Temat: Prędkość bezpieczna

Prawidło 6 - Prędkość bezpieczna:

Każdy statek powinien stale iść z bezpieczną prędkością, tak aby mógł podjąć właściwe i skuteczne działanie w celu uniknięcia zderzenia i zatrzymać się w odległości odpowiedniej do istniejących okoliczności i warunków.

Przy ustalaniu bezpiecznej prędkości powinny być w szczególności uwzględnione następujące czynniki:

1. przez wszystkie statki:

1. widzialność;

2. natężenie ruchu, łącznie ze zgrupowaniami statków rybackich lub innych statków;

3. zdolność manewrowa statku, a zwłaszcza odległość potrzebna do zatrzymania się statku i jego zwrotność w istniejących warunkach;

4. podczas nocy obecność na dalszym planie świateł, takich jak światła nabrzeżna lub rozproszenie własnych świateł;

5. stan wiatru, morza i prądu oraz bliskość niebezpieczeństw nawigacyjnych;

6. zanurzenie w stosunku do dostępnej głębokości wody;

2. ponadto przez statki używające radaru:

1. charakterystyka, sprawność oraz ograniczenia urządzenia radarowego;

2. ograniczenia wynikające z użytej skali zasięgu radaru;

3. wpływ stanu morza, pogody i innych zakłócających źródeł na wykrywanie radarem obiektów;

4. możliwość niewykrywania przez radar w odpowiedniej odległości małych statków, lodów i innych pływających obiektów;

5. liczba, położenie i ruch statków wykrytych przez radar;

6. dokładniejsza ocena widzialności przy użyciu radaru do określenia odległości do statków lub innych obiektów znajdujących się w pobliżu.

• całkowicie nowe prawidło, o dużym znaczeniu

• poprzednie prawidła z 1960 wymagały aby statki utrzymywały prędkość umiarkowaną i to tylko w ograniczonej widzialności.

• konieczność rozciągnięcia prawidła na wszelki warunki widzialności wiązała się ze znacznym zwiększeniem ilości dużych statków, których droga zatrzymania może być bardzo długa i które są bardziej podatne na efekty płytkowodzia.

• Treść prawidła 6 odraz jego umiejscowienie w MOPZZ przed innymi prawidłami nie zostawia wątpliwości, że utrzymywanie bezpiecznej prędkości jest warunkiem podstawowy we wszelkich warunkach widzialności

• Wymóg poruszania się prędkością bezpieczną dotyczy każdego statku, przez cały czas, we wszystkich warunkach

• Ten wymów może mieć specjalne znaczenia dla statków ograniczonych swoim zanurzeniem i dla niektórych statków o ograniczonej zdolności manewrowe. Utrzymywanie przez takie statki dużej prędkości, gdy w pobliżu znajdują się inne statki, może nie być usprawiedliwione biorąc pod uwagę ich ograniczone możliwości manewrowania.

Pojęcie prędkości bezpiecznej:

• pojęcia tego niemożna dokładnie określić.

• pojęcie „bezpieczna” jest pojęciem względnym.

• każdy statek powinien poruszać się z prędkością, która powinna być uważana za bezpieczną, biorąc pod uwagę konkretne okoliczności

• gdy statek weźmie udział w kolizji, nie oznacza automatycznie, że utrzymywał nadmierną prędkość. W warunkach dobrej widzialności częstą przyczyną zderzeń jest niewłaściwa obserwacja lub nieprawidłowe działanie antykolizyjne.

• Obowiązek utrzymywanie prędkości bezpiecznej przez cały czas wymaga, aby dostosować prędkość do mieniących się okoliczności

• ważną zasadą jest, że OOW nie musi kontaktować się z kapitanem aby zmieniać prędkość - jakakolwiek zwłoka mogłaby kmieć poważne konsekwencje. IMO podkreśla, że OOW powinien zdawać sobie sprawę, że maszyna jest do jego dyspozycji i nie powinien wahać się jej użyć.

• Względnie duża prędkość może być utrzymywana początkowo w warunkach ograniczonej widzialności przez statek używający radaru na otwartym akwenie, ale powinna być redukowana, kiedy informacja radarowa jest skąpa i nie wystarcza do zaplanowania i podjęcia odpowiednio szybkiego i skutecznego działania w celu uniknięcia zderzenia, lub gdy statek wpływa na akweny ograniczone.

Cele utrzymywania szybkości bezpiecznej:

• Zachowana przez statek, w każdej chwili możliwość podjęcia właściwego i skutecznego działania w celu uniknięcia zderzenia

• Zachowana przez statek, w każdej chwili, możliwość zatrzymania statku w odpowiedniej odległości (odpowiednio do istniejących warunków i okoliczności) aby uniknąć zderzenia.

