1. Gospodarka nasienna w lasach
W Polsce 95% powierzchni leśnej jest odnawiana w sposób sztuczny i wg prognoz ten system się nie zmieni. Wymusza to działania mające na celu utworzenie dla celów gospodarki leśnej trwałej bazy nasiennej, służącej do pozyskania LMR, który będzie zaspakajać ilościowo i jakościowo. Szczegóły zasady tworzenia i prowadzenia leśnej bazy nasiennej wraz z dokumentami(UE) znajdują się w załączniku nr 1 do zarządzenia nr 7A dyrektora generalnego LP z 7 kwietnia 2006 w sprawie ochrony leśnych zasobów genowych na potrzeby nasiennictwa i hodowli drzew leśnych.
Cele gospodarki nasiennej:
Zachowanie trwałości lasu
Stała dostawa nasion
Wybór i zagospodarowanie najcenniejszych populacji drzew
Wyeliminowanie gatunków i populacji obcych
Zachowanie zróżnicowania genetycznego i utrwalenie najlepszych populacji
Doskonalenie metodyki oceny nasion
2.. Leśny Materiał Podstawowy
Jest bazą pozyskania leśnego materiału rozmnożeniowego. Mogą być to
źródła nasion(kategoria I-ze zidentyfikowanego źródła)
drzewostany (kategoria I-ze zidentyfikowanego źródła; kategoria II -wyselekcjonowana; kategoria IV-przetestowana)
plantacje nasienne (kategoria III- kwalifikowany LMR; kategoria IV -przetestowana)
drzewa mateczne(kategoria III- kwalifikowany LMR; kategoria IV-przetestowana)
klony lub mieszanki klonów(kategoria III- kwalifikowany LMR; kategoria IV-przetestowane)
Są to rodzaje LMP.
3.. Kategorie Leśnego Materiału Rozmnożeniowego
Jednostki nasienne, części roślin, materiał sadzeniowy.
Jednostki nasienne -szyszki, owocostany, owoce i nasiona przeznaczone do produkcji materiału sadzeniowego.
Części roślin- fragmenty rośliny przeznaczone do produkcji materiału sadzeniowego(głownie zrzezy pędowe)
Materiał sadzeniowy-rośliny wyhodowane z nasion, części roślin lub samosiew.
4.. Regionalizacja pochodzenia leśnego materiału rozmnożeniowego
Historia:
1924-podział Polski na 6 okręgów nasiennych zaproponowane przez Chodzickiego
1933-wdrożenie 8 okręgów nasiennych dla sosny zaproponowany przez Tyszkiewicza oraz wprowadzenie zakazu wolnego obrotu nasionami przez DNLP
Do 1993-ogólne wytyczne dotyczące regionalizacji nasienne i przemieszczania materiału rozmnożeniowego
Po co została stworzona regionalizacji w Polsce?
Wyróżnienie i zachowanie jak największej liczby gatunków lasotwórczych, rodzimych lub prawdopodobnie rodzimych populacji
Prognozowania tych populacji, gdzie baza jest niewystarczająca
Ograniczenia niekontrolowanych przerzutów materiału rozmnożeniowego
Stworzenia systemu trwałego ewidencjonowania oraz kontroli pochodzenia materiału rozmnożeniowego
Regionalizacja nasienna- podział na regiony pochodzenia oraz zasady wykorzystywania w nich LMR określonych gatunków.
Polska regionalizacji nasienna została stworzona na podstawie zróżnicowania ekologicznego i genetycznego, zróżnicowania klimatu, geomorfologicznego i przyrodniczego. Wyróżniono 26 makroregionów nasiennych. Regiony mateczne- wydzielono w celu zachowania odrębności naturalnych, rodzimych populacji drzew. Dość wyrównane warunki przyrodniczo-leśne. Na ich terenie rosną najcenniejsze proewidencje drzew podstawowych gatunków lasotwórczych. Regiony zwykłe-wyznaczają krainy przyrodniczo-leśne. Ubogie w nasiona. Oznaczenia- Rozporządzeniem ministra wydzielono 50 regionów matecznych i 42 zwykłe. Są oznaczone 3 cyfrowymi symbolami liczbowymi. Pierwsza cyfra- kraina przyrodniczo-leśna, druga i trzecia numer przyporządkowany mikroregion w danym regionie.
