Inhibitory cholinoesterazy

Hamowanie acetyloholinoesterazy.

1. Leki hamujące acetyloholinoesterazę to inhibitory acetyloholinoesterazy. Leki te wiąże się z acetyloholinoesterazą hamują jej aktywność, co zwiększa stężenie acetylocholiny (Ach) przy receptorze. Jej działanie jest wówczas silniejsze i dłuższe. Ze względu na sposób łączenia się z Achestazą (ACHE) i czas działania. Dzielimy je na

a) odwracalne

b) nieodwracalne inhibitory ACHE

a) odwracalne inhibitory ACHE

• Fizostygmina- wchłania się dobrze z przewodu pokarmowego, przenika do mózgu, silnie działa na serce i układ pokarmowy

• Neostygmina- nie wchłania się z przewodu pokarmowego, nie przenika do mózgu, bardzo słabo działa na układ krążenia, a bardzo silnie na przewód pokarmowy i pęcherz moczowy.

• Pirydostygmina- działa podobnie do neostygminy, lecz słabiej i nieco dłużej

• Edrofonium- działa podobnie do neostygminy lecz krócej; działa ok. 10 minut, zastosowanie w diagnostyce

Nowe leki wprowadzane do lecznictwa przed kilku laty hamują ACHE w mózgu, a stosunkowo słabo hamują ACHE w mózgu, a stosunkowo słabo hamują w narządach obwodowych. W związku z tym mają słabe działanie uboczne na obwodzie, są stosowane w leczeniu stanów otępiennych, w Alzheimerze

leki: takryna,

donepezil,

glantamina

b) nieodwracalne inhibitory ACHE

związki te są rozpuszczalne w tłuszczach, dobrze wchłaniają się z przewodu pokarmowego, błon śluzowych i przez skórę, przenikają do OUN. Ze względu na wielką toksyczność ich zastosowanie lecznicze jest ograniczone. Stosowane są wyłącznie miejscowo, w okulistyce- w leczeniu jaskry (zwiększone ciśnienie wewnętrzne gałki ocznej)

leki: fluostygmina - działa do 100h

jodek ekotiopatu

2.Zastosowanie lecznicze cholinomimetyków (leki pobudzające jakiś układ, w tym przyp. Przywspółczulny)

• atonia (brak napięcia) przewodu pokarmowego, dróg moczowych

betanachol, korbachol, neostygmina, irydostygmina

• jaskra - korbachol, naostygmina

• zatrucia lekami cholinolistycznymi - fizostygmina, irydostygmina

• nużliwość mięśni (miastenia gravis)- neostygmina, pirydostygmina

• zespoły otępienne- takryna, donepezil, rirastygmina, galantanina

3.Działania niepożądane cholinomimetyków

• zaburzenia widzenia i trudności w dostosowaniu się do widzenia (zwężanie źrenicy)

• ślinotok

• wzmożona potliwość, zaczerwienienie powłok śluzowych skórnych

• łzawienie, bóle brzucha (wzmożona perystaltyka)

• , wolna czynność serca (bradykardia)

4.Przeciwwskazania

• jaskra z wąskim kątem przesączania, dychawica oskrzelowa, niewydolność krążenia, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, zaparcia spastyczne, choroba Parkinsona, zmiany biochemiczne w mózgu

LEKI HAMUJĄCE CZYNNOŚCI UKŁADU PRZYWSPÓŁCZULNEGO (S)

Cholinolityki [parasympatykolityki (PS^- ) ] są tzw. kompetycyjnymi, czyli konkurencyjnymi antagonistami receptora M (muskarynowego). Wiążąc się z receptorem nie pozwalają na kontakt ACH (acetylocholiny) z receptorem, znoszą jej działanie i objawy pobudzenie układu cholinolitycznego (PS^- ).

1. Parasympatykolityki dzielimy na:

a) naturalne

b) pochodne syntetyczne

a) naturalne

atropina - jest alkaloidem występującym w wilczej jagodzie (Atropa Belladonna). Jest antagonistą receptora muskarynowego (M). Wchłania się dobrze z przewodu pokarmowego i tkanki podskórnej, łatwo przenika do mózgu i pobudza OUN. Silniej działa ma układ krążenia od skopolaminy- drugiego alkaloidu tropinowego. Atropina działa synergicznie (zgodnie z lekami) przeciw bólowymi, spazmolitycznymi i uspokajającymi

leki spazmolityczne - bezpośrednio działają na mięśnie gładkie- rozkurczając je.

Występują w roślinie: lulek czarny. Budowa chemiczna i właściwości farmakologiczne są podobne do atropiny. Szybciej przenika do OUN, hamuje jego czynność w przeciwieństwie do atropiny, która go pobudza. Działa słabiej obwodowo. Stosowane są głównie 2 leki

• bromowodorek hyoscyny - hamuje czynność gruczołów zewnątrz wydzielniczych (potowych, łojowych). Słabiej działa na układ krążenia od atropiny, także słabiej od niej działa spazmolityczne (mięśnie jelit, moczowodów)

• butylobromek hyoscyny- nie przenika do mózgu. Działa silnie spazmolityczne na przewód pokarmowy

b) pochodne syntetyczne

Syntetyczne związki nie przenikające do mózgu działają silnie spazmolityczne (rozkurczająco) na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, dróg moczowych, żółciowych i narządów płciowych. Poza działaniem przeciwmuskarynowym działają podobnie do kurary oraz blokują zwoje w układzie nerwowym (działanie ganglioplegiczne- blokowanie zwojów w układzie nerwowym)

przykłady związków:

oksyfenonium

adyfenina

ipratropium

2.Parasympatykolityki przenikające do mózgu są stosowane w chorobie Parkinsona

leki: biperiden

benzatropina

3. Działanie farmakologiczne

• oko (rozkurcza zwieracz źrenicy) i mięśni rzęskowych- powoduje światłowstręt - zaburzenie akomodacji

• rozkurcz mięśni gładkich jelit, pęcherza moczowego, oskrzeli

• skurcz naczyń krwionośnych

• zmniejszenie wydzielania gruczołów zewnątrz wydzielniczych np. potowych, ślinowych

• przyspiesza częstość pracy serca (tachykardia)

4. Zastosowanie lecznicze parasympatykolityków

> stany kurczowe mięśni gładkich (przewodu pokarmowego, dróg żółciowych, moczowych, płciowych); zastosowanie mają leki syntetyczne:

• vegantin

• spasmofen

• butylobromek hioscyny

• atropina

> biegunki (nadmierna perystaltyka)

• vegantin

• spazmofen

>stany skurczowe dróg oddechowych

• ipratropium

> diagnostyka okulistyczna (rozszerza się źrenice- dla obserwacji dna oka)

• leki syntetyczne tropikamid, rzadziej bromowodorek hiostyny, najrzadziej atropina

> premedykacja przedoperacyjna

• leki zmniejszające wydzielanie śluzu w oskrzelach oraz dla zapobieżenia bradykardii i spadkom ciśnienia

• atropina

• skopolamina

> w chorobie parkinsona

• biperiden

• benzatropina

> zatrucia lekami PS+ (holinomimetykami); najczęściej związkami fosforoorganicznymi(do ochrony roślin)

• atropina

• jaskra

• choroba niedokrwienna serca

• zaparcia i nużliwość mięśni

• zatrucie atropiną

u dzieci dawka 10mg może być śmiertelna. W zatruciu objawami są: zahamowanie układu przywspółczulnego, typowo opis dziecka zatrutego atropiną: „rozpalony jak piec, suche jak pieprz, czerwone jak burak, ślepe jak nietoperz, niespokojne jak tygrys w klatce”