W1

HIGIENA JAMY USTNEJ

1. Szczotkowanie zębów - metody:

• obrotowa (roll, wymiatająca)

• szorowania

• okrężna Fonesa

• wibracyjne (Chartersa, Stillmanna, Bassa)

Szczotkowanie ręczne, elektryczne, soniczne

Szczotkowanie międzyzębowe

Nici dentystyczne

Wykałaczki

Irygatory wodne (hydrapulsatory)

GT TOOTH Mouse RECALDENT

Pasta do miejscowego stosowania zawierająca bioaktywny wapń i fosforany.

Zawiera CPP-ACP (fosfopeptydy kazeiny - amorficzny fosforan wapnia). CPP-ACP wprowadzony do jamy ustnej gromadzi się na błonie nabytej, płytce nazębnej, komórkach bakteryjnych, hydroksyapatytach i tkance miękkiej dostarczając bioaktywny wapń i fosforany.

Wskazania:

• wzmocnieni przed i po wybielaniu

• zapobieganie nadwrażliwości

• ochrona po profesjonalnym oczyszczaniu zębów

• ochrona podczas leczenia ortodontycznego

• stymulacje wydzielania śliny

CHLORHEKSYDYNA

Preparat z grupy biguanidów o szerokim spektrum działania przeciwko bakteriom Gram (+), Gram (-), wirusom, grzybom i drożdżakom stosowanym do chemicznej kontroli płytki bakteryjnej w postaci:

• płukanek o stężeniu 0,1-0,2% (Corsodyl, Eludril, Paroplak triactif, Kin gingival, Ondrohex, Gluconit)

• lakieru (Cervitec)

• tabletek (Sebidin, Septolete, Septofervex)

• sprayu (Perio-Kin Spray)

• past do zębów (Elgydium, Lacalut-Activ, Perio-Kin)

• żeli do okładów i szczotkowania (Elgydium, Perio-Kin Gel) oraz jako roztwór do odkażania ubytków próchnicowych (Consepsis)

Działania niepożądane:

• przebarwienia zębów, wypełnień akrylu

• suchość w jamie ustnej - zwiększone odkładanie kamienia nazębnego

• podrażnienie i złuszczenie błony śluzowej jamy ustnej

• zaburzenia smaku

• język czarny włochaty

Nasilenie działań ubocznych koreluje ze stężeniem CHLX oraz z czasem jej stosowania (ponad 2-4 tygodnie)

TRIKLOSAN

• związek fenolowy o podobnym do CHLX spektrum i mechanizmie działania

• minimalne stężenie triclosanu hamujące wzrost bakterii to 10ppm

• jest nieco słabszy od CHLX, ale nie daje działań niepożądanych

• możliwe jest jego jednoczesne stosowanie za związkami fluoru, co wzmacnia jego działanie przeciwbakteryjne

• preparaty: pasty do zębów w stężeniach 0,2-0,3 % (Periodentyl, Colgate Total), płukanki w stężeniach 0,03-0, 045% (Periodentyl), lakiery (Seal&Protect)

• w odróżnieniu od CHLX nie jest inaktywowany przez substancje powierzchniowo czynne zawarte w pastach do zębów

SANGWINARYNA

• jej właściwości antyseptyczne wynikają z zawartości chemicznie czynnego jonu NH4+

• ma nieco słabsze działanie niż CHLX, le nie wywołuje działań niepożądanych

• pasty do zębów są mniej skuteczne niż płukanki w hamowaniu rozwoju płytki bakteryjnej

• alkohol benzofenantrydynowy uzyskiwany z alkoholowego wyciągu sproszkowanych kłączy krwiaka kanadyjskiego (Sanguinaria canadiensis) lub z chińskiej rośliny Macley'a cordata

• pasty do zębów (Multident, Santoin), płukanki (Periogrand)

CHLOREK CETYLOPIRYDYNY

• jest IV-rzędowym związkiem amonowym redukującym rozwój płytki bakteryjnej w granicach 25%

• stosowana w formie płukanek w stężeniach 0,05-0,1%

• długotrwałe stosowanie powoduje działania niepożądane

• np.. płukanka Adventage Gum Oral B

KORONY STALOWE - WSKAZANIA

• rozległe zniszczenia korony zęba mlecznego - ubytek próchnicowy obejmujący co najmniej 2 ściany zęba mlecznego

