Zagospodarowanie turystyczne

1. Etapy ewolucji przestrzeni turystycznej.

Wszelkie zachowania człowieka związane z uczestnictwem w turystyce zachodzą w konkretnej przestrzeni, która w wyniku zainteresowań turystycznych zostaje -przekształcana i zagospodarowywana.

Etap I- powstanie węzła (rdzenia) o funkcji turystycznej, która może pojawić się w istniejącej wcześniej jednostce osadniczej lub powstać na tzw. ,,surowym korzeniu”. Pojawiają się działania zmierzające do zagospodarowania terenu, tworzenia określonej i niezbędnej infrastruktury w danej przestrzeni, tak aby mogła ona zaspokoić pojawiające się oczekiwania turystów.

Etap II- ukształtowanie się pola oddziaływania grawitacyjnego, w którym odbywają się połączenia z innymi środkami.

Etap III- kształtowanie się regionów turystycznych.

Etap IV- powstanie powiązań funkcjonalnych, komunikacyjnych i przestrzennych między wszystkimi elementami związanymi z funkcją turystyczną, czyli powstanie przestrzeni turystycznej.

Pojęcie ,,przestrzeni turystycznej” zostało zdefiniowane i szczegółowo opisane przez S. Liszewskiego. Autor wyróżnił dwie zasadnicze kategorie:

1) przestrzeń turystyczną oraz jej specyficzny rodzaj

2) miejską przestrzeń turystyczną.

S. Liszewski przestrzeń turystyczną definiuje jako ,,funkcjonalnie wyróżniającą się część (podprzestrzeń) przestrzeni geograficznej rozumianej w sensie largo, czyli jako przestrzeń, na którą składają się elementy przyrodnicze powłoki ziemskiej (środowisko naturalne), trwałe elementy działalności gospodarczej człowieka w tym środowisku (środowisko gospodarcze), a także środowisko społeczne będące wynikiem działalności terytorialnych zbiorowości społecznych (narody, zbiorowości regionalne i lokalne)”. Istotne jest przy tym, że ,,przestrzeń turystyczna jest wytworem człowieka użytkującego dla celów turystycznych środowisko geograficzne, które odkrywa i zagospodarowuje, motywując to potrzebą wypoczynku, poznania i chęcią doznania różnorodnych przeżyć”. Miejska przestrzeń turystyczna jest według S. Liszewskiego ,,wytworem społecznym, co oznacza, że w określonych warunkach rozwoju cywilizacyjnego przestrzeń miasta uznana zostaje za interesującą poznawczo lub rekreacyjnie” przez co następuje rozwój funkcji turystycznej w przestrzeni miejskiej.

2. Scharakteryzuj pojęcie funkcji turystycznej miejscowości lub regionu.

Omów mierniki.

Funkcja turystyczna to działalność społeczno-ekonomiczna miejscowości (obszaru), która jest skierowana na obsługę turystów, i którą dana miejscowość/obszar spełnia w systemie gospodarki narodowej. (Matczak)

Wskaźnik Baretje′a i Dekerta- wskaźnik funkcji turystycznej miejscowości, wyrażony liczbą turystycznych miejsc noclegowych, pomnożona przez 100, przypadającą na liczbę ludności miejscowej.

Wskaźnik Dekerta- wskaźnik funkcji turystycznej, wyrażony liczbą turystów korzystających z noclegów, przypadającą na km² powierzchni całkowitej.

Wskaźnik Charvata- wskaźnik nasycenia bazą turystyczną wyrażony liczbą miejsc noclegowych przypadających na km² powierzchni całkowitej.

Wskaźnik liczby udzielonych noclegów- liczba udzielonych noclegów przypadająca na km² powierzchni całkowitej.

Wskaźnik Schneidera- wskaźnik intensywności ruchu turystycznego, wyrażony liczbą turystów korzystających z noclegów, przypadającą na 100 mieszkańców stałych.