5.. Wykorzystanie leśnej bazy nasiennej
Utworzona baza nasienna w pełni zaspakaja potrzeby nasienne w LP. Pewne uwagi można mieć natomiast odnośnie udziału poszczególnych kategorii w ogólnej ilości pozyskiwanego LMR:
Zdecydowanie zbyt dużo pozyskuje się LMR w I kategorii bazy nasiennej
Zdecydowanie za mało pozyskuje się się LMR w II kategorii, szczególnie w przypadku gatunków liściastych
Nie do końca wykorzystuje się możliwości produkcyjne istniejących plantacji nasiennych i plantacyjnych upraw nasiennych, pomimo, że dotychczas nie osiągnięto wielkości określanych jako graniczne
Zgodnie z obowiązującymi obecnie zasadami drzewa mateczne mogą być również wykorzystywane do pozyskania LMR do bezpośredniego wykorzystania do celów leśnych, co dotychczas nie jest praktykowane na szerszą skalę.
Pomimo posiadania bazy nasiennej w pełni zaspakajającej potrzeby w tym zakresie, w dalszym ciągu pozyskuje się pewne ilości LMR poza bazą nasienną.
W Polsce nie mamy IV kategorii-jest w tym celu stworzony projekt.
6.. Uregulowania prawne dotyczące nasiennictwa i szkółkarstwa leśnego
Dyrektywa Rady UE nr 1999/105/EC z dnia 22 XII 1999r w sprawie obrotu leśnym materiałem rozmnożeniowym
Ustawa o leśnym materiale rozmnożeniowym z dnia 7 VI 2001 (Dz. U. Nr 73.poz 761 z poź. Zmianami)
Ustawa o ochronie roślin z dnia 18 grudnia 2003 (Dz. U.2004,nr 11.poz 94 z póź. zmianami).
7.. Pozyskiwanie i obrót leśnym materiałem rozmnożeniowym
Przez produkcję leśnego materiału rozmnożeniowego rozumie się wszystkie etapy wytwarzania LMR z LMP w celu wprowadzenia go do obrotu. Należy tutaj rozumieć zbiór jednostek nasiennych i przetwarzanie ich w nasiona, pozyskanie zrzezów i samosiewu oraz hodowlę sadzonek. Producent to osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej zajmująca się produkcją LMR. Dostawcą natomiast osobę lub jednostkę, której przedmiotem zarobkowej działalności jest obrót materiałem tzn. zakup, sprzedaż lub pośrednictwo w zakupie i sprzedaży. Obrót mogą prowadzić zarejestrowane przez ministra środowiska dostawcy. Obrót: Do obrotu może być wprowadzany LMR pozyskany wyłącznie z zarejestrowanego LMP i opatrzony świadectwem pochodzenia. Producent ubiegający się o wydanie świadectwa pochodzenia musi zgłosić ministrowi środowiska planowany termin pozyskania LMR na 14 dni przed tym terminem. Po zakończeniu jego pozyskania(czas dojrzewania 1 maj-30 kwiecień), producent występuje do ministra z wnioskiem o wydanie świadectwa pochodzenia. Wzory takich wniosków znajdują się w rozporządzeniu ministra środowiska. LMR , na który wydano świadectwo pochodzenia lub który takie świadectwo otrzyma, musi być wyraźnie oddzielony od innych partii LMR. Na wszystkich etapach produkcji LMR oznacza się etykietą. Są trzy rodzaje etykiet:
etykieta „czasowa”
etykieta „LMR w produkcji”
etykieta dostawcy
8.. Biuro Nasiennictwa Leśnego
Biuro Nasiennictwa Leśnego:
prowadzi Krajowy Rejestr Leśnego Materiału Podstawowego i Skrócony Rejestr Leśnego Materiału Podstawowego
wydaje ?świadectwa pochodzenia LMR
prowadzi rejestr ?świadectw pochodzenia LMR
prowadzi rejestr dostawców LMR
wydaje pozwolenia na przywóz LMR z państw spoza UE
przeprowadza kontrolę LMP, LMR oraz dokumentacji dostawców
współpracuje z organizacjami międzynarodowymi w zakresie selekcji leśnej i nasiennictwa leśnego
opracowuje metody oceny LMP i LMR
we współpracy z jednostkami naukowymi i badawczo-rozwojowymi.