HIPERTERMIA

• występuje wtedy, gdy wyczerpują się mechanizmy termoregulacji organizmu; temperatura głęboka podnosi się powyżej górnej granicy wartości prawidłowych

Przyczyny:

1. czynniki zewnętrzne (środowiskowe)

• ciepło jest absorbowane przez organizm szybciej niż może być eliminowane

• objawy kliniczne: objawy przegrzania, wyczerpanie cieplne, udar cieplny, niewydolność wielonarządowa, NZK

2. wtórne - nadmierna produkcja ciepła przez organizm

• hipertermia złośliwa - rzadkie zaburzenie równowagi wapniowej w mięśniach, prowadzące do wystąpienia skurczów mięśni i przyspieszenia procesów metabolicznych zagrażających życiu

• może ma podłoże genetyczne

• może być indukowana przez wziewne środki znieczulające czy też leki zwiotczające depolaryzujące

• antidotum: dentrolen

UDAR CIEPLNY

• jest wynikiem systemowej odpowiedzi zapalnej spowodowanej wzrostem temperatury głębokiej powyżej 45°C

• występują zaburzenia świadomości i objawy niewydolności narządowej

• rozpoznaje się 2 postacie udaru cieplnego:

• udar cieplny niezwiązany z wysiłkiem (osoby starsze)

• u.c. związany z wysiłkiem (zdrowe, młode osoby)

• śmiertelność wynosi: 10-50%

• czynniki ryzyka:

• brak aklimatyzacji

• odwodnienie

• otyłość

• alkohol

• choroby układu sercowo-naczyniowego

• choroby skóry (łuszczyca, egzema, oparzenia, sklerodermia, mukowiscydoza)

• nadczynność tarczycy

• pheochromocytoma

• leki (sympatykomimetyki, β-blokery, blokery kanałów wapniowych

Objawy kliniczne - przypominają wstrząs septyczny:

• temperatura głęboka 40,6°C lub wyższa

• ciepła, sucha skóra (pocenie możliwe w II typie)

• silne zmęczenie, ból głowy, omdlenie, uderzenia gorąca, wymioty, biegunka

• zaburzenia ze strony układu sercowo-naczyniowego (zaburzenia rytmu, ↓ RR)

• zaburzenia oddechowe (w tym ARDS)

• zaburzenia ze strony CUN (drgawki, śpiączka)

• niewydolność wątroby, nerek

• koagulopatie

• rabdomioliza

Zawsze należy rozważyć czy objawy hipertermii nie wynikają z:

• toksycznego działania leków

• zespołu odstawienia

• zespołu serotoninergicznego

• sepsy

• złośliwego zespołu poneuroleptycznego

• zapalenia CUN

• zaburzenia funkcji układów wewnątrzwydzielniczych

Leczenie:

• postępowanie zgodnie z zasadami ALS (ABCDE)

• ochładzanie chorego (jeszcze przed dotarciem do szpitala)

• płynoterapia; korekcja zaburzeń elektrolitowych

• w przypadku NKZ - prowadź zabiegi reanimacyjne, kontynuując ochładzanie

techniki ochładzania:

1. proste techniki

• picie zimnych płynów,

• wentylatory wymuszające przepływ powietrza wokół rozebranego chorego,

• spryskiwanie chorego chłodną wodą,

• okład z lodu - pachy, pachwiny, szyja)

2. zanurzenie w chłodnej wodzie - stabilni, współpracujący chorzy

3. płukanie zimnymi płynami żołądka, jamy otrzewnowej, opłucnowej, pęcherza moczowego; krążenie pozaustrojowe, ciągła hemofiltracja tętniczo-żylna

4. działanie NSAID, paracetamolu nie udowadnione