Pedagogika terapeutycza dzieci przewlekle chorych w: Dykcik, Maciarz A.
Ped. terapeutyczna - ped. lecznicza
Przemiany dokonujące się w organizowaniu rehabilitacji dzieci przewlekle chorych wyrażają się w następujących tendencjach:
odchodzenie od długotrwałej hospitalizacji
dążenie do wczesnego wykrywania chorób oraz obejmowania ich wczesną interwencją medyczną i pedagogiczną, organizuje się ośrodki wczesnej diagnozy i interwencji
dążenie do jak najpełniejszego włączenia rodziny w proces rehabilitacji dziecka i wyposażenia rodziców w odpowiednie wiadomości i umiejętności niezbędne w postępowaniu z dzieckiem chorym - włącza się rodziców w różne terapie organizuje dla nich indywidualne i grupowe konsultacje, turnusy rehabilitacyjne
organizowanie otwartych ośrodków rehabilitacyjno - wychowawczych
J. Doroszewska uważa, że każda choroba powoduje kształtowanie swoistych obrazów psychicznych, a więc zaznacza się swoistym piętnem w osobowości dziecka.
Choroba utożsamiania jest ze stresem i traktowana jako źródło frustracji, deprywacji potrzeb, a także jako czynnik traumatyzujący dziecko, jego rodziców i rodzeństwo
Obuchowska I. - choroba jako zdarzenie w procesie rozwoju dziecka obniżające je psychiczne. Jako uniwersalne czynniki psychicznego obciążenia dziecka traktuje: lęk, ból i ograniczenie aktywności. Choroba stwarza dodatkowe obciążenia związane z jej obrazem klinicznym. Zmiany zachodzą od siły obciążenia, jakie Stawarza choroba, jak i od właściwości jego osobowości, w tym ukształtowanych u dziecka nawyków reagowania na trudności.
Obraz kliniczny wielu przewlekłych chorób charakteryzuje się niekorzystnymi zmianami stanu psychicznego dzieci. Mogą mieć one charakter okresowy ( przejściowy) bądź trwały. W przebiegu wielu chorób występuje okresowe obniżenie sprawności intelektualnej i percepcyjnej dzieci, zaburzenia koordynacji ruchowej i pogorszenie samopoczucia. Niektóre choroby mają przyczynę w uszkodzeniu mózgu i łączą się z trwałymi zmianami stanu psychicznego w postaci upośledzenia umysłowego i zaburzeń funkcji percepcyjnych
Dziecko przewlekle chore narażone jest na wielokrotne przeżywanie bólu i lęku, które przeciążają jego system nerwowy i mogą wyzwalać u niego ambiwalentne stany emocjonalne w postaci złości i agresji lub przygnębienia i apatii
Ograniczenia wynikające z pobytu w szpitalu:
unieruchomienie dziecka - opóźnia rozwój ruchowy, stresuje i może wyzwalać negatywne emocje ( przygnębienie, złość, rozdrażnienie, poczucie krzywdy )
ograniczenie samodzielności dziecka i uzależnienie go od innych osób w wykonywaniu różnych czynności życia codziennego - ulega opóźnieniu proces usamodzielnienia się, kształtowania jego woli i motywacji działania
izolacja dziecka od środowiska przyrodniczego i społecznego - tęsknota i osamotnienie naruszają sferę emocjonalną dziecka, niemożność uczestniczenia w zabawach i zajęciach grup dziecięcych opóźniają proces socjalizacji dziecka, mało doświadczeń hamuje rozwój umysłowy (dot. gł. Dzieci młodszych)
ograniczenie możności uczenia się i osiągania dobrych wyników w nauce
Postawa aktywnej akceptacji dziecka chorego - rodzice przyjmują chorobę jako zdarzenie losowe, wobec którego mobilizują swoje możliwości fizyczne i psychiczne. Równocześnie jednak nie zawsze łączą oni troskę o zdrowie somatyczne dziecka z zaspokojeniem jego potrzeb psychicznych i stymulacja rozwoju społecznego Koncentracja na biologicznych aspektach choroby dziecka powoduje nadopiekuńczość
Naczelną zasadą stosowaną przez nauczycieli i wychowawców w ośrodku leczniczym jest racjonalne gospodarowanie wysiłkiem CHD z zachowaniem równowagi pomiędzy jego „uczynnianiem” i „odciążaniem”, zależnie od jego potrzeb i możliwości psychoruchowych. Po powrocie do domu dziecko objęte jest tzw. „zindywidualizowanym nauczaniem”.
Udział rodziców w rehabilitacji dzieci wyraża się w wielu różnorodnych czynnościach, które mogą ująć w trzech kategoriach:
Czynności opiekuńczo - pielęgnacyjne, które stwarzają dziecku należyte warunki rozwoju i leczenia i zaspokajają potrzeby
- korzystanie z pomocy i usług lekarzy, stosowanie się do zaleceń specjalistów
- podawanie odpowiednich leków i dawek
- właściwa dieta, odpoczynek, sen , nauka i zabawa
- czuwanie nad samopoczuciem DZ i udzielenie mu właściwej pomocy w czasie ataków chorobowych
- jak najlepsze zaspokojenie potrzeb psychoemocjonalnych DZ i okazywanie mu wsparcia
Czynności wychowawczo -terapeutyczne, które służą wspieraniu rozwoju i kształtowanie dyspozycji, które umożliwią DZ osiągnięcie samodzielności osobistej i społecznej oraz realizację własnych pragnień i zainteresowań
- usamodzielnienie dziecka w miarę jego możliwości
- rozwijanie zdolności samorealizacji
- kształtowanie pozytywnych cech charakteru
- łagodzenie i usuwanie zaburzeń rozwoju DZ spowodowanych chorobą
- zapewnienie nauki w najodpowiedniejszej formie
Czynności rehabilitacyjne, które służą wzmacnianiu zdrowia i ogólnej sprawności
- prowadzenie ćwiczeń usprawniających
- uczenie samokontroli i samooceny, które przysłużą się do ochrony przed czynnikami i sytuacjami szkodliwymi dla zdrowia dziecka
- podejmowanie starań w celu zapewnienia rehabilitacji uzdrowiskowej