PEDAGOGIKA CZASU WOLNEGO - nauka zajmująca się ustaleniami i formułowaniem celów wychowania do rekreacji i turystyki, a następnie wykrywaniem sposobów i warunków ich efektywnej realizacji.
CELE pedagogiki czasu wolnego: -wychowywanie człowieka do aktywności ruchowej w czasie wolnym.-kształtowanie świadomości społecznej ukierunkowanej na rozwijanie kultury wypoczynku i zdrowia.
ZADANIA pedagogiki cz.w./-kształtowanie odpowiedzialności i świadome wpływanie każdej jednostki na zdrowie własne, rodziny - narodu /-wykształcenie w każdym podmiocie odpowiedzialności za stwarzanie właściwych warunków do uprawiania kultury fizycznej. /-stwarzanie nowych zachowań jednostek i grup społecznych przez dostarczenie godziwej rozrywki, jako istotnych elementów zapobiegających kumulacji stresu nałogom itd. /-gromadzenie usystematyzowanej, wyprowadzonej z warunkowej analizy, praktyki i wiedzy o wychowaniu człowieka do kulturalnego wypoczynku. /dostarczenie zasad stawiania diagnoz dotyczących rzeczywistości wychowawczej. -wychowanie człowieka do rekreacji i turystyki. CZAS WOLNY TO:
1.Całokształt życia człowieka poza pracą.
2.Cały czas poza pracą zawodową.
3.Zajęcie którym jednostka może oddawać się z własnej chęci bądź dla odpoczynku, rozrywki, rozwoju swych wiadomości lub swego kształcenia (bezinteresownego), swego dobrowolnego udziału w życiu społecznym po uwolnieniu się z obowiązków zawodowych, rodzinnych, społecznych.
FUNKCJE czasu wolnego:
1.wypoczynek,2.rozrywka,3.rozwój zainteresowań i uzdolnień,4.Aktywizacja społeczna. WYCHOWAWCZE FUNKCJE CZASU WOLNEGO:
-popularyzowanie wzorów, tworzenie różnorakich modeli organizowania czasu wolnego, kształtowanie nawyków i postaw wobec rekreacji i turystyki. -ciągłe, ustawiczne przygotowanie człowieka do aktywnego, samodzielnego i racjonalnego wypełnienia czasu wolnego różnorodną działalnością rekreacyjną aprobowana społecznie, dającą wypoczynek, kulturalną rozrywkę oraz rozwijającą jego osobowość.
Różnice w wielkości i stylu spędzania czasu wolnego:
1.mieszkańcy miast i wsi,2.kobiety mężczyźni, 3.wykształcenie, 4.dochód, 5potrzeby.
Miejsce czasu wolnego wśród wartości współczesnego człowieka:
1.szczęście rodzinne- 85% 2.czas wolny- 74% 3.przyjaźń, dobrane grono przyjaciół- 62% praca zawodowa- 43%
PEDAGOGIKA lub PEDAGOGIA- czynność wychowania świadoma i celowa działalność wychowawcza.
PEDAGOGIKA- nauka o wychowaniu i nauczaniu.
CELE specjalizacji w pedagogice: Ujęcie z wychowawczego punktu widzenia wszystkich sytuacji w jakich ludzie w ciągu całego życia znajdują się i wszelkich działań jakich podejmują.
ZAŁOŻENIE pedagogiki czasu wolnego:
1.Zasoby czasu wolnego rosną wraz z rozwojem społeczeństw.
2.Czas wolny wymaga wypełniania go treściami.
3.Rozwój bio-psycho-społeczny człowieka wymaga treści zorientowanych na zdrowie, na socjalizacje i na kreacje.
4.Przygotowanie człowieka do czasu wolnego wymaga celowego współdziałania wszystkich instytucji, placówek, organizacji, firm.
