim rada regionu w skład, którego wchodzą: przewodniczący, komitet zarządzający i kilka jednostek konsultacyjnych. Region ma za zadanie planować rozwój społ- gosp oraz zarządzać gospo przestrzenną. Departamenty. odpowiedzialne są za tworzenie infrastruktury techn na obszarach wiejskich i świadczenie pomocy społecznej. Działalność sztabów zarządzania kryzys w kraju, woj, powiecie, gminie. - podejmow przedsięwzięć zw z przygotowaniem Centrum ZK do koordynacji działań w razie zdarzeń kryzysowych - gromadzenie i aktualizowanie baz danych dla potrzeb CZK oraz współpraca z Administracja zespoloną i niezespoloną - przekazywanie info dot sytuacji nadzwyczajnych, - opracowywanie procedur dot koordynacji działań w zakresie udzielania pomocy, - pełnienie całodobow dyżurów operacyjnych, - monitoring środowiska, - opracowywanie raportów i meldunków dotyczących sytuacji województwa, Zarządz kryzysowe to działalność organów adm publ będąca elementem kierowania bezpi narodowym, która pol na zapobieg sytuacjom kryzysowym, przygotowaniu do przejmowania nad nimi kontroli w drodze zaplanowanych działań, reagowaniu w przypadku wyst sytuacji kryzysowych, usuwaniu ich skutków oraz odtwarzaniu zasobów i infrastruktury krytycznej. Organy właściwe w sprawach zarz kryzysowego, ich zadania i zasady działania, a także zasady finansowania zadań zarządzania kryzysowego określa Ustawa z dnia 26 04 2007r. o zarz. Kryzysowym. Sztaby zarządzaniem kryzysowym
1. Poziom Krajowy RM z Prezesem RM na czele, Rządowy Zespół ZK - organ opiniodawczo-doradczy właściwy w sprawach inicjowania i koordynowania działań podejmowanych w zakresie zarządz kryzysowego, Rządowe Centrum Bezpieczeństwa podległe Prezesowi RM 2. Poziom Woj Wojewoda, Woj Zespół ZK - organ pomocniczy wojewody powoływany przez wojewodę, który określa jego skład, organizację, siedzibę oraz tryb pracy, Woje Centrum ZK, którego obsługę zapewniają komórki org właściwe w sprawach zarz kryz w urzędach Wojch 3. Poziom Powiatowy Starosta, Powiatowy Zespołu ZK - organ pomocniczy powołany przez Starostę, który określa jego skład, organizację, siedzibę oraz tryb pracy, Powiatowe Centrum ZK. 4. Poziom Gminny Wójt, Burmistrz lub Prezydent Miasta, Gminny Zespoł ZK - organ pomocniczy powołany przez Wójta, Burmistrza lub Prezydenta Miasta, który określa jego skład, organizację, siedzibę oraz tryb pracy, Gminne Centrum ZK - utworzone przez Wójta, Burmistrza lub Prezydenta Miasta tylko w przypadku gdy uzna on to za konieczne. 13. AP w PL w świetle obowiązujących ustaw. Administracja to zorganiz dział realizowana przy pomocy określonego aparatu i zmierzająca do osiągnięcia pewnych celów. Działalność taka, obejmująca zakres spraw o charakterze publicznym, nazywana jest adm publ. termin ten definiuje się na wiele spos i na różnych płaszczyznach, np. w ujęciu przedm (zakres realizowanych spraw) lub podm(organy tworzące adm publ). najczęściej spotyka się definicje mieszane obejmujące ujęcie podmiotowo-przedmiotowe adm publ .AP to zespół działań, czynności i przedsięwzięć organizatorskich i wykonawczych, prowadzonych na rzecz realizacji interesu publicznego przez różne podmioty, organy i instytucje, na podstawie ustawy i w określonych prawem formach. Jan Boć na: adm rządową, samorządową, administrację podział AP znajduje swoje uzasadnienie również w pragmatyce urzędniczej. Obecnie status pracowniczy osób zatrudnionych w AP regulują przede wszystkim trzy różne ustawy. Do pracowników admi samorz zastosowanie ma ustawa z 21 11. 