Finanse publiczne dr Jan Dworek

wykład 20.11.2010

Zasady budżetowe:

1. zasada równowagi budżetowej- postuluje wyrównanie wysokości wydatków budżetowych do wysokości dochodów. Jeżeli wydatki są wyższe- deficyt budżetowy; jeżeli równe- równowaga budżetowa.

2. zasada zupełności/powszechności- wymaga ujęcia w budżecie wszystkich dochodów i wydatków państwa; ujęte w 1 dokumencie- ustawa budżetowa.

3. zasada jawności- środki publiczne to środki pochodzące od obywateli. Obowiązuje pełna jawność budżetów. Społeczeństwo ma prawo wiedzieć na co wydatkowane są jego pieniądze.

4. zasada szczegółowości- postuluje, aby budżet był ustalany i wykonywany ze szczegółowym podziałem dochodów i wydatków, a nie tylko w ujęciu ogólnym.

Zasada ta opiera się na tzw. klasyfikacji budżetowej. Ustala ją Minister Finansów w formie rozporządzenia. Ma charakter stały.

Klasyfikacja budżetowa uwzględnia kryterium przedmiotowe, podmiotowe i rodzajowe.

Dochody i wydatki dzielone są według części odpowiadającym odpowiednim organom władzy państwowej.

Dysponenci budżetu- dokonują pewnych zmian w ramach swojej części.

Działy- odpowiadają poszczególnym dziedzinom działalności (oświata, ochrona zdrowia, etc.)

Rozdziały- odpowiadają określonym grupom jednostek organizacyjnych lub zadań budżetowych, np. w dziale Leśnictwo rozdział: Parki narodowe.

Paragrafy- odpowiadają określonym źródłom dochodu i rodzajom wydatków budżetowych

5. zasada gospodarności- racjonalne, oszczędne i celowe wydatkowanie pieniędzy z budżetu państwa

6. zasada uprzedniości- budżet powinien być uchwalony przed rozpoczęciem roku budżetowego

7. zasada jednoroczności- budżet ma obejmować dochody i wydatki za okres tylko jednego roku budżetowego

Opracowywanie i uchwalanie budżetu:

• kiedy budżet zostaje uchwalony przez Sejm to już następnego dnia zaczyna się opracowywanie kolejnego budżetu na następny rok budżetowy

• w maju odbywa się narada komisji trójstronnej, w jej skład wchodzą: przedstawiciele rządu, pracodawcy, związki zawodowe

• Minister Finansów przedstawia Radzie Ministrów projekt. Do projektu dołącza się projekt budżetu kancelarii prezydenta, sejmu, senatu, etc. Załącza się główne cele polityki społecznej i gospodarczej, wzrost pkb, popyt krajowy, wzrost konsumpcji, poziom inflacji, etc.

• Jeśli projekt został zatwierdzony, do 30 września musi być złożony na ręce Marszałka Sejmu

• 3 czytania:

1. posiedzenie plenarne sejmu- Minister Finansów podaje uzasadnienia, odpowiada na pytania, opinie. Kończy się wnioskiem albo odrzuca się albo kieruje do komisji budżetu-dokonuje się zmian w budżecie

2. referuje przewodniczący komisji. Jeśli poprawki zostają uwzględnione…?

3. głosowanie czy budżet zostaje uchwalony czy nie

• po uchwaleniu budżetu ustawa zostaje przedłożona prezydentowi do podpisu-jest to jedyna ustawa, w której prezydent nie ma prawa veta

• odmowa uchwalenia powoduje rozwiązanie Sejmu i ponowne wybory

• ministrowie w ciągu 25 dni powiadamiają podległe jednostki