Choroba zwyrodnieniowa

Osteoarthrosis

Jest to skojarzenie procesu niszczenia chrząstek

stawowych i wtórnych zmian w nasadach kostnych,

które prowadzi do uszkodzenia anatomicznego

stawu, upośledzenia jego czynności ruchowej i

objawów bólowych.

Zmianom tym może towarzyszyć wtórnie proces

zapalny w błonie maziowej, co tłumaczy

przyjmowaną ostatnio coraz powszechniej

nazwę osteoarthritis zamiast osteoarthrosis.

Choroba zwyrodnieniowa - diagnostyka radiologiczna

• zwężenie szpary stawowej- ubytek chrząstki

• sklerotyzacja podchrzęstna - liniowe zagęszczenie

struktury kostnej

• osteofity - zmiany wytwórcze kostne

• geody - jamki

Przyczyny rozwoju choroby zwyrodnieniowej

I Pierwotne

II Wtórne

Nabyte ( miejscowe )

• stan po urazach ostrych (złamania, zwichnięcia, uszkodzenia łąkotek)

• urazy przewlekłe ( praca zawodowa, sport wyczynowy )

• dostawowe podanie kortykoidów

• bakteryjne zapalenie stawu

• martwica aseptyczna

• dysplazja biodra

Przyczyny rozwoju choroby zwyrodnieniowej

Nabyte

choroby endokrynologiczne i metaboliczne

• otyłość

• cukrzyca

• akromegalia

• niedoczynność tarczycy

• nadczynność przytarczyc

• dna

• chondrokalcynoza

Przyczyny rozwoju choroby zwyrodnieniowej

Wrodzone - uogólniona ch.z.s.

• alkaptonuria

• choroba Wilsona

• hemochromatoza

• hemofilia

Nabyte - inne

• Neuropatie - cukrzyca, wiąd rdzenia, jamistość rdzenia

Diagnostyka laboratoryjna

• nie ma zmian w morfologii krwi lub proteinogramie

• odczyn Waaler- Rose jest ujemny

• wartość OB jest w normie

• ASO jest w normie

Choroba zwyrodnieniowa stawów kolanowych
Gonarthrosis - przyczyny

• nadmierne obciążenie - otyłość, praca zawodowa

• zmiany pourazowe (uszkodzenie łąkotek, więzadeł, stan po złamaniu)

• zmiany pozapalne ( tbc, rzs, hemofilia)

• zaburzenia osi kończyny - szpotawość, koślawość

• ograniczenia ruchów w sąsiednich stawach - biodrowych lub skokowych

Gonarthrosis - objawy kliniczne

• ból nasila się w czasie chodzenia lub przy zmianie pozycji

• sztywność trwa nie dłużej niż 30 min i ustępuje podczas ruchu

• słyszalne są trzaski lub trzeszczenia

• ruchomość w stawie jest ograniczona w zakresie ruchów czynnych i biernych

• okresowo staw jest tkliwy, może pojawić się wysięk, obrzęk i wzmożone ucieplenie

Gonarthrosis - postępowanie

Celem leczenia jest

• zniesienie lub zmniejszenie bólu

• usunięcie uczucia sztywności

• utrzymanie sprawności stawu

• poprawa ogólnej sprawności

• zmniejszenie inwalidztwa

• poprawa jakości życia

Gonarthrosis - postępowanie

Leczenie powinno być:

• kompleksowe

• dostosowane indywidualnie do każdego pacjenta

z uwzględnieniem chorób współistniejących.

Leczenie powinno zawierać elementy farmakologiczne i niefarmakologiczne ze szczególnym uwzględnieniem edukacji chorego.

