PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA ( z 27 kwietnia 2001 r.)
Wytycza ogólne zasady i stanowi wspólne instytucje dla całego systemu prawnej ochrony środowiska
Zawiera wyczerpującą regulację ustawową w odniesieniu do określonych zagadnień związanych z tzw. prawem emisyjnym
( ochrona powietrza, ochrona przed hałasem, przed polami elektromagnetycznymi).
Na polskie prawo środowiska składają się normy prawne aktów normatywnych różnej rangi - od norm międzynarodowych i konstytucyjnych, poprzez normy ustawowe i rozporządzenia aż po zarządzenia i prawo miejscowe.
Wielowymiarowość środowiska = interdyscyplinarne traktowanie problemów. Ustawa określa zasady ochrony środowiska oraz warunki korzystania z jego zasobów, z uwzględnieniem wymagań zrównoważonego rozwoju.
Ochrona środowiska - podjęcie lub zaniechanie działań, umożliwiające zachowanie lub przywracanie równowagi przyrodniczej. Ochrona ta polega w szczególności na:
racjonalnym kształtowaniu środowiska i gospodarowaniu zasobami środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju,
przeciwdziałaniu zanieczyszczeniom,
przywracaniu elementów przyrodniczych do stanu właściwego.
GŁÓWNE ZASADY OCHRONY ŚRODOWISKA
1.Powszechne korzystanie ze środowiska przysługuje każdemu i obejmuje korzystanie ze środowiska, bez użycia instalacji, w celu zaspokojenia potrzeb osobistych oraz gospodarstwa domowego, w tym wypoczynku oraz uprawiania sportu.
2.Korzystanie ze środowiska wykraczające poza ramy korzystania powszechnego może być obwarowane obowiązkiem uzyskania pozwolenia, ustalającego w szczególności zakres i warunki tego korzystania, wydanego przez właściwy organ ochrony środowiska.
3.Zwykłym korzystaniem ze środowiska jest korzystanie wykraczające poza ramy korzystania powszechnego, co do którego ustawa nie wprowadza obowiązku uzyskania pozwolenia, oraz zwykłe korzystanie z wody w rozumieniu przepisów ustawy - Prawo wodne
4.Ochrona jednego lub kilku elementów przyrodniczych powinna być realizowana z uwzględnieniem ochrony pozostałych elementów.
5.Osoby fizyczne, jak i prawne podejmujące działalność mogącą negatywnie oddziaływać na środowisko, zobowiązane są do zapobiegania temu oddziaływaniu oraz do podejmowania (kierując się przezornością) wszelkich możliwych środków zapobiegawczych negatywnemu oddziaływaniu.
6.Wszyscy powodujący zanieczyszczenie środowiska, ponoszą koszty usunięcia skutków tego zanieczyszczenia.
7.Polityki, strategie, plany lub programy dotyczące w szczególności przemysłu, energetyki, transportu, telekomunikacji, gospodarki wodnej, gospodarki odpadami, gospodarki przestrzennej, leśnictwa, rolnictwa, rybołówstwa, turystyki i wykorzystywania terenu powinny uwzględniać zasady ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
8.Każdy ma prawo do informacji o środowisku i jego ochronie na warunkach określonych ustawą oraz do uczestniczenia w postępowaniu w sprawie wydania decyzji z zakresu ochrony środowiska lub przyjęcia projektu polityki, strategii, planu lub programu rozwoju i restrukturyzacji oraz projektu studium i planu zagospodarowania przestrzennego.
9.Podmioty korzystające ze środowiska oraz organy ochrony środowiska są obowiązane do stosowania metodyk referencyjnych lub innej metodyki pod warunkiem udowodnienia pełnej równoważności uzyskiwanych wyników.
