ZABURZENIA RÓWNOWAGI

Narząd równowagi

• Kompleks kilku narządów zmysłów,koordynowanych na poziomie ośrodkowej części układu nerwowego

• Równowaga fizyczna jest zależna od prawidłowej czynności narządu wzroku,zmysłu czucia głębokiego, oraz narządu przedsionkowego

• Narząd przedsionkowy dzielimy na część obwodową i ośrodkową

• Do części obwodowej zaliczamy:woreczek,łagiewkę,trzy kanały półkoliste,pień nerwu przedsionkowego zawarty w przewodzie słuchowym wewnętrznym oraz kąt mostowo-móżdżkowy

• Do części ośrodkowej zaliczamy: jądra przedsionkowe pnia mózgu,,połączenia tych jąder z innymi strukturami OUN,pole przedsionkowe w korze mózgu

• Jądra przedsionkowe połączone są włóknami dośrodkowymi i odśrodkowymi z rdzeniem kręgowym,,móżdżkiem,jądrami innymi pnia mózgu,tworem siatkowatym

Funkcje jakie pełni przedsionek

• Kontrolowanie ruchów związanych z przyśpieszeniem kątowym i liniowym jakie działa na organizm

• Odbieranie bodźców związanych z grawitacją

• Informowanie OUN o pozycji głowy w stosunku do szyi,do reszty ciała

• Podtrzymywanie napięcia mięśniowego całej muskulatury ciała

• Wyzwalanie odruchów ocznych

• Utrzymywanie stałego pola widzenia w czasie ruchów głową

• Kontrolowanie równowagi fizycznej w ramach układu zintegrowanych zmysłów

• Wpływa na układ autonomiczny

Uszkodzenie przedsionka

• Nagłe wypadnięcie jednostronne czynności przedsionka -”szok przedsionkowy”

• Nasilenie objawów wegetatywnych:nudności ,wymioty,zaburzenia rytmu serca,,gwałtowne zmiany ciśnienia tętniczego,ślinotok,zlewne poty,

• Zawroty głowy

Uszkodzenie przedsionka cd.

• Objawy wegetatywne trwają średnio ok. 3 dni

• Zawroty głowy o dużym natężeniu ok. 10 dni

• Oczopląs z fazą szybką w stronę zdrowego błędnika około 10-14 dni

• Uruchamia się proces kompensacji czyli wytworzenia nowych połączeń między jądrami przedsionkowymi a wyższymi ośrodkami

• Istotne znaczenie dla przyśpieszenia ośrodkowej kompensacji ma jak najszybsze podjecie rehabilitacji ruchowej i treningu okoruchowego

• U chorych którzy pomyślnie przeszli proces kompensacji mogą okresowo występować zjawiska dekompensacji czyli nawrót choroby

Główne zadania procesu diagnostycznego przypadków z vertigo

• Wyselekcjonowanie chorych wymagających leczenia i opieki w trybie doraźnym

• Oceny czy mamy do czynienia z zespołem uszkodzenia części obwodowej czy centralnej

• Próba ustalenia z jaką patologia mamy do czynienia i próba optymalnego leczenia oraz zapobiegania nawrotom

wywiad

• Przy uszkodzeniu obwodowym ;zaburzenia słuchu ,uczucie ciśnienia w uchu,szum uszny, otalgia, napadowe vertigo ze zmiany położenia

• Przy uszkodzeniu centralnym: oczopląs niezborny,podwójne widzenie,dyzartria,drętwienie wokół ust, osłabienie siły mięśniowej kończyn,nagłe upadki,zaburzenia mowy i chodu, zaburzenia koordynacji ruchowej,halucynacje wzrokowe,smakowe, węchowe, zmiany w polu widzenia ,

ważne

• Należy pamiętać ,że co najmniej 66% przypadków vertigo jest związanych z patologia OUN oraz patologią ogólnoustrojową

• Należy wykluczyć schorzenia :układu sercowo-naczyniowego(nadciśnienie tętnicze,zaburzenia ortostatyczne, zaburzenia rytmu serca )zaburzenia metaboliczne(miażdżyca,hyperlipidemia,cukrzyca,zaburzenia czynności tarczycy,)schorzenia układu kostnego i mięśniowego,choroby oka (jaskra,zwyrodnienia siatkówki)

Badanie przedmiotowe

• Badanie przez laryngologa:ocena nosogardła,,nosa ,zatok,węzłów chłonnych szyi,badanie otoskopowe ucha z ocena drożności trąbek słuchowych,,orientacyjne badanie słuchu ,dodatkowo audiometria

• Badanie uzupełniamy oceną nerwów czaszkowych,próbami móżdżkowymi,próbami sprawności chodu

Urazy i wstrząśnienie błędnika

• Odwracalny skurcz naczyń krwionośnych, wylewy do wnętrza błędnika,zniszczenie komórek zmysłowych ślimaka i przedsionka