• wysoka aktywność próchnicy (próchnica kwitnąca)

• stan po pulpopatii / pulpektomii

• patologiczne starcie zębów mlecznych np. chorobie Capdeponta

• jako filar dla utrzymywacza przestrzeni czy protezy dziecięcej

• pourazowe uszkodzenia zębów siecznych (korony okienkowe)

• odtworzenie wysokości zwarcia obniżonej w następstwie niedokształcenia tkanek zębów (enamelopatie) czy ich starcia

• jako tymczasowa odbudowa rozległego ubytku na powierzchni mezjalnej zęba stałego z niezakończonym rozwojem korzenia

KORONY STALOWE - PRZECIWSKAZANIA

• brak akceptacji ze strony pacjenta

• zęby mleczne, których termin fizjologicznej wymiany jest bliski

• stłoczenia zębów

• próchnica poniżej brzegu kostnego wyrostka zębodołowego

• jako ostateczna odbudowa zębów stałych

KOTRONY STALOWE:

• Zalety

• metoda jednoseansowa

• utrudnia adhezję płytki bakteryjnej (gładka powierzchnia)

• znaczna część pracy wykonywana jest poza jamą ustną

• przywraca funkcję zęba

• chroni zdrowe powierzchnie zęba przed próchnicą

• nie zaburza resorpcji fizjologicznej korzeni zęba mlecznego

• Wady:

• trudności w dostosowaniu korony w zgryzie

• częsty brak akceptacji metody przez rodziców (estetyka)

• stosunkowo wysoki koszt leczenia

• każdy ząb mleczny posiada swój odpowiednik w uzębieniu stałym

• ząb stały wyrzyna się wkrótce po fizjologicznej utracie zęba mlecznego

• w przypadku przedwczesnej utraty zęba mlecznego zęby sąsiednie mają tendencję do przesuwania się w powstałą w łuku lukę

• w następstwie ząb stały nie ma wystarczającego miejsca w łuku zębowym

TESTY AKTYWNOŚCI PRÓCHNICY

Biochemiczne metody określające zawartość bakterii Streptococcus mutans i Lactobacillus w ślinie oraz pojemność buforową śliny, co pozwala na określenie ryzyka choroby próchnicowej.

• próchnica jest jedną z najczęstszych chorób jamy ustnej

• czynnikami sprzyjającymi rozwojowi próchnicy jest wzrost liczby drobnoustrojów silnie zakwaszających środowisko jamy ustnej, a tym samym obniżających pH śliny

• obecność w 1ml śliny powyżej 105 bakterii Streptococcus mutans oraz Lactobacillus wskazuje na wysokie ryzyko próchnicy

• niskie pH śliny zmniejsza zdolności buforowe śliny a zarazem jej funkcję obronną

SEDACJA

Podtlenek azotu - N2O / O2

• gaz używany w anestezjologii do sedacji wziewnej

• obniża poziom lęku i niepokój pacjenta

• podwyższa próg bólowy

• zwiększa komfort pacjenta i lekarza

• zwiększa tolerancję długotrwałych zabiegów

Sedacja płytka (conscious sedation) została zdefiniowana przez AAP (American Academy of Pediatrics, Committee on Drugs - Amerykańska Akademia Pediatrii, Komitet Leków) jako medycznie kontrolowany stan ograniczenia świadomości.

Pacjent w sedacji płytkiej:

• nie odczuwa lęku

• współpracuje z wykonującym zabieg

• ma zachowane odruchy obronne

• jest wydolny krążeniowo i oddechowo

• bardzo szybko powraca do pełnej świadomości

• nie pamięta okresu zabiegu

PODTLENEK AZOTU

Zalety:

• szybkie działanie

• łatwe dozowanie

• łatwa kontrola

• szybka eliminacja, głównie przez płuca

• bezpieczny

Wady:

• słaba siła działania

• wymaga współpracy pacjenta

• potęguje działanie leków działających depresyjnie na ośrodek oddechowy (Dormicum)

Przeciwskazania

• przewlekła rozedma płuc

• gruźlica

• stwardnienie rozsiane

• niedrożność trąbki Eustachiusza

• pacjenci nawykowo oddychający przez usta

CARISOLV

Składowe systemu:

1. czerwony żel o pH 11 - zawiera 3 aminokwasy (Glu, Liz, Leu), wodorotlenek sodu, NaCl, barwnik (erytrozyna)