PODSTAWOWE ZASADY PRAWA OCHRONY ŚRODOWISKA
Zasada kompleksowości
Zasada zachowania równowagi przyrodniczej
Zasada gospodarności
Zasada planowości
Zasada wyższości ochrony środowiska nad działalnością gospodarczą
Zasada integracji funkcjonalnej
Zasada legalności
PODSTAWOWE FUNKCJE PRAWA OCHRONY ŚRODOWISKA
Funkcja organizacyjna
Funkcja reglamentacyjno - ochronna
Funkcja ochrony praw podmiotowych
Funkcja stymulatora procesów gospodarczych
Funkcja wdrażania postępu technicznego
Funkcja represyjna
Polityka ekologiczna państwa na podstawie aktualnego stanu środowiska określa w szczególności:
Cele ekologiczne
Priorytety ekologiczne
Rodzaj i harmonogram działań proekologicznych
Środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne i środki finansowe
Polityka ekologiczna państwa przyjmowana raz na 4 lata - uchwala Sejm RP na wniosek Rady Ministrów, opracowuje Minister Środowiska, po zasięgnięciu marszałków wojew.
Co 4 lata RM przedkłada sejmowi RP raport z realizacji polityki ekologicznej państwa.
Instrumentami realizacji polityki ekologicznej państwa są programy ochrony środowiska. Ich celem jest ułatwienie zarządzania środowiskiem i zapewnienie koordynacji jego ochrony na poszczególnych szczeblach administracji samorządowej oraz efektywna realizacja polityki ekologicznej państwa.
Programy ochrony środowiska sporządzają odpowiednie organy wojewódzkie, powiatowe i gminne. Ich projekty są opiniowane odpowiednio przez zarząd jednostki wyższego szczebla lub Ministra Środowiska, po czym są one uchwalane odpowiednio przez sejmiki województwa lub radę powiatu lub gminy.
Co 2 lata zarząd województwa, powiatu i gminy sporządza raporty, które przedstawiane są odpowiednio sejmikowi województwa, radzie powiatu lub gminy.
Dostęp do informacji
Organy administracji są obowiązane udostępniać każdemu informacje o środowisku i jego ochronie, znajdujące się w ich posiadaniu.
Udostępnieniu podlegają m.in. projekty polityk, strategii, planów lub programów, przed skierowaniem ich do postępowania z udziałem społeczeństwa oraz polityki, strategie, plany lub programy, prognozy oddziaływania na środowisko, wnioski i postanowienia, raporty o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, przeglądy ekologiczne, rejestry substancji niebezpiecznych, wyniki prac badawczych i studialnych z zakresu ochrony środowiska i.t.d.
Udostępnieniu podlegają także inne informacje w postaci dokumentów, danych gromadzonych w szczególności w formie pisemnej, wizualnej, fonicznej lub baz danych na innych nośnikach, dotyczące:
stanu elementów przyrodniczych i ich wzajemnego oddziaływania,
emisji oraz działań i środków wpływających lub mogących wpływać negatywnie na środowisko,
wpływu stanu środowiska na zdrowie i warunki życia ludzi oraz na dobra kultury,
działań oraz środków w szczególności administracyjnych i ekonomicznych, mających na celu ochronę środowiska,
planów, programów oraz analiz finansowych, związanych z podejmowaniem rozstrzygnięć istotnych dla ochrony środowiska.
Państwowy monitoring środowiska
Źródłem informacji o środowisku jest w szczególności państwowy monitoring środowiska.
Państwowy monitoring środowiska stanowi system pomiarów, ocen i prognoz stanu środowiska oraz gromadzenia, przetwarzania i rozpowszechniania informacji o środowisku oraz wspomaga działania na rzecz ochrony środowiska poprzez systematyczne informowanie organów administracji i społeczeństwa o:
jakości elementów przyrodniczych, dotrzymywaniu standardów jakości środowiska określonych przepisami oraz obszarach występowania przekroczeń tych standardów,
występujących zmianach jakości elementów przyrodniczych i przyczynach tych zmian, w tym powiązaniach przyczynowo-skutkowych występujących pomiędzy emisjami i stanem elementów przyrodniczych.
