fizykoterapia i cieplolecznictwo, fizykoterapia


20 II 2007

MEDYCYNA FIZYKALNA zajmuje się zastosowaniem metod fizycznych w celach leczniczych.

W zakres medycyny fizykalnej wchodzą:

  1. fizykoterapia

  2. fizjoprofilaktyka

  3. fizykalne metody diagnostyczne

Fizykoterapia jest działem lecznictwa w którym stosuje się występujące w przyrodzie czynniki fizyczne: naturalne oraz sztucznie wywołane czynniki fizyczne.

Fizjoprofilaktyka jest działem medycyny fizykalnej w którym stosuje się naturalne i sztuczne czynniki fizykalne do zaspokojenia potrzeb ustroju lub do zwiększenia jego odporności.

Fizykalne metody diagnostyczne polegają na wykorzystaniu czynników fizykalnych działających na ustrój w celu określenia np. stopnia zwyrodnienia mięśnia czy tolerancji naskórka (biodoza, elektrostymulacja, elektromiografia, elektrokardiologia itp.)

CZYNNIKI FIZYKALNE

  1. naturalne

  2. sztuczne

  3. termiczne (bodźcem jest energi cieplna)

  4. fotochemiczny uzależniony jest od reakcji fotochemicznych zachodzących w tkankach pod wpływem promieni ultrafioletowych

  5. elektromechaniczny polegający na przepływie prądu elektrycznego impulsowego przez tkanki, który działa pobudzająco na tkankę nerwową i mięśniową

  6. elektrochemiczne - przepływ prądu stałego przez tkanki i zmiany elektrochemiczne jakie występują w komórkach oraz wprowadzenie jonów leku przy pomocy prądu elektrycznego

  7. mechaniczne i kinetyczne (mechaniczne - oddziaływanie mechaniczne na daną okolicę, kinetyczne - ćwiczenia i i ch odziaływanie na ustrój)

Działanie czynników fizykalnych na ustrój powoduje występowanie odczynów:

ODCZYN OGÓLNY - to odpowiedź całego ustroju lub niektórych jego układów wewnętrznych na działanie czynników fizykalnych

ODCZYN MIEJSCOWY - występuje w miejscu działania czynnika fiykalnego i są to zmiany zachodzące w ustroju pod wpływem działania czynnika fizykalnego lub energii

Należy pamiętać, że może wystąpić nadwrażliwość ustroju na pewne rodzaje energii

Nadwrażliwość może być:

W fizykoterapii istotnym i wzorcowym odczynem jest ODCZYN PROGOWY - najmniejszy stwierdzony odczyn wywołany przez dany rodzaj energii.

Rodzaje odczynu i jego wielkości zależą od:

  1. ilości energii

  2. czasu działania danej energii

  3. właściwości tkanki

W zależności do działania energii mogą wystąpić ODCZYNY:

Działanie czynników fizykalnych zależy od:

  1. właściwości fizycznych bodźca

  2. siły i czasu działania bodźca

  3. rodzaju tkanki

  4. techniki stosowania bodźców

Każdy bodziec wywołuje w organizmie odczyn.

Wyróżniamy następujące odczyny:

  1. progowe - jest to efekt działania minimalnej dawki bodźca

  2. granica tolerancji - jest to wytrzymałaść tkanki na bodziec

  3. wartość progowa tolerancji - przy przekroczeniu której następuje uszkodzenie tkanki

Reakcja ustroju na bodziec może być:

  1. odwracalna - po ustąpieniu czynnika tkanka powraca do stanu wyjściowego

  2. nieodwracalna - gdy siła bodzca przekracza granicę tolerancji

WSKAZANIA DO ZABIEGÓW FIZYKALNYCH

Są stosowane w:

CIEPŁOLECZNICTWO

Do ciepłolecznictwa zaliczamy:

WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE CIEPŁA

Leczenie ciapłem polega na doprowadzeniu do ustroju energii cieplnej.

Wymiana energii cieplnej może odbywać się drogą:

  1. promieniowania

  2. pochłaniania

  3. przenoszenia

  4. przewodzenia

Promieniowanie (radiacja) - polega na tym że każde ciepło ogrzane jest źródłem ciepła i emituje promienie cieplne.

