TEORETYCZNE PODSTAWY WYCHOWANIA
Prof. Dr hab. Maria Nowicka Kozioł
12.08.2008
OSOBOWOŚĆ
Freud - koncepcja osobowości id ego superego
Id- sfera popędów biologicznych, nie ujawnia się bezpośrednio, zasada przyjemności
Eros → instynkt samozachowawczy tatanos → popędy agresji, zniszczenia , walki,
Autodestrukcji, agresja na zewnątrz
Ego - tworzy mechanizmy obronne
wyparcie w podświadomość negatywnych doświadczeń
projekcja
racjonalizacja, racjonalnie tłumaczymy nasze zachowanie
sublimacja uwznioślenie popędu
Superego - to uwewnętrzniona kultura, tzn. normy i wzory kulturowe blokuje ujawnienie się popędów seksualnych ( sumienie) represyjne w stosunku do id tzn. tłumi je
Nieświadomość . . . . . . . . ?
Kompleks Edypa
PSYCHOLOGIA POZNAWCZA Reykowski Janusz
Koncepcja przeciwstawna koncepcji Freuda, Reykowski uważa, że centrum osobowości stanowi świadomość, człowiek jest przede wszystkim istotą społeczną, interakcja z drugim człowiekiem. Najważniejsze jest środowisko społeczne i to że człowiek ma kontakt ze środowiskiem społecznym.
Osobowość kształtuje się na podłożu bazy biologicznej - to co dziedziczymy i to co wrodzone.
Dziedziczona i wrodzona jest inteligencja, wrodzona jest biochemia organizmu - temperament.
Osobowość to jest coś co powstaje jako nadbudowa bazy biologicznej. Jest najwyższą instancją regulacji zachowania się, jest centralnym systemem integracji.
Cecha to coś stałego, osobowość nie jest mozaiką cech jest systemem czynność.
Jest organizacją schematów organicznych, ale nie wszelkich schematów, lecz tych które można nazwać schematami naczelnymi, charakteryzującymi się względną staością, ogólnością własności................................................................... w stosunku do schematu niższego rzędu.
Osobowość jest systemem ogólnych nastawień i w skład jej wchodzą:
mapa informacji
integracja informacji. Obraz świata i własnej osoby.
podstawowe zadania i potrzeby życiowe integracja różnych kierunków działań w systemie niewielu tendencji kierunkowych
system stałych i ogólnych postaw
integracja technik i sposobów zachowania się wobec przedmiotów, osób, sytuacji
mechanizmy kontroli
Osobowość jest systemem działających całościowo wymienione elementy są współzależne.
Osobowość pełni różne funkcje w życiu społecznym jednostki:
integrującą
kontrolującą
regulującą
Funkcja integrująca - dzięki niej możemy przewidzieć pewne reakcje osobnika, znając jego ogólne tendencje, ogólne nastawienia. Dzięki istnieniu ogólnych postaw zachowania się osobnika, wykazuje spójność i stabilność.
Ambiwalencja zachowań występuje wtedy gdy:
brak postaw ogólnych tzn. przy pewnych patologiach
gdy zasadnicze tendencje nie rozwinęły się dostatecznie (małe dzieci)
gdy postawy są nie zintegrowane np. człowiek rządzi się pewną liczbą postaw ogólnych, ale przeciwstawnych.
Wiąże się z funkcją kontrolującą, która polega na tym że osobowość nie dopuszcza pewnych zachowań sprzecznych z oczekiwaniami społecznymi z pełnioną rolą społeczną.
Człowiek w każdej sytuacji dostrzega wymagania jakie wiążą się z daną sytuacją i oczekuje od innych reakcji związanych z tą sytuacją.
Funkcja regulująca polega na tym, że osobowość jest organizmem . . . . . .
homeostazy tzn. samoregulacja jest koniecznością dla osobowości.
Funkcja aktywizująca to dzięki niej osobowość jest strukturą aktywną.
Prospektywna polega na tym że osobowość wytwarza tzw. Idealne wzory którymi człowiek kieruje się w postępowaniu i które są dla niego transformacją doświadczeń indywidualnych.
Wzór idealny - obraz rzeczywistości nie taki jaka ona jest, lecz taką jaka naszym zdaniem być powinna.