Państwowy monitoring środowiska obejmuje, uzyskiwane na podstawie badań monitoringowych, informacje w zakresie: jakości powietrza, jakości wód śródlądowych powierzchniowych i podziemnych oraz morskich wód wewnętrznych i wód morza terytorialnego, jakości gleby i ziemi, poziomu hałasu, promieniowania jonizującego i pól elektromagnetycznych, stanu zasobów środowiska, w tym lasów, rodzajów i ilości substancji lub energii wprowadzanych do powietrza, wód, gleby i ziemi, wytwarzania i gospodarowania odpadami.
Badania monitoringowe przeprowadza się w sposób cykliczny, stosując ujednolicone metody zbierania, gromadzenia i przetwarzania danych.
Państwowy monitoring środowiska zbiera dane na podstawie: m.in.: pomiarów dokonywanych przez organy administracji, danych zbieranych w ramach statystyki publicznej, informacji udostępnianych przez inne organy administracji, pomiarów do prowadzenia których obowiązane są podmioty z mocy prawa lub na podstawie decyzji
Formy ochrony przyrody
Park narodowy
Rezerwat przyrody
Park krajobrazowy
Pomnik przyrody
Użytek ekologiczny
Obszar NATURA 2000
Środki finansowo - prawne ochrony środowiska
Opłaty za korzystanie ze środowiska
Administracyjne kary pieniężne
Zróżnicowane stawki podatków i innych wpłat publicznych
Opłaty za korzystanie ze środowiska są ponoszone m.in. za:
Wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza
Wprowadzanie ścieków lub wód do ziemi
Pobór wód
Składowanie odpadów
Administracyjne kary pieniężne wymierza wojewódzki inspektor ochrony środowiska w drodze decyzji administracyjnej (k.p.a).
OCHRONA POWIETRZA
1. Ochrona powietrza polega na zapewnieniu jak najlepszej jego jakości, w szczególności przez:
utrzymanie poziomów substancji w powietrzu poniżej lub co najmniej na dopuszczalnych dla nich poziomach
zmniejszanie poziomów substancji co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie są one dotrzymane.
2. Minister środowiska, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia, określa w drodze rozporządzenia:
dopuszczalne poziomy niektórych substancji w powietrzu,
alarmowe poziomy niektórych substancji w powietrzu, których nawet krótkotrwałe przekroczenie może powodować zagrożenie dla zdrowia ludzi,
warunki, w jakich ustala się poziom substancji, takie jak temperatura i ciśnienie,
oznaczenie numeryczne substancji, pozwalające na jednoznaczną jej identyfikację,
okresy, dla których uśrednia się wyniki pomiarów - odrębnie dla dopuszczalnych poziomów substancji i odrębnie dla alarmowych poziomów substancji w powietrzu,
zróżnicowane dopuszczalne poziomy substancji w powietrzu dla: obszarów parków narodowych, ochrony uzdrowiskowej oraz dla pozostałych obszarów
Rozporządzenie określa także: dopuszczalną częstość przekraczania oraz czas obowiązywania dopuszczalnych poziomów niektórych substancji dla terenu kraju, z wyłączeniem obszarów parków narodowych i obszarów ochrony uzdrowiskowej oraz dla tych obszarów.
3. Minister może określić standardy zapachowej jakości powietrza i metody pomiaru (dopuszczalny poziom substancji zapachowych w powietrzu i częstość przekraczania oraz jego zróżnicowanie w zależności od sposobu zagospodarowania)
4. Oceny jakości powietrza dokonuje się w strefach. Strefę stanowi aglomeracja o liczbie mieszkańców większej niż 250 tysięcy oraz obszar jednego lub więcej powiatów na obszarze tego samego województwa, niewchodzący w skład aglomeracji.
OCHRONA WÓD
1. Ochrona wód polega na zapewnieniu ich jak najlepszej jakości, w tym utrzymywaniu ilości wody na poziomie zapewniającym ochronę równowagi biologicznej, w szczególności przez:
utrzymywanie jakości wód powyżej albo co najmniej na poziomie wymaganym w przepisach,
doprowadzanie jakości wód co najmniej do wymaganego przepisami poziomu, gdy nie jest on osiągnięty.
2. Poziom jakości wód jest określany z uwzględnieniem ilości substancji i energii w wodach oraz stopnia zdolności funkcjonowania ekosystemów wodnych.
