Ekologia - nauka o związkach między organizmami a otaczającym je środowiskiem; nauka o strukturze i funkcjonowaniu przyrody badająca wzajemne zależności pomiędzy organizmami, a środowiskiem
Populacja - grupa osobników jednago gatunku zamieszkująca wspólny obszar, mogących się swobodnie i skutecznie krzyżować i wydawać płodne potomstwo
Biocenoza - wielogatunkowy zespól organizmów zamieszkujących wspólny obszar, wzajemnie ze sobą powiązanych zaleznoścami biologicznymi i żyjących w określonym środowisku zwanym biotopem.
Biotop - obszar o określonych warunkach ekologicznych będący siediskiem dla biocenozy lub osobnika
Nisza ekologiczna - określa rolę i czynności organizmu w środowisku, jego sposób życia, tzw. `zawód organizmu'
Ekosystem - układ ekologiczny składający się z biocenozy i jej środowiska - biotopu, w którym wzajemnie na siebie oddziałują żywe organizmy i nieożywione cześci środowiska
Biomy - regiony biologiczne utworzone przez zespoly ekosystemów, granice biomów wyznaczają zwykle temp. I opady
Biosfera - ekosfera; strefa, w której może istnieć życie, czyli zespół wszystkich występujących na ziemi ekosystemów, największy i najbliższy samowystarczalności układ biologiczny zamieszkały przez organizmy żywe. obejmuje: dolną część atmosfery ziemskiej do 10 - 15 km, calą hydrosferę, litosferę, czyli powierzchnię warstwy skalnej do 3 km.
BIOCENOZA + BIOTOP = EKOSYSTEM
(biotyczne) (abiotyczne)
Czynniki abiotyczne (nieożywione)
Klimatyczne
temperatura
- ciepło formą energii
- główne źródło - energia słoneczna
- miernik natężenia ciepła - temp.
- ma rózne znaczenie w środowisku
- warunkuje procesy chem i biochem
- stwarza warunki bytu w mikroflorze, florze, faunie, glebie
- warunkuje terytorialne rozmieszczenie roślin i rozmieszczenie i migrację zwierząt
Wyróżniamy grupy organizmów:
EKTODERMY - organizmy,które do ogrzania własnego ciala korzystają z zewnętrznych źródel ciepła np. rośliny, gady, pierwotniaki
ENTODERMY - np. ptaki, ssaki
Wpływ wysokiej temperatury na organizmy:
- inaktywacja enzymów
- zachwianie równowagi metabolicznej org
- zaburzenia w poziomie aktywności hormonów
- odwodnienie
Wpływ niskiej temperatury na org:
- niszczenie struktur wewnętrznych komórek przez tworzące się krysztalki lodu
- zmiany w białkach i enzymach
woda
światło
Wpływ światl jest zalezny od jego natężenia, jakości i czasu naświetlania.
Promieniowanie widzialne jest niezbędne do procesu fotosyntezy i jest czynnikiem warunkującym dobowe i sezonowe rytmy zwierząt i roślin
Światło wpływa na aktywność organizmów przez zmiane natężenia zachodzącą w ciągu doby i zmianę długości dnia i związane z tym pory roku
Typy aktywności dobowej zwierząt:
- dzienna - 70% i wiecej aktywności przypada na dzień
- nocna - wiecej niż 80% aktywności przypada na noc
- całodobowa - wykazują gatunki zyjące w środowisku ukrytym przed promieniami słonecznymi
FOTOPERIODYZM - zjawisko sezonowych zmian przebiegu niektórych procesów fizjologicznych organizmów pod wpływem zmian długości dnia. Wyróżniamy rośliny:
- dnia długiego (pow. 12h) reaguja przyspieszeniam rozoju na wydłużenie się dnia
- dnia krótkiego (pon. 12h)
- periodycznie obojętne
ETIOLACJA - zmiany w budowach i czynnościach rośliny wyrosłej w ciemnościach objawiające się zanikaniem chlorofilu, nadmiernym wydłużeniem i zwitczneiem pędów, znaczną zawartością wody w roślinie
FOTOINCHIBILACJA - efekty destrukcyjne u roślin spowodowane zbyt wysokim natężeniem światła np. uszkodznie aparatu asymilacyjnego i białek w chloroplastach
ciśnienie
wiatr
edaficzne
gleba (jej struktura i skład chem.
Czynniki biotyczne (ożywione) - czynniki środowiska wywierające bezpośredni lub pośredni wpływ na siebie i otaczające czynniki abiotyczne środowiska
Czynniki środowiska wpływają na:
Aktywność
Liczebność i rozmieszczenie
Tempo i efektowność procesów życiowych, takich jak oddychanie, odżywianie, rozmnażanie