CZĘŚCI MOWY

Części odmienne:

• Rzeczownik

• Przymiotnik

• Czasownik

• Liczebnik

• Zaimek

Części nieodmienne:

• Przysłówek

• Zaimek przysłowny

• Przyimek

• Spójnik

RZECZOWNIK

Rzeczownik :

• Odpowiada na pytanie: kto? co?

• Oznacza: przedmioty (ołówek), osoby (dziewczyna), zwierzęta (kot), rośliny (kwiat), cechy - pojęcia (miłość), zjawiska przyrody (wiatr), czynności (malowanie)

• Odmienia się przez przypadki

Mianownik: kto? co?

Dopełniacz; kogo? czego?

Celownik: komu? czemu?

Biernik: kogo? co?

Narzędnik: z kim? z czym?

Miejscownik: o kim? o czym?

Wołacz: o!

• Odmienia się przez liczby (pojedynczą i mnogą),

• Występuje w rodzajach męskim, żeńskim, nijakim

Liczba pojedyncza
Męski (ten)	Żeński (ta)		Nijaki (to)
dzban	sąsiadka		dziecko
Liczba mnoga
Męskoosobowy (ci)		Niemęskoosobowy (te)
bohaterowie		bohaterki

CZASOWNIK

Czasownik:

• Oznacza czynności lub stany

• Odpowiada na pytania: co robi? (je); co się z nim dzieje? (świeci); w jakim jest stanie? (smuci się)

• Odmienia się przez czasy (teraźniejszy, przeszły, przyszły), osoby, liczby

PRZYMIOTNIK

Przymiotnik:

• Oznacza cechy

• Odpowiada na pytania: jaki? jaka? jakie?; który? która? które?; czyj? czyja? czyje?

• Odmienia się przez przypadki, liczby, rodzaje

• Stopniuje się (stopień równy, wyższy, najwyższy)

!!!!! Nie stopniuje się wtedy gdy oznacza cechę stałą np. materiał z którego dana rzecz została zrobiona (papierowa serwetka, skórzana piłka itp.)

LICZEBNIK

Liczebnik:

Główny	Porządkowy	Ułamkowy	Zbiorowy
Odpowiada na pytania: ile?	Odpowiada na pytania: który z kolei?	Odpowiada na pytania: ile?	Odpowiada na pytania: ile?
piętnaście, pięciu, dwadzieścia dwie, sto, tysiąc, milion	piętnasty, dwudziesty drugi, sześćdziesiąta, setne,	jedna piętnasta, pół, półtorej, dwie trzecie	piętnaścioro, trojga, ośmiorgiem, jedenaściorgu
Odmienia się przez przypadki i rodzaje	Odmienia się przez przypadki, rodzaje i liczby	Odmienia się przez rodzaje	Odmienia się przez przypadki

• Odpowiada na pytanie ile?, który z kolei?

• Oznacza liczbę osób, zwierząt, rzeczy oraz określa ich kolejność

ZAIMEK

Zaimek:

rzeczowny	przymiotny	liczebny	przysłowny
Odpowiada na pytanie: kto? co?	Odpowiada na pytanie: jaki? który? czyj?	Odpowiada na pytanie: ile? Który z kolei?	Odpowiada na pytanie: jak? gdzie? kiedy?
ja, ona, wy, kto, co, nikt, nic	mój, twój, wasz, jaki, który, ten, ci	ile, tyle	Jest nieodmienny
Odmienia się przez przypadki i rodzaje	Odmienia się przez przypadki i rodzaje	Odmienia się przez przypadki i rodzaje

• Zastępuje inne części mowy tj. rzeczowniki, przymiotniki, liczebniki i przysłówki

PRZYSŁÓWEK

Przysłówek:

• Odpowiada na pytania: jak? gdzie? kiedy?

• Podlega stopniowaniu

ZAIMEK PRZYSŁOWNY

Zaimek przysłowny:

• Zastępuje przysłówek więc odpowiada na jego pytania

PRZYIMEK

Przyimek:

• Jest niesamodzielną częścią mowy więc nie odpowiada na pytania

• Łączy się z rzeczownikami, zaimkami rzeczownymi, czasem z liczebnikami (zawsze w określonym przypadku) tworząc wyrażenie przyimkowe np.: na głowie ( przyimek + rzeczownik), do ciebie (przyimek + zaimek), o drugiej ( przyimek+ liczebnik)

1