3. Wody podziemne i obszary ich zasilania podlegają ochronie polegającej w szczególności na:
zmniejszaniu ryzyka zanieczyszczenia tych wód poprzez ograniczenie oddziaływania na obszary ich zasilania,
utrzymywaniu równowagi zasobów tych wód.
4. Dla zachowania jak najlepszej jakości wód tworzy się ustawę - Prawo wodne oraz obszary ochronne zbiorników wód podziemnych.
5. Organy administracji planują i realizują działania w zakresie ochrony poziomu jakości wód uwzględniające obszary zlewni hydrograficznych.
6. Na potrzeby ochrony wód określane są warunki korzystania z wód dorzecza. Integralną część warunków korzystania z wód dorzecza stanowią programy ochrony wód dla obszarów, na których poziomy jakości wód nie są osiągnięte.
7. Każdy, kto czasowo doprowadził do zmiany stosunków wodnych, jest obowiązany do podjęcia działań w celu ich przywrócenia.
Ustawa Prawo wodne
reguluje gospodarowanie wodami zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, korzystanie z wód oraz zarządzanie zasobami wodnymi
określa organy właściwe w sprawach gospodarowania wodami; (minister właściwy do spraw gospodarki wodnej, Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej - jako centralny organ administracji rządowej, dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej - jako organ administracji rządowej niezespolonej, wojewoda, organy jednostek samorządu terytorialnego).
Korzystanie z wód polega na korzystaniu powszechnym, zwykłym lub szczególnym.
Powszechne korzystanie z wód służy do zaspokajania potrzeb osobistych, gospodarstwa domowego lub rolnego, bez stosowania specjalnych urządzeń technicznych, a także do wypoczynku, uprawiania turystyki, sportów wodnych, amatorskiego połowu ryb.
Zwykłe korzystanie z wód poza wyjątkami określonymi w art. 36 ust. 3 służy zaspokajaniu potrzeb własnego gospodarstwa domowego oraz gospodarstwa rolnego.
Szczególne korzystanie z wód jest związane m.in. z poborem oraz odprowadzaniem wód powierzchniowych lub podziemnych, wprowadzaniem ścieków do wód lub do ziemi, przerzutami wody, piętrzeniem oraz retencjonowaniem śródlądowych wód powierzchniowych, korzystaniem z wód do celów energetycznych, żeglugi oraz spławu, wydobywania z wód kamieni, żwiru, piasku, wycinaniem roślin z wód lub z brzegu, rybackim korzystaniem ze śródlądowych wód powierzchniowych.
Zarządzanie zasobami wodnymi służy zaspokajaniu potrzeb ludności, gospodarki, ochronie wód i środowiska związanego z tymi zasobami, w szczególności w zakresie:
zapewnienia odpowiedniej ilości i jakości wody dla ludności,
ochrony zasobów wodnych przed zanieczyszczeniem oraz niewłaściwą eksploatacją,
utrzymywania lub poprawy stanu ekosystemów wodnych i od wody zależnych,
ochrony przed powodzią oraz suszą,
zapewnienia wody na potrzeby rolnictwa oraz przemysłu,
zaspokojenia potrzeb związanych z turystyką, sportem oraz rekreacją,
tworzenia warunków dla energetycznego, transportowego oraz rybackiego wykorzystania wód.
5. Instrumentami zarządzania zasobami wodnymi są: plany gospodarki wodnej, pozwolenia wodnoprawne, opłaty i należności w gospodarce wodnej, kataster wodny, kontrola gospodarowania wodami.
