Czynniki szkodliwe i uciążliwe związane ze środowiskiem fizycznym ucznia:
1 - niewłaściwy mikroklimat pomieszczeń do nauki w zakresie
Temperatury i wilgotności powietrza - optymalna temp. ok. 18 stopni
Cech organoleptycznych powietrza (tzw. powietrze zepsute)
Stanu zjonizowania
Ruchu powietrza (0,1 - 0,2 m/s)
2 - niewłaściwe natężenie oświetlenia sztucznego w pomieszczeniach do nauki i ogólnie przy jednoczesnym dużym obciążeniu narządu wzroku
3 - hałas w warunkach intensywnego wykorzystania narządu słuchu
4 - niewłaściwy stan techniczny oraz sanitarny bloku żywienia oraz zaplecza sanitarnego i higienicznego
5 - zbyt mała przestrzeń przy intensywnej fizjologicznej potrzebie ruchu dzieci w salach klasowych i gimnastycznych
6 - duża możliwość zakażeń, związana ze skupieniem większej liczby uczniów na małej przestrzeni
Czynniki szkodliwe i uciążliwe związane z higieną procesów nauczania:
1 - niewłaściwa pozycja ciała w meblach ergonomicznie niedostosowanych do wzrostu przedszkolaków/uczniów
2 - niehigieniczny rozkład zajęć lekcyjnych
3 - niewłaściwe proporcje między czasem nauki a wypoczynkiem
Zachowania zdrowotne jednostek (pojedynczych ludzi) i określonych społeczeństw są zależne od szeregu warunków historycznych (tradycja), ekonomicznych (inne u biednych, inne u bogatych), religijnych (wskazania co do spożywania mięsa określonych gatunków zwierząt, posty, umartwienia itp.), wykształcenia i wychowania (świadomość zdrowotna), a także aktualnych, najczęściej sterowanych (horda) sposobów postępowania w życiu osobistym i zbiorowym. Współczesna polityka zdrowotna w krajach o wysokim rozwoju cywilizacji jest ukierunkowana na poznawanie zachowań i potrzeb ludzkich w zakresie własnego zdrowia i w zakresie zdrowia zbiorowości. Należą tu:
- higiena osobista
- higiena jamy ustnej
- aktywność fizyczna
- umiejętność współżycia w grupie
- prawidłowe żywienie i wychowanie konsumenta
- używanie i nadużywanie leków i używek
- umiejętność zachowania bezpieczeństwa, udzielania pierwszej pomocy
- higienizacja środowiska domowego, szkolnego
- umiejętność korzystania z opieki zdrowotnej
- zapobieganie chorobom
Zachowania antyzdrowotne w populacji szkolnej:
- zachowania ryzykowne, zwłaszcza w ruchu drogowym - wypadki drogowe są główną przyczyną zgonów młodzieży
- zbyt rzadkie zapinanie pasów bezpieczeństwa w czasie jazdy samochodem
- palenie tytoniu - większość dorosłych rozpoczyna palenie między 13 a 15 rokiem życia
- picie alkoholu - które jest często przyczyną urazów głowy w następstwie wypadków drogowych i zachowań agresywnych, a także ryzykownych zachowań seksualnych
- używanie innych substancji psychoaktywnych - uzależnienie od niektórych z nich staje się przyczyną dramatu życiowego młodego człowieka i jego rodziny (marihuana)
- stosowanie sterydów anabolicznych przez młodych chłopców
- przedwczesna inicjacja i ryzykowne zachowania seksualne, których skutkiem mogą być: choroby przenoszone drogą płciową, w tym HIV, ciąża nieletnia, zaburzenia zdrowia seksualnego w wieku dojrzałym
- kompromitująco niski na tle porównań międzynarodowych wskaźnik używania kasków rowerowych
- stosowanie diet odchudzających, eliminacyjnych, powodujących niedobory pokarmowe, szczególnie niekorzystne dla zdrowia reprodukcyjnego młodych kobiet i mężczyzn oraz zwiększające ryzyko osteoporozy
- zbyt częste niespożywanie pierwszego śniadania przed wyjściem do szkoły oraz posiłku w szkole
- niedostatek produktów sprzyjających zdrowiu w diecie przeciętnego nastolatka, szczególnie warzyw, mleka, ciemnego pieczywa
- nadmierne spożywanie produktów niesprzyjających zdrowiu, głównie słodyczy i słodkich napojów gazowanych
- dysproporcja między czasem przeznaczonym na intensywne ćwiczenia fizyczne i bierne formy spędzania wolnego czasu
- niedostateczna higiena osobista i higiena jamy ustnej
Zaburzenia zdrowotne (od najczęstszych)
Trwałe uszkodzenia narządu ruchu i statyki ciała
Wady i choroby narządu wzroku
Zaburzenia w rozwoju somatycznym
Przewlekłe choroby jamy nosowo-gardłowej, zaburzeń słuchu i mowy
Przewlekłe choroby układu oddechowego
Przewlekłe choroby układu moczowego
Przewlekłe choroby i zaburzenia układu krążenia, choroby reumatyczne i tkanki łącznej
Szkoła promująca zdrowie - siedlisko (czyli miejsce, w którym żyje, pracuje, uczy się i bawi wielu ludzi, obowiązują w nim specyficzne normy, prawa i obowiązki), w którym społeczność szkolna - pracownicy i uczniowie:
1 - podejmują wspólne działania dla poprawy swego zdrowia i samopoczucia poprzez zmianę zachowań zdrowotnych i tworzenie zdrowego środowiska fizycznego i społecznego
2 - uczą się jak zdrowiej i lepiej żyć przez edukację zdrowotną i rozwój osobisty, społeczny i zawodowy
3 - zachęcają innych w swym otoczeniu, zwłaszcza rodziców do podobnych działań przez otwartość i dialog, partnerstwo i współdziałanie
Zakres profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą szkolną:
1 - wykonywanie testów przesiewowych polegających na wstępnej identyfikacji odchyleń od normy rozwojowej, nie zdiagnozowanych zaburzeń, chorób lub wad
2 - wykonywanie postępowania diagnostycznego w przypadku uzyskania dodatniego wyniku testu przesiewowego w celu potwierdzenia lub wykluczenia zaburzeń - test poprzesiewowy
3 - indywidualna ocena stanu zdrowia i rozwoju uczniów poprzez profilaktyczne badania lekarskie (bilanse zdrowia)
4 - kwalifikacja do zajęć wychowania fizycznego i sportu szkolnego
5 - kwalifikacja zdrowotna do gotowości szkolnej uczniów
6 - kwalifikacja do programów rehabilitacyjnych i orzecznictwo na rzecz ucznia
7 - ograniczenia dotyczące programów rehabilitacyjnych i orzecznictwo na rzecz ucznia
8 - profilaktyczne badania stomatologiczne, profilaktyka próchnicy, ortodontyczna
9 - udzielanie pierwszej pomocy w przypadku nagłych zachorowań, urazów i zatruć
10 - edukacja zdrowotna i promocja zdrowia
11 - współpraca personelu medycznego z dyrektorem szkoły w zakresie warunków sanitarno-higienicznych placówki, dożywiania dzieci i młodzieży
12 - udział w spotkaniach z rodzicami w celu przedstawienia problematyki zdrowotnej w zakresie stanu zdrowotnego dzieci, problemów zdrowotnych