Geografia regionalna

Szanse przełamania gospodarki niedorozwoju:

1. Dostęp do kapitałów zewnętrznych

2. Środki eksportu

3. Dostęp do nowoczesnych technologii

4. Migracje międzynarodowe

Przyczyny niskich inwestycji:

1. Słaby popyt wewnętrzny

2. Zła polityka rządów, niestabilności

3. Kiepska infrastruktura

4. Niska jakość zasobów ludzkich

Afryka jest bogata w surowce naturalne i uboga w kapitał ludzki:

• 31,8% mężczyzn pow. 15 roku życia to analfabeci

• 47,8% kobiet pow. 15 roku życia nie potrafi czytać ani pisać

• Przeciętnie na edukację jednego ucznia w krajach afrykańskich wydaje się 50 $ rocznie

Przyzwyczajeni do europejskich realiów nie doceniamy wpływu morderczego klimatu na gospodarkę afrykańską. Tymczasem to on sprawia, że samo przeżycie tam jest gigantycznym wysiłkiem, a nieznośny upał i deficyt wody pitnej wywołują infekcje, osłabiające ludność na tyle, ze …

Epidemia AIDS:

• W 2008 - 24 mln nosicieli HIV w Afryce (2/3 Świata)

• Co roku z powodu AIDS umiera 1,4 milona ludzi, a dalsze 1,8 mln ulega zarażeniu

• 47% zarażonych to kobiety

• 14 milionów sierot do końca 2008

Czynniki sprzyjające rozwojowi epidemii:

1. Słaba odporność ludzi

2. Brak środków na zapobieganie i leczenie

3. Zachowania kulturowe

4. Negacja epidemii

AIDS w Afryce:

• Koszty społeczne

• Miejsca o największym natężeniu epidemii są najmniej do niej przygotowane

• Dotyka najbardziej produktywne roczniki

• Zmienia strukturę rodziny - dorosłe dzieci miały zajmować się rodzicami, zamiast tego dziadkowie zajmują się osieroconymi wnukami

Nadzieja:

• Koniec wojny domowej w Angolii

• Proces pokojowy DRK, Sudan

• „Afrykański Renesans” (Thabo Mbeka - prezydent RPA)

1. W Ghanie, Botswanie, Tanzanii, Gabonie nie było ani jednego przewrotu

2. Botswana, Mauritius, RPA, Gabon mają PKD na mieszkańca przekraczające 3000$

3. Gospodarka WKS rozwijała się przez kilkanaście lat w tempie >10% rocznie. Botswana, Seszele, Mauritius należą do jednych najbardziej obiecujących państw Afryki

1. AGTOA: African Growth and Trade Opportunities Act - USA preferencje handlowe (działo dopóki Chiny nie dostały takich samych)

2. NEPAD -  New Partnership for Africa's Development

Afryka Północna i Bliski Wschód

• Region wydzielany na podstawie historii i religii

• „skrzyżowanie” kontynentów, płyt tektonicznych, interesów

• Europocentryzm nazwy

• Region najbogatszych i najbiedniejszych państw świata:

• Majątek 200 najbogatszych ludzi na świecie = GDP 40% najbiedniejszych państw na świecie

Abu Dhabi - najbogatsze miasto na świecie:

• 420 000 mieszkańców - średni majątek na 1 mieszkańca = 17 mln $

• Wartość zainwestowanego kapitału z Abu Dhabi poza granicami ZEA > 1bln $

Kolebka cywilizacji (Mezopotamia, Dolina Nilu), pierwsze miasta, początki rolnictwa, miejsce narodzin 3 wielkich religii monoteistycznych - o tym się nie pamięta, zwycięża obraz negatywny

2/3 światowych zasobów ropy naftowej

Fragmentaryzacja - różne geografie kolonialne

Geografia XX w. - wynik sił zewnętrznych

1948 - Izrael, ropa naftowa, ZSRR/USA

Wzrasta znaczenie tego regionu (wzrost ludnościowy, gospodarczy)

5 subregionów:

• Kraje Mahrebu (od Zachodniej Sahary po Libie)

• Dolina Nilu (Egipt i Sudan)

• Izrael/Palestyna

• Półwysep Arabski

• Turcja-Iran

Podstawowe informacje:

• 460 mln ludzi (280 mln Arabów)