WYCHOWANIE DO CZASU WOLNEGO to: to szeroki zakres działań obejmujących rozwijanie celowych potrzeb, kształtowanie otwartych postaw, zamiłowań i nawyków, popularyzowanie wzorców zachowań, a także wyposażania człowieka w określone wiadomości i umiejętności pozwalające na udział w wartościowych zajęciach czasu wolnego.
Zajęcia czasu wolnego są wielo funkcyjne tzn: że jedno zajęcie może pełnić dla człowieka wiele funkcji.
Funkcje te to: EDUKACJYNA- te zajęcia, które zaspokajają potrzeby poznawcze, potrzeby informacji. Wiedzy i nowych doświadczeń. WYCHOWAWCZA- te zajęcia. Które wiążą się z przyswajaniem określonych norm postępowania, idei, stylu bycia i zachowania, bądź wpajania ich innym. INTEGRACYJNA- te zajęci , które spajają, łączą ludzi. WYPOCZYNKOWA- te zajęcia, które dają odpoczynek w sensie fizjologicznym (odpoczynek psychiczny i fizyczny) KULTUROWA- Te zajęcia, które pozwalają przyswoić, bądź tworzyć określone wartości kulturowe (kulturalne) KOMPENSACYJNA- zajęcia, które stanowią rekompensatę w stosunku do treści i rodzaju zajęć (czynności) wykonywanych w czasie pracy.
TYPY UWARUNKOWAŃ (determinanty, możliwości lub ograniczenia)
1.Społeczne -strukturalne, kulturowe, osobowościowe. 2.Środowiskowe. 3.Organizacyjno- programowe. Społeczne dzielą się na: Strukturalne -płeć, wiek, wykształcenie, wyznanie. Kulturowe-styl wychowania, społ. Położenie, pełnione role, tradycje. Osobowościowe- zdrowie, sprawność, wiedza , nawyki, potrzeby. Preferencje- to co wybieram z dostępnych mi możliwości. Aspiracje- to jest to co bym wybrał gdybym mógł coś wybrać.
Postawa do czasu wolnego to:
-względnie trwała gotowość do różnorodnych zachowań w czasie wolnym. -ukształtowanie w procesie zaspokajania potrzeb w określonych warunkach społecznych, względnie zgodna i stała organizacja wiedzy, przekonań i uczuć, motywów oraz pewnych form działania i reakcji jednostki związana z czasem wolnym. /-względnie trwały układ przekonań, emocji i uczuć oraz zachowań jednostki w odniesieniu do czasu wolnego.
MOTYWACJA- I definicja - zachowanie ukierunkowania na cel, wewnętrzna potrzeba osiągnięcia celu. II. Zespół czynników pobudzających człowieka do określonego działania i zachowania. III układ potrzeb i wartości określający kierunek i stopień zaangażowania jednostki w jej dążeniach i działaniach. IV określony mechanizm organizacyjny zachowania się jednostki w kierunku osiągnięcia ważnych dla niej stanów rzeczy.
O postawie do czasu wolnego mówimy wtedy, gdy:
a)jednostka uświadamia sobie istnienie czasu wolnego.
b)to takie obcowanie z czasem wolnym tworzą się w jej świadomości pewne przekonania na jego temat.
MOTYW: I każde przeżycie pobudzające człowieka do działania sprzyjającego jego wykonaniu.II specyficzny stan wewnętrzny, który charakteryzuje się poczuciem niespełnienia i gotowością do podjęcia aktywności.
MOTYWOWANIE - proces w którym następują wyzwania od strony określonych sytuacji i motywów.
Typologia motywów zachowań w czasie wolnym:
Typ I.(aktywnościowo- hedonistyczny) Wybór zajęć w czasie wolnym wynika z biologicznej (organicznej) potrzeby aktywności jest przyjemna i atrakcyjna sama w sobie i nie służy realizacji żadnych celów zewnętrznych (na wartość autoteliczną)
Typ II (relaksowo- katartyczny)- wybór rodzaju zajęć w czasie wolnym wynika z potrzeby ucieczki od codziennych obowiązków i kłopotów
Typ III (zdrowotno-higieniczny)Wybór rodzaju zajęć w czasie wolnym wynika z potrzeby utrzymywania lub poprawy zdrowia, sprawności, sylwetki, urody, dobrego samopoczucia. Typ IV (społeczno - towarzyski) wybór rodzaju zajęć w czasie wolnym wynika z potrzeby nawiązywania kontaktów towarzyskich, bycia wśród ludzi.