Właściwe i skuteczne działanie:

• Właściwe i skuteczne działanie - zgodne z wymaganiami prawideł: 8, 11-18 i 19.

• Działanie może polegać na zmianie kursu i/lub prędkości, przy czym działanie prędkością może polegać na całkowitym zatrzymaniu ruchu statku, jeżeli wymagają tego okoliczności.

• Statek może nie móc podjąć skutecznego działania ze względu na zbyt małą lub zbyt dużą prędkość.

Czynniki brane pod uwagę przez wszystkie statki:

• Wpływ większości czynników jest oczywisty.

• Niektóre z nich brane muszą być pod uwagę zawsze, inne nie (nie występują lub ich wpływ można pominąć).

• Niektóre czynniki mogą wpływać na zmniejszenie, inne na zwiększenie wartości prędkości bezpiecznej.

Widzialność:

• W miarę pogarszania się widzialności ocena sytuacji staje się coraz bardziej utrudniona.

• W różnych okolicznościach wpływ widzialności na liczbową wartość szybkości bezpiecznej może być różny.

• Wzrokowa ocena widzialności bywa nieprecyzyjna - tam, gdzie jest to możliwe, do oceny widzialności używać radaru.

• Zasięg widzialności ma szczególny wpływ na wartość liczbową szybkości bezpiecznej, gdy statek zbliża się do obszaru ograniczonej widzialności.

Natężenie ruchu statków

• Czynnik ten ma pływ na ustalanie szybkości bezpieczniej w każdych warunkach.

• Wykonanie manewru wymijania lub wyprzedzania jest utrudnione obecnością innych statków.

• W obrębie TSS, dla statku poruszającego się właściwym torem kierunkowym, najbezpieczniejszą szybkością jest szybkość, którą poruszają się inne statki.

• Na akwenach o dużym natężeniu ruchu nieuregulowanego - bezpieczna jest szybkość pozwalająca najlepiej stosować prawidła wymijania, a podczas ograniczonej widzialności umożliwiająca zatrzymanie się statku w odpowiedniej do okoliczności odległości od niebezpieczeństwa.

Zdolności manewrowe statku:

• Mają szczególne znaczenie przy ustalaniu możliwości całkowitego zatrzymania statku idącego określoną prędkością.

• Istotne są również dane związane z cyrkulacją przy różnych szybkościach.

• Każdy oficer wachtowy, zwłaszcza kapitan powinien znać dane manewrowe swojego statku.

• Na mostku każdego statku powinien znajdować się poster manewrowy.

Tło świetlne:

• W warunkach dobrej widzialności mogą pojawić się trudności w identyfikacji świateł statków na tle świateł brzegowych lub zgrupowań świateł kotwicznych i pokładowych statków stojących na redzie lub na skutek tła pochodzącego od świateł statku własnego.

• Sytuacja występuje na wodach podejściowych do portów.

• Może wystąpić konieczność zmniejszenia szybkości.

Stan morza, prądy, niebezpieczeństwa nawigacyjne:

• Szybkość bezpieczna może być zredukowana tylko do pewnej granicy - szybkości pozwalającej utrzymać się na kursie (szybkość sterowna).

• Dla niektórych statków (duże, w balaście, z dużą powierzchnią nawiewu, idące z wiatrem) szybkość sterowna może być dość znaczna.

Zanurzenie statku własnego w stosunku do głębokości otaczającej wody:

• Mały zapas wody pod stępką pogarsza właściwości manewrowe statku - efekty płytkowodzia.

• Duże statki są nieraz zmuszone poruszać się tylko wyznaczonym torem, mając znacznie ograniczone możliwości zmiany kursu. Aby w takiej sytuacji mogły podjąć skuteczne działanie w celu uniknięcia zderzenia powinny poruszać się z małymi szybkościami (aby w razie czego zatrzymać się w odpowiedniej do okoliczności odległości od niebezpieczeństwa).

Wpływ radaru na szybkość bezpieczną:

• Radar może być użyty zarówno do obserwacji jak i do określania ryzyka zderzenia.

• Szybkość bezpieczna statku używającego radar w warunkach graniczonej widzialności generalnie jest większa niż gdyby go nie używał (może to być generalnie prędkość uważana za bezpieczną w warunkach dobrej widzialności).

• Wpływa radaru na szybkość bezpieczną może być zróżnicowany. Zależy on od

jakości (a także częściowo od ilości) informacji radarowych, w szczególności od ich pewności i stopnia niezawodności.