3. Walory turystyczne- pojęcie, ich klasyfikacja i znaczenie w rozwoju turystyki.

Walory turystyczne- element środowiska przyrodniczego lub kulturowego, który stanowi lub może stanowić cel ruchu turystycznego. Biorąc pod uwagę motywy turysty, wyróżniamy następujące rodzaje walorów:

● wypoczynkowe (ściśle zależne od warunków środowiska naturalnego)

● krajoznawcze (osobliwości przyrodnicze oraz elementy kultury materialnej i

duchowej)

● specjalistyczne ( umożliwiające uprawianie różnych form turystyki kwalifikowanej)

Walory turystyczne stanowią główny cel, w sposób zasadniczy przyczyniający się do ukierunkowania przyjazdu, jak i cel poboczny, uwzględniany z okazji przyjazdu bądź pobytu w danym regionie czy miejscowości.

4. Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a rola gminy w rozwoju infrastruktury turystycznej.

Ustawa z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

● Kształtowanie i prowadzenie polityki przestrzennej na terenie gminy.

● Wójt powołuje wojewódzką albo gminną komisję urbanistyczno-architektoniczną,

jako organ doradczy, oraz ustala, w drodze regulaminu, jej organizację i tryb

działania.

● W celu ustalenia przeznaczenia terenów, w tym dla inwestycji celu publicznego,

oraz określenia sposobów ich zagospodarowania i zabudowy rada gminy

podejmuje uchwałę o przystąpieniu do sporządzenia miejscowego planu

zagospodarowania przestrzennego, zwanego dalej ,,planem miejscowym”.

● Plan miejscowy uchwala rada gminy, po stwierdzeniu jego zgodności z ustaleniami

stadium, rozstrzygając jednocześnie o sposobie rozpatrzenia uwag do projektu

planu oraz sposobie realizacji, zapisanych w planie, inwestycji z zakresu

infrastruktury technicznej, które należą do zadań własnych gminy, oraz zasadach

ich finansowania, zgodnie z przepisami o finansach publicznych. Część tekstowa

planu stanowi treść uchwały, część graficzna oraz wymagane rozstrzygnięć

stanowią załączniki do uchwały.

5. Klasyfikacja infrastruktury turystycznej.

Infrastruktura turystyczna- to wszelkiego rodzaju obiekty oraz urządzenia turystyczne, które maja na celu służenie przyjeżdżającym na dany obszar turystom- zaspakajaniu ich potrzeb związanych z bierną oraz aktywną turystyką. Na infrastrukturę turystyczną składają się:

● baza noclegowa

- hotele

- hotel

- pensjonaty

- pokoje gościnne

- gospodarstwa agroturystyczne

- schroniska turystyczne

- apartamenty

- domy wycieczkowe

- domki wczasowe

- kempingi

● baza gastronomiczna

- restauracje

- bary, pijalnie

- zajazdy

- kawiarnie

- puby itd.

● obiekty sportowe

- hale sportowe

- korty tenisowe itd.

● obiekty kultury

- galerie

- wystawy itd.

● szlaki

- piesze

- rowerowe oraz inne trasy.

6. Cykl rozwoju miejscowości turystycznej.

Miejscowość turystyczna zaczyna zdobywać popularność dzięki odkrywaniu jej przez żądnych przygód i nowych wrażeń turystów. Wcześniej nieznany obszar zaczyna uzyskiwać popularność. Pensjonaty, restauracje i inne obiekty turystyczne powstają raczej dzięki inicjatywom lokalnym bez przeprowadzania szerszych studiów rozwojowych i planowania urbanistycznego. W dalszym etapie, w miarę zbliżania się do końca fazy rozwoju powstaje grupa łącząca wspólne interesy rdzennych mieszkańców, napływowych inwestorów i przyjezdnych pracowników najemnych. Ponieważ kampanie reklamowe i przepływ ,,prywatnych” informacji przyciągają coraz większą liczbę turystów, miejscowość wkracza w fazę dojrzałości. Do obszaru wkraczają wielkie przedsiębiorstwa hotelowe, gastronomiczne i przewozowe. Znaczna cześć usług zostaje poddana standaryzacji. Nasilenie ruchu turystycznego staje się czynnikiem przesądzającym o poziomie i sposobie życia mieszkańców. Zmieniają się lokalne struktury zatrudnienia i systemy wartości. Lokalna społeczność traci swoją tożsamość kulturową i często nabiera cech kosmopolitycznych, orientując się przede wszystkim na wartości materialnej. Obszar wkracza w fazę stagnacji lub schyłku, gdy następuje przekroczenie pojemności turystycznej (carrying capacity). Dalszy rozwój, a nawet utrzymanie dotychczasowego ruchu turystycznego zaczyna przynosić lokalnej społeczności więcej niedogodności niż korzyści. Plaże, góry, parki i muzea stają się przepełnione, zwiedzanie budynków odbywa się pospiesznie, ulegają one zniszczeniu. Aby przestrzeń geograficzna mogła przekształcić się w miejscowość turystyczną musi przejść przez następujące etapy:

I. Przestrzeń eksploracji turystycznej- dotąd nieznana dla masowych turystów miejscowość, obszar lub region, gdzie pojawiają się pierwsi turyści, tak zwania eksploratorzy, odkrywcy poszukujący nowinek. W takiej miejscowości nie ma jeszcze infrastruktury, więc korzystają z uprzejmości mieszkańców. Ich obecność nie ma wpływu na środowisko naturalne a miejscowi nie widzą możliwości zarobienia pieniędzy wynikających z pobytu eksploratorów.

II. Przestrzeń penetracji turystycznej- rozpoczyna się ruch turystyki masowej, jednak tylko w sezonie turystycznym, nie ma on jeszcze znaczącego wpływu na sytuację ekologiczną ludności oraz wpływu na środowisko, powstają pierwsze infrastruktury turystyczne, np. parkingi, budki z lodami.

III. Przestrzeń asymilacji turystycznej- powstaje głównie na obszarach wiejskich, gdzie rozwój turystyki odbywa się w asymilacji z ludnością miejscową, bazą noclegową są gospodarstwa turystyczne, gdzie do dyspozycji turystów oddawane jest od jednego do pięciu pokoi a do celów turystycznych miejscowi wykorzystują własne domy. Powstaje proces zwany ,,pracą sieciową”, polegający na współpracy mieszkańców miejscowości turystycznej, na przykład jeden z gospodarzy chce zorganizować kulig dla swoich gości i do realizacji tego celu prosi o pomoc sąsiada, który ma odpowiednie sanie i konie.

IV. Przestrzeń kolonizacji turystycznej- gdzie następuje proces trwałego

zagospodarowania przestrzeni, powstają pierwsze hotele, zagospodarowywane są kolejne przestrzenie, zmienia się otoczenie, ingerencja w środowisko naturalne zaczyna być uciążliwa dla miejscowych, w miejscowościach turystycznych wykształca się typowa strefa zagospodarowania turystycznego, czyli w centrum są mieszkańcy a na obrzeżach pensjonaty.

V. Przestrzeń urbanizacji turystycznej- staje się miejscem zamieszkania

niedawnych turystów, miejscowość staje się na tyle popularna, że byli turyści postanawiają osiedlić się w niej na stałe lub powstają dzielnice apartamentowców, wtedy też miejscowość turystyczna upodabnia się do miejscowości, w której mieszkają turyści, robi się tłok, zbyt dynamicznie się rozwija i zanika funkcja turystyczna.

7. Różnice w zagospodarowaniu turystycznym sfery intensywnego zwiedzania i strefy penetracji turystycznej w ośrodku krajoznawczym.

Sfery zagospodarowania turystycznego miejscowości krajoznawczej:

a) strefa penetracji turystycznej- cześć miejscowości turystycznej, w której

przebywają turyści w chwili przyjazdu do momentu wyjazdu tj. obszar, w którym znajdują się obiekty obsługi turystycznej i walory krajoznawcze wraz z łączącymi je ciągami komunikacyjnymi oraz drogami dojazdowymi do miejscowości

b) strefa intensywnego zwiedzania- cześć strefy penetracji turystycznej będąca

fragmentem przestrzennym miejscowości o najwyższej atrakcyjności turystycznej, często jest historycznym rdzeniem; stanowi zasadnicze miejsce przebywania turystów jako cel podróży krajoznawczej do miejscowości.

8. Różnice w zagospodarowaniu turystycznym ośrodka wypoczynku

świątecznego, a dużego ośrodka turystycznego z przewagą pobytów

długookresowych.

Podział oraz użytkowanie i zagospodarowanie stref wypoczynku świątecznego (weekendowego).

