Prawo cywilne z umowami w administracji

Dr Wojciech M. Hrynicki

Prawa autorskie zastrzeżone. Zabrania się jakiegokolwiek publicznego wykorzystywania.

Wykład IV

Podmiotowość cywilnoprawna - osoby prawne.

IV. 1. Pojęcie osoby prawnej.

• Art. 33 Kc - osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną.

• Osobą prawną jest wyodrębniona jednostka organizacyjna wyposażona przez normę prawną w zdolność prawną, występująca w stosunkach cywilnoprawnych jako ich podmiot.

IV. 2. Kategorie osób prawnych.

• Skarb Państwa

• Jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną:

• jednostki samorządu terytorialnego (gmina, powiat, województwo),

• spółki prawa handlowego (sp. z o.o. i S.A.) i spółdzielnie,

• fundacje i stowarzyszenia rejestrowane,

• wyższe uczelnie i jednostki badawczo-rozwojowe,

• przedsiębiorstwa państwowe,

• partie polityczne i związki zawodowe,

• publiczne samodzielne zakłady opieki zdrowotnej,

• banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe,

• kościoły, etc.

IV. 3. Ułomne osoby prawne.

• Art. 33¹ § 1 Kc - Do jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, stosuje się odpowiednio przepisy o osobach prawnych.

• Art. 33¹ § 2 Kc - Jeżeli odrębny przepis nie stanowi inaczej, za zobowiązania jednostki, o której mowa w § 2, odpowiedzialność subsydiarną ponoszą jej członkowie; odpowiedzialność ta powstaje z chwilą, gdy jednostka organizacyjna stała się niewypłacalna.

IV. 4. Skarb Państwa.

• Art. 34 Kc - Podmiotowość Skarbu Państwa.

• Skarb Państwa jako zbiorowość jednostek państwowych szczebla centralnego i terenowego, wyodrębnionych organizacyjnie i nieposiadających osobowości prawnej.

• Art. 40 Kc - Odpowiedzialność Skarbu Państwa.

IV. 5. Jednostki samorządu terytorialnego.

• Art. 2 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym.

• Art. 2 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym.

• Art. 6 ust. 2 ustawy o samorządzie województwa.

• Przedsiębiorstwa komunalne są wyodrębnionymi od jednostek samorządu terytorialnego osobami prawnymi.

IV. 6. Jednostki posiadające osobowość prawną.

• Art. 35 Kc - Organizacja osób prawnych.

• Art. 37 Kc - Uzyskanie osobowości prawnej.

• Art. 38 Kc - Organy osoby prawnej i statut.

• Art. 39 Kc - Skutki braku umocowania osoby prawnej.

• Art. 41 Kc - Siedziba osoby prawnej.

• Art. 42 Kc - Kurator osoby prawnej.

• Art. 43 Kc - Ochrona dóbr osobistych.

IV. 7. Zdolność prawna osoby prawnej.

• Każda osoba prawna ma zdolność prawną.

• Zdolność prawna osób prawnych polega na zdolności występowania w charakterze podmiotu w stosunkach cywilnoprawnych.

• Zakres zdolności prawnej osoby prawnej jest jednak nieco węższy - nie może być podmiotem szeregu stosunków o charakterze osobistym (np. rodzinnych) a ponadto wymaga wpisu do określonego typu rejestru. Może podlegać podziałowi, połączeniu, reorganizacji.

IV. 8. Zdolność do czynności prawnych osoby prawnej.

• Każda osoba prawna ma zdolność do czynności prawnych, co znaczy, że może ona nabywać prawa, zaciągać zobowiązania oraz rozporządzać prawami.

• Dokonywanie tych czynności możliwe jest poprzez organy osoby prawnej. Działanie organu (dyrektora, prezesa, zarządu etc.) jest działaniem samej osoby prawnej.