6. Zarządzanie zasobami wodnymi jest realizowane z uwzględnieniem podziału państwa na obszary dorzeczy i regiony wodne.
Prawo własności wód
1. Wody stanowią własność Skarbu Państwa, innych osób prawnych albo osób fizycznych.
2. Wody stanowiące własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego są wodami publicznymi.
3. Płynące wody publiczne nie podlegają obrotowi cywilnoprawnemu.
4. Prawa właścicielskie w stosunku do wód publicznych stanowiących własność Skarbu Państwa wykonują:
a) minister do spraw gospodarki morskiej - w stosunku do wód morza terytorialnego oraz morskich wód wewnętrznych wraz z wodami Zatoki Gdańskiej,
b) Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej - w stosunku do wód istotnych dla kształtowania zasobów wodnych oraz ochrony przeciwpowodziowej, w szczególności wód podziemnych oraz śródlądowych wód powierzchniowych
c) dyrektor parku narodowego - w stosunku do wód na obszarze parku,
d) marszałek województwa, jako zadanie z zakresu administracji rządowej wykonywane przez samorząd województwa - w stosunku do wód istotnych dla regulacji stosunków wodnych na potrzeby rolnictwa, służących polepszeniu zdolności produkcyjnej gleby i ułatwieniu jej uprawy.
5. Wody stojące oraz wody w rowach znajdujące się w granicach nieruchomości gruntowej stanowią własność właściciela tej nieruchomości.
6. Linię brzegu dla cieków naturalnych, jezior oraz innych naturalnych zbiorników wodnych stanowi krawędź brzegu lub linia stałego porostu traw albo linia, którą ustala się według średniego stanu wody ustalanego przez państwową służbę hydrologiczno-meteorologiczną z okresu co najmniej ostatnich 10 lat.
Obowiązki właścicieli wody oraz właścicieli innych nieruchomości
1. Utrzymywanie wód stanowi obowiązek ich właściciela.
2. Zabrania się grodzenia nieruchomości przyległych do powierzchniowych wód publicznych w odległości mniejszej niż 1,5 m od linii brzegu, a także zakazywania lub uniemożliwiania przechodzenia przez ten obszar (nie dotyczy grodzenia terenów stref ochronnych oraz obrębów hodowlanych ustanowionych na podstawie przepisów ustawy o rybactwie śródlądowym).
3. Właściciel nieruchomości przyległej do wód objętych powszechnym korzystaniem jest obowiązany zapewnić dostęp do wody w sposób umożliwiający to korzystanie; części nieruchomości umożliwiające dostęp do wody wyznacza zarząd gminy w drodze decyzji.
4. Właścicielowi gruntu przysługuje prawo do zwykłego korzystania z wód stanowiących jego własność oraz z wody podziemnej znajdującej się w jego gruncie; prawo to nie stanowi prawa do wykonywania urządzeń wodnych bez wymaganego pozwolenia wodno prawnego.
Pozwolenie wodno prawne to dokument wydawany przez władze samorządowe (najczęściej starostę) zezwalający na szczególne korzystanie z wód i precyzyjnie określający zasady tego korzystania.
Zasady uzyskiwania i wydawania pozwoleń reguluje ustawa z dn. 18 lipca 2001 Prawo wodne.
Pozwolenie wodno prawne jest wymagane na
szczególne korzystanie z wód;
wykonanie urządzeń wodnych;
gromadzenie ścieków.
Pozwolenie na szczególne korzystanie z wód jest jednocześnie pozwoleniem na wykonanie urządzeń wodnych służących do tego korzystania. Przykładowo, występując o pozwolenie wodno prawne na pobór wód podziemnych nie trzeba już występować o drugie na wybudowanie studni.
W zakresie budownictwa mieszkaniowego szczególne korzystanie z wód obejmuje:
nawadnianie gruntów lub upraw wodą podziemną za pomocą deszczowni;
korzystanie z wody podziemnej, jeżeli urządzenia do poboru wody umożliwiają pobór w ilości większej niż 5 m3 na dobę;
korzystanie z wód na potrzeby działalności gospodarczej;
wprowadzanie do wód lub do ziemi oczyszczonych ścieków, jeżeli ich ilość jest większa niż 5 m3 na dobę.
Urządzenia wodne w zakresie budownictwa mieszkaniowego to:
obiekty służące do ujmowania wód powierzchniowych oraz podziemnych;
wyloty urządzeń kanalizacyjnych służące do wprowadzania ścieków do wód.