Typ V- (przygodowy) wybór rodzaju zajęć w czasie wolnym wynika z potrzeby silnych wrażeń i emocji związanych z ryzykiem, hazardem, częstą zmianą i niepewnością, walką z siłami natury, przeciwnikiem, samym sobą i własną słabością.
Typ VI (ambicjonalny) wybór rodzaju zajęć w czasie wolnym wynika z potrzeby sprawdzenia się i dowartościowania uzyskania aplauzu społecznego.
Typ VII (poznawczo- kształcący) wybór rodzaju zajęć w czasie wolnym wynika z potrzeby poznania i nauczenia się czegoś nowego, rozwijania swoich zainteresowań i zamiłowań.
Działalność człowieka w czasie wolnym jest wielo- motywacyjna.
Środowisko (potocznie)- otaczający nas krąg osób i rzeczy.
Środowisko (w nauce) - pewien system stosunków zachodzących między istotą żywą a przedmiotem jej otoczenia.
PODSTAWOWE RODZAJE ŚRODOWISK: biologiczne, geograficzne, kulturowe, społeczne.
Biologiczne- to układ wszystkich czynników otoczenia, ożywionych i nieożywionych działających na org. żywe i ulegający zmianom pod wpływem tych organizmów.
Geograficzne- to otaczająca ludzi przyroda, zewnętrzne warunki życia człowieka, jak ziemia, woda, powietrze, klimat.
Kulturowe- to wartości i normy, wzory, zachowania, poglądy i wyobrażenia przyjęte w danej zbiorowości ludzkiej, jej systemy wychowawcze tradycje.
Społeczne- to zespół czynników takich jak ludzie, rzeczy, instytucji- powstałych w toku współżycia i rozwoju historycznego społeczeństwa.
ŚRODOWISKO W PEDAGOGICE: to ogół elementów otaczającej człowieka rzeczywistości, które działają jako źródło bodźców i powodują określone przeżycia psychiczne.
ŚR. WYCHOWAWCZE - to ta część środowiska kulturowego i społecznego,” która wywiera wpływ na wytwarzanie się trwałych postaw, poglądów, wiedzy, sposobów postępowania wychowanka”
MEDIA(od medium - „pośrednictwo”) Przekaźniki, środki albo systemy przekazu wiadomości i rozrywki. RTV, gazety, magazyny, plakaty, ksiązki, płyty, programy komputerowe.
MASSMEDIA Masowe środki przekazu to zbiór urządzeń stosowanych w sposób komplementarny, przekazujących określone treści poprzez kontakty pośrednie: do nich zalicza się: radio, TV itd..
FUNKCJE masowych środków przekazu:
a)f. poznawczo- kształtująca masowe środki przekazu oddziałują - w wymiarze ilościowym i jakościowym - na procesy percepcyjne i intelektualne.
b)f. emocjonalno- motywacyjno- oceniające masowe śr. Przekazu oddziałują uczucia, emocje- przez to uruchamiają proces motywacyjny
c)f. działaniowa - śr. Masowego przekazu oddziałują na zewnętrzne zachowania. Zmiennie używa się określeń massmedia, Sr. Masowego przekazu, masowego komunikowania się, środki społecznego oddziaływania.
Śr. Masowego przekazu- akcentują masowy charakter przekazywanej informacji.
Śr. M. komunikowania- sugerują masowe porozumiewania się, a zatem zakładają częściowe sprzężnie zwrotne między nadawcą a odbiorcą.
Śr. Społ. Oddziaływania- sugerują również jednostronne wywieranie wpływu na odbiorcę.