Gonarthrosis - postępowanie

• redukcja wagi ciała

• ćwiczenia w odciążeniu

• kule, laska, wygodne buty, rower

• leki przeciwbólowe

• leki chondroprotekcyjne

• kinezyterapia, fizykoterapia, leczenie sanatoryjne

• leczenie operacyjne

Choroba zwyrodnieniowa stawów biodrowych
coxarthrosis - przyczyny

Coxarthrosis - objawy kliniczne

• ból w okolicy stawu biodrowego, w pachwinie, po wewnętrznej stronie uda, w pośladku lub udzielony ból w kolanie

• utrudnienie wstawania z krzesła

• utykanie

• wtórne skrócenie kończyny

• pozycja przymusowa z rotacją kończyny na zewnątrz i przykurczem w stawie biodrowym

Coxarthrosis - postępowanie

• wczesne leczenie wad budowy

• redukcja wagi ciała

• kula, laska, buty, rower, basen

• ćwiczenia w odciążeniu

• fizykoterapia, leczenie sanatoryjne

• leczenie operacyjne - przygotowanie do zabiegu endoprotezy

Bóle okolicy lędźwiowo-krzyżowej
Zagadnienia kluczowe

• Ból okolicy krzyżowo-lędźwiowej jest jednym z najczęstszych problemów zdrowotnych.

• Na podstawie danych z wywiadu, ból można zaszeregować do jednej z pięciu kategorii: mechanicznej, neurogennej, zapalnej, ogólnej, psychogennej.

• Typowymi jego formami są: ostry ból czynnościowy, rwa, przewlekły ból okolicy krzyżowo-lędźwiowej.

Bóle okolicy lędźwiowo-krzyżowej
Zagadnienia kluczowe c.d.

• Zalecanie dokładnych badań nie jest konieczne i nie powinno się ich robić rutynowo.

• Większość ostrych ataków bólowych ustępuje samoistnie.

• Należy unikać zbyt długiego odpoczynku i zachęcać do powrotu do pracy

Pragmatyczny podział bólów okolicy lędźwiowo-krzyżowej

• mechaniczny (ponad 90%) np. napięcie mięśni lub więzadeł

• neurogenny (około 5%) np. przepuklina krążka międzykręgowego

• zapalny (około 1%) np. zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa

• spowodowany uogólniona /poważną chorobą np. przerzuty nowotworu do kręgosłupa

• psychogenny (rzadko)

Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa - ból mechaniczny spowodowany nieprawidłową budową kręgosłupa

Wady wrodzone kręgosłupa

• blok kręgowy

• kręg połowiczy

• sakralizacja V kręgu lędźwiowego

• lumbalizacja I kręgu krzyżowego

• przerwa w ciągłości łuku kręgowego- spondylosis

• kręgozmyk - spondylolisthesis

Wady nabyte

• skrzywienie boczne - skoliosis

• pogłębienie krzywizn - kifoza, lordoza

Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa - etapy rozwoju

• chondrosis

• osteochondrosis

• spondylosis

• spondyloarthrosis : apophysalis / unkovertebralis

Inne przyczyny bólów kręgosłupa

• nierówna długość kończyn dolnych

• złamania kompresyjne (częsta przyczyna ostrego bólu u chorych na osteoporozę)

• zakażenia w obrębie kręgosłupa

• guzy kręgosłupa

• bóle pleców związane z wykonywaną pracą (noszenie ciężarów, dźwiganie, wymuszona pozycja)

• tętniak aorty brzusznej

Bóle kręgosłupa - leczenie

• stosujemy leczenie w zależności od przyczyny

• w większości przypadków bólu mechanicznego pomaga krótki wypoczynek w łóżku i stosowanie leków przeciwbólowych oraz okresowo leków zwiotczających mięśnie

• fizjoterapia

• kinezyterapia - aerobik

Choroba zwyrodnieniowa rąk

• występuje znacznie częściej u kobiet

• ma podłoże genetyczne

• klasyczne guzki Heberdena występują w stawach DIP

• a guzki Boucharda w stawach PIP

• odczyn zapalny okresowo może powodować bolesność

• typowe są również zmiany u podstawy kciuka - I MCP -rhizarthrosis

Paluch koślawy

• niezmiernie częste zniekształcenie stopy

• znacznie częstsze u kobiet, zwłaszcza niskiego wzrostu

• częściowo odgrywa rolę skłonność rodzinna a przede wszystkim związek z noszonym obuwiem na wysokim obcasie

• ból jest wywołany zapaleniem kaletki i tkanki podskórnej z powodu zbyt ciasnego obuwia

• czasami konieczna jest korekta chirurgiczna palucha