Pozwolenia z kolei nie wymaga wykonanie studni o głębokości do 30 m na potrzeby zwykłego
korzystania z wód. Zwykle korzystanie z wód służy zaspokojeniu potrzeb własnego
gospodarstwa domowego oraz gospodarstwa rolnego, pod warunkiem, że pobór nie przekracza 5 m3 na dobę - jeśli więc studnia jest wybudowana jako źródło wody pitnej albo do podlewania ogrodu nie wymaga pozwolenia wodno prawnego.
Pozwolenia wodno prawnego wymaga budowa przydomowej oczyszczalni ścieków (jest to urządzenie wodne), budowa studni o wydajności większej niż 5 m3 na dobę (niezależnie od głębokości! - nie jest to korzystanie zwykłe!) oraz budowa szamba (gromadzenie ścieków).
Zasady ochrony wód
1. Wody podlegają ochronie, niezależnie od tego, czyją stanowią własność.
2. Celem ochrony wód jest utrzymywanie lub poprawa jakości wód, biologicznych stosunków w środowisku wodnym i na obszarach zalewowych, tak aby wody osiągnęły co najmniej dobry stan ekologiczny i w zależności od potrzeb nadawały się do:
zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia,
bytowania ryb w warunkach naturalnych oraz umożliwiały ich migrację,
rekreacji oraz uprawiania sportów wodnych.
3. Ochrona wód polega w szczególności na: unikaniu, eliminacji i ograniczaniu zanieczyszczenia wód, oraz zapobieganiu niekorzystnym zmianom naturalnych przepływów wody albo naturalnych poziomów zwierciadła wody.
4. Aglomeracje o równoważnej liczbie mieszkańców powyżej 2000 powinny być wyposażone w sieci kanalizacyjne dla ścieków komunalnych zakończone oczyszczalniami ścieków, zgodnie z ustaleniami krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych.
5. Gminy mają obowiązek w zakresie swoich zadań usuwać i oczyszczać ścieki komunalne.
7. Oceny jakości wód powierzchniowych i podziemnych dokonuje się w ramach państwowego monitoringu środowiska. Wojewódzki inspektor ochrony środowiska prowadzi okresowe badania kontrolne jakości wód powierzchniowych i podziemnych, a specyficzne badania wykonuje Główny Inspektor Ochrony Środowiska.
W celu zapewnienia odpowiedniej jakości wody ujmowanej do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia oraz zaopatrzenia zakładów wymagających wody wysokiej jakości, a także ze względu na ochronę zasobów wodnych, mogą być ustanawiane: strefy ochronne ujęć wody lub obszary ochronne zbiorników wód śródlądowych.
I klasa czystości wód wymagana jest dla celów konsumpcyjnych oraz dla przemysłu spożywczego i farmaceutycznego oraz dla hodowli ryb łososiowatych.
Ochrona gruntów rolnych polega na:
ograniczaniu przeznaczania ich na cele nierolnicze lub nieleśne,
zapobieganiu procesom degradacji i dewastacji gruntów rolnych oraz szkodom w produkcji rolniczej, powstającym wskutek działalności nierolniczej,
rekultywacji i zagospodarowaniu gruntów na cele rolnicze,
zachowaniu torfowisk i oczek wodnych jako naturalnych zbiorników wodnych.
Na cele nierolnicze i nieleśne można przeznaczać przede wszystkim grunty oznaczone w ewidencji gruntów jako nieużytki, a w razie ich braku - inne grunty o najniższej przydatności produkcyjnej.
OCHRONA PRZED HAŁASEM polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu akustycznego środowiska, w szczególności poprzez:
utrzymanie poziomu hałasu poniżej dopuszczalnego lub co najmniej na tym poziomie,
zmniejszanie poziomu hałasu co najmniej do dopuszczalnego, gdy nie jest on dotrzymany.
Minister Środowiska, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia, określi dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku, w którym zostaną ustalone m.in.:
zróżnicowane poziomy hałasu dla poszczególnych rodzajów terenów przeznaczonych: np. pod zabudowę mieszkaniową, pod szpitale i domy opieki społecznej, pod budynki związane ze stałym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieży, na cele uzdrowiskowe i rekreacyjno-wypoczynkowe poza miastem
poziomy hałasu dla pory dnia oraz pory nocy oraz okresy, do których odnoszą się poziomy hałasu, jako czas odniesienia.
