Aktywy = Kapitał własny + Zobowiązanie

Podwójny efekt (skutek) operacji gospodarczych jest podstawą podwójnego zapisu w rachunkowości.

Oprócz merytorycznego znaczenia podwójnego zapisu w rachunkowości, który pozwala na wierne odwzorowanie zmian powodowanych każdą operacją gospodarczą, podwójny zapis spełnia także ważną funkcję kontroli poprawności zapisów księgowych.

Każda operacja gospodarcza jest księgowana na dwóch kontach, po dwóch przeciwstawnych stronach kont.

Zasada podwójnego księgowania wynika z 2 faktów:

po pierwsze każda operacja gospodarcza powoduje zmiany 2 składników bilansowych;
po drugie z przyjętych od średniowiecza sposobów funkcjonowania kont aktywów i pasywów, a mianowicie, iż konta aktywów i pasywów funkcjonują na odwrót, tzn. dla kont aktywów zmiany Dt mają znak arytmetyczny „+” (zwiększenie składnika), a zmiany Ct „-''(zmniejszenie składnika). Dla kont pasywów przyjęto odwrotne znaczenie stron; zmiany Dt mają charakter „-''(zmniejszenie), a zmiany Ct mają charakter „+”(zwiększenie).

W ten sposób każda operacja gospodarcza łączy przeciwstawnym zapisem 2 konta, które się określa, że korespondują ze sobą.

Otwarcie kont i księgowanie operacji gospodarczych.

Na czynności księgowe od bilansu otwarcia do bilansu zamknięcia składa się przede wszystkim otwarcie kont bilansowych, salda z bilansu początkowego, zaksięgowanie operacji gospodarczych, sporządzenie zestawienia obrotów i sald oraz bilans zamknięcia i formalne zamknięcie ksiąg rachunkowych. Jest to oczywiście duże uproszczenie problemu, bowiem oprócz tego muszą być dokonane czynności kontrolne, weryfikacyjne, badawcze, analityczne, itp.

Zestawienie obrotów i sald.

Równowagę zapisów Dt i Ct można sprawdzić poprzez sporządzenie zestawienia obrotów i sald wykazywanych na kontach bilansowych i procesowych (wynikowych), na których dokonywane zostały księgowania.

Na podstawie zestawienia obrotów i sald stwierdzić można, czy suma obrotów Dt równa się sumie obrotów Ct, a także suma sald Dt równa się sumie sald Ct. Jeśli występuje zgodność, świadczy to, iż wszystkie operacje gospodarcze zostały zaksięgowane zgodnie z zasadą podwójnego księgowania. Jest to jedna z funkcji zestawienia obrotów i sald, a mianowicie funkcja kontrolna prawidłowości księgowań. Dla spełnienia tej ważnej funkcji sporządzenie zestawienia obrotów i sald księgowań jest obowiązkowe na koniec każdego okresu sprawozdawczego. Zestawienie obrotów i sald spełnia także ważną funkcję informacyjną. Informuje ono o zmianach w danym składniku majątkowym oraz kategoriach wynikowych, a także o ich stanie na koniec okresu sprawozdawczego. Dlatego zestawieniu obrotów i sald potwierdzić można, iż:

Suma obrotów Dt = sumie obrotów Ct

Suma sald Dt = sumie sald Ct

Zestawienie obrotów i sald w rozszerzonej postaci sporządzone na koniec okresu sprawozdawczego zawiera:

nazwy kont (lub ich symbole);
salda kont na dzień otwarcia ksiąg rachunkowych;
obroty na dany okres sprawozdawczy;
obroty narastające od początku roku obrotowego;
salda na koniec danego okresu sprawozdawczego;
salda na dzień otwarcia ksiąg rachunkowych, obrotów za okres sprawozdawczy i narastająco od początku roku obrotowego oraz sald na koniec okresu sprawozdawczego;

Lp.

Nazwa konta

Salda bilansu początkowego

Obroty

Salda na 31.01.

Obroty

Salda na 28.02.

styczeń

razem

luty

razem

w analogiczny sposób przedstawione są obroty i salda za pozostałe miesiące;

Zestawienie obrotów i sald pozwala na wykrycie następujących błędów:

zaksięgowanie obrotów niezgodne z zasadą podwójnego księgowania np. dwa razy jako zmiana debetowa, bądź jako zmiana kredytowa, zapisanie kwoty tylko raz jako Dt lub Ct, zapisanie niejednakowych kwot operacji gospodarczej na Dt i na Ct
nie zaksięgowanie w ogóle operacji gospodarczej (niezgodność z kwotą dziennika);
błędne sumowanie obrotów dla poszczególnych kont;
błędne sumowanie obrotów dla wszystkich kont;
błędne ustalenie salda lub nieprawidłowe jego wpisanie do zestawienia obrotów i sald;
błędne sumowanie sald dla wszystkich kont;

Rachunkowość - wykład 10