Pochłanianie (absorbcja) - zachodzi wtedy gdzy ciepło zostaje wprowadzone do ustroju przez powierzchnię ciała bez zetknięcia się bezpośrednio z ciałem ogrzanym.

Przenoszenie (konwekcja) - polega na przenoszeniu ciepła razem z cząsteczkami przenoszonej materii. W ustroju odbywa się to na drodze krązenia krwi. Może to być również przez przenoszeie jednaj energii w drugą, czyli kinetycznej w cieplną (pocieranie rąk)

Przewodzenie (kondukcja) - polega na oddawaniu ciepła przez ciało o wyższej temperaturze przy bezpośrednim stykaniu się z ciałem o niższej temperaturze.

Bodzce cieplne działają na zakończenie nerwów czuciowych i włókien wegetatywnych w skórze. Przenos.... się o OUN i drogami wegetatywnymi wracją do naczyń krwionośnych, co powoduje rozszerzenie naczyń włosowatych. Obejmuje to nie tylko jedno miejsce, ale większe obszary, dlatego że rdzeń kręgowy ma możliwość rozprzestrzeniania odczuć.

PRAWO DASTRE-MORATA

Jeżeli bodźce cieplne działają na duzy obszar skóry wówczas rozszerzeni naczyń obwodowych powoduje zwężenie pni naczyniowych w obrębie jamy brusznej i klatki piersiwej. I odwrotnie: przy zwężeniu naczyń obwodowych występuje rozszerzenie pni naczyniowych

Nie podlegaja temu prawu nerki, śledziona i mózg, które dają taki sam odczyn naczyniowy jak skóra.

Regulacja cieplna ustroju

Organizm utrzymuje pewna stałą ciepłotę ciała dzięki równowadze pomiędzy utratą ciepła a jego wytwarzaniem.

Ciepło ustroju powstaje w skutek procesów utleniania/

Wytwarzanie ciepła przez ustrój jest stałe i stała jest utrata ciepła. Odbywa się to przez skórę i płuca łącznie z powietrzem wydychanym. Ciepło wewnętrzne organizmu zużywane jest na ogrzanie chłodnych pokarmów i powietrza wydychanego.

Przez skórę wchodzi drogą parowania i pochłaniania, dlatego wilgotność skóry i temperatura odgrywają ważna role w regulacji gospodarki cieplnej ustroju (więcej ciepła oddaje skóra wilgotna)

27.02.2007r.

Termoregulacja ustroju:

Mechanizmami termoregulacji są: układ krwionośny, czynności gruczołów potowych ustroju. Bodźce cieplne z ośrodkowego układu nerwowego wywołują skurcz lub rozszerzanie naczyń krwionośnych. To rozszerzanie się naczyń krwionośnych powoduje wydzielanie się potu przez skórę.

Główne ośrodki termoregulacji znajdują się znajdują się w podwzgórzu.

Ośrodki te działają w stosunku do siebie antagonistycznie. Pobudzane one są przez przepływ krwi, temperaturę krwi oraz bodźce odbierane przez skórę.

Skóra reaguje na ciepło wydzielając łój co zapobiega wysychaniu naskórka a tym samym zmniejsza parowanie skóry. Wydzielanie potu odbywa się również przez gruczoły potowe, jednocześnie z wodą wydzielane są sole mineralne, kwas moczowy itp.

Mechanizmami obronnymi przed utratą ciepła jest drżenie mięśni (zamiana energii kinetycznej w cieplną).

Mechanizm działania bodźców cieplnych:

Bodźce cieplne działają na zakończenia nerwów czuciowych i włókien wegetatywnych w skórze. Bodźce są przenoszone do ośrodkowego układu nerwowego i drogami układu wegetatywnego wracają do naczyń krwionośnych co powoduje rozszerzanie naczyń włosowatych. Obejmuje to nie tylko jedno miejsce ale obszar o wiele większy, bo rdzeń kręgowy ma możliwość rozprzestrzeniania odczuć.