Oceny stanu akustycznego środowiska i obserwacji zmian dokonuje się w ramach państwowego monitoringu środowiska. Oceny stanu akustycznego środowiska dokonuje się obowiązkowo dla: aglomeracji o liczbie mieszkańców większej niż 100 tysięcy i dla terenów poza aglomeracjami,
MAPY AKUSTYCZNE - na potrzeby oceny stanu akustycznego środowiska, starosta sporządza, co 5 lat, mapy akustyczne. Mapa powinna składać się z części opisowej i części graficznej.
ORGANY ADMINISTRACJI DO SPRAW OCHRONY ŚRODOWISKA
1. Organami ochrony środowiska są:
wójt, burmistrz lub prezydent miasta (wydawanie decyzji, przyjmowanie wyników pomiarów i przyjmowanie zgłoszeń w ramach zwykłego korzystania ze środowiska dla osób fizycznych)
starosta,
sejmik województwa
marszałek województwa (przedsięwzięcia i zdarzenia na terenach zakładów, gdzie eksploatowana jest instalacja znacząco oddziaływująca na środowisko)
wojewoda,
minister właściwy do spraw środowiska
Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska (oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, zarządzanie ochroną przyrody, w tym europejską ekologiczną siecią Natura 2000, zagadnienia odpowiedzialności za szkody w środowisku)
regionalny dyrektor ochrony środowiska (j.w. w regionach oraz sprawy przedsięwzięć i zdarzeń na terenach zamkniętych)
2. Marszałek województwa, starosta oraz wójt, burmistrz lub prezydent miasta sprawują kontrolę przestrzegania i stosowania przepisów o ochronie środowiska w zakresie objętym właściwością tych organów. Organy te mogą upoważnić do wykonywania funkcji kontrolnych pracowników podległych im urzędów marszałkowskich, powiatowych, miejskich lub gminnych lub funkcjonariuszy straży gminnych.
3. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta, starosta, marszałek województwa lub osoby przez nich upoważnione są uprawnieni do występowania w charakterze oskarżyciela publicznego w sprawach o wykroczenia przeciw przepisom o ochronie środowiska.
4. Wójt, ... starosta lub marszałek województwa występują do wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o podjęcie odpowiednich działań będących w jego kompetencji, jeżeli w wyniku kontroli organy te stwierdzą naruszenie przez kontrolowany podmiot przepisów o ochronie środowiska lub występuje uzasadnione podejrzenie, że takie naruszenie mogło nastąpić, przekazując dokumentację sprawy.
5. Organem ochrony środowiska właściwym w sprawach postępowania w sprawach oceny oddziaływania na środowisko dla planów i programów, o których mowa w ustawie, jest:
minister właściwy do spraw środowiska - w stosunku do postępowań przeprowadzanych przez centralny organ administracji rządowej,
wojewoda - w stosunku do pozostałych postępowań.
Instytucje ochrony środowiska
Państwowa Rada Ochrony Środowiska (główny organ doradczy)
Komisje do spraw ocen oddziaływania na środowisko (krajowa, wojewódzkie)
Fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej
Krajowa Rada Eko zarządzania (organ opiniodawczo-doradczy ministra ds. środowiska w sprawach Eko zarządzania)
Obowiązki podmiotów korzystających ze środowiska
Wymagania środowiskowe, którym podmioty zobowiązane są podporządkować wynikają z 3 źródeł:
z przepisów prawa (ustawy, rozporządzenia),
z decyzji administracyjnych, (np. pozwolenia)
z umów cywilno-prawnych (np. umowy z odbiorcami odpadów, MPWiK)
Uwarunkowania środowiskowe mogą wynikać również z:
innych (niż środowiskowych) decyzji administracyjnych (np. decyzji pozwolenia na budowę),
prawa lokalnego (np. miejscowy plan z.p., regulamin utrzymania czystości i porządku w gminie)
programu ochrony środowiska wraz z planem gospodarki odpadami.