• Dominuje język arabski

• 9 mln Żydów (język hebrajski - język semito-chamicki)

• 58 mln Turków - język grupy ałtajskiej

• 30 mln - język perski - Iran - indoeuropejski

Gęstosć zaludnienia:

• Iran, Turcja, Egipt >65 mln mieszkańców

• Dostępność wody

• Przyrost naturalny - Palestyna 3,7%, Oman 3,5%

• ZEA, Oman - polityka pronatalna

Model miasta arabskiego:

• Meczet

• Suk (targ)

• Mury

Poziom urbanizacji:

• Kuwejt 100%

• Katar 91%

• Izrael 91%

• Arabia Saudyjska 88%

• […]

• Algieria 49%

• Jemen 27%

• Sudan 27%

Bankowość islamska:

• Od lat 60. XX wieku

• Zakaz lichwy = brak kredytów oprocentowanych i lokat

• W niektórych bankach (bardzo krytykowane) liczenie odsetek wynikające z uznania wartości czasu (time value Money)

• Zakaz finansowania działalności sprzecznych z zasadami Koranu

Działalność operacyjna:

• Udział w zyskach z finansowanego przez bank przedsięwzięcia (Mudharabah)

• Leasing zamiast kredytu (bank kupuje dla klienta rzecz i mu ją odsprzedaje drożej pozwalając na płatność w ratach (Ijarah))

• Joint venture (Musharakah)

• Hibah (prezent) np. dla depozytariuszy pieniędzy (oszczędzających)

• Fundusze inwestycyjne - tylko w akcje i to firm produkcyjnych i usługowych (raczej bez finansów)

• Występuje we wszystkich krajach muzułmańskich + USA, Wielka Brytania, Francja

• Prawie niewrażliwa na kryzys

• Bankowość chciwych magów z Wall Street dla wielu się skompromitowała

• Olbrzymi potencjał wzrostu - świat islamu to >20% mieszkańców Świata

Izrael:

• W Palestynie od czasu Imperium Otomańskiego znowu mieszkali Żydzi - około 1841 roku - 500 osób

• Ruch syjonistyczny 1880 - (Pierwsza Alija 1880-1903) wsparcie finansowe Rotschildów

• Druga Alija 1904-1913

• Deklaracja Balfoura 1917 - państwo dla Żydów z zagwarantowaniem prawa Arabów

• Trzecia Alija 1919-1923

• 1920 - pierwsze wystąpienia antyżydowskie Arabów (powstanie Żyd. Org. Hagana = obrona)

• 1920 - Palestyna oficjalnie dostaje się od Turcji Wielkiej Brytanii

• 1921 - krwawe wystąpienia antyżydowskie

• Syjonizm do II w. ś. Miał opozycje wielu organizacji żydowskich (czekanie na Mesjasza, który poprowadzi do Izraela)

• 1921 - podział brytyjski terytorium mandatowego dla złagodzenia nastrojów

• 1922 - ustalenie rocznego limitu napływu Żydów

• 1923 - Deklaracja Ligii Narodów o budowie państwa żydowskiego: „Odbudowa Żydowskiej Siedziby Narodowej ma się dokonać bez żadnego uszczerbku dla praw ludności arabskiej w Palestynie”

• 1924 -1931 Czwarta Alija

• 1941 - 1947 Szósta Alija (wbrew Brytyjczykom)

• 1947 wystąpienia antybrytyjskie - Wielka Brytania przekazuje mandat nad Palestyną ONZ

• 29 XI 1947 - rezolucja ONZ o podziale Palestyny

• Żydzi przyjęli tą rezolucje, Arabowie nie - wystąpienia zbrojne wspierane przez państwa arabskie

• IZRAEL OGŁASZA NIEPODLEGŁOŚĆ 14 V 1948

• 1948-1949 I wojna Izrael zajmuje większe terytorium niż uchwalono w ONZ w 1947

• 1956 II wojna Izrael + Wielka Brytania + Francja atakuje Egipt po nacjonalizacji Kanału Sueskiego

• 1967 III wojna (sześciodniowa) - Okupacja Półwyspu Synaj, przejęcie kontroli nad Zachodnim Brzegiem Jordanu i Wzgórzami Golan

• 1968-70 wojna artyleryjska poprzez Kanał Sueski