PRZECIWWSKAZANIA do leczenia CIEPŁEM:

- choroby nowotworowe

- gruźlica płuc

- osłabienie i niewydolność krążenia

- stany pozawałowe, choroba nadciśnieniowa

- większość stanów zapalnych stawów

- nerczyca, miażdżyca uogólniona, nadczynność tarczycy

- ciąża, cukrzyca

WSKAZANIA do leczenia CIEPŁEM:

- stany zapalne różnej etiologii

- choroby narządu ruchu

- choroby układu nerwowego

- choroby układu oddechowego

- choroby narządów rodnych

PARAFINOTERAPIA

Długo utrzymuje ciepło i wolno oddaje je otoczeniu, zmniejsza swoją objętość o 10-12%. Warstwa parafiny obejmująca podgrzane tkanki wywiera na nie nacisk co zwiększa przekazywanie tkankom ciepła oraz zapobiega ogólnemu przegrzaniu ustroju.

Temperatura skóry pod okładem parafinowym waha się między 39-41*. Temperatura ta jest optymalna dla wzmożenia aktywności metabolizmu tkankowego. W terapii stosuje się następujące sposoby stosowania parafiny:

- okłady parafinowe

- kąpiele parafinowe

- wlewy okołostawowe

- pędzlowanie

Działanie parafiny:

- powoduje znacznego stopnia przekrwienia czynne poprzez rozszerzanie naczyń krwionośnych skóry

- zwiększony przepływ krwi

- rozszerzanie naczyń limfatycznych

- przyspieszenie przepływu chłonki

- wzrost temperatury skóry i tkanek leżących głębiej

- znacznego stopnia przyspieszenie procesów metabolizmu tkankowego

- przyspieszenie wchłaniania wysięków stawowych

LECZENIE ZIMNEM:

Ogranicza się do zabiegów miejscowych, rzadziej do zabiegów ogólnych.

Fizjologiczne działanie zimna:

- zwolnienie szybkości krążenia

Odczyn ogólny po oziębianiu:

- zwolnienie tętna

- zmniejszenie ilości oddechów

- obniżenie ciśnienia krwi w układzie naczyń tętniczych i żylnych

PRZECIWWSKAZANIA do stosowania ZIMNA:

- zmniejszona miejscowa i ogólna wrażliwość osobnicza na zimno

- stany wyniszczenia i osłabienia

- zmiany w skórze z objawami zaniku

- zmiany popromienne (wysoka leukocytoza)

- obecność znamion barwnikowych i zaburzeń w krążeniu obwodowy

3 III 2007

LASER - wpływ na organizm

Nazwa pochodzi od pierwszych słów ang wzmocnienie światła przez stymulowaną emisję promieniowania ( Light Amplification by Stimulated Emission Radiation)

Laser to urządzenie w którym uzyskuje się wzmocnienie lub generację promieniowania elektromagnetycznego w wyniku emisji wymuszonej.

Emisja taka zachodzi w układach atomów cząsteczek lub jonów znajdujących się w stanie inwersji energetycznej.

Inwersja energetyczna jest to stan w którym większość atomów uczestniczących w procesie wzmacniania znajduje się na wyższym poziomie energetycznym.

Absorbcja promieniowania - po dostarczeniu do atomu energii atom przeskakuje z orbity położonej bliżej jądra na orbitę położoną dalej, wtedy nazywa się atomem wzbudzonym (en wyższa niż ta jego podstawowa)

Emisja spontaniczna - jeżeli elektron w wypadku przejścia przez atom z wyższego poziomu energrtycznego na niższy oddaje energię na zewnątrz w postaci fotinu inaczej kwantu promieniowania wtedy takie przejście nazywamy przejściem emisyjnym (spontanicznym)

Emisja wymuszona - jeżeli na atom wzbudzony pada kwant promieniowania zewnętrz wtedy taki atom zaostaje zmuszony do wyemitowania fotonu ipowrócenia do podstawowego stanu energetycznego

Wymuszone fotony posiadają taką samą energię o tych samych fazach i kierunkach. Foton wymusza energię wielu fotonów powodując jednocześnie wzmocnienie światła.

WŁAŚCIWOŚCI ŚWIATŁA LASEROWEGO

Mechanizm działania lasera na tkanki

Część światła padając na tkanki ulega odbiciu, natomiast reszta wnika w tkanki ulegając rozproszeniu i absorbcji. Rozproszenie i absorbcja zleżą od właściwości tkanki oraz długości fali odbicia zależne do kąta padania promieni na tkanki..

