System podatkowy Polski na tle Unii Europejskiej (1)

Podatki pośrednie

1.Podatek od wartości dodanej - VAT

Podstawową zasadą podatku VAT jest to, że sprzedawca wlicza podatek należny od dokonanej sprzedaży a następnie odejmuje od niego podatek zapłacony wcześniej przez własnych dostawców, zawarty w fakturach zakupu. Powstałą różnicę sprzedawca wpłaca do budżetu bądź otrzymuje zwrot, jeżeli podatek zawarty w fakturach jest wyższy od należnego.

Obowiązujący obecnie w Polsce podatek VAT został wprowadzony 5 lipca 1993 r. Podstawowa stawka podatku VAT wynosi 22% a oprócz niej stosuje się dodatkowo w odniesieniu do niektórych towarów i usług stawki obniżone: 7%, 2% i 0%.

7% stawką podatkową opodatkowano większość przetworzonych artykułów spożywczych, materiałów budowlanych, niektóre usługi w zakresie robót budowlanych oraz międzymiastowych przewozów pasażerskich.

2% stawką opodatkowano większość leków i środków farmaceutycznych.

Natomiast 0% stawka podatkowa dotyczy eksportu oraz niektórych dziedzin gospodarki (np. środki do produkcji rolnej).

W państwach członkowskich Wspólnot stosuje się stawki podatku od wartości dodanej rozpoczynając od stawki 0% a kończąc na najwyższej. Między poszczególnymi państwami członkowskimi Wspólnot istnieją różnice dotyczące nie tylko liczby i rodzaju stosowanych stawek ale również ich wysokości.

Stawka podatkowa (w %)
Kraj	podstawowa	ulgowa	podwyższona	zerowa
Austria	20	10	32	-
Belgia	19	6 i 17	25 i 33	Tak
Dania	22	-	-	Tak
Francja	18,6	5,5 i 7	25 i 28	-
Grecja	16	3 i 6	36	-
Hiszpania	12	6	33	-
Holandia	18,5	6	-	-
Irlandia	23	5 i 10	-	Tak
Luksemburg	12	3 i 6	-	-
Niemcy	15	7	-	-
Portugalia	17	8	30	Tak
Szwecja	19	-	-	Tak
Wielka Brytania	15	-	-	Tak
Włochy	19	4; 9 i 13	38	-

2.Akcyza

Podatki akcyzowe są określane mianem podatków od spożycia i nakładane są na poszczególne rodzaje towarów. Akcyzy obciążają przede wszystkim spożycie alkoholi, produkcję olejów mineralnych, oraz energię elektryczną.

Najczęstszym uzasadnieniem nakładania akcyz jest polityka fiskalna, a w mniejszym zakresie np. ochrona środowiska, zdrowia bądź względy etyczne. Lista akcyz jest długa więc dla zilustrowania problemu można wymienić tylko niektóre grupy towarów objętych akcyzami:

• oleje mineralne,

• alkohole,

• tytoń i wyroby tytoniowe,

• artykuły spożywcze,

• artykuły oświetleniowe,

• towary luksusowe.

W Polsce podatek akcyzowy został uregulowany łącznie z podatkiem od wartości dodanej ustawą z dnia 8 stycznia 1993 r. Zakres stosowania akcyzy pokrywa się z zakresem obowiązującego podatku akcyzowego określonego właściwymi dyrektywami wspólnotowymi np. 69/169/EWG; 92/12/EWG.

Jedną z najważniejszych kwestii dostosowania podatku akcyzowego do ram prawnych Jednolitego Rynku jest właściwe stosowanie tego podatku, oraz oznacza zniesienie kontroli granicznej, posługiwanie się ujednoliconymi dokumentami.

---