MULTIMEDIA- to środki techniczne, których postawą jest komputer w sieci z oprogramowaniem, połączony do innych mediów jak monitor, magnetowid, odtwarzacz CD, mikrofon, co pozwala na dowolne wykorzystanie i łączenie różnych pod względem kodu tekstów, ich przetwarzani, tworzenie i rozpowszechnianie za pomocą Internetu. W przeciwieństwie do massmediów nie są nadawane z centrum. Nadawcami są zazwyczaj pojedyncze osoby, które w dowolnym czasie i miejscu mogą wysyłać oraz odbierać informacje.
Wymiary oddziaływania masowych śr. Przekazu: Możliwości oddziaływania mass mediów tkwi w ich technicznych właściwościach, jak w przekazywanych treściach i formach. Wykorzystują różnego rodzaju materię: dźwięk, barwę, słowa, mimikę, obraz ruchu - nie tylko tworzą one określonej rzeczywistości lecz także je rozpowszechniają, wartościują, interpretują.
Rola mediów i multimediów w działalności pedagogicznej w zakresie czasu wolnego.
Teza: Rola mediów i multimediów w wychowywaniu do czasu wolnego i kształceniu umiejętności z możliwościami jakie daje czas wolny jest bezsporna. Media stały się źródłem wielorakich wiadomości i przeżyć wywierających wpływ na rozwijanie zainteresowań i kształtowanie postaw. Wynika to z przesłanki: nowe technologie informacyjne zapewniają nieograniczone możliwości w upowszechnianiu wykształcenia i porozumiewania się bez ograniczeń przestrzennych i czasowych .
Rola mediów w edukacji czasu wolnego: MEDIA: stanowią główne źródło inf. o otaczającym świecie, Kreują obraz współczesnej kultury, wytyczają zakres kontaktów z kulturą, kształtują upodobania i postawy.
Rodzaje i specyfika wpływu mediów oraz czynniki warunkujące jego skuteczność i zasięg. Przez wpływ rozumie się na ogół długotrwały proces, który pojawia się w zmianach dotyczących postaw, poglądów, ocen etycznych, estetycznych itp.
3 rodzaje wpływu: 1.natychmiastowy, bezpośredni. 2. kumulatywny. 3.podświadomy.
wpływ bezpośredni to natychmiastowe oddziaływanie konkretnego przekazu na odbiorcę - na jego emocje i intelekt. Wywierany przez filmy i programy TV.
W. kumulatywny to działa na zasadzie drążenia. Przekaz wywiera nieznaczny, prawie nieuchwytny wpływ, który następnie się sumuje, kumuluje z oddziaływaniem wcześniejszym. Wpływ kumulatywny wywołany jest zwłaszcza przez cykliczne programy o podobnych treściach.
W. podświadomy: nie jest on początkowo uświadomiony. Przekaz może być wstępnie pod wpływem określonych okoliczności. Po pewnym czasie opór mija gdyż okoliczności te zostały zapomniane, a napięcie uczuciowe wywołane treścią trwa nadal. Intensywność wpływu zależy od intensywności cech odbiorców i innych czynników pośredniczących.
MIARA CZASU-(jakosciowa,ilosciowa) jest rozpatrywana w skali doby lub tygodnia. Polega na zapisie danych,uzyskanych metodą ankietową, wyrażoną liczbą minut, godzin, ich procentem dobowego/tyg. Czasu poświeconego na poszcz. czynności.
BUDŻET CZASU- zestawienie odcinków czasu przewidzianych na realizacje rożnych czynności życiowych.
Miary intensywności uczestnictwa w formach cz.w: a) odsetek osób korzystających z danej formy cz.w świadczy o stopniu rozpowszechnienia danej formy aktywności związanej z cz.w. Pozwala na uchwycenie struktury uczestników według przynależności do grup społeczno-zawodowych i dochodowych, miejsca zamieszkania, wykształcenie itp. b) częstość i długość korzystania z określonej formy aktywn. w danym przedziale czasu.
