Inflacja

Inflacja

Proces wzrostu przeciętnego poziomu cen

Zjawiskiem odwrotnym do inflacji jest deflacja - spadek przeciętnego poziomu cen

• Stagflacja

• Slumpflacja

• Dezinflacja

Rodzaje inflacji

Ze względu na tempo zmian cen

• Pełzająca (do 5% rocznie)

• Krocząca (umiarkowana, 5-10%)

• Galopująca (10-150%)

• Hiperinflacja (powyżej 150%)

Ze względu na przyczynę

• Popytowa

• Podażowa

Inne

• Jawna

• Ukryta

• w gospodarce centralnie planowanej

• w gospodarce rynkowej

Mierniki inflacji

• Stopa inflacji

• Deflator

• CPI

• PPI

• CPI (luty 2008): 4,3 %

Wskaźniki inflacji w latach 2005-2008 w Polsce

Inflacja I - względem analogicznego miesiąca roku poprzedniego

Inflacja IV - wskaźnik inflacji średniorocznej (średnia inflacji I z ostatnich 12 miesięcy)

Teorie przyczyn inflacji

• Teoria inflacji popytowej

• Teoria inflacji kosztowej

• Teoria inflacji monetarnej

Teoria inflacji popytowej

• J.M. Keynes

• Przyczyną inflacji jest luka inflacyjna (nadwyżka popytu globalnego nad podażą globalną)

• Przyczyną luki inflacyjnej może być:

• ekspansywna polityka fiskalna i monetarna

• wzrost popytu konsumpcyjnego i inwestycyjnego

Inflacja popytowa - ilustracja graficzna

Teoria inflacji kosztowej

• K. Galbraith

• Przyczyną inflacji jest wzrost kosztów produkcji niezależny od zmian w popycie globalnym

• Wyróżnia się:

• inflację płacową

• inflację importowaną

• inflacja wywołana wzrostem podatków nakładanych na przedsiębiorców

• inflacja wywołana przez monopole (wynikająca z chęci osiągnięcia wyższych zysków)

Inflacja kosztowa - ilustracja graficzna

Teoria inflacji monetarnej

• M. Friedman

• Nawiązuje do równania ilości pieniądza w obiegu I. Fishera M x Vm = P x Y

• Inflacja jest zjawiskiem pieniężnym

• Przeciętny poziom cen zależy od podaży pieniądza, a podaż pieniądza znajduje się pod kontrolą banku centralnego.

• Jeśli w gospodarce nastąpi wzrost przeciętnego poziomu cen to jest on spowodowany niewłaściwą polityką pieniężną banku centralnego

Skutki inflacji

• Pozytywne

• Negatywne

Pozytywne skutki inflacji

• Powolne procesy inflacyjne wywierają korzystny wpływ na przebieg procesów gospodarczych

• Korzystny wpływ na dynamikę wzrostu gospodarczego - przy założeniu iluzji pieniężnej, następuje obniżka realnych stóp procentowych i stawek płac realnych - wzrasta optymizm przedsiębiorców

• Ułatwiają pożądane zmiany relacji cenowych w warunkach istnienia sztywności cen do dołu co umożliwia prawidłową alokację zasobów

Negatywne skutki inflacji

• Zniekształcenie informacyjnej funkcji cen

• Wzrost ryzyka prowadzenia działalności gospodarczej

• Ucieczka od pieniądza

• Redystrybucja dochodów

• Niekorzystne zmiany w bilansie płatniczym

• Wzrost kosztów obsługi działalności gospodarczej

Polityka antyinflacyjna

• Jej charakter i stosowane narzędzia zależą od rodzaju inflacji (jej przyczyn)

1. Teoria neoilościowa: zmniejszenie dynamiki wzrostu podaży pieniądza (restrykcyjna polityka pieniężna banku centralnego)

2. Teoria popytowa: ograniczenie wzrostu zagregowanego popytu poprzez np.

• ograniczenie wydatków budżetowych,

• wzrost podatków,

• zmniejszenie podaży pieniądza poprzez sprzedaż państwowych papierów wartościowych,

• podniesienie stopy rezerw obowiązkowych

• podniesienie stóp redyskontowych

3. Teoria kosztowa: zmniejszenie tempa wzrostu kosztów poprzez:

• kontrolę wzrostu płac i cen,

• osłabienie monopolistycznych pozycji przedsiębiorstw i związków zawodowych,

• stymulowanie wydajności pracy obniżającej jednostkowe koszty produkcji,

• polityka celna,

• obniżanie podatków.

Krzywa Philipsa

• Odwrotna zależność między stopą wzrostu płac nominalnych a stopą bezrobocia

• wyższym poziomom stopy bezrobocia odpowiada niższe tempo wzrostu płac nominalnych,

• gdy koniunktura się poprawia i bezrobocie maleje, tempo wzrostu płac nominalnych wzrasta

• istnieje taki poziom stopy bezrobocia, który stabilizuje płace nominalne, zatem - stabilizacja płac odpowiada stanowi równowagi na rynku
  pracy

Krzywa Phillipsa - ilustracja graficzna

Zmodyfikowana krzywa Phillipsa

• P.A. Samuelson, R. M. Solow

• istnieje funkcyjna zależność między tempem wzrostu płac nominalnych a tempem wzrostu cen

• wymienność bezrobocia i inflacji

• W polityce gospodarczej można dokonywać wyboru między większą inflacją i mniejszym bezrobociem a mniejszą inflacją i większym bezrobociem

Zmodyfikowana krzywa Phillipsa - ilustracja graficzna

Długookresowa krzywa Phillipsa - wg M. Friedmana i E.S. Phelpsa

• Wymienność inflacji i bezrobocia ma charakter krótkotrwały - w długim okresie efektem ekspansywnej polityki gospodarczej jest wyższe tempo inflacji

• Wynika to z błędnych oczekiwań inflacyjnych podmiotów gospodarczych (oraz hipotezy oczekiwań adaptacyjnych)

• Długookresowa krzywa ma zatem kształt pionowej prostej, przechodzącej przez punkt wyznaczający poziom bezrobocia naturalnego

Długookresowa krzywa Phillipsa

4

Y_p Y_e

AD'

AD

45'

Y

P

Y₂ Y₁

P₂

P₁

AS'

AD

AS

Y

Poziom cen

b_n

Stopa bezrobocia (%)

Tempo

wzrostu

płac

nominalnych

b_n

Stopa bezrobocia (%)

Tempo

wzrostu

cen

b₁

t=6

t=3

b_n

Stopa bezrobocia (%)

Tempo

wzrostu

cen

---