Obszary podmiejskie, na których koncentruje się wypoczynek w dni wolne od pracy to strefa wypoczynku świątecznego. Przyjmuje się różne zasięgi tych stref (promenadę odległości od centrum miasta). Granice strefy wypoczynku zależą od wielkości miasta i czasu pobytu a także od rodzaju jakości i rozkładu przestrzennego zasobów rekreacyjnych środowiska przyrodniczego oraz terenów zagospodarowania. Strefy te mają kształt nieregularny gdyż rozszerzają się w rejonach najbardziej atrakcyjnych i dobrze powiązanych komunikacyjnie z miastem. Biorąc pod uwagę czas trwania pobytu wypoczynkowego można w granicach strefy wypoczynku świątecznego wyróżnić 3 podstrefy: wypoczynku codziennego, jednodniowego, weekendowego.

Przeważają tutaj następujące obiekty noclegowe:

* własne mieszkania i domy użytkowników

* pokoje wynajęte od osób prywatnych

* nieodpłatne zakwaterowania w mieszkaniach krewnych i znajomych

* inne prywatne miejsca zakwaterowania

W dużych ośrodkach turystycznych dominują:

•hotele i inne obiekty hotelarskie

•sanatoria i podobne obiekty

•obozy wakacyjne

•ośrodki konferencyjne

•wakacyjne obiekty mieszkalne

•kempingi i pola namiotowe

•inne turystyczne obiekty noclegowe.

9. Elementy wpływu na zagospodarowanie turystyczne obszaru.

Zagospodarowanie turystyczne określamy jako działalność mającą na celu przystosowanie środowiska geograficznego dla potrzeb turystyki.

♦ To przystosowanie dla potrzeb ruchu turystycznego walorów turystycznych, a więc tych elementów środowiska geograficznego, które stanowią właściwy cel wyjazdów turystycznych. Ruch turystyczny nie rozkłada się równomiernie i jest większy w pewnych miejscach, w których występują specyficzne cechy środowiska geograficznego zwane walorami. Zagospodarowanie przestrzenne, w tym turystyczne powinno uwzględnić ład przestrzenny i zrównoważony rozwój.

♦ To działalność zmierzająca do zapewnienia możliwości dojazdu, a więc jest to dostępność komunikacyjna do obszarów, miejscowości, obiektów stanowiących cel wyjazdów turystycznych. W wielu przypadkach ta sama ranga walorów nie koresponduje z wielkością ruchu turystycznego. Może mieć na to wpływ różna- lepsza lub gorsza dostępność komunikacyjna. Do jednych obszarów można dojechać szybko i łatwo a do innych trudniej i długo. Dostępność komunikacyjną terenu nazywamy istniejący system połączeń między tymi terenami a miejscami zamieszkania turystów.

10. Scharakteryzuj czynniki wpływające na pojemność turystyczną

miejscowości.

Przez pojemność turystyczną rozumie się maksymalną liczbę turystów, którzy mogą jednocześnie przebywać na danym obszarze, po jego przystosowaniu do tego celu, w warunkach prawidłowego zaspokajania ich potrzeb, nie powodując negatywnych konsekwencji w walorach turystycznych środowiska przyrodniczego. Podstawowy podział elementów zagospodarowania turystycznego wpływających na zagospodarowanie turystyczne wygląda następująco:

a)baza noclegowa- stanowią ją zarówno hotel, jak i inne obiekty o charakterze hotelarskim

b)baza gastronomiczna- tworzą ją wszelkie punkty gastronomiczne zlokalizowane samodzielnie, jak i w obiektach noclegowych (mała gastronomia, bary, puby, restauracje, kawiarnie, herbaciarnie, pizzerie, piekarnie, winiarnie itp.)

c)baza towarzysząca- to te urządzenia, których podstawową funkcja jest obsługa ruchu turystycznego (zostały wybudowane z przeznaczeniem dla turystów), baseny, kąpieliska, wypożyczalnie sprzętu sportowego, przystanie i wioski żeglarskie, wyciągi narciarskie, pijalnie wód, trasy widokowe, miejsca piknikowe itp.

d)baza para turystyczna- to obiekty przeznaczone do obsługi innych potrzeb społeczno- gospodarczych (wynikających głównie z funkcjonowania lokalnych społeczności obszarów odwiedzanych przez turystów), z których w sezonie korzystają także turyści, sklepy, kina, teatry, filharmonie, ośrodki zdrowia, placówki pocztowe, banki, biblioteki, ogólnodostępne place zabaw dla dzieci itp.

---