Pyt 1: Maści ochronne i preparaty kosmetyczne.

Maści ochronne.

Cel stosowania: uniemożliwienie kontaktu naskórka z substancjami drażniącymi, szkodliwymi poprzez osłabienie ich działania lub całkowite zneutralizowanie.

Sposób działania:

• Bariera mechaniczna

ochrona przed kontaktem

• Bariera mechaniczno-chemiczna

tworzenie nieczynnych kompleksów lub neutralizowanie

Wymagania:

1. dobra konsystencja

2. łatwość aplikacji

3. dobra przyczepność, trwałe przyleganie

4. zdolność tworzenia nieprzepuszczalnej i elastycznej warstwy, utrzymującej się przynajmniej przez okres wykonywania jakiegoś zajęcia (przyjęto 8h)

5. niedrażniące

6. łatwe do usunięcia

7. estetyczny wygląd

8. trwałość

Różnorodność substancji szkodliwych występujących w przemyśle uniemożliwia stworzenie jednego uniwersalnego preparatu ochronnego wobec czego receptur i składników jest bardzo dużo a rodzaj maści dostosowuje się do właściwości substancji, przed która ma chronić.

Maści ochronne dzielimy na:

• chłonące wodę <hydrofilowe>

• bariera ochronna dla związków organicznych i tłuszczowych, nierozpuszczalnymi w wodzie;

• wykonywane na bazie:

• skrobi

• dekstryn

• mydeł

• olei silikonowych

• bentonitu

• gumy arabskiej

• tragakanty

• żywicy

• celulozy

• niechłonące wody <hydrofobowe>

• zabezpieczają przed działaniem wody i roztworów substancji w niej rozpuszczalnych;

• wykonywane na bazie:

• olei silikonowych

• tłuszczy

• olei roślinnych

• wosku

• do ich zagęszczenia stosuje się:

• tlenek cynku

• glinkę białą

• chroniące przed promieniowaniem UV i czynnikami uczulającymi na światło

(frakcje smoły pogazowej);

• maści chroniące przed UV zawierają:

• związki rozpraszające promieniowanie UV (ekrany słoneczne):

• talk

• tlenek cynku

• dwutlenek tytanu

• tlenek magnezu

• bentonit

• sole baru

• węglan wapnia

• związki zmieniające długość promieniowania UV na nieszkodliwe, absorbujące szkodliwe promieniowanie (filtry słoneczne):

• eskulina

• kwas cynamonowy

• hydrochinon

• salicylan benzylu

• kwas palinowy

• kwercetyna

• chinina i jej sole

• pochodne kumaryny

• salicylan fenylu, kwas salicylowy

• estry kwasu p-aminobenzoesowego

• benzofenon

• barwniki - zatrzymujące promieniowanie UV:

• fuksyna

• szafranina

• czerwień Kongo

• oleje roślinne (np wazelina czerwona)

Oleje silikonowe

• stosowane głównie w preparatach ochronnych;

• polimer krzemowo-tlenowy, wysycany zmiennymi grupami alkilowymi, od których to zależą właściwości tego związku, tj. może być stosowany zarówno w maściach hydrofilowych jak i hydrofobowych;

• zalety:

• możliwość manipulowania lepkością (od płynnych do stałych)

• duża trwałość

• niedrażniące

• bezbarwne

• dobrze łączą się z emulgatorami wszystkich typów

• nie jełczeją

• nieaktywne biologicznie

• łatwość modyfikacji;

• na skórze tworzą bardzo cienką, dobrze przylegającą i elastyczną warstwę, która nie przeszkadza w pracy („niewidzialne rękawiczki”);

• nie zakłócają wymiany gazowej w skórze;

• utrzymują się nawet powyżej 8h;

• idealne do maści ochronnych, nie stosuje się ich natomiast do maści dermatologicznych ponieważ okludują cząstki substancji czynnych, stając się nieelastyczne;

Substancje dodawane do maści ochronnych powinny wzmacniać ich działanie, np.:

• bufory, niwelujące działanie kwasów i zasad;

• sole kwasu werseniowego, kompleksujące jony metali, stosowane w przemyśle metalurgicznym;

• środki antyseptyczne - przemysł spożywczy;

Ocena skuteczności działania maści ochronnych:

• in vivo: na zwierzętach

• ogolony obszar skóry poddaje się działaniu szkodliwego środka bez i po nałożeniu preparatu ochronnego;

• porównuje się zawartość substancji szkodliwej w krwi lub w wycinku skóry w obu tych przypadkach;

• substancje szkodliwe można znakować izotopowo;

• in vitro

• jak na zwierzętach tylko z użyciem błony półprzepuszczalnej;

• test bibułowy Burkhardt'a (krążek bibuły pokrywa się warstwą maści ochronnej, nanosi np tusz i czeka aż pojawi się na drugiej stronie krążka);

• test immersyjny Luskinda /(mierzy się czas, po którym maść spływa ze szklanych płytek zanurzonych w roztworach wzorcowych);

Preparaty kosmetyczne.