• Objawy napadowy zawrót głowy ze zmiany położenia z towarzyszącym oczopląsem ze zmiany położenia

• Leczenie: obserwacja chorego,,zapewnienie mu odpoczynku,wykluczenie współistniejących uszkodzeń OUN,podawanie leków objawowych

Złamania kości skroniowej

• Poprzeczne

• Podłużne

PRZETOKI PERYLIMFATYCZNE

• Nieprawidłowe połączenie przestrzeni ucha wewnętrznego z uchem środkowym po przez ubytek kości otoczki błędnika kostnego,w błonie okienek owalnego i okrągłego

• Mogą być wrodzone( bez towarzyszących anomalii czaszkowych lub z nimi) lub nabyte:perlaki,ziarninowe zapalenia kości skroniowej,nowotwory,urazy jatrogenne,urazy,idiopatyczne

PRZETOKI PERYLIMFATYCZNE

• Objawy:napady zawrotów głowy wyzwalane zmianą ciśnienia w obrębie ucha zewnętrznego i środkowego,jednostronne zaburzenia słuchu stałe lub zmienne, osłabienie pobudliwości przedsionka,

• Leczenie :zapewnienie spokoju,unieruchomienie chorego na czas 7-10 dni,środki uspakajające,przy nasilaniu się objawów zwłaszcza pogarszaniu słuchu -operacja zwiadowcza ucha z zamknięciem przetoki

Zapalenie błędnika

• Surowicze,ropne,przewlekłe

• Przechodzi z jamy bębenkowej lub przestrzeni wyrostka sutkowatego

• Może zstępować z przestrzeni płynu mózgowo-rdzeniowego

• Może być efektem urazu jatrogennego

• Każdy chory z wywiadem i objawami ostrego zapalenia ucha lub przewlekłego u którego pojawiają się objawy wypadania funkcji błędnika musza być hospitalizowani i leczeni intensywnie (paracenteza,antrotomia)

Półpasiec uszny

wywołane zapalenie przez wirus herpes zoster

Okres utajony-wirus nieczynny w komórkach zwojowych

Pod wpływem czynnika stresogennego,spadku odporności dochodzi do uczynnienia wirusa

Objawy:porażenie czynnosci narządu słuchu i równowagi oraz porażenie nerwu twarzowego po tej samej stronie -zespół Ramsey-Hunta

Leczenie:środki p/bólowe,miejscowe leczenie na okolice wykwitów skórnych,środki antywirusowe,przypadki o ciężkim przebiegu przy immunosupresji wymagaja leczenia podaniem immunoglobulin,sterydy9kontrowersyjne),leczenie objawowe

Neuronitis vetibularis

• Nagłe jednostronne upośledzenie funkcji błędnika

• Dotyczy ludzi w wieku średnim (35-55rż)

• Nie jest znana etiologia

• Uszkodzenie zlokalizowane jest pozabłędnikowo co powoduje oszczędzenie narządu słuchu

• Objawia się nagle ,silnymi zawrotami głowy z nudnościami,wymiotami oczopląsem porażennym,dolegliwości utrzymują się kilka tygodni

• Schorzenie ma zwykle przebieg łagodny

Choroba Meniera

• Wodniak endolimfatyczny błędnika błoniastego

• Przyczyna nieznana

• Rozpozannie :objawy napadowych zawrotów głowy trwające od kilkunastu minut do godzin i dni,pogarszanie się słuchu w uchu chorym w trakcie napadów,towarzyszący szum w uchu stały lub nasilający się w trakcie napadu lub tuż przed

Guz nerwu VIII

• Stanowi 10-15% guzów wewnątrzczaszkowych,75% guzów kata mostowo-móżdżkowego

• Większość przebiega bezobjawowo,

• W przebiegu guza wyróżnia się okresy:wczesny-otologiczny(guz znajduje się wewnątrz przewodu słuchowego wewnętrznego) i okres późny -neurochirurgiczny(gdy guz wrasta do kata mostowo-móżdżkowego)

• Należy podejrzewać obecność guza gdy:jednostronne ,narastające upośledzenie słuchu ze złym rozumieniem mowy i towarzyszacym szumem usznym,niepewność statyczna o nieznacznym nasileniu bez charakterystycznych napadów vertigo

Chemodectoma -kłębczak kości skroniowej

• Jest najczęstszym guzem łagodnym ucha środkowego

• Zasadniczą masę guza stanowią naczynia krwionośne, poza tym zbudowany jest z tkanki nerwowej i łącznej

• Guz okolicy opuszki żyły szyjnej rozrasta się zazwyczaj do wnętrza jamy bębenkowej,otworu żyły szyjnej wewnętrznej,tylnej jamy czaszki,może wnikać do ucha wewnętrznego niszcząc błędnik

• Daje objawy: pulsującego szumu w uchu zgodnego z tętnem i przewodzeniowego niedosłuchu

1