Kąt odbicia = kąt padania

Oddziaływanie promienii laserowych zależne od:

Efekty działania lasera

Działanie na organizm lasera małej mocy w zakresie światła czerwonego i podczerwonego

EFEKT FOTOTERMICZNY

Polega na pochłonięciu czyli zaobsorbowaniu promienii laserowych powoduje nagrzanie tkanki prowadzi do kolagulacji, odparowania i usuwania

EFEKT FOTOCHEMICZNY

Zależy od absorbowania promieniowania laserowego w tkance?? (albo występuje albo nie)

EFEKT FOTOJONIZACYJNY

Występuje jeżeli działamy krótkimi impulsami promieniowania laserowego, ale za to o dużej gęstości, w wyniku tego dochodzi do fotorozerwania i fotorozdrabniania.

EFEKT FOTOSTYMULACJI

Jeżeli użyjemy laser o małej mocy powoduje to biostymulację tkanek bez jej destrukcji

Głębokość przenikania promienia lasrerowego w głąb tkanek jest największa dla długości fali od 550 nn do 950 nn.

Wszystkie długości poza tym pasmem są absorbowane w warstwach powierzchownych tkanek i nie stymulują warstw leżących głębiej.

Promieniowanie helowoneonowe (henn) - długość fali ??? 6328 nn wnika w głębokość 10-15 nn (bardzo płytko)

Podczerwone promieniowanie półprzewodnikowe - 30-50

WSKAZANIA do stosowania LASERU

PRZECIWWSKAZANIA

13 III 2007

ELEKTROTERAPIA

Elektro-lecznictwem lub elektroterapią nazywamy dział lecznictwa fizykalnego, w któreym wykorzystuje się do celów leczniczych:

PODZIAŁ PRĄDÓW STOSOWANYCH W ELEKTROLECZNICTWIE

  1. prąd galwaniczny

  2. prądy niskiej, małej częstotliwości (0,5 do 500Hz)

  3. prądy średniej częstotliwości (od 4000 do 5000 Hz) - interferencyjne zwane prądami Nemeca

Prąd galwaniczny

Tkanki żywe można z fizycznego punktu widzenia traktować jako:

tkanki i płyny ustrojowe wykazują różnice w przewodnictwie elektrycznym.

Największe przewodnictwo wykazuje:

Przepływowi prądu stałego przez tkanki towarzyszą następujące zjawiska fizykochemiczne i fizjologiczne:

Zjawiska elektrochemiczne

zwiazane są z elektrolizą występująca w czasie przepływu prądu stałego przez tkanki. Reakcje te występują w warunkach normalnych na podkładzie, ale wprowadzając igłę metalową do organizmu zachodzą one jako reakcje wtórne zachodzące między wodą a substancjami wydzielającymi się na elektrodach w trakcie elektrolizy.

Jeżeli weźmiemy pod uwagę reakcję chlorku sodowego z wodą to:

2Na + 2H2O — 2NaOH + H2

2Cl + H2O - 2HCl + O

NaCl - Na + i Cl

Jony sodu dążą ku katodzie (-), jony chloru dążą ku anodzie (+)

Na ANODZIE wsystępują następujące reakcje:

działanie fizjologiczne

na KATODZIE odwrotne reakcje

Zjawisko elektrokinetyczne

należą do nich:

Kataforeza - ruch dodatnio naładowanych cząsteczek ku katodzie

Anaforeza - ruch ujemnie naładowanych cząsteczek ku anodzie

Zjawisko elektrotermiczne

Polega na powstawaniu w tkankach ciepła pod wpływem prądu stałego. Powstaje w wyniku tarcia między poruszającymi się w polu elektrycznym jonami, a środowiskiem. Ilość wytworzonego ciepła jest niewielka i nie ma wpływu na zachodzące w tkankach procesy. Istotny wpływ na ciepłotę tkanek ma rozszerzenie naczyń krwionośnych zachodzące pod wpływem prądu.

