Funkcja układu autonomicznego

• Decyduje o stanie środowiska wewnętrznego

• Zespala wszystkie narządy wewnętrzne

• Umożliwia adaptację środowiska wewnętrznego do zmian

• Wpływa na czynność układu somatycznego

Podział układu autonomicznego

• Układ przywspółczulny

• Układ współczulny

Układ nerwowy autonomiczny

• większość narządów wewnętrznych posiada unerwienie współczulne i przywspółczulne

• oba układy posiadają z reguły antagonistyczny wpływ na zaopatrywane narządy

Pobudzenie układu przywspółczulnego

1. Zwężenie źrenicy

2. Wzrost wydzielania śliny

3. Zwężenie oskrzeli

4. Zmniejszenie pracy serca

5. Zwiększenie aktywności przewodu pokarmowego

6. Zwiększenie perystaltyki jelit

7. Oddanie moczu

8. Erekcja

Pobudzenie układu współczulnego

1. Rozszerzenie źrenicy

2. Spadek wydzielania śliny

3. Rozszerzenie oskrzeli

4. Zwiększenie pracy serca

5. Zmniejszenie aktywności przewodu pokarmowego

6. Zmniejszenie perystaltyki jelit

7. Zatrzymanie moczu

8. Ejakulacja

9. Wzrost wydzielania nadnerczy

10. Glukogenoliza i mobilizacja glukozy

Układ przywspółczulny

• zwoje zlokalizowane są blisko ścian narządów wewnętrznych (efektorów)

• aksony neuronów przedzwojowych są długie, łącza się z kilkoma neuronami pozazwojowymi, które mają krótkie aksony do pojedynczych narządów wewnętrznych

Układ współczulny

• zwoje zlokalizowane są blisko CUN a daleko od narządów wewnętrznych (efektorów)

• aksony neuronów przedzwojowych są krótkie, łącza się z wieloma neuronami pozazwojowymi, które mają długie aksony do wielu narządów wewnętrznych

Odruch autonomiczny jest to odpowiedź efektora jaka pojawia się po przejściu impulsu nerwowego przez łuk odruchowy autonomiczny

Odruch autonomiczny

• Receptor (interoreceptor)

• Neuron czuciowy przewodzi impuls z receptora do CUN

• Ośrodek integracyjny (większość odruchów w podwzgórzu i pniu mózgu, ośrodek integracyjny dla defekacji i mikcji znajduje się w rdzeniu kręgowym)

• Neurony ruchowe: przedzwojowy przewodzi impuls z CUN do zwoju autonomicznego i pozazwojowy przewodzi impulsy ze zwoju do efektora

• Efektor: mięśnie gładkie, mięsień sercowy, gruczoły

Układ	Współczulny	Przywspółczulny
Lokalizacja	Skóra, gruczoły potowe, mm. Przywłośne, tk. tłuszczowa, mięśnie gładkie naczyń krwionośnych	Głowa, narządy wewnętrzne klatki piersiowej, brzucha, miednicy, niektóre naczynia krwionośne
Miejsce ciał neuronów przedzwojowych	Zlokalizowane w rogach bocznych istoty szarej rdzenia kręgowego w segmentach T1-L2	Zlokalizowane w jądrach nerwów III, VII, IX,X i w rogach bocznych istoty szarej rdzenia kręgowego w odcinku S2-S4
Zwoje	Dwa rodzaje zwoje pnia współczulnego zwoje przedkręgowe	Jeden rodzaj zwoje końcowe
Lokalizacja zwojów	Blisko CUN a daleko od narządów wewnętrznych (efektorów)	Blisko ścian narządów wewnętrznych lub w ich obrębie (efektorów)
Długość aksonów i ich podział	Aksony neuronów przedzwojowych są krótkie, łącza się z wieloma neuronami pozazwojowymi, które mają długie aksony do wielu narządów wewnętrznych	Aksony neuronów przedzwojowych są długie, łącza się z kilkoma neuronami pozazwojowymi, które mają krótkie aksony do pojedynczych narządów wewnętrznych
Układ	Współczulny	Przywspółczulny
Neurotransmitery	Neurony przedzwojowe uwalniają Acetylocholinę Neurony pozazwojowe uwalniają Norepinefrynę; Neurony pozazwojowe, które unerwiają gruczoły potowe i naczynia krwionośne w mięśniach szkieletowych uwalniają Acetylocholinę	Neurony przedzwojowe uwalniają Acetylocholinę Neurony pozazwojowe uwalniają Acetylocholinę
Efekt fizjologiczny	Reakcje obrony i ucieczki (Fight or flight)	Odpoczynek i trawienie (Rest and digest)