3.3 - Zmiany w układzie nerwowym w różnych okresach rozwoju człowieka

Ośrodkowy układ nerwowy (OUN), inna nazwa to: centralny układ nerwowy (CUN) - jest to najważniejsza część układu nerwowego kręgowców. Ośrodkowy układ nerwowy jest chroniony przez kości czaszki oraz kręgosłup. Zbudowany jest z istoty szarej i białej.

W skład układu nerwowego wchodzi mózgowie, w którego skład wchodzą:

• rdzeń przedłużony, w którym znajdują się ośrodki kierujące odruchami bezwarunkowymi - ośrodki oddechowe, regulujące pracę serca, ciśnienie krwi, ośrodki odpowiedzialne za żucie, połykanie, wydzielanie śliny, ośrodki kojarzeniowe słuchu i równowagi oraz koordynacji ruchowej.

• tyłomózgowie, będący ośrodkiem kontroli, koordynacji i regulacji ruchów, odpowiedzialnym za utrzymanie równowagi ciała.

• śródmózgowie, czyli pierwotny ośrodek analizy wzroku i słuchu.

• międzymózgowie, w którym znajdują się ośrodki nerwowe głodu/sytości, termoregulacji, pragnienia, agresji/ucieczki, popędu płciowego i instynktu macierzyńskiego.

• kresomózgowie - dwie półkule pokryte korą mózgową, dzielącą się na płaty:

czołowy - związany m.in. z pamięcią, uwagą, kontrolą zachowania, planowaniem, hamowaniem reakcji, zawiera również ośrodki ruchowe oraz pole Broca (zazwyczaj w lewej półkuli), związane z kontrolą ekspresji mowy,

ciemieniowy - zawiera m.in. ośrodki czucia skórnego, rozumienia i kojarzenia informacji pochodzących ze zmysłów oraz ośrodki uwagi,

potyliczny - ośrodki wzrokowe,

skroniowy - zawiera m.in. ośrodek rozumienia wrażeń słuchowych (pole Wernickego, zazwyczaj w lewej półkuli) a także ośrodki związane z emocjami oraz pamięcią

i rdzeń kręgowy(3)

(2) - OUN

(1) - mózg

Układ nerwowy powstaje między 2 a 3 miesiącem życia płodowego, z ektodermy grzbietowej.

W 18 dniu życia tworzy się płytka nerwowa; następnie powstaje rynienka; później cewka nerwowa odpowiedzialna za namnażanie i wstępne różnicowanie komórek.

21 dzień życia - tylnomózgowie i rdzeń przedłużany.

Najpóźniej ok. 25 roku życia dojrzewa kora przedczołowa ( funkcje: przewidywanie, myślenie, planowanie, opiniowanie, osądzanie i kontrolowanie impulsów)

DOROSŁOŚĆ wzrost połączeń synaptycznych

STARZENIE MÓZGU objawy:

- obumieranie i kurczenie się neuronów

- utrata połączeń między neuronami

- łysienie dendrytów

- utrata białej istoty ( otoczek mielinowych)

- stopniowa utrata zdolności kreatywnych

- depresja, apatia

- zwiększenie komór

Starzenie mózgu przyspieszają: udary mózgu, arteroskleroza, palenie tytoniu, nadciśnienie, brak tlenu, brak aktywności umysłowej, stres.

Starzenie się mózgu opóźniają: wyższe wykształcenie, aktywność umysłu ( zwiększa wydzielanie substancji odżywczych i regeneracyjnych), ruch.