SPOT

Na początku 1978 roku rząd francuski podjął decyzje o wdrożeniu programu Systeme Pour l'observation de la Terre (SPOT). Zaprojektowany we francuskim Centre National d'Etudes Spatiales (CNES), SPOT rozrósł się do dużego projektu międzynarodowego ze stacjami kontroli naziemnej i centrami sprzedaży usytuowanymi w ponad 30 krajach.

Pierwszy satelita SPOT-1 został umieszczony na orbicie 21 lutego 1986 r. Był to pierwszy satelita zawierający liniowy szereg sensorów oraz wykorzystujący technikę skanowani pushbroom (wszystkie elementy skanera zamocowane są na stałe, a skanowanie odbywa się dzięki postępowemu ruchowi satelity). Sensory pracują w dwóch trybach: wielospektralnym (3000 sensorów) i panchromatycznym (6000 sensorów). Następcami wycofanego w grudniu 1990 roku satelity SPOT-1 są SPOT-2 i 3 wysłane na orbitę odpowiednio w 1990 i 1993 roku.

Nominalna orbita satelity SPOT-1, -2 i -3 znajduje się na wysokości 832 km. SPOT pozwala obserwować ten sam obszar na powierzchni Ziemi co 26 dni. Skaner satelity generuje zazwyczaj zobrazowania nadirowe (obszar na powierzchni Ziemi znajdujący się pionowo pod detektorami skanera). System optyczny satelity pozwala także wykonywać zobrazowania pozanadirowe (odchylone od pionu). Pozwala to obserwować wybrane obszary Ziemi co kilka dni (w zależności od szerokości geograficznej). Szerokość ścieżki obserwacji wynosi od 60 km, dla zobrazowań nadirowych, do 80 km dla poza nadirowych.

Sensory SPOT składają się z dwóch identycznych systemów HVR (high resolution visable) oraz urządzeń do zapisu taśm magnetycznych. Każdy HVR został zaprojektowany do pracy w trybie panchronatycznym (rozdzielczość 10 m) i wielospektralnym (rozdzielczość 20 m). W poniższych tabelach przedstawiono zakresy dla poszczególnych trybów pracy oraz ich parametry.

System pozwala na wykonywanie zobrazowań stereoskopowych (stereopary), czyli rejestracji dwóch pozanadirowych zobrazowań tego samego terenu obserwowanych z sąsiednich ścieżek satelity. Dla uzyskania obrazu stereoskopowego możliwe jest także wykorzystanie jednego zobrazowania nadirowego i drugiego odchylonego od nadiru. Stereopary służą do wykonania map wysokościowych (numeryczny model terenu).

ZAKRES XI 1-3	DŁUGOŚĆ FAL (MM)	NAZWA	WIELKOŚĆ PIKSELI	WIELKOŚĆ SCENY	ZASTOSOWANIE
1	0.50-0.59	Zielony	20 x 20 m	60 x 60 km	Zaprojektowany do pomiarów promieniowania zielonego odbitego od zdrowej roślinności
2	0.61-0.68	Czerwony	20 x 20 m	60 x 60 km	Czuły na absorpcje chlorofilu, użyteczny do rozróżniania roślinności
3	0.79-0.89	Bliska podczerwień	20 x 20 m	60 x 60 km	Oznaczanie typów wegetacji, zawartości biomasy, występowania wód oraz rozróżniania wilgotności gleby
Panchromatyczny	0.51-0.73	Widzialny	20 x 20 m	60 x 60 km	Obrazy wysokiej rozdzielczości o większej szczegółowości

24 marca 1998 roku z ośrodka badań kosmicznych Kourou w Gujanie Francuskiej, o godzinie 1.46 GMT wysłany został na pokładzie rakiety ARIANE 40 satelita SPOT 4. Satelita wyposażony został w sensory typu HRVIR (high-resolution visable and infrared) oraz Vegetation. (rozdzielczość 1 km). Obydwa instrumenty korzystają z identycznych kanałów spektralnych (B2, B3 I SWIR), co umożliwia równoczesne pobieranie danych. Takiej konstrukcja pozwala prowadzić analizy w szerokim zakresie skal, łącząc dane z obydwu instrumentów.