2008 r. o pracownikach samorządowych, sytuację prawną członków korpusu służby cywilnej reguluje ustawa z 21 11 2008 r. o służbie cywilnej. do pozostałych urzędników stosuje się ustawę z 16 09 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych. 14. Organy kontrolne AP .# Najwyższa Izba Kontroli (najwyższy organ kontroli państwowej podlegający bezp Sejmowi; bada legalność, gospodarność, celność i rzetelność działań organów administracji państwowej, NBP oraz samorządu terytorialnego w zakresie w jakim wykorzystują one środki publiczne) # Rzecznik Praw Obywatelskich (jednoosobowy urząd powoływane na 5-letnią kadencję, który stoi na straży praw człowieka i obywatela; bada działalność organów władzy publicznej oraz innych instytucji w aspekcie przestrzegania wolności i praw obywatelskich) #Prokuratura (część aparatu państwowego odpowiedzialna za strzeżenie praworządności, ściganie przestępstw i sprawowania funkcji oskarżyciela w rozprawach sądowych; struktura pokrywa się ze strukturą sądów powszechnych) # Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji (kontrola działalności nadawców; stanie na straży wolności słowa i prawa do informacji; powoływanie rad nadzorczych w telewizji i radiofonii; udzielanie zezwoleń na działalność komercyjnych stacji) 15. Korpus służby cywilnej. Zespół pracowników zatrudnionych na stanowiskach urzędniczych średniego szczebla zarządzania (koordynujących, samodzielnych, wspomagających i specjalistycznych). Działa w celu zapewnienia zawodowego i politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa w urzędach AP. Zwierzchnikiem korpusu służby cywilnej jest premier. Pracownik SC to osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę zgodnie z Ustawą o służbie cywilnej z dnia 21 11 2008 r. Urzędnik SC to osoba zatrudniona na podstawie mianowania zgodnie z zasadami określonymi w ustawie. Członek korpusu SC to osoba, która jest pracownikiem lub urzędnikiem SC. Pracownikiem SC możne zostać każda osoba, która spełnia wymagania art. 4: - posiada pl obywatelstwo, - niekarana za przestępstwo umyślne ( i skarbowe), - korzystająca z pełni praw obywat, - ciesząca się nieposzlakowaną opinią, - posiadająca kwalifikacje wymagane w SC 16. Adm rządowa w terenie - wojewoda i adm specjalne. Administra rządową terenową (wojewoda i podległe mu służby, organy administracji niezespolonej). Organy adm rządowej centralnej obejmują swoim zasięgiem całe terytorium kraju, natomiast organy administracji rządowej terenowej działają tylko na ściśle określonym terytorium. W przypadku administracji rządowej terenowej można wyróżnić jeszcze dodatkowy podział na administrację zespoloną i niezespoloną tzw. Specjalną. Adm zespoloną tworzą działający pod zwierzchnictwem wojewody kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży, wykonujący zadania i kompetencje określone w ustawach. Do tej kategorii należą np.: Komendant Woj Policji, Kom Woj Państwowej Straży Pożarnej, Kurator Oświaty, Woj Insp Farmaceutyczny, Woj Insp Inspekcji Handlowej, Woj Insp Nadzoru Budowlanego, Woj Insp Ochrony Roślin i Nasiennictwa, Woj Insp Ochr Środ, Woj Insp Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spoż, Woj Insp Transportu Drog,, Woj Insp Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego, Woj Konserwator Zabytków, Woj Lekarz Weterynarii. organami adm niezespolonej (zwanej również administracją specjalną) są podmioty podporz właściwym ministrom oraz kierownikom państwowych osób prawnych i kierownikom innych państwowych jednostek org wykonujących zad z zakresu adm rządowej na obszarze województwa. Załącznik do ustawy z dnia 5 06 1998 . o adm rządowej w województwie wymienia następujące organy adm niezespolonej: Dowódcy okręgów wojskowych, szefowie Wojch sztabów wojskowych, wojskowi komendanci uzupełnień,Dyrekt izb skarbowych, naczelnicy urzędów skarbowych, Dyrekt urzędów kontroli skarbowej, Dyrekt okręg urzędów górniczych i specjalistycznych urzędów górniczych, Dyrekt okręg urzędów miar i naczelnicy obwodowych urzędów miar, Dyrekt regionalnych zarządów gospodarki wodnej, Dyrekt izb celnych i naczelnicy urzędów celnych, Dyrekt urzędów morskich, statystycznych, żeglugi śródlądowej, Okręgowi Insp rybołówstwa morskiego, Państwowi Insp sanitarni, Powiatowi oraz graniczni lekarze weterynarii. Działalność organów administracji niezespolonej oparta jest z reguły na zasadzie centralizacji. Działają w ramach zasadniczego podziału terytorialnego kraju lub w ramach podziałów specjalnych. 17.Mienie komunalne - zgodnie z ustawą o samorządzie terytorialnym, własność gminy (miasta) oraz inne prawa majątkowe należące do gminy (miasta), związków do których należy dana gmina (miasto) oraz mienie innych gminnych osób prawnych, w tym przedsiębiorstw. Nabywanie mienia komunalnego przez gminę (miasto) następuje: 1.Na podstawie ustawy. 2. Przez przekazanie gminie (miastu) mienia w związku z utworzeniem lub zmianą granic gminy (miasta). 3 W wyniku przekazania przez administrację rządową 4.W wyniku własnej działalności gospodarczej. 5 Przez inne czynności prawne. 6W innych przypadkach określonych odrębnymi przepisami. 18. Polityka oświatowa i szkolnictwa wyższego w Polsce. Obejmuje przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazja, szkoły ponadgim, policealne, artystyczne i inne. Konstytucja- każdy ma prawo do nauki. Nauka jest obowiązkowa od 7 do 18 roku życia. Skala ocen w polskim systemie wynosi od 1 do 6 wyłączając klasy I-III szkoły podstawowej gdzie obowiązuje ocena opisowa. - PRZEDSZKOLE (dzieci od lat 3; zapewniają właściwe warunki rozwoju społecznego, umysłowego, fizycznego, kulturowego i emocjonalnego; przygotowują do nauki w szkole) - SP (podział na 2 trzyletnie etapy; etap I to kształcenie zintegrowane; w klasach IV-VI naucza się w konkretnych blokach przedmiotowych; edukacja kończy się przystąpieniem do egzaminu szóstoklasisty) - GIMNAZJUM (wprowadzone po reformie z '99 roku; kształcenie ma cykl 3letni a charakter nauczania jest ogólny; nauka kończy się egzaminem gimn)- SZKOŁY PONADGIMN (zasadnicze szkoły zawodowe, trzyletnie LO/ profilowane, czteroletnie technika; dwuletnie uzupełniające LO, trzyletnie technika uzupełniające, szkoły policealne, trzyletnie szkoły specjalne) szkolnictwo wyższe Program zapoczątkowany w roku `99 - 29 ministrów odpowiedzialnych za szkol wyższe 29 krajów Europy podpisało dokument mający na celu tworzenie Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego. Według ustaleń tego procesu ujednolicono system szkolnictwa wyższego poprzez: wprowadzenie systemu punktów kredytowych (ECTS- Europejski System Transferu Punktów)- podział studiów na dwustopniowe - kontrola jakości kształcenia - promocja programów mobilności studentów - promocja „kształcenia przez całe życie” 19. Problem