Uniwersalne role czasu wolnego w wymiarze funkcjonowania jednostki:
1.jest elementem samorozwoju. Regeneracja organizmu, zaspokojenie potrzeb uczestnictwa we wspólnym przeżywaniu danych zjawisk, wykonywanie zajęć doskonalących wewnętrznie. dowolność, dobrowolność wyboru czasu wolnego 2.jest afirmacją rosnącego indywidualizmu jednostki będącego przeciwstawieniem się nasilającym trendom unifikacji życia i zaspokojenia potrzeb, odnalezienia własnej autonomii i wartości. 3.jest to czas poszukiwania prawdy o sobie samym i o własnym życiu. 4. jest to czas filozoficznej, religijnej, estetycznej kontemplacji 5. może być traktowany jako płaszczyzna odnowy duchowej, jest często czasem tworzenia iluzji i fantazji, które stanowią w wielu przypadkach mechanizm odreagowania na stresy 6. zaspokaja potrzebę sukcesu, ryzyka, odrębności, oryginalności, wyjątkowości 7. zaspokaja potrzebę zabawy, rozrywki przełamującej schemat życiowy, rutynę lub nudę codzienności.
Dzięki czynnościom wykonywanym w czasie wolnym dokonuje się: - przywrócenie więzi między człowiekiem a naturą /-ograniczenie lub zniwelowanie chęci ucieczki od rzeczywistości /- zaspokojenie ambicji osiągania sukcesów w wymiarze innym niż praca zawodowa /-przemyślenie stosunku do wartości własnych lub otoczenia społecznego w różnym wymiarze /-wspólne doznawanie przeżyć i ich odtwarzanie /-podejmowanie ryzyka /-spotkania z ludźmi i ich obserwacja
Funkcje czasu wolnego w wymiarze społecznym -czas wolny kształtuje postawy prospołeczne i obywatelskie /- w czasie wolnym i w trakcie różnorodnych aktywności z nim związanych tworzy się kapitał cywilizacyjny i kulturowy /- czas wolny tworzy nowe wartości społeczne i nowe potrzeby odpowiadające tym wartościom/- w czasie wolnym odbywa się proces uczenia się pełnienia ról społecznych /- czas wolny sprzyja sprawowaniu funkcji publicznych, organizowaniu towarzystw i stowarzyszeń, podejmowaniu misji o charakterze społecznym /- czas wolny realizując wartości estetyczne, duchowe i kulturowe, stanowi przeciwwagę zmaterializowanego systemu korzyści, pozwala na osiągnięcie satysfakcji niewymiernej, niezależnej od przynależności do grupy społeczno-zawodowej, kulturowej itd./- charakter uczestnictwa w czasie wolnym jest wyznacznikiem stopnia rozwoju społecznego/- czas wolny kompensuje zagrożenia współczesnej cywilizacji i zbliża człowieka do środowiska naturalnego.
Zadania pedagoga czasu wolnego 1.Dostarczyc wiedze (Dlaczego? Po co?) 2.Rozbudzic potrzeby. 3.Wskazać możliwości (Co robić?Jak?Gdzie?) 4.Kierować działalnością człowieka w czasie wolnym.
Czas wolny to czas dyskrecjonalny (mój osobisty, mój własny) pozostaje w jednostce lub w grupie społecznej po wypełnieniu przez nie swoich obowiązków zawodowych (czas pracy) i szeroko pojętych obowiązków życiowych.
Elementy opisujące pojęcie cz. w.- a) ujęcie psychologiczno- subiektywne- „stan duszy”, stosunek jednostki do wykonywanej czynności, styl postępowania. b) ujęcie formalne- „czas jaki pozostaje po uwolnieniu się jednostki od obowiązków zawodowych” 24h pomniejszone o obowiązki. c) ujęcie autonomiczno- osobiste- „działanie wolne o dobrowolne”. d) ujecie normatywno- funkcjonalne- „całokształt czynności, którym oddaje się jednostka w celu wypoczynku, rozrywki lub bezinteresownego pogłębiania swej wiedzy”. e) ujęcie behawioralne- „ każdy tryb inny niż praca, wykonywany poza czasem pracy”. f) ujęcie ekonomiczne- „cały czas, który nie jest sprzedawany i który należy do jednostki bez względu na sposób w jaki jest wykorzystywany”.