• Operator radaru musi umieć poprawnie i rozsądnie się nim posługiwać - warunek konieczny uzyskiwania potrzebnych informacji

• Należy znać możliwości radaru, ale i jego ograniczenia.

• W wielu sytuacjach decydujący wpływ na szybkość bezpieczną ma odległość wykrywania małych obiektów.

Charakterystyka, sprawność i ograniczenia radaru:

• Na statkach montowane są bardzo różne radary: od bardzo prostych, małych, tanich (przeznaczonych głównie na małe statki) po bardzo zaawansowane technologicznie, wspomagane komputerami systemy przeznaczone na duże statki.

• Nawet najlepszy radar nie zastąpi całkowicie oka ludzkiego: radar może nie wykrywać małych obiektów, trudniej zauważalna jest zmiana kursu przez drugi statek, namiary radarowe częściej prowadzą do błędnych wniosków co do istnienia ryzyka zderzenia niż namiary optyczne.

• Jednak użycie radaru nawet w warunkach dobrej widzialności może przynieść korzyści: wcześniejsze wykrycie obiektów, w ARPA'ch możliwość określenia CPA, planowanie manewrów określonych w prawidłach wymijania.

• Od tych czynników zależy dokładność odzwierciedlania sytuacji wokół statku na ekranie radaru.

• Podstawowa zasada - prawidłowe korzystanie z radaru, zwłaszcza prawidłowa regulacja.

• Należy znać wpływ określonych parametrów radaru na to co i w jaki sposób jest pokazywane na ekranie.

• Należy znać swój radar - na ile i w jakich warunkach można na nim polegać.

• Należy znać ograniczenia radaru w ogóle, a swojego w szczególności (np. sektory cienia radarowego).

Użyta skala zasięgu radaru:

• czasami w celu prowadzenia dokładnej nawigacji radarowej używane są małe zakresy radaru - może to prowadzić do wykrywania obiektów w małych odległościach, tzw. odległościach krytycznych.

• gdy używane są duże zakresy, słabe echa, zwłaszcza obecności ech zakłócających mogą być trudne do zauważenia.

• używanie małych zakresów uniemożliwia odpowiednio wczesne wykrycie obiektów i uniemożliwia pełną ocenę sytuacji, zwłaszcza, gdy w pobliżu jest więcej statków.

• na stałe powinien być używany najbardziej odpowiedni zakres w danych warunkach, ale trzeba pamiętać o przełączaniu zakresów w regularnych odstępach.

• nie powinno się zmieniać zakresu, gdy blisko własnego statku znajduje się niebezpieczny obiekt.

• gdy używane są dwa radary korzystne jest ustawienie na nich różnych zakresów. Pozwala to uniknąć przełączania zakresów.

Krytyczna odległość wykrycia - jest to odległość w jakiej wykrycie obiektu nie zapewnia wystarczająco dużo czasu na pełną analizę sytuacji, zaplanowanie i wykonanie manewru w celu uniknięcia zderzenia.

Stan morza, pogody i inne zakłócające czynniki wpływające na wykrywanie radarem obiektów

• Echa od fal, deszcz, śniegu itp. mogą znacznie ograniczyć możliwości wykrywanie ech użytecznych zwłaszcza pochodzących od małych obiektów

• Wykrycie obiektów w takich okolicznościach może następować na odległościach krytycznych.

• Radary 10cm są mniej podatne na zakłócenia od deszczu, a często również od fal, niż radary 3cm.

Niewykrywanie przez radar w odpowiedniej odległości małych statków, lodów lub innych pływających obiektów

• Małe statki przybrzeżne i trawlery powinny być normalnie wykrywane w odległościach większych niż 6NM.

• Nawet sprawny, prawidłowo wyregulowany radar, w dobrych warunkach może wykrywać obiekty dające słabe (jachty, łódki, małe jednostki, pławy, lody) odbicia w odległościach krytycznych.

• Użycie reflektorów radarowych może zwiększyć prawdopodobieństwo wykrycia takich obiektów - odległość wykrycia może wzrosnąć nawet dwukrotnie.

• Konwencja SOLAS wymaga, aby statki poniżej 150 GT były wyposażone w reflektor radarowy. Reflektor powinien spełniać określone wymagania określone w konwencji.

• Testy przeprowadzone przez US Coast Guard wykazały, że góry lodowe o rozmiarach wystarczających aby stanowić zagrożenie dla nawigacji, powinny być normalnie wykryte z odległości ok. 4 NM.

• Jeżeli jednak krawędzie gór są wygładzone, góry mogą pozostać nie wykryte.