etyki w działaniach administracji publicznej. Prawo admi w PL „reguluje zaspokajanie różnorodnych potrzeb publicznych, w oparciu o założenia, że przedstawicielowi interesu publicznego, tzn. najczęściej organowi państwa, przysługuje władztwo państwowe”. Wyraża się to w kompetencji tego organu do działania w imieniu państwa i jednostronnego kształtowania stosunków prawnych między obywatelami a tym państwem. Stąd też, tkwi potencjalne niebezpieczeństwo nadużywania władzy. Nie można powiedzieć, że wszyscy urzędnicy w PL nadużywają władzy lub postępują nieetycznie, albo że większość urzędników tak działa. Z drugiej strony wszelkiego rodzaju afery dowodzą, że może to być częste zjawisko w adm. Wraz z ujawnianiem coraz to nowych skandali na szczeblu centralnym i lokalnym wiele osób wnioskuje, że Polska przeżywa kryzys etyki rządowej. Łapówki, korupcja, defraudacja, opłacanie umów o prace publiczne, nepotyzm, nadużywanie władzy, wykorzystywanie stanowiska do celów prywatnych, traktowanie urzędu jako kamuflażu do prowadzenia prywatnej, profitowej działalności gospodarczej - zjawiska, które często zajmują pierwsze strony gazet i wpływają na histerię społeczną dotyczącą ograbiania budżetu centralnego i budżetów lokalnych. Wraz z procesem demokratyzacji rozszerza się zjawisko korupcji w administracji. Korupcja nadużycie stanowiska publicznego w celu uzyskania prywatnych korzyści. może w praktyce powstawać niezależnie od formy rządów. Poziom może być bardzo różny, od drobnych przypadków wykorzystania wpływu lub faworyzowania w celu wyświadczenia lub oddania przysługi, przez zinstytucjonalizowane łapówkarstwo aż do skrajnej postaci - kleptokracji (rządów złodziej), gdzie porzucone zostają zewnętrzne pozory uczciwości. Nepotyzm nadużycie zajmowanego stanowiska przez faworyzowanie, protegowanie krewnych lub ulubieńców. urzędnik wykorzystuje własne wpływy w celu zagw preferencyjnego traktowania w zatrudnianiu, nagradzaniu i promowaniu krewnych oraz uzyskiwaniu przez nich preferencyjnych kontraktów i innych zysków. Korzyści urzędnika w takich wypadkach są pośrednie i polegają na umacnianiu rodzinnych więzi i odpowiedniego poparcia. Nepotyzm to problem społeczny, zjawisko, które nie powinno mieć miejsca w publicznych placówkach, ale prawnie nie jest zabronione. Defraudacja: malwersacja, sprzeniewierzenie, występek polegający na przywłaszczeniu cudzego mienia ruchomego powierzonego sprawcy. Wg art. 284 paragraf 2 polskiego KK za defraudację grozi kara pozbawienia wolności od 3 mcy do 5 lat. Wszędzie tam, gdzie urzędnik państwowy zostaje postawiony w sytuacji, w której dochodzi do konfliktu jego interesu osobistego i interesu publicznego, istnieje zawsze prawdopod defraudacji. Np. jeżeli osoba odpowiadająca za przetarg, pozwala by w tym przetargu wzięła udział firma, np. jego żony, dziecka, siostry - sam stawia się w obliczu takiego konfliktu. Prawo zdecydowanie powinno określać granice takich zachowań i nie dopuszczać do możliwości zaistnienia takiego konfliktu Biurokracja: ogół ludzi administrujących, zarządzających, organizujących pracę instytucji i urzędników; władza oderwana od mas, narzucająca im decyzje społecznie szkodliwe Biurokrata: urzędnik bezduszny, ślepo trzymający się formalnej strony przepisów. Biurokratyzm: bezduszność, formalizm, rutyna, opieszałość administracji, połączone z niekompetencją i obojętnością dla spraw i interesów jednostek i ogółu.