FEUDALIZM,

W węższym znaczeniu system lenny (łac. feudum `prawo osoby trzeciej na rzeczy będącej w posiadaniu innych osób'), który wykształcił się w zach. Europie w XI-XIII w.; został zapoczątkowany w VII-IX w. po chaosie związanym z upadkiem imperium rzymskiego. W systemie tym stosunki między możnowładcą (seniorem) a podopiecznymi (wasalami) układały się na podstawie dobrowolnej umowy, w której senior zapewniał wasalom opiekę prawną i dożywotnie beneficjum, a wasale zobowiązywali się do świadczeń wojsk. i finansowych oraz rady.

W szerszym znaczeniu system społeczno-gospodarczy poprzedzający kapitalizm, rozwijający się zwłaszcza w zamkniętej, rolnej gospodarce, charakterystyczny dla całej Europy i nie tylko.

1) typ własności: jest to głównie własność podzielona, wasale i suwereni są od siebie wzajemnie zależni

2) hierarchia społeczna (król jako najwyższy suzeren, i poniżej wasale, wasale mogli mieć także swoich wasali, najniżej stali chłopi, którzy za możliwość użytkowania ziemi płacili rentę w postaci pieniędzy, plonów lub pracy).

3) Chłopi i feudałowie to 2 podstawowe grupy społeczne, poza tym jest jeszcze mieszczaństwo.

8) istniały 2 formy feudalizmu - czynszowa (chłopi płacą czynsze lub renty, feudał nie zajmuje się uprawą ziemi) i folwarczno-pańszczyźniana (chłop pracuje na ziemi fajdała, który sam opiekuje się gospodarstwem, ten feudalizm z czasem przybrał formę demokracji szlacheckiej)

Na kontynencie panowała zasada: wasal mojego wasala nie jest moim wasalem - co prowadziło do skomplikowanych układów, często sprzecznych

W Brytanii panowała zasada wasal mojego wasala jest moim wasalem - co ułatwiało stosunki.

Związek suwerena i wasala rozpoczynał się od złożenia hołdu lennego - uklęknięcia i oddania się pod opiekę.

Estreicher, Stanisław - Wykłady z historii ustroju państwa i prawa na zachodzi europy