Najważniejsze wymagania wynikające z przepisów prawa:
ochrona jakości środowiska i jego zasobów,
ochrony środowiska przed zanieczyszczeniami,
uzyskanie odpowiednich decyzji administracyjnych (np. pozwoleń ),
ponoszenia opłat za korzystanie ze środowiska (np. dotyczące emisji pyłów, gazów do powietrza, odprowadzeniem ścieków, poborem wody, składowaniem odpadów),
wnoszenia opłat produktowych, eksploatacyjnych, koncesyjnych (np. za wydobywaną kopalinę),
prowadzenia ewidencji rodzajów i wielkości korzystania ze środowiska (np. ewidencja odpadów, poboru wody, emisji substancji do powietrza, ścieków do wód, ziemi)
prowadzenia pomiarów emisji pyłów i gazów wprowadzonych do powietrza, ścieków do wód, ziemi,
opracowania dokumentów związanych z możliwością wystąpienia poważnych awarii,
przedkładania sprawozdań dotyczących korzystania ze środowiska do właściwych organów (do wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska, marszałka województwa, wojewody, starosty, wójta)
Uzyskanie odpowiednich decyzji administracyjnych (pozwoleń) , pozwalających na wprowadzenie substancji lub energii do środowiska:
na wprowadzenie gazów lub pyłów do powietrza,
wodno prawne na wprowadzenie ścieków do wód lub ziemi.
na wytwarzanie odpadów,
zintegrowane (dotyczy tylko wybranych zakładów, mogących w znaczący sposób oddziaływać na środowisko, intensywna działalność rolnicza, większe składowiska odpadów),
decyzje o dopuszczalnym poziomie hałasu,
zgłoszenie o emitowanych polach elektromagnetycznych do środowiska i emisji gazów i pyłów.
Rodzaje ekonomiczno-rynkowych metod ochrony środowiska według charakteru oddziaływania:
Prewencyjne- opłaty za gospodarcze korzystanie ze środowiska i wprowadzanie w nim zmian
Stymulacyjne- dotacje i subwencje budżetowe, ulgi podatkowe oraz celne, preferencyjne warunki kredytowania, celowe fundusze ekologiczne, fundacje ekologiczne.
3. Represyjne- kary za nieprzestrzeganie wymogów ochrony środowiska oraz odszkodowania
Opłaty ekologiczne:
Najważniejsze i najbardziej powszechne są opłaty ekologiczne, pobierane według stawek liniowych za:
emisję zanieczyszczeń do powietrza
odprowadzanie ścieków
pobór wody
składowanie odpadów
usuwanie drzew i krzewów poza obszarami lasów
za korzystanie z urządzeń wodnych
poszukiwanie i wydobycie kopalin (opłaty koncesyjne)
koncesje geologiczne
przejmowanie gruntów na cele nierolnicze
opłaty produktowe i depozytowe
Opłaty produktowe:
-obciążenia finansowe nakładane na produkty szkodliwe dla środowiska, które są użytkowane w sposób masowy i rozproszony i są uciążliwe dla środowiska (w całym cyklu swego życia lub w poszczególnych fazach)
-są wliczane w cenę produktów zanieczyszczających środowisko, które podlegają zwrotowi w momencie przekazania odpadu poużytkowego z tego produktu do recyklingu, neutralizacji lub odpowiedniego składowania.
Cel opłat produktowych:
ograniczenie zużycia produktów uciążliwych dla środowiska przez zniechęcenie konsumentów do zakupu i użytkowania towarów objętych tymi opłatami
stymulowanie zmiany preferencji konsumentów na korzyść produktów „środowisku przyjaznych” i zwiększenie popytu na nie
opłaty produktowe na: opakowania (jednostkowe ...z tworzyw sztucznych, aluminium, blachy białej, papieru, tektury, szkła.....), oleje, smary , lampy wyładowcze: świetlówki, rtęciówki, sodówki, urządzenia chłodnicze i klimatyzacyjne (chłodziarki i zamrażarki typu domowego), akumulatory niklowo-kadmowe, ogniwa i baterie galwaniczne, opony
10