Działanie bodźcowe prądu galwanicznego

  1. wywołuje w skórze stan przekrwienia czynnego zwanym rumieniem. Odczyn jest wyraźnie zaznaczony napowierzchni skóry pod elektrodami. Silniej pod katodą niż anodą

  2. Poprawia krążenie krwi

  3. Poprawia odżywienie tkanek

  4. Zapobiega zankom mięśniowym

  5. Poprawia drożność naczyń krwionośnych

  6. Uelastycznia naczynia krwionośne

  7. Zmienia pobudliwość tkanki nerwowej i mięśniowej (wzrasta pobudliwość pod katodą, a zmniejsza się pod anodą)

  8. Działa przzeciwbólowo (działanie bieguna + anoda)

  9. Działa pobudzająco (działanie bieguna - katoda)

  10. Zwiększa pobudliwość nerwową

  11. Regeneracja uszkodzonych nerwów

  12. Biegun dodatnia niekorzystnie wpływa na włókna uszkodzonego nerwu dlatego należy stosować zawsze katodę jako elektrodę czynną przy przerwaniu ciągłości nerwów

Zabiegi wykonywane przy wykorzystaniu prądu galwanicznego

  1. galwanizacja stabilna

  2. galwanizacja labilna

  3. kąpiele wodne

  4. galwaniczna kąpiel cztero-komorowa i dwu-komorowa

  1. wstępująca

  2. zstępująca

  1. jonoforeza lub jontoforeza, czyli wprowadzenie leku przy pomocy prądu stałego

  2. elektrostymulacja

  3. częściowo wykorzystywany w leczeniu prądami diadynamicznymi małej częstotliwości

Galwanizacja stabilna - zabieg polegający na położeniu elektrod na ciele pacjenta i przymocowaniu ich za pomocą pasów stabilizujących lub woreczków z piaskiem

Galwanizacja labilna - zabieg w którym jedna z elektrod jest stała czyli nie zmienia swego położenia zaś druga przemieszcza się po ciele pacjenta.

Kąpiele wodne - zabiegi wykorzystujące środowisko wodne, gdzie pacjent zanurzony jest w wannie drewnianej lub plastikowej - kąpiele całkowite lub w małych wanienkach gdzie zaniurza się kończyny

Jonoforeza - zabieg polegający na stymulacji mięśni, które uległy częsciowemu uszkodzeniu

Prądy diadynamiczne - prądy powstałe w wyniku prostowania prądy sinusoidalnego zmiennego 50Hz. Składają się one z dwoch składowych:

na prąd stały został nałożony jedno-połówkowy wyprostowany prąd sinusoidalny

WSKAZANIA do galwanizacji i innych zabiegów z wykorzystaniem PRĄDU STAŁEGO

  1. Działanie zmniejszające pobudliwość nerwów pod anodą wykorzystwane jest do leczenia nerwobólów, przewlekłych zapaleń nerwów, splotów i korzeni nerwowych, zespołów bólowych po przebiegu choroby ZZSK i choroby dyskowej - GALWANIZACJA

  2. Choroby narządu ruchu (skręcenia, zwichnięcia, zmiany ścięgien, więzadeł itp.)

  3. Choroby reumatyczne

  4. Choroby układu nerwowego - stosowanie KĄPIELI

  5. Blizny, stany zapalne gałek ocznych, nerwobóle, zespoły rwy barkowej i kulszowej, odmrożenia, stany zapalne skóry itp. - JONOFOREZA

  6. Stymulacja mięśni odnerwionych, pobudzanie skurczu mięśni nieznacznie uszkodzonych, prądem prostokątnym można pobudzać mięśnie porażone wiotko (odnerwione), oraz działa łagodząco na ból i stosowany jest w terapii bólowej - ELEKTROSTYMULACJA

  7. PRĄDY DIADYNAMICZNE - działanie przeciwbólowe DF, przekrwienie duże pod elektrodą ujemną, wzmożone napięcie mięśni przy MF, CP i LP gimnastyka mięśni, RS i MM pobudzają mięśnie szkieletowe do skurczu i dlatego wykorzystywane są do elektrostymulacji mięśni zdrowych lub nieznacznie uszkodzonych.

Prądy średniej częstotliwości

Prądy interferencyjne są to prądy średniej częstotliwości i modulowane w amplitudzie z małą częstotliwością. Powstają w wyniku interferencji w tkankach dwóch prądów przemiennych średniej częstotliwości o przebiegu sinusoidalnym, których częstotliwości mało różnią się od siebie, bo w leczenictwie wykorzystuje się prądy o ok. 4000Hz np. 3900Hz i 4000Hz lub 4000Hz i 4100Hz

WSKAZANIA

Fizykoterapia

1

13

Wybrane zagadnienia z FIZJOTERAPII



Wyszukiwarka