Zdolności i umiejętności animatora- nauczyciela- wychowawcy zachowań turystyczno- rekreacyjnych pedagoga czasu wolnego.
Pedagog czasu wolnego 1.niemożliwe do nauczenia- wesołość, zdolność nawiązywania kontaktów, zainteresowanie innymi, umiejętność zachwycania się, umiejętność przezywania. 2.częściowo do nauczenia- zdolność oceniania ludzi, doświadczenie w obcowanie z ludźmi, elokwencja, znajomość metod wywoływania nastroju i zachwytu. 3. łatwe (chyba:-) umiejętności sportowe, gry i zabawy towarzyskie, znajomości geografii i przyrody, umiejętności plastyczne, muzyczne, majsterkowanie .
RODZINA -
Aspekty życia rodzinnego: -rodzina jest aspektem wielowymiarowym -istnieją fazy życia rodzinnego. -rodzinę charakteryzuje jej struktura, system ról oraz władzy i kontroli. -rodzina ma swoje sposoby porozumiewania się, swoją komunikację -w każdej rodzinie ważna jest jej „mikrokultura” a więc mity rodzinne, przekazy między pokoleniowe , czy inne wzorce, determinujące życie rodziny.
Aspekty te stanowią podstawy teoretyczne działalności pedagogicznej.
Rodzina to- to najbardziej powszechne środowisko wychowawcze.
Rodzina to- wspólnota miłości solidarności, jedyna pod względem możliwości nauczania i przekazywani wartości kulturalnych, etycznych, społecznych, duchowych i religijnych, istotny dla rozwoju i powodzenia własnych członków oraz społeczeństwa.
Rodzina to miejsce spotkania różnych pokoleń, które pomagają sobie wzajemnie w osiąganiu pełniejszej mądrości życiowej oraz godzenia praw poszczególnych osób z wymaganiami życia społecznego.
Rodzina może w sposób najbardziej pełny zaspokajać potrzeby fizyczne i psychiczne swych członków, stanowi swoiste środowisko- jest szkołą kształcenia uczuć- miłości, zrozumienia, życzliwości. Wpływ jaki wywiera na dziecko, jest wpływem najwcześniejszym i mającym cechy znacznej trwałości. Prawidłowo funkcjonująca rodzina jest dla dziecka grupą odniesienia, z którą się identyfikuje.
Środki koordynacji uczestnictwa Inspirujące podejmowanie różnorodnych form aktywności i ich utrwalenie w rodzinie to: -rozumiejący istotę czasu wolnego rodzice, którzy stwarzają w rodzinie właściwą atmosferę pobudzająca do podejmowania aktywności w czasie wolnym. -przenoszone na dzieci pożądane wzorce zachowań w czasie wolnym (wspólne podejmowanie zajęć np.: wycieczki, gry zabawy, realizowane zamiłowania - hobby itp.) - zajęcia w czasie wolnym podejmowane wspólnie z innymi rodzinami (korzystanie ze wzorców innych środowisk rodzinnych) -dostarczenie materiałów rozbudzających zainteresowania realizowane w czasie wolnym. -wykonywanie zainteresowania różnymi doświadczeniami związanymi z programami realizowanymi w czasie wolnym i pozytywnego do nich nastawienia.
Propagator- lider- organizator.
Metody bezpośredniego oddziaływania pedagoga cz. wolnego.
