ODS (Obywatelska Partia Demokratyczna)

a) data powstania: 1991 (wyłoniła się z OF - Forum Demokratycznego)

b) liderzy: V. Claus, Mirek Topolanek

c) rozłam w 1998 - skandal finansowypowstanie Unii Wolności (US)

d) program:

• silna władza wykonawcza

• centralizacja

• liberalizm gospodarczy (podatek liniowy, prywatyzacja, minimalna obecność państwa)

• własność prywatna + indywidualna inicjatywa = motor rozwoju

• zwolenniczka NATO

• umiarkowany sceptycyzm wobec UE (zwłaszcza Claus)

• 
  po połączeniu z Partią Chrześcijańsko-Demokratyczną znalazły się hasła chrześcijańskie (wcześniej ich unikano)

KDU-ČSL (Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna - Czeska Partia Ludowa)

a) data powstania ludowców: 1918 (z połączenia dwóch ugrupowań chrześcijańskich, ale przyjęto taką nazwę z powodów socjotechnicznych - większość społeczeństwa była lewicowa)

b) liderzy: Josef Lux, Cyryl Svoboda

c) satelita KPCz

d) razem z chadekami od 1992 (część członków nie zaakceptowała programu i założyła własne ugrupowanie)

e) do 1998 we wszystkich rządach (licząc od powstania państwa czechosłowackiego), potem także w latach 2002-2005

f) tworzyła koalicję czterech wraz z US, ODA i DEU w latach 1998-2002

g)program:

• społeczna gospodarka rynkowa

• wartości chrześcijańskie (rola rodziny w społeczeństwie; nie: aborcji, eutanazji, legalizacji związków homo) - ostatnio odchodzi od tego

• proeuropejska i pronatowska

• solidaryzm społeczny

• sprawiedliwość społeczna

• pomoc ubogim

ČSSD (Czeska Partia Socjaldemokratyczna)

a)data powstania: 1878 (jako autonomiczna część austriackiej odpowiedniczki)

b) liderzy: V. Špidla, M. Zaman, Jiri Paroubek

c) jedyna socjaldemokratyczna partia Europy Śr-Wsch istniejąca przed okresem komunizmu

d) ciesząca się poparciem w okresie międzywojennym

e) włączona do KPCz w 1948r. działalność emigracyjna

f) wznowiła działalność w 1989 r.

g) program:

• społeczna gospodarka wolnorynkowa (duża obecność państwa w sektorze publicznym)

• opiekuńcze funkcje państwa (bezpłatna edukacja, służba zdrowia)

• solidaryzm społeczny

• sprawiedliwość społeczna

• proeuropejska

• od 1997r. ciąży ku centrum (nowy elektorat)

KSČM (Komunistyczna Partia Czech i Moraw):

a) data powstania: 1921 (efekt rozłamu u scojaldemokrtów)

b) liderzy: M. Grebeniček

c) spadkobierczyni KPCh - nie dokonała przeobrażenia w kierunku socjaldemokrtycznym

d) jedynie legalnie działająca partia komunistyczna okresu międzywojennego w Europie Śr-Wsch

e) wielokrotne rozłamy 1992-94

f) po 1990 zerwała z bolszewizmem

g) program:

• demokratyczny socjalizm

• socjalna gospodarka rynkowa: obrona świadczeń z zeszłego okresu, szerokie świadczenia socjalne, opiekuńcze funkcje państwa, duży udział państwa w sferze publicznej)

• sprzeciw wobec obcego kapitału, globalizacji, prywatyzacji

• sprzeciw wobec NATO (rozwiązać wszelkie struktury wojskowe, zostawić tylko OBWE i ONZ)

US-DEU (Unia Wolności - Unia Demokratyczna)

a) data powstania:

• 1994 - Unia Demokratyczna (DEU)

• 1998 - Unia Wolności (US)

b) razem od 1 stycznia 2002

c) liderzy: Jan Ruml, Hana Marvanowa, Jan Hadrava

d) program:

• prounijna i pronatowska

• liberalizm gospodarczy (obniżka podatków, odpłatna edukacja, minimum państwa, partycypacja obywateli w kosztach systemu emerytalnego)

ODA (Obywatelski Sojusz Demokratyczny):

a) data powstania: 1989

b) liderzy: J. Kalvoda

c) spadek poparcia od 1998 (brak mandatów w Izbie Poselskiej do dziś i kilka mandatów w Senacie)

d) program:

• obniżka podatków

• deregulacja wszystkich sfer życia społeczno-gospodarczego

• prounijna

• decentralizacja

SPR-RSČ (Stowarzyszenie na rzecz Republiki - Republikańska Partia Czechosłowacji):

a) data powstania: 1989

b) liderzy: Mirosław Sladek

c) program:

• utrzymanie Czaechosłowacji w granicach z 1918

• ograniczenie praw mniejszości etnicznych

• kara śmierci

• neutralność polityczna i militarna

• ograniczenie wydatków budżetowych (zmniejszenie biurokracji)

liczba partii w Izbie Poselskiej 1990 - 2006

1990	4
1992	8
1996	6
1998	5
2002	4
2006	5

Nurty partyjne:

1. komunistyczny: KSČM

2. socjaldemokratyczny: ČSSD

3. chadecki: KDU-ŠCL

4. liberalno-konserwatywny: ODS, ODA, US-DEU

5. narodowo-populistyczny: SPR-RSČ

liberalno-konserwatywna

centroprawica

centrum

konserwatywna

narodowcy, populiści

---