Kremy kosmetyczne odznaczają się taką samą strukturą fizykochemiczną jak maści dermatologiczne.

Ze względu na podłoże kremy dzielimy na:

• kremy lipofilowe

wykonywane na bazie:

• węglowodorów

• tłuszczy

• olejów roślinnych

• kremy emulsyjne

• w/o

• o/w

• emulsje mieszane: w/o/w, o/w/o

• kremy beztłuszczowe

wykonywane na bazie:

• galaretek

• mydeł

• gliceryny

• olejów silikonowych

Podział ze względu na zastosowanie:

• kremy tłuste (nocne, odżywcze)

• kremy dzienne

• nawilżające

• odżywcze

• kremy suche (beztłuszczowe)

• czyszczące

• lecznicze

• kremy glicerynowe

• kremy ochronne

Kremy tłuste/nocne

• emulsje typu w/o;

• rozsmarowane na skórze pozostawiają tłustą, błyszczącą warstwę;

• ich rolą jest:

• natłuszczanie skóry

uzupełnienie braków lipidowych i tłuszczów komórkowych;

• odżywienie skóry

zawierają dodatkowe substancje odżywcze, wspomagają odbudowe zniszczonych komórek, wygładzają zmarszczki, dostarczają produktów wpływających na procesy biologiczne zachodzące w komórkach naskórka i skóry;

• najczęściej stosowane emulgatory to cholesterol i lecytyna, lanolina, lanosterol;;

• zawiera składniki odżywcze: witaminy, hormony (w określonych granicach dawek), związki pochodzenia roślinnego;

Kremy dzienne

• zwykle emulsje o/w;

• zwane kremami matowymi, ponieważ nie dają połysku;

• gł. zadanie: nawilżenie skóry;

• emulgatory: laurylosiarczan sodowy, alkohol cetylowy, stearynowy, wosk Lanette;

• mogą zawierać do 80% wody więc nie są zbyt trwałe fizykochemicznie (dla zatrzymania wody stosuje się glicerol czy parafinę) i mikrobiologicznie (konieczny dodatek środków konserwujących np. chlorokrezol);

• działają jak okład nawilżający

Kremy suche. (zanikające, puszyste)

• stosowane zwykle na dzień, pod puder;

• matowe, dobrze przyczepne;

• beztłuszczowe emulsje, w których emulgatorem jest mydło, zwykle stearynowe; poprzez zawartość mydła są to kremy czyszczące; mydła te, w zależności od wartościowości tworzą emulsje o/w - dla 1-wartościowych, w/o - dla wielowartościowych;

Kremy czyszczące.

• głęboko wnikają w pory;

• mogą zawierać substancje pomocnicze:

• p/zapalne

• p/bakteryjne

• dezynfekujące

• ściągające

• spełniają wtedy rolę kremów np. p/trądzikowych;

Kremy glicerynowe.

• są to galaretki, hydrożele, śluzy roślinne i syntetyczne zawierające glicerol;

• często podstawą jest maść glicerolowi (gliceryna, skrobia, woda);

• wyłącznie kremy pielęgnacyjne, stosowane np. do zmiękczenia skóry rąk;

Mleczka kosmetyczne (czyszczące).

• do zmywania twarzy;

• mogą zawierać:

• wody kwiatowe

• wyciągi roślinne

• substancje ściągające

• alkohol

Płyny do twarzy.

• mogą mieć działanie ściągające pory lub oczyszczające;

• stosowane na skórę przetłuszczającą się;

• zawierają:

• mentol

• środki odkażające np. kw. borowy

• środki zakwaszające np. kw. cytrynowy

• kamforę

• środki ściągające (ałuny, garbniki, tanina, szałwia, rozmaryn);

• zaliczamy tu też płyny stosowane po goleniu, zawierające:

• środki zakwaszające, np. kw. octowy;

• środki odkażające: tymol, kamfora;

• glicerol: zmiękczający i ułatwiający rozprowadzenie płynu po twarzy;

Liposomy - mikroformy stosowane w kosmetyce;