Immunoregulacja

Regulacja odpowiedzi immunologicznej

• odpowiedź immunologiczna podlega kontroli ze strony różnych mechanizmów, które przywracają układ odpornościowy do stanu spoczynku po zakończeniu odpowiedzi immunologicznej na dany antygen

• wynik reakcji immunologicznej zależy od:

• antygenu, jego dawki, sposobu podania, stanu układu immunologicznego

Co może wpłynąć na odpowiedź immunologiczną?

• Immunoglobuliny - działając jako antyidiotypy lub przez tworzenie kompleksów

• komórki APC dostarczają sygnał kostymulujący komórkom T

• komórki T regulują odpowiedź immunologiczna przez wydzielane cytokiny

• czynniki genetyczne obejmują geny zawiązane i niezwiązane z MHC

Zahamowanie odpowiedzi immunologicznej dotyczy takich schorzeń jak:

• stany alergiczne

• choroby autoimmunologiczne, w przebiegu których układ immunologiczny wytwarza autoprzeciwciała skierowane przeciwko własnym antygenom, co prowadzi do uszkodzenia własnych, prawidłowych tkanek

• u biorców przeszczepów allogenicznych

Wzmożenie odpowiedzi immunologicznej jest wskazane w:

• niedoborach odpornościowych (niedobory składników dopełniacza, limfocytów B, limfocytów T_h)

Odpowiedź immunologiczna jest regulowana jest przez:

• Limfocyty T_reg

• restrykcję układu MHC

Osłabienie reaktywności układu immunologicznego

• immunosupresja - znaczne zmniejszenie stanu reaktywności układu immunologicznego

• spowodowana może być przez:

• wrodzony defekt = wrodzone (pierwotne) niedobory odpornościowe

• nabyty stan zmniejszenia odporności = nabyte (wtórne) niedobory odporności, przyczynami są zakażenia wirusem HIV i rozwój zespołu AIDS, nowotwory złośliwe, niedożywienie, terapia immunosupresyjna, cytotoksyczna lub rtg-terapia

Wzmożenie reaktywności układu immunologicznego:

• immunopotencjalizacja - swoiste lub nieswoiste wzmocnienie reaktywności immunologicznej

• adiuwanty - to związki , które podawane łącznie z antygenem wzmagają przeciwko niemu odpowiedź immunologiczna lub indukują odpowiedź immunologiczną przeciwko antygenowi, który podany bez adiuwanta jest nieimmunogenny

• tolerancja - brak selektywnej odpowiedzi immunologicznej

Immunosupresja

• czynniki wywołujące:

• fizyczne

• operacyjne usuniecie narządów limfatycznych

• operacje usunięcia obwodowych narządów

• promieniowanie jonizujące - uszkadza narządy limfatyczne, szpik - uszkadza DNA komórek; najbardziej wrażliwe na promieniowanie są komórki w fazie podziału

• chemiczne i biologiczne

• rodzaje:

• przeciwciala pod postacia surowic

• leki antymetabolity - hamuja syntezę DNA

• leki alkilujące

• glikokortykosteroidy

• dzialaja zarówno immunosupresyjnie jak i przeciwzapalnie, powodują przemieszczanie limfocyów do taknek, zmneiszaja eksozycję limfocytów na antygeny, hamuja migrację limfocytów do ognisk zapalnych, stabilizują błony lizosomalne zmniejzsając egzocytozę

• zmniejszają ekspresję receptorow dla fragmentów Fc immunoglobuliny i dla składnik C3b dopełniacza na powierzchni komórek fagocytujacych

• obniżaja aktywnośc bakteriobójczą makrofagow, uposledzaja prezentacje antygenów oraz synteze mediatrów

• maja zastosowanie w transplantologii, by nie dochodziło do odrzucania przeszczepu

• w leczeniu chorób autoimmunologicznych

• w leczeniu chorób alergicznych

• cytostatyki stosowane w chemioterapii chorob nowotworowych dzialaja przez hamowanie syntezy DNA komorek immunokompetentnych

• hamuja pierwotną odpowiedź immunologiczną - przed podaniem antygenu

• stosowanie lekow immunosupresyjnych zwieksza zapadalnosc na zakażenia, a także przedluza czas trwania infekcji, może prowadzic do rozwou chorob nowotworowych

Immunopotencjalizacja

• przeykłady środków

• immunostymulatory bakteryjne i izolowane z grzybow

• BCG - atenuowany szcep pratka bydlęcego, pasazowany 250 razhy, podawany jako szcepionka przeciwko gruźlicy; oprócz cech adiuwantu ma właściwości immunostymulujace, wzmaga odporność na nowotwory, stosowany jest więc w terapii nowotworów (guzy powierzchniowe pęcherza moczowego) - aktywuje mechanizmy komórkowe odpowiedzi immunologicznej (głównie makrofagi i monocyty);

• Corynebacterium parvum, granulosum (maczugowce)

• LPS - Główny element scian komórkowej bakterii gram(-); działa nieswoiscie na limfocyty B, ponadto makrofagi i monocyty

• polisacharydy:

• lentinan,

• glukan,

• krestin,

• lewan

• syntetyczne zwiazki imitujące dzialanie elemwtnów bakterii i wirusów

• MDP (dipeptyd muramylowy - skladnik ściany pratków Mycobacterium): przejawia właściwości adiuwanta i immunostymulujące, zwiększa odpornosc na zakażenia bakteryjne, grzybicze i pasożytnicze; objawy uboczne: gorączka, senność; działa głównie na makrofagi - stymuluje chemotaksję, właściwości fagocytarne, aktywnośc przeciwnowotworową oraz zdolnosc do wydzielania cytokin Il-1, -6, IFN-gamma

• oligopeptydy zwierajace niemetylowane sekwencje CpG; dzialanie obejmuje głównie makrofagi

• polinukleotydy

• malocząsteczkowe immunostymulatory syntetyczne

• lewamizol

• cymetydyna

• …

• naturalne endogenne

• cytokiny: 1l-2, -12, -15, -18, TNF, IFN, czynniki wzrostu dla komórek szpiczaka (GM-CSF, G-CSF, M-CSF)

• hormony grasicy

• poliwalentne prepartay immunoglobulinytuftsyna

• inne bakteryjne stymulatory

• broncho-vaxom - doustna kombinacja antygenów trzech bakerii, prowodujące najczęściej zapalenie gornych dróg oddechowych

• uro-vaxom - przy przewlekłych zakażeniach dróg moczowych

• esberitox - górne drogi oddechowe

• I.R.S 19 - miejscowo do nosa

• polivaccinum

• panodyna

• ribomunyl

• izolowane z grzybow (polisacharydy)

• lentinan

• beta-glukan

• stymulatory roślinna

• ekstrakt z jemioły

• ekstrakt z jeżówki

• biostymina (wodny wyciąg z lisci aloesu)

• probiotyki

Cytokiny

Cytokiny to małe antygenowo rozpuszcalne nieswoiste cząsteki białkowe (najczęściej glikoproteiny), za pomoca których komórki wpływaja na siebie; regulują procesy immunologiczne, zapalne

Główne właściwości biologiczne:

• uwalnianie cytokin zachodzi szyvko (prawie natychmiast po zadziałani bodźca) i jest samoograniczajace (ilość uwalnianych cytokin jest proporcjonaklna do siły bodźca dzialajacego na komorke)

• działaja na wiele rodzajów komórek posiadajacych odpowiednie receptory blonowe

• różne cytokiny mogą się wiążac z różnym powoinowactwem do jednego typu receptora i wywierac taki sam efekt (redundancja)

• wykazuja dzialanie kaskadowe; wspołdziałaja ze sobą (jedna cytokina jest jednym slwoem w zdaniu wielokrotnie złozonym)

• podział:

• interleukiny

• inerferony

• czynniki martwicy nowotowrów

• czynniki stymulujące wzrost

• chemokiny - bardzo duża rodziona małych polipeptydow, które odgrywaja kluczową rolę w chemotkasji i regulowania krążenia leukocytow (RANTES, MCP-1)

Terapia

• przeciwwirusowe zastosowanie interferonów (WZW-C, opryszcka spojowki)

• il-2 w raku nerki

• il-1 nie może być stosowana bezpośrednio, gdyż jest silnym stymulatorem procesu zapalnego