I Metoda, pozytywnej argumentacji zdrowotnej.(tzw. metoda perswazyjna, oddziałująca na emocje poprzez okazywanie pozytywnych skutków ważnych dla utrzymania zdrowia, jako centralnej ludzkiej wartości, zajęć cz. wolnego)
II Metoda, „argumentacji hedonistycznej” (metoda polegająca na podkreślaniu „efektów przyjemnościowych” wynikających aktywnego uczestnictwa w zajęciach czasu wolnego)
III Metoda „naśladownictwa” (metoda polegająca na prezentacji określonej postawy lub konkretnych zachowań wdrażanych przez pewne osoby)
IV Metoda „przeżycia współuczestniczącego” (metoda polegająca na doprowadzeniu jednostki do sytuacji jej bezpiecznego uczestnictwa w zajęciach czasu wolnego i wykonująca zdobyte przez nią pozytywne doświadczenie”
Stan i aspekty dla działalności pedagogicznej w zakresie czasu wolnego.
POZYTYWY: stosunkowo duża liczba dobrze wykwalifikowanych kadr zawodowych , tradycje kulturowe, tradycje w organizacji imprez masowych i ich popularność w społeczeństwie, istniejące struktury (organizacje, instytucje) odpowiedzialne za czas wolny, dobrze rozwinięty system kształcenia i doskonalenia pracowników, rozwinięte badania nad czasem wolnym, rozwinięte możliwości publikacyjne i publikatorskie.
SŁABOŚCI: mało rozpowszechniona specjalistyczna wiedza o czasie wolnym i ideologia cz. wolnego. , tendencje do organizowania imprez okazjonalnych zamiast podstawowej , systematycznej, codziennej działalności. Jednostronność form wykorzystania cz. wolnego., brak przekonania w społeczeństwie, że sposoby spędzania czasu wolnego mają wpływ na zdrowie., brak przemysłu czasu wolnego, trudne warunki życia społeczeństwa, słaba sieć usług placówek cz. wolnego, słaba i niedostateczna promocja idei o pozytywnym wpływie aktywnych ruchowo zajęć cz.w., nierozwinięty system sponsoringu, słaba koordynacja i brak dostatecznie silnego „ciała” nadrzędnego odpowiedzialnego za cz.w., systematyczne obcinanie z budżetu fundusze na rzecz czasu wolnego, nie wystarczająca infrastruktura cz.w., niedostatek wolontariuszy,
ZAGROŻENIA: wykorzystywanie infrastruktury cz. w. do innych celów - nie związanych z cz. w., ustawiczne niedocenianie znaczenia cz.w. przez siły społeczno - polityczne, kontynuowanie dominacji i protekcjonizmu na rzecz pracy, słabe zainteresowanie społeczeństwa działalnością pedagogiczną na rzecz cz.w. tendencje do coraz gorszego stanu sprawności fizycznej społeczeństwa, niski poziom kultury fizycznej, wpływ starej ideologii ograniczającej inicjatywę indywidualne, zagrożenia ekologiczne, zmiany organizacyjne i administracyjne, brak umiejętności sprawnego zarządzania cz.w. w nowej sytuacji, komercjalizacja, rosnące opłaty za usługi cz.w. sportu, rekreacji i turystyki.
MOŻLIWOŚCI: przekwalifikowanie i dokształcenie kadr pedagogicznych dla potrzeb cz.w., korzystanie z nowych perspektyw jakie niesie obecność w UE, kształtowanie przez środowisko szkolne pozytywnych postaw na rzecz zdrowego, etycznego twórczego stylu życia, upowszechnianie racjonalnego spędzania cz.w. przez system stowarzyszeń społ. Klubów a także prywatnych inicjatyw, promowanie zajęć cz.w. ukierunkowanych na zdrowie , zwiększenia roli i odpowiedzialność władz lokalnych za cz.w., zwiększenie demokratyzacji życia społ, zwiększenie rozmiarów i roli sektora prywatnego usług cz.w., lansowanie modelu „sport w stylu życia”, przykładanie wagi do systematycznego uczestnictwa w sporcie zdrowotnym jednostek i rodzin.
7