Nowy, czwarty kanał spektralny SWIR (short-wave infrared) o zakresie (1.58-1.75 m m ) umożliwia lepsze rozróżnianie obiektów.

Vegetation jest instrumentem zaprojektowanym do monitorowania biosfery w skali światowej i regionalnej. Ma on zapewnić wysokiej jakości dane o pokryciu roślinnością kontynentów dla programów monitorujących środowisko i naturalne zasoby Ziemi. Całkowity kąt widzenia wynosi 50.5°, co daje szerokość sceny 2250 km. Codziennie obserwowane jest 90% obszarów międzyzwrotnikowych, pozostałe 10% następnego dnia. Obszary położone powyżej 35° (na północ i południe do równika) obserwowane są co najmniej raz dziennie.

HRVIR

ZAKRES XI 1-3, SWIR	DŁUGOŚĆ FAL (MM)	NAZWA	WIELKOŚĆ PIKSELI	WIELKOŚĆ SCENY	ZASTOSOWANIE
B1	0.50-0.59	Zielony	20 x 20 m	60 x 60 km	Zaprojektowany do pomiarów promieniowania zielonego odbitego od zdrowej roślinności
B2	0.61-0.68	Czerwony	20 x 20 m	60 x 60 km	Czuły na absorpcje chlorofilu, użyteczny do rozróżniania roślinności
B2	0.61-0.68	Monospektral	10 x 10 m	60 x 60 km	Obrazy wysokiej rozdzielczości o większej szczegółowości
B3	0.79-0.89	Bliska podczerwień	20 x 20 m	60 x 60 km	Oznaczanie typów wegetacji, zawartości biomasy, występowania wód oraz rozróżniania wilgotności gleby
SWIR	1.58-1.75	Średnia podczerwień	20 x 20 m	60 x 60 km	Zawartość wilgoci w roślinach i wilgotności gleb. Użyteczny do rozróżniania śniegu od chmur

ZAKRES XI 1-3, SWIR	DŁUGOŚĆ FAL (MM)	NAZWA	WIELKOŚĆ PIKSELI	WIELKOŚĆ SCENY	ZASTOSOWANIE
B0	0.43-0.47	Niebieski	1.165 x 1.165 km	2250 x 2250 km	Zaprojektowany do penetracji wody jest użyteczny do kartografii wybrzeży. Także użyteczny do rozróżniania gleby od wegetacji, typów lasów
B2	0.61-0.68	Czerwony	1.165 x 1.165 km	2250 x 2250 km	Czuły na absorpcje chlorofilu, użyteczny do rozróżniania roślinności
B3	0.79-0.89	Bliska podczerwień	1.165 x 1.165 km	2250 x 2250 km	Oznaczanie typów wegetacji, zawartości biomasy, występowania wód oraz rozróżniania wilgotności gleby
SWIR	1.58-1.75	Średnia podczerwień	1.165 x 1.165 km	2250 x 2250 km	Rozróżnianie typów skał i minerałów. Także użyteczny stanu wilgotności i wegetacji

Zastosowanie

Dane SPOT mogą być zastosowane do wielu różnorakich celów interpretacyjnych poprzez kombinacje kanałów spektralnych o doskonałej rozdzielczości i geometrycznej wierności.

Dziesięciometrowa rozdzielczość trybu panchromatycznego pozwala na obserwacje szczegółów w obrębie terenów zabudowanych. Bardzo dobrze widzialne stają się poszczególne budynki, obszary przemysłowe oraz sieć drogowa. Dane te mogą być wykorzystywane jako podkład do map tematycznych oraz do analiz w planowaniu przestrzennym.

Zobrazowania multispektralne znajdują zastosowanie w rolnictwie (oznaczanie typów wegetacji, erozja gleb, wilgotność gleb), leśnictwie (rozróżnianie typów drzewostanu, geologii i ekologii.

Zobrazowania stereoskopowe pozwalają obserwować procesy erozji (szczególnie w obszarach górskich), struktury tektoniczne, znajdują także zastosowanie w projektowaniu systemów telekomunikacyjnych poprzez optymalizacje rozchodzenia się fal.

---