2. przezroczysty żel - 5% podchloryn sodu

Zalety:

• oszczędność tkanek zęba

• precyzja w usuwaniu tylko tkanek zainfekowanych - metoda jest praktycznie bezbolesna, co redukuje potrzebę stosowania znieczulenia

• brak wibracji, nieprzyjaznych doznań węchowych i akustycznych

• prostota, efektywność, niski koszt

• mniejsze ryzyko komplikacji pozabiegowych

• atraumatyczna dla miazgi (dłuższa żywotność zęba)

LECZNICZE SZLIFOWANIE SZKLIWA - DISCING, STRIPPING

• polega na redukcji określonej warstwy szkliwa na powierzchniach stycznych jako metoda leczenia

• wczesnych zmian próchnicowych e zębach mlecznych

• łagodnego niedoboru miejsca (stłoczenia) w uzębieniu mlecznym i stałym

• W celu zapobiegania skutkom ubocznym zabiegów redukcji szkliwa (nadwrażliwości zębów na bodźce termiczne i chemiczne, zwiększonej akumulacji płytki bakteryjnej) wykonuje się polerowanie oszlifowanych powierzchni oraz aplikację preparatów fluorkowych.

HEAL OZONE

• bezkontaktowa metoda leczenia próchnicy wykorzystująca bakteriobójcze działanie ozonu

• W metodzie tej istotne są 2 elementy:

• eliminacja niszy bakteryjnej poprzez działanie ozonu na ząb

• remineralizacja stymulowana preparatem fluorkowym

ABRAZJA POWIETRZNA

alternatywna technika opracowywana ubytków próchnicowych wykorzystująca tnące właściwości strumienia sprężonego powietrza zawierającego drobno sproszkowany tlenek glinu o średnicy ziaren 27-50 μm

Zalety:

• szybka i mniej traumatyczna metoda, alternatywna dla wiertarki turbinowej

• metoda bezbolesna - brak wibracji, brak bodźców termicznych, zapachowych i słuchowych, nie wymaga znieczulenia

• brak typowej warstwy mazistej w zębinie - większa skuteczność bondingu i adhezji materiału

• bezkonkurencyjna w mikrozachowawczym opracowywaniu wąskich ubytków

• blokuje kanaliki zębinowe - brak parowania płynu kanalikowego i przesuszenia zębiny

• nie ma konieczności otwierania ubytku wiertłem

Wskazania:

• profesjonalne oczyszczanie zębów, usuwanie przebarwień (nie zalecane)

• opracowywanie ubytków próchnicowych wszystkich klas i ubytków niepróchnicowego powodzenia

• wycinanie tkanek zęba (fissurotomia)

• usuwanie wypełnień, biżuterii nazębnej, koron protetycznych

• modyfikacja powierzchni w celu zwiększenia retencji

• trepanacja koron protetycznych licowanych porcelaną bez obawy o uszkodzenie ceramiki

• usuwanie cementu z wnętrza koron

• oczyszczanie powierzchni zęba filarowego przed zacementowaniem korony

• preparowanie powierzchni porcelany i odkrytego metalu podczas naprawy pracy w ustach pacjenta

• usuwanie ciał obcych z kanalików korzeniowych

• zwiększenie retencji dla zamków ortodontycznych czy retainerów

• bezpieczne opracowywanie ubytków u osób użytkujących stałe uzupełnienia protetyczne lub aparaty ortodontyczne

KOFERDAM : Składowe zestawu:

• membrana lateksowa lub bezlateksowa

• ramka metalowa lub plastikowa

• klamry

• kleszcze do nakładania klamry na ząb

• dziurkacz

KORZYŚCI Z KOFERDAMU:

• suchość pola operacyjnego

• brak kontaktu leczonego zęba ze śliną i bakteriami zawartymi z ślinie

• łatwiejszy dostęp do pola zabiegowego

• ochrona i odciągnięcie (retrakcja) tkanek miękkich

• poprawa komfortu pacjenta

• skrócony czas zabiegu

• zmniejszone oddychanie przez usta, szczególnie pożądane podczas sedacji wziewnej

• zmniejszone ryzyko połknięcia lub zaaspirowania niewielkich narzędzi lub resztek z opracowywanego zęba lub kanału korzeniowego

• kontrola zakażeń krzyżowych przez zminimalizowanie rozpylania bakterii z ubytku lub kanału