Jest transformacją doświadczeń indywidualnych zdobyty w toku aktywności społecznej jednostki.
Dzięki aktywizującej funkcji osobowości, osobowość jest systemem prospektywnym nastawionym na przyszłość motywowanym do aktywności przez wzorzec idealny.
Wzór idealny - obraz rzeczywistości jaka być powinna.
Kształtowanie się osobowości wg Reykowskiego
Umysł ludzki nie jest w stanie niczego odebrać i zarejestrować bez odpowiedniego treningu wstępnego. Nawet najprostsza czynność wymaga odpowiednich „instalacji” w sytuacji nerwowych, które są wynikiem procesu uczenia się. Powstają pewne organizowanie mózgowe tzw. Układy funkcjonalne ze względu na pewne cechy, tego rodzaju układów określa się je także jako schematy „dynamiczne” lub „nastawienia”.
Zdolność człowieka do postrzegania i działania, czyli do wykonywania czynności istnieje w chwili narodzin tylko w sposób potencjalny - jest to zdolność do tego by nauczyć się widzieć i działać.
Owo uczenie się rozpoczyna się od formowania bardzo prostych schematów. Schematy te są stosunkowo niezależne od siebie dlatego poszczególne formy aktywności małego dziecka są chaotyczne i zmienne, jednakże organizacje porządkujące tworzą się stopniowo i obejmują coraz większe całości tworzą się coraz to bardziej ogólne schematy poznawcze, schematy integrujące coraz to bardziej ogólne schematy poznawcze, schematy integrujące coraz to większy zakres faktów, które zaczynają być podporządkowane - tworzą hierarchię.
Są dwa twory integracji:
integracja wokół to coraz bardziej złożonych zadań
podporządkowanie działań coraz to bardziej ogólnym zasadom
Mapa informacji - obraz świata i własnej osoby system złożonej strukturze wewnętrznej, gdzie każda informacja działa poprzez . . . . . . . .
Ten sam sygnał może wywrzeć inny wpływ na różnych ludzi mających inną wiedzę i inny system informacji wszystkie informacje działają pośrednio poprzez istniejący już system regulujący, tzn. bodźce są tak odbierane, że mapa informacji jest filerem dla odbieranych bodźców.
Regulujący wpływ subiektywnego obrazu rzeczywistości na czynności, zależy od poziomu organizacji wewnętrznych człowieka, od współdziałania wszystkich mechanizmów regulacji i od wewnętrznych spoistości świadomości. Przy strukturze mało spoistej obniża się możliwość świadomej regulacji zachowania się człowieka, zbyt mały stopień integracji poszczególnych elementów świadomości, obniża jej skuteczność regulacyjną i jest albo:
wynikiem rozpadu systemu już wytworzonego - patologie lub wstrząsy
wynikiem słabej spójności systemu jeszcze nie ukształtowanego - małe dziecko
Świadomość i jej funkcje
Świadomość jest centralnym ośrodkiem psychiki człowieka, a więc i jego osobowości. Świadomość jest zorganizowanym systemem organizacyjnym i składa się z:
system wiadomości - tworzy obraz świata
system wartości i scen oraz stosunek emocjonalny do otaczającego świata (oceny mogą być utylitarne, moralne, estetyczne)
system operacji - przez operacje psychologia rozumie umiejętności nawyki programy działania i schematy operacyjne
Funkcje
Sygnały napływające do świadomości są odbierane i odczytywane i na poziomie świadomości dokonują się procesy przetwarzania informacji. Sygnały nie odkładają się w świadomości tylko są subiektywizowane.
Podstawowe funkcje świadomości zostały opisane przez Piagieta asymilacja, akomodacja.
Asymilacja - tworzenie nowych informacji poprzez włączanie nowych informacji napływających znanych klas informacji, tzn. informacje nowe napływające muszą być zgodne z obrazem świata jaki posiada jednostka.
Akomodacja - to tworzenie nowych klas informacji poprzez reorganizację sieci poznawczych. Niezgodność........................................ nazywamy DYSONANSEM POZNAWCZYM.
Festinger badał dysonans poznawczy i wyróżnił następujące sytuacje:
problemowe - mają miejsce wtedy kiedy następuje kolizja nowych wiadomości, z tymi które już posiadamy - powstaje stan zaciekawienia. (nie wiąże się z lękiem)
sytuacja zagrożenia powstaje wtedy kiedy nowe informacje, są zasadniczo sprzeczne z istniejącym obrazem świata, dotyczą informacji ważnych dla jednostki wobec czego budzą stan lęku
sytuacja trudna wiąże się lękiem, oznacza utknięcie w miejscu, poczucie trudności nie do przełknięcia, kolizja nowych wiadomości z tymi które są dla nas ważne.
selekcja - obraz świata, który posiadamy w świadomości jest filarem napływających informacji tzn. obraz świata eliminuje wiadomości z nim niezgodne.
eksploracja - aktywne poszukiwanie wiadomości, które mogłyby wzmocnić lub usunąć informacje wchodzące w skład obrazu świata, który jednostka posiada. To funkcja świadomości, która wiąże się z tzw. potrzebami poznawczymi człowieka
amplifikacja - zmiana siły jednego procesu pod wpływem drugiego, np.:
• podnoszenie się subiektywnego prawdopodobieństwa wiadomości o rzeczach pożądanych a obniżenie się przy wiadomościach nie pożądanych
• sytuacje podjęcia trudnej decyzji, wzmocnienie argumentów, niepewnych po podjęciu decyzji
interpretacja - modyfikacja treści wiadomości, inne odczuwanie, przekazywanie informacji inne postrzeganie faktów
interpolacja - uzupełnianie luk w wiadomościach, uzupełnianie ogniw w rozumowaniu
ekstrapolacja - uzupełnienie wiadomości, uzupełnianie zakończenia w rozumowaniu
Kształtowanie się osobowości.
Osobowość powstaje na skrzyżowaniu dwóch rodzajów wymagań:
wymagania wewnętrzne
wymagania zewnętrzne
wewnętrzne to pojawiające się potrzeby dziecka
zewnętrzne są to wymaganie które ma wobec dziecka kultura - wzory, kulturowe, przepisy ról społecznych itp.
Wymagania zewnętrzne i wewnętrzne są silnie ze sobą sprzężone. Wzajemnie się warunkują i przenikają - potrzeba głodu, gusty smakowe.
Osobowość to system trwałych nastawień ......
powtarzanie - utrwala nawyki
kary i nagrody - kara wzmocnienie negatywne, nagroda wzmocnienie pozytywne.
Człowiek dąży do sytuacji nagradzanych, unika kary.
Utożsamianie się z wzorami - identyfikacja z rodzicami, oznacza przejęcie gotowych postaw wartości, sytuacji, aktywne przeobrażenie treści przyswajanych przez jednostkę, różne aspekty procesu przekształceń schematów przyswojonych.
W procesie przekształceń schematów przyswojonych dokonuje się idealizacja tzn. wytwarzanie obrazu rzeczywistości, nie jaka jest, jaka być powinna, wiemy że jest to mechanizm napędowy osobowości, wiąże się z tworzeniem celów działania...............
Organizacja osobowości.
Pytanie o osobowość to pytanie dociekające jakie są trwałe nastawienia człowieka i jak są one zorganizowane, zrozumienie tych nastawień umożliwia znajomość historii osobowości wychowanka, jednostki.
Czynniki budujące osobowość pozostawiają trwałe ślady w treści nastawień i sposobie ich organizacji. Osobowość ulega przeobrażeniu, to jednakże elementy doświadczeń są trwałe bądź względnie trwałe i wyznaczają dalsze przeobrażenia struktury osobowej. Analizując historię osobowości powinniśmy zwrócić uwagę na pewne czynniki dominujące ich kształtowaniu.
Reykowski nazywa je punktami węzłowymi, wokół których kształtowały się i organizowały się trwałe nastawienia.
Są cztery grupy czynników stanowiące punkty węzłowe:
osoby znaczące, nastawienie organizujące się wokół osób, mających szczególny wpływ na rozwój jednostki np. rodzice, członkowie rodziny, nauczyciele
systemy wymagań - chodzi o to, że nastawienia organizują się wokół pewnych wymagań, które ma społeczeństwo w stosunku do swoich członków, przepisy ról społecznych normy moralne i obyczajowe, wzory zachowań itd.
sytuacje powtarzające się wielokrotnie powodują, że wokół nich kształtują się nastawienia, często związane ze stereotypami zachowań (stereotyp)
zdarzenia w wyjątkowej sile, szczególnie ważne są tu krytyczne sytuacje, majce charakter negatywny, które nazywamy traumami.
Trauma - silne negatywne przeżycie,
Wstrząs - zdarzenie, które może tworzyć nowe nastawienie lub (to występuje wcześniej) dokonywać przeobrażeń w istniejącym systemie nastawień.
Może zupełnie rozpić osobowość.
Osoby znaczące - rodzice dostarczają prototypu innych stosunków społecznych, tzn. wytwarzają określone oczekiwania u dziecka ponieważ doświadczenia wyniesione z interakcji z innymi osobami szczególnie z rodzicami, dziecko przenosi na stosunki z innymi osobami, tworzą się prototypy postaw do innych ludzi.
Rodzice są wzorami zachowań, są wzorami osobowości, oznacza to proces identyfikacji dziecko identyfikuje się z rodzicami. Rodzice są źródłem kar i nagród. Rodzice dostarczają warunków materialnych dziecku.
Postawy są różne definicje, zależnie od tego jaki kierunek psychologiczny zwraca szczególną uwagę, różnica polega na tym co się uważa za czynnik konstytucyjny postawy, stanowiący podstawę postawy.
Klasyfikując według czynnika konstytucyjnego postawę, można wymienić następujące typy poglądów dotyczących postaw:
pogląd że istotą postawy jest czynnik poznawczy, w przekonaniach Kerlingera
postawa jest trwałą strukturą opisujących i oceniających przekonań, które predysponują jednostkę do wybiórczego zachowania się w stosunku do desygnatu postawy
istota postawy są pozytywne lub negatywne uczucia Theurstone uważa że postawa jest stopniem pozytywnego uczucia wiążącego się z pewnym psychologicznym przedmiotem.
W psychologii są skale Theurstona, które maja badać różne stopnie przydatności do przedmiotu
Definicja Rosenberga
Postawa jest względnie stała reakcją uczuciową w stosunku do pewnego przedmiotu. Postawy
Według Shetter:
Postawa jest organizacją motywów wokół relacji jednostki w stosunku do osoby czy instytucji.
Według Nemomb
Postawa - to wspólne motywy przejawiające się w wielu reakcjach jednostki.
Stanowisko behawioralne.
- Fusso
postawa jest to prawdopodobieństwo wystąpienia określonych sytuacji w reakcjach.
- Catelli
łączy dwa stanowiska - motywacyjne i - behawioralne i mówi że postawa jest tendencją do działania w szczególny sposób w jakiejś sytuacji i jest ona także reakcją na określoną sytuację bodźcową, łączy stan wewnętrzny poprzedzający działanie z działaniem zewnętrznym.
- T. Mędzrzycki
wszystkie te ujęcia są w jakiś sposób słuszne bo w świadomości człowieka .................... Są takie sytuacje, których trzonem postawy jest działanie.
W świadomości człowieka są postawy niepełne i pełne.
Te postawy ( 1 komponent jest dominujący) nazywamy postawami niepełnymi.
Postawy pełne to takie w których rozwinięte są trzy komponenty:
komponent poznawczy
komponent emocjonalno - motywacyjny
komponent behawioralny
T. Modrzewski
Postawa jest to względnie stała i zgodna organizacja poznawcza uczuciowo motywacyjna i behawioralna podmiotu związana z określonym przedmiotem lub klasą przedmiotu.
Postawy ukierunkowują działanie.
Postawy dynamizują działanie.
Postawy można ujmować równocześnie z relacją:
Postawa jest pewnym związkiem organizmu ze środowiskiem człowieka ze światem, widzimy jako pewien stosunek czegoś do czegoś.
Postawą jest także wewnętrzną podmiotową organizacją.
Przedmiotem postawy może być wszystko co nas otacza, co istnieje obiektywnie lub subiektywnie dla ludzi i ma dla nich jakieś znaczenie poprzez swój związek z zaspokojeniem potrzeb (egzemplifikacja) przedmioty materialne, niematerialne, ludzie, grupy społeczne.
Struktura postawy
komponent poznawczy
............ dotyczącej świata, .......
przekonania intelektualny stan pewności o realności lub słuszności jakiegoś przedmiotu lub stan rzeczy mający aspekt oceniający
przekonania
Komponent motywacyjno - emocjonalny
motywy, pragnienia, dążenia
emocje i uczucia; radość, miłość, zachwyt, szacunek i ich przeciwieństwa
Komponent behawioralny
reakcja - mimiczne, pantomimiczne, wokalne, werbalne, działania
Opinia dla psychologii - względnie stała i świadoma, odpowiedź słowna na postawione pytanie dotyczące określonego przedmiotu czy sytuacji. Opinia ................ poznawczy jak i motywacyjno - uczuciowy stosunek do przedmiotu. Opinia może wyrażać przekonanie, przypuszczenie, wątpienie, antypatia.
Działanie - aktywność zorganizowana i ukierunkowana na ................................
W odniesieniu do postaw mówimy o cechach:
treść przedmiotowa postawy - czego postawa dotyczy
okres postawy - dotyczy jednej lub większej ilości)
kierunek postawy - dodatnia ujemna
siła postawy
złożoność postawy - złożona pełna, niepełna
...... postawy ......
ambiwalentna - kocham nienawidzę
trwałość - zależna od wszystkich wyżej
Kształtowanie się postaw:
Postawa jest związkiem podmiotowo - przedmiotowym i można wyróżnić następujące fazy kształtowania się tego związku:
powstanie związku - pierwszy kontakt z przedmiotem
utrwalenie związku
rozbudowa struktury związku
rozszerzenie zakresu związku
włączenie nowego związku w system postaw
Proces kształtowania się postaw zwykle rozpoczyna się od uformowania jednego z komponentów.
Drogi kształtowania się postaw:
Tyler wyróżnił cztery drogi:
przystosowanie do otoczenia
emocjonalny wpływ pewnego rodzaju doświadczeń
dramatyczne doświadczenia
procesy intelektualne
Kształtowanie postaw u małego dziecka.
Postawy małego dziecka kształtują się zwykle od ....
Postawy małego dziecka często zaczynają się od uwarunkowań.
Eksperyment Watsona:
I faza (pozytywy)
Dziecko i królik - cieszy się nim, głaszcze
II faza
Cieszy się i poznaje, przytula (bodziec+)
Uderzono w gong (silny dźwięk) dziecko się przestraszyło (bodziec - )
III faza
Nie cieszy się i jest przerażone, płacze boi się, tak się przestraszyło, że inne futrzaki a nawet materiał dziecko reagowało płaczem.
Warunkowanie emocji polega na tym że bodziec objęty lub wywołujący pozytywne emocje skojarzył z tym bodźcem, ujemnym wówczas negatywnym ładunek emocjonalny przeniesie się na bodziec wywołujące reakcje obojętną czy pozytywną. Może być oczywiście odwrotnie możemy kojarzyć bodziec negatywny z pozytywnym uzyskamy przeniesienie pozytywnego ładunku na bodziec ujemny to jaki będzie od siły emocji, który każdy z nich wywołuje.
Zasada warunkowania emocji leży u podstaw kształtowania ..............................
Warunkowanie emocji może odbywać się nie tylko w sposób bezpośredni, ale także pośrednio poprzez słowo. Ze słowami mogą być skojarzone dodatnie lub ujemne ładunki emocjonalne. Słowa mogą zastępować bodźce konkretne i wywoływać rekcje analogiczne jak te reakcje.
Komponent behawioralny więc postawa małego dziecka kształtuje się od uformowania.............................
Kształtowanie działań może odbywać się nie tylko przez przyswojenie od innych nowych reakcji, ale także przez proces samodzielnego działania jednostki (metoda prób i błędów) oddziaływania są nagradzane bądź karane w różnym stopniu.
Komponent poznawczy
Wiedza kształtuje się poprzez zmysły im. Im więcej zmysłów tym lepiej dla rozwoju dziecka, tym lepiej dla wiedzy którą zdobywa.
Percepcja słownych informacji o obiekcie może spełniać trojaką funkcję.........
Recepcja informacji może być środkiem uzupełnienia niepełnej postawy w której ukształtowany jest tylko komponent emocjonalny i behawioralny..................
Recepcja informacji może stanowić początek .......... się nowej postawy, w tym przypadku postawa kształtuje się począwszy od komponentu poznawczego. Może spowodować korygowanie, przekształcanie uformowanej, już postawy. Oddziaływanie na stronę poznawczą może polegać na pokonywaniu gotowych sądów, opinii może także angażować myślenie gdy daje się dziecku pewne przesłanki do rozumowania zostawiając mu możliwość samodzielnego wnioskowania.
Integracja, dyferencja postaw.
Dyferencja i integracja występują zarówno w procesie kształtowania się poszczególnych czynności jednostki, tj. postrzeganie, myślenie, działanie, takich jak w procesie rozwoju postaw, charakteru, osobowości.
Dyferencja w procesie rozwoju jednostki, określone osoby, rzeczy czy idee wywołują specyficzne myśli, uczucia, motywy - czyli dokonuje się proces dyferencji.
Równocześnie występuje scalenie się myśli, uczuć motywów i działań jednostki związany z określonym przedmiotem - jest to integracja wewnętrzna postaw.
Integracja zewnętrzna - wraz z rozwojem jednostki poszczególne jej postawy łączą się ze sobą tworząc określone zespoły - jest to zewnętrzna integracja postaw.
Jednostka dąży do integracji zarówno wewnętrznych postaw jak i integracji między postawami.
Integracja zewnętrzna postaw dokonuje się przez generalizację i kategoryzację doświadczeń.
Generalizacja - jest to przeniesienie emocji na przedmioty podobne (dziecko w doświadczeniu Watsona bało się nie tylko królika, ale wszystkich zwierząt futerkowych a nawet takich materiałów).
Kategoryzacja - przeniesienie emocji na przedmioty (np. współwystępujące, niechęć do jednej osoby, niesie niechęć do wszystkiego co się z nią wiąże).
Kategoryzacja jest zatem przypadkiem generalizacji i wiąże się z uczeniem się. Kategoryzacja odbywa się za pomocą słowa zatem opanowywaniem mowy umożliwia dziecku ukształtowanie reakcji w stosunku do klasy przedmiotu.
Integracja postaw jednostki jest również czynnikiem oddziaływania na nią danych danego dla danego społeczeństwa wzoru postaw, osobowych norm i zasad społecznych.
Wzory postaw określają jakie jednostka powinna przejawiać przekonania, uczucia motywy zachowania odnośnie odpowiednich przedmiotów poznawczych: osób, rzeczy, idei.
Wzory postaw określają treść poszczególnych postaw jednostki jako człowieka............
Funkcjonuje w środowisku kulturowym.
Wzory osobowe są to konkretne osoby ważne dla jednostki, one wyznaczają ogół postaw jednostki. Jednostka identyfikując się z wzorami osobowymi przejmuje gotowe postawy.
Wszędzie tam gdzie mamy do czynienia z kształtowaniem się postaw, przebiega proces integracji (kształtowanie myśli przez integracje)
Wszędzie tam gdzie mamy do czynienia z procesem zmiany postaw postrzegamy dezintegracje postaw ponieważ każda zmiana postawy poprzedza proces dezintegracji.
Dezintegracja może być zewnętrzna i wewnętrzna.
Dezintegracja wewnętrzna to rozbicie struktury pojedynczej postawy, np. rozluźnienie związku między procesami poznawczymi a woli zmieniającej się, działania miedzy uczuciami a procesami poznawczymi itp. Rozluźnienie związku między komponentami postawy.
Dezintegracja zewnętrzna to rozpad lub rozluźnienie się dotychczasowych powiązań między postawami.
Postawa jest ......
Dezintegracji postaw towarzyszą zaburzenia emocji i zachowania.
Dezintegracja większych zespołów postaw pociąga za sobą zaburzenia w przystosowaniu jednostki gdzie przez przystosowanie................
Zmiana postaw jest funkcją dysonansu i konfrontacji informacji.
Problematyka zmiany postaw.
Jak wynika z badań zmiana postaw zależy od recepcji nowych informacji, które z punktu widzenia osoby zainteresowanej w taki sposób odnoszą się do obiektu postawy, mogą się odnosić bezpośrednio lub pośrednio. Jak podkreśla ..... po pierwsze zmiana obiektu o którym wydajemy sąd po drugie może to być zmiana sądu o obiekcie, który sam w rzeczywistości się nie zmienia.
Informacja bezpośrednia - dotycząca obiektu, zmiana obiektu o którym wydajemy sąd.
Zmiana sądu o obiekcie - informacja pośrednia.
Jak wynika z badań eksperymentalnych zmiana postaw następuje nie w wyniku zmiany samych uczuć wobec właściwości danego obiektu lecz na skutek nowych ....................
informacji, które dodają lub odejmują jakąś ważną cechę obiektowi.
Nowe informacje jakie jednostka zyskuje o obiektach......
Metody zmiany postaw:
Generalnie dzielimy na werbalne i niewerbalne, behawioralne.
Warunek skuteczności wszystkich metod zmiany postaw jest poziom centralności postawy.
Postawa centralności czyli postawy dotyczące centralnych obiektów są trudne do zmiany łatwiejsze są tzw. Postawy peryferyjne.
Postawa centralności dotyczy obiektów centralnych tzw. Psychologicznie bliskich. Obiektami postawy centralności zwykle są te o których jednostka zgromadziła dostatecznie dużą ilość informacji, które wiążą się z dość silnymi emocjami i które są włączone w pewien łańcuch ważnych dla jednostki celów.
Postawy peryferyjne dotyczą obiektu o niskim stopniu centralności. Obiekt psychicznie odległy - jednostka ma mały zasób informacji, z którymi wiąże ją całość słabe uczucie i który ma dość mały związek z głównymi celami jednostki. stawy peryferyjne są dość łatwe do zmiany.
!!! Metoda perswazji.
Perswazja to szczególny rodzaj wpływu interpersonalnego w którym jedna strona uzasadnia punkt widzenia drugiego. Badania nad perswazją określiły prawdopodobieństwo zmiany postawy zależy od warunków:
Właściwości postaw jednostki.
Chodzi o poziom centralności postawy. Pewne typy przekazu perswazyjnego powodują zmiany a inne nie. Ta zależność - najważniejszy jest stosunek treści przekazu do motywacyjnego podłoża postawy. !!!
Od ogólnego charakteru sytuacji której dostarczone są jednostce nowe przeciwdziałające informacje
są to właściwości samego przekazu perswazyjnego
właściwości czynnika przenoszącego przekaz czyli jego źródła
Nefcomb - konkluzje
Postawy jednostki wobec obiektu o określonym stopniu centralności mogą się zmieniać w odpowiedzi na nowe perswazyjne informacje. W takiej mierze w jakiej informacje te dotyczą podłoża z którego wzięła początek centralna pozycja danego obiektu w świadomości jednostki. !!!!
najskuteczniej spowoduje zmianę postawy taki przekaz, który jest właściwie dostosowany do określonej struktury postawy zależnej od jej podłoża motywacyjnego i który zawiera argumenty dostarczone ................... aby można było się spodziewać że jednostka nie została na nie uodporniona przez kontr informacje. !!!!
Istotnym czynnikiem zmiany postaw pod wpływem przekazu perswazyjnego jest nie tylko ocena samego przekazu i jego cechy ale także ocena samego źródła przekazu.
Ocena źródła przekazu wpływa na ocenę przekazu perswazyjnego a więc decyduje także o prawdopodobieństwie zmiany postawy.
Komponenty oceny źródła przekazu:
Kompetencje źródła - naturalną reakcją jest porównanie własnych kompetencji z kompetencjami źródła
jeśli prestiż źródła sugeruje nam wysoką kompetencję to osoby poddane jego oddziaływaniu mogą akceptować wiele informacji i poglądów
autorytet wewnętrzny i zewnętrzny.
Wewnętrzny polega na tym że ............... wydaje się obiektu osoba godną szacunku, moralną, wzbudza podziw.
Zewnętrzny utrzymywany na podstawie zewnętrznej dyscypliny, stosowanie przewagi kar niż nagród taki autorytet jest mało skuteczny. Efekty są tylko doraźne, nie są to zmiany stałe